2024-03-28T19:02:16Z
https://journals.umcs.pl/index/oai
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/905
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
Marketing as “the future” of culture
Marketing jako „przyszłość” kultury
Węglarska, Kamila
The purpose of this article is to present marketing as a new research area for (Polish) cultural studies, a field in which the relationship of culture and marketing practices seems to be “unexplained”. The article discusses the issue of marketing which from the management perspective is defined as a market practice that developed in response to the demands of the global economy, as well as a scientific discipline of economics which defines the tools which supply consumers in values. Due to the universality of such practices on a global scale, marketing is becoming an interesting research area for the social sciences and the humanities as a particular kind of human activity in postmodern reality which consists in supplying values to communities and individuals through creation and exchange of offers, services and branding. Moreover, the article points to methodological challenges which marketing poses to cultural studies. Many aspects of the relations between culture (taking into account the diversity of its definition) and marketing may remain unnoticed by cultural experts because they occur within the marketing and management paradigms. As an example of a new, interdisciplinary approach within Polish cultural studies the article presents the analysis of the place brand as a cultural phenomenon and proposes cultural analysis of the brand of Lublin Voivodship.
Brak abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/905
10.17951/ah.2013.4.139
Acta Humana; Vol 4 (2013); 139
Acta Humana; Vol 4 (2013); 139
Acta Humana; Vol 4 (2013); 139
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/905/713
Prawa autorskie (c) 2015 Kamila Węglarska
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/635
2018-09-04T05:54:26Z
ah:ART
«Утрачена связь времен, связь культур…» – память об Осипе Мандельштаме в жизни и творчестве Варлама Шаламова
«Утрачена связь времен, связь культур…» – память об Осипе Мандельштаме в жизни и творчестве Варлама Шаламова
«Утрачена связь времен, связь культур…» – память об Осипе Мандельштаме в жизни и творчестве Варлама Шаламова
Kulikowska, Małgorzata
The author of the article reflected upon the unique role that an illustrious acmeist poet Osip Mandelstam played in the life and work of Varlam Shalamov, a representative of the socalled labour camp literature. The author analysed and interpreted the picture of the poet as well as the sub-texts of this picture in Shalamov’s story Sherry brandy in the broad context of his essays and correspondance with Mandelstam’s widow (Nadezhda Mandelstam). The author concluded that the issue of memory is the key to understanding Shalamov’s view of Mandelstam. This issue comes to the forefront of the writer’s theoretical work in which the postulate of bringing the author of the volume Stone back to the common memory was put forward on numerous occasions. The lives of Mandelstam and Shalamov are the examples of exterminating the great authors of the Soviet literature, which, in the period of Stalinism, could be compared to a laboratory where numerous experiments on “mass amnesia”, that is wiping out the unwanted artists and theis works from the collective consciousness, were conducted. The author also concluded that the artistic vision of the last moments of Mandelstam’s life presented in the story Sherry brandy is in fact a phylosophical reflection on the sense of being a poet. It was also concluded that the work of the poet is a centre in wchich the past, the present and the future of culture come together. The transformation and actualisation of the senses from its past (for example motives, characters, plots, values) takes place in the works of the artist, which are the present of culture, thus giving them a chance to be remembered thanks to drawing from their abundance in the future. The poet is, therefore, the source and creator of cultural memory and the durability of his works determines the immortality of his thought.
W artykule poddano refleksji wyjątkowe miejsce wybitnego przedstawiciela akmeizmu, Osipa Mandelsztama, w życiu oraz twórczości Warłama Szałamowa, przedstawiciela tzw. literatury łagrowej. Zanalizowano oraz zinterpretowano obraz poety i podteksty tego obrazu w opowiadaniu Sherry brandy w kontekście eseistyki oraz korespondencji Szałamowa z wdową po poecie, Nadieżdą Mandelsztam. Stwierdzono, że kluczem do zrozumienia szałamowowskiego myślenia o Mandelsztamie jest zagadnienie pamięci, wysuwające się na pierwszy plan przy lekturze esejów autora Opowiadań kołymskich, w których wielokrotnie został wysunięty postulat przywrócenia twórcy tomu Kamień do pamięci zbiorowej. Zarówno los Mandelsztama, jak i samego Szałamowa, jest przykładem unicestwiania wielkich twórców literatury w Rosji radzieckiej, którą w okresie stalinizmu można było porównać z laboratorium służącym do licznych doświadczeń „masowej amnezji” (tj. usuwania niepożądanych przez władzę twórców i ich dzieł ze świadomości masowej). Skonstatowano, że artystyczny obraz ostatnich chwil życia Mandelsztama, przedstawiony w opowiadaniu Sherry brandy, w istocie jest filozoficzną refleksją nad sensem bycia poetą. Stwierdzono, że twórczość poety stanowi swoisty ośrodek, w którym scala się przeszłość, teraźniejszość oraz przyszłość kultury. W dziełach artysty, będących wyrazem teraźniejszości kultury, dokonuje się transformacja i aktualizacja sensów z jej przeszłości (np. motywów, postaci, wątków, wartości), dając tym samym nadzieję na dalszą pamięć o nich, dzięki czerpaniu z ich bogactwa w przyszłości. Poeta jest zatem źródłem oraz kreatorem pamięci kulturowej, zaś żywotność dzieł stanowi o nieśmiertelności myśli twórcy.
В настоящей статье предпринимается попытка определить место выдающегося по- эта-акмеиста Осипа Мандельштама в жизни и творчестве Варлама Шаламова, пред- ставителя так называемой лагерной литературы. Анализируется и интерпретируется образ поэта и подтексты этого образа в рассказе Шерри-бренди Шаламова, в кон- тексте его эссе и переписки с вдовой поэта Надеждой Яковлевной Мандельштам. Отмечается, что шаламовское представление о Мандельштаме неразрывно связано с проблемой памяти, выдвигающейся на первый план в теоретических статьях писа- теля, содержащих многочисленные требования вернуть в коллективную память имя Małgorzata Kulikowska 98 автора сборника поэзии Камень. Судьба Мандельштама, как и Шаламова, является примером уничтожения великих писателей и поэтов в Советском Союзе, который в период сталинизма можно было сравнить с лабораторией для многочисленных опытов «массовой амнезии» (то есть исключения из массового сознания деятелей литературы и других видов искусства, неугодных по каким-либо причинам комму- нистической власти). Художественный образ последних часов жизни Мандельштама, представленный в рассказе Шерри-бренди, на самом деле является философским рас- суждением о том, в чем состоит смысл понятия «быть поэтом». Творчество представ- ляет собой своего рода поле, на котором соединяются прошлое, настоящее и будущее культуры. В произведениях, принадлежащих к настоящему культуры, трансформи- руются и актуализируются смыслы из ее прошлого (например, мотивы, персонажи, ценности), оставляя тем самым надежду на дальнейшую память о них, благодаря их использованию в будущем. Таким образом, поэт – это не только хранитель, но также и создатель культурной памяти. Существование в культуре литературных произведе- ний свидетельствует о бессмертии, вложенных в них, мыслей поэта.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-03-03
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/635
10.17951/ah.2014.5.84
Acta Humana; Vol 5 (2014); 84
Acta Humana; Vol 5 (2014); 84
Acta Humana; Vol 5 (2014); 84
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/635/616
Prawa autorskie (c) 2015 Małgorzata Kulikowska
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/889
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
The death tourism as a cultural phenomenon
Turystyka śmierci jako zjawisko kulturowe
Ziębińska- Witek, Anna
Even though contemporary tourism is based on the idea of apleasurable change, a leave from routine and everyday activities, the expectations of visitors to the sites of catastrophes and death are shaped according to different rules. These trips have named by scholars of the phenomenon as another kind of tourism “dark tourism” or “thanatotourism”. The fascination with death seems to be nothing exceptional nor new in our culture, however treating death as acommodity designed for consumption seems to be a totally new aspect of it. The article conceptualises this more and more common phenomenon. the author addresses somekey problems of the visitors’ motivation and points to research problems and methods of the death tourism as a new social and cultural phenomenon.
Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/889
10.17951/ah.2013.4.23
Acta Humana; Vol 4 (2013); 23
Acta Humana; Vol 4 (2013); 23
Acta Humana; Vol 4 (2013); 23
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/889/705
Prawa autorskie (c) 2015 Anna Ziębińska- Witek
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/890
2015-07-31T14:52:17Z
ah:ART
Alternate histories in steampunk and cyberpunk aesthetics – variations on a theme of January Uprising in novels by Konrad T. Lewandowski and Adam Przechrzta
Historie alternatywne w konwencji steampunk i cyberpunk – wariacje na temat powstania styczniowego w powieściach Konrada T. Lewandowskiego i Adama Przechrzty
Górecka, Magdalena
This article analyzes two polish novels of alternate history genre: Orzeł bielszy niz gołebica by Konrad T. Lewandowski and Gambit Wielopolskiego by Adam Przechrzta. In both novels the point of divergence is the January Uprising, but authors apply different conceptsand project different visions of history. It is determined by aesthetics used in novels: steam-punk in Lewandowski’s novel and cyberpunk in Przechrzta’s. Authors enrich the range of alternate history strategies with tropes taken from other trends of fantastic prose, expanding capabilities of genre and in unconventional way they fit their novels in discussions about polish insurrections.
Brak abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/890
10.17951/ah.2013.4.37
Acta Humana; Vol 4 (2013); 37
Acta Humana; Vol 4 (2013); 37
Acta Humana; Vol 4 (2013); 37
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/890/706
Prawa autorskie (c) 2015 Magdalena Górecka
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/892
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
We need mirrors. Visions of the future as a potential criticism in the theatralical realisations of science fiction literature
Potrzeba nam luster. Wizje przyszłości jako potencjał krytyczny w realizacjach teatralnych prozy science fiction
Minczewa, Barbara
This article presents and analyzes the potential criticism contained in science fiction’s dystopian visions of the future as a possible and alternative form of expression for the new political theatre. On the basis of two examples of polish productions in recent years, realizing the narrative of Philip K. Dick and Stanisław Lem –The Three stigmata of Palmer Eldritch, dir. Jan Klata and Planeta Lem, dir. Paweł Szkotak – we can see how in theatre this non-canonical literary material can be a critical comment on the present through thestrategy of surprise, the change of perspective and aparticular kind of “distancing effect” which show aworld governed by some unknown logic. Science fiction shows us the possible development of our world, a vision always based on the author’s historical experience.It can therefore be for the audience both awarning as well as an interesting stimulus to rethink their social condition.
Brak abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/892
10.17951/ah.2013.4.59
Acta Humana; Vol 4 (2013); 59
Acta Humana; Vol 4 (2013); 59
Acta Humana; Vol 4 (2013); 59
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/892/708
Prawa autorskie (c) 2015 Barbara Minczewa
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/893
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
The Future of Religion: Between Critique and Utopia. On One Short Story of Stanislaw Lem
Przyszłość religii: między krytyką a utopią. O jednym opowiadaniu Stanisława Lema
Wielewska- Baka, Martyna
This article attempts at interpreting one of Stanislaw Lem’s short stories, The 21st Journey. The author is interested in finding an answer to the question of how to understand the monastery faith which does not have much in common with traditional concept of religion. The essay considers the following questions: how is the future religion possible and how will it look like? Can we imagine religious discourse without referring to historical or cultural issues? Is there a possibility to start all over again and constuct a neutral place for faith? Lem’s view on religion is significant as far as the author tries to define the secularism and ‘future’ arguments. But the problem of the story’s ambiguity is crucial, therefore the author of the article tries to follow Lem’s way of thinking and ask more questions about faith and knowledge.
Brak abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/893
10.17951/ah.2013.4.73
Acta Humana; Vol 4 (2013); 73
Acta Humana; Vol 4 (2013); 73
Acta Humana; Vol 4 (2013); 73
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/893/709
Prawa autorskie (c) 2015 Martyna Wielewska- Baka
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/894
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
Stefan Grabiński’s Fantasies of the Future
Fantazje przyszłości Stefana Grabińskiego
Polowy, Mariusz
The article Stefan Grabiński’s Fantasies of the Futureaims to demonstrate the complexity of the futuristic vision of the writer. Thoughts of the author of Dziwna stacja based on profound philosophical and religious foundations, are an aftermath of the most importantconsiderations and trends of the modernist era. On the one hand the influence of Henry Bergson’s philosophy, through which the writer saw the world as a dynamic process, “a continued gush of novelty” and remaining in line with this vision the elements of Eastern philosophy – the phenomena of metempsychosis and “wandering souls”, and on the other hand – personal, effectively blocked by Grabiński’s disease, desires to overcome the limits of space, of asense of freedom and unlimited freedom, clearly intermingle with each other in the analyzed works by Grabiński. The writer constructs his “fantasies of the future” in a manner characteristic of his writings – as unfinished, indeterminate and opening a space for the readers activity.
Brak abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/894
10.17951/ah.2013.4.83
Acta Humana; Vol 4 (2013); 83
Acta Humana; Vol 4 (2013); 83
Acta Humana; Vol 4 (2013); 83
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/894/710
Prawa autorskie (c) 2015 Mariusz Polowy
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/895
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
Golem or Post-human? Trans-humanism from a Non-human Perspectiv
Golem czy postczłowiek? Transhumanizm z perspektywy nie-ludzkiej
Cieślak, Anna
The article is a confrontation of trans-humanist ideas with literary visions of postulates and promises formulated by the supporters of auto-revolution in order to verify the effectiveness of prescriptions given by post-human society to deal with human problems. The figure of Golem, making ambiguous the boundary between the human and non-human, allows toexamine the existing definitions of humanity and how they are used in a discourse focused on the vision of the future of man. Golem, a humanoid creature endowed with an animalistic soul (nephesz), embodies avariety of non-human entities which – in the intentions of their creators – were to be an improved version of the human. From Victor Frankenstein’s monster and robots made by Rossum to cyborgs and residents of future utopias, Golem reflects human fears and desires.Mary Shelley’s Frankenstein, a novel written at the dawn of Early Modernity and deeply rooted in Enlightenment philosophy and the realities of the Industrial Revolution,can serve as a starting point for reflection on the American trans-humanism. For it isa narrative which shows how a scientific utopia and the myth of progress were defeated when confronted by the social problems in the novel related to the birth of the proletariat (the French Revolution, social reforms). The polemics with trans-humanists’ ideals also includes the twentieth-century literature. Literary diagnoses of post-human condition were formulated among other things from the social and economic perspectives. The works of such writers as Karel Čapek, Aldous Huxley and Greg Egan allow to question three trans-humanist myths: the myth of rationality, the myth of equality and the myth of humanity. These myths are based on the assumptions which are included in the trans-humanist concepts and simultaneously pre-determine defining and assessing such categories as rationality, the body and the human.
Brak abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/895
10.17951/ah.2013.4.95
Acta Humana; Vol 4 (2013); 95
Acta Humana; Vol 4 (2013); 95
Acta Humana; Vol 4 (2013); 95
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/895/711
Prawa autorskie (c) 2015 Anna Cieślak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/790
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
Establishing Borders Anew: Benjamin Fundoianu in the Circle of Central-European Writers. An Outline
Wyznaczać granice na nowo – Benjamin Fundoianu w kręgu pisarzy środkowoeuropejskich. Zarys problematyki
Bartosiewicz, Olga
The main aim of the study is to attempt a general interpretation of some selected works of Benjamin Fundoianu (1898–1944) – a poet, critic, existentialist, philosopher and an avant-garde film director of Jewish Romanian origin, in the context of his potential belonging to Central-European culture. The author of the article tries to grasp the most important determinantsof the complicated artistic biography of the writer who endeavoured to construct his own identity out of the elements of Judaic philosophical reflection, Central-European tradition and Western intellectual ethos. The considerations are based on a classification introduced by Aleksander Fiut according to whom there are three categories which especiallymark out Central European literature: unaccepted peripherality, a sense of shifty borders and problematic identity.
Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/790
10.17951/ah.2013.4.109
Acta Humana; Vol 4 (2013); 109
Acta Humana; Vol 4 (2013); 109
Acta Humana; Vol 4 (2013); 109
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/790/634
Prawa autorskie (c) 2015 Olga Bartosiewicz
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/795
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
Linguistic Mechanisms of Creating Authorial Neologisms in Literary Works of the Fantasy Genre (Based on Andrzej Sapkowski’s Short Stories)
Językowe mechanizmy tworzenia autorskich neologizmów w utworach z gatunku fantasy (na przykładzie opowiadań Andrzeja Sapkowskiego)
Dziwisz, Marcin
This article concerns language mechanisms used by Andrzej Sapkowski to create linguistic neologisms. It focuses on their structure, semantics and defining the role of this kind of lexicon in the linguistic image of fantasy world. Moreover, the author wanted to show how neologisms function in a given text, what their function is and how they influence the authorial idiolect of the writer.
Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/795
10.17951/ah.2013.4.119
Acta Humana; Vol 4 (2013); 119
Acta Humana; Vol 4 (2013); 119
Acta Humana; Vol 4 (2013); 119
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/795/639
Prawa autorskie (c) 2015 Marcin Dziwisz
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/789
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
Future research perspectives of the Jewish cemetery in Szczebrzeszyn
Perspektywy badawcze cmentarza żydowskiego w Szczebrzeszynie
Babula, Łukasz
The article focuses primarily on the unique features of the Jewish cemetery in Szczebrzeszyn.Next, it presents the current state of research concerning this place. The findings clearly suggest that despite the considerable interest of local historians and academics, the cemetery has not yet been fully studied and documented. After enumeration of the most important scientific sources used as the basis of methodological assumptions, the initial list of research problems is presented, including the stages of spatial development and internal organization of the cemetery, formal and stylistic elements of tombstones, tombstone design (along with the categorization of themes, motifs, and symbols), as well as formal and linguisticcharacteristics of inscriptions. The article ends with general conclusions concerning the importance of further research on the cemetery.
Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/789
10.17951/ah.2013.4.153
Acta Humana; Vol 4 (2013); 153
Acta Humana; Vol 4 (2013); 153
Acta Humana; Vol 4 (2013); 153
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/789/633
Prawa autorskie (c) 2015 Łukasz Babula
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/904
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
New forms of communication in the globalized world, on the example of the Facebooksocial networking site
Nowe formy komunikacji w zglobalizowanym świecie na przykładzie portalu społecznościowego Facebook
Kowalewska, Małgorzata
This article concerns internet-based communication development. The author considers this phenomenon in light of such issues as globalization, national cultures, identity and continuity of local communities.
Brak abstraktu w języku polskim
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/904
10.17951/ah.2013.4.127
Acta Humana; Vol 4 (2013); 127
Acta Humana; Vol 4 (2013); 127
Acta Humana; Vol 4 (2013); 127
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/904/712
Prawa autorskie (c) 2015 Małgorzata Kowalewska
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/262
2018-09-04T05:54:09Z
ah:ART
In Memory of… Non Necrologically
Ku pamięci − nienekrologicznie
Bulisz, Ewa
The article is a genology and media-oriented analysis of articles on women published in contemporary women magazines. The memories-articles on women replace traditional obituary press notices and are a way of preserving the memories of the deceased. The author distinguishes three types of memories-articles that occur in women magazines: a journalistic article, a piece of news and an interview. It can be noticed that memory-article is a hybrid genre consisting of elements borrowed from different genres. The analysis of cognitive, pragmatic, stylistic and structural aspects of memories-articles become the major area of interest for the author. The pieces of research are based on linguistic genology that is oriented at media studies.
Artykuł jest analizą genologiczną i medioznawczą sylwetek-wspomnień publikowanych na łamach współczesnej prasy dla kobiet. Sylwetki-wspomnienia zastępują tradycyjne nekrologi prasowe i stanowią sposób zachowania pamięci o osobach zmarłych. Autorka wyróżnia trzy typy/odmiany sylwetek-wspomnień, funkcjonujących w prasie kobiecej: w formie artykułu publicystycznego, o kształcie wiadomości oraz wpisanej w konwencję wywiadu. Zatem sylwetka-wspomnienie jest gatunkiem hybrydowym, a jej komponentami są elementy innych wzorców gatunkowych. W centrum zainteresowań autorka stawia przede wszystkim analizę aspektu poznawczego, pragmatycznego, stylistycznego i strukturalnego sylwetek-wspomnień. Badania wpisują się w metodologię genologii lingwistycznej zorientowanej medioznawczo.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/262
10.17951/ah.2014.5.197
Acta Humana; Vol 5 (2014); 197
Acta Humana; Vol 5 (2014); 197
Acta Humana; Vol 5 (2014); 197
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/262/260
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/991
2015-07-14T19:41:18Z
ah:ART
Landscapes of the Future: Space and (Post)Apocalypse in Philip K. Dick’s novel The Penultimate Truth
Krajobrazy przyszłości – przestrzeń i (post)apokalipsa w powieści Philipa K. Dicka Prawda półostateczna
Gawrońska, Zuzanna
No abstracts in English
Niniejszy artykuł stanowi studium prezentowanej w powieści Philipa K. Dicka Prawda półostateczna wizji dystopijnego świata po trzeciej wojnie światowej. Autorka poddała analizie złożoną konstrukcję przestrzeni, ze szczególnym uwzględnieniem jej funkcji oraz struktury podzielonej horyzontalnie i wertykalnie, wraz z dającymi się wyodrębnić fizycznymi i mentalnymi między-światami. Dodatkowo omówione zostało zastosowanie motywu postapokalipsy na różnych płaszczyznach powieści, m.in. w konstrukcji postaci i akcji. Artykuł opiera się również na założeniu, że kategoria przestrzeni może być badana przy pomocy metodologii zaproponowanej przez Jamesa Phelana, stosowanej wcześniej w analizie postaci literackich. Dlatego wiodącym narzędziem metodologicznym stosowanym w artykule jest retoryczna teoria narracji.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-07-04
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/991
10.17951/ah.2013.4.49
Acta Humana; Vol 4 (2013); 49
Acta Humana; Vol 4 (2013); 49
Acta Humana; Vol 4 (2013); 49
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/991/790
Prawa autorskie (c) 2015 Zuzanna Gawrońska
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3700
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
(Communicative) Conventions – Bondage or Source of Inspiration
Konwencje (komunikacyjne) – niewola czy źródło inspiracji
Wojtak, Maria
convention; cultural conventions; language conventions; style conventions; genre conventions
konwencja; konwencje kulturowe; konwencje językowe; konwencje stylowe; konwencje gatunkowe
The keynote of the article is treating culture as a general box for communicative conventions. Transformations that take place in contemporary culture are multidimensionally delaminated. Such transformations are also the reason for the coexistence of detailed conventions established in tradition (communication, style, genre conventions) with some innovative tendencies. As the conventions based on social agreement are polymorphic, it is very hard to describe the abovementioned dependencies. The phenomenon of isomorphism becomes noticeable only in some systems. The cultural crack mentioned before depicts the situation only in general. According to the main styles of the contemporary Polish language (for example administrative, religious or scientific styles), cultural crack may be interpreted as the motivation system of style conventions. The tradition clashes with innovations in every style. The detailed processes that describe such antinomies are specific according to their communicative circumstances, especially the activity of the members of a communicative community. The communicative efficiency of particular language users and the state of genre conventions are the causes of differentiations. Innovation takes a new shape, as it results from the usage of convention A for convention B.
Główna myśl tego artykułu sprowadza się do traktowania kultury jako ogólnego obramowania konwencji komunikacyjnych. Przeobrażenia dokonujące się we współczesnej kulturze, wielowymiarowo rozwarstwionej, stają się przyczyną współwystępowania utrwalonych w tradycji konwencji szczegółowych (komunikacyjnych, stylowych, gatunkowych) z tendencjami innowacyjnymi.Ponieważ oparte na umowie społecznej konwencje są polimorficzne, trudno opisać wspomniane zależności. Zjawisko izomorfizmu uwyraźnia się bowiem tylko w niektórych układach. Pęknięcie kulturowe, wyżej wspomniane, zarysowuje sytuację ogólnie. Może być interpretowane jako motywacja układu konwencji stylowych w odniesieniu do podstawowych stylów współczesnej polszczyzny (np. urzędowego, religijnego czy naukowego).W każdym tradycja ściera się z innowacjami. Szczegółowe procesy znamionujące owe antynomie mają jednak osobliwy charakter ze względu na uwarunkowania komunikacyjne, zwłaszcza aktywność członków wspólnoty komunikacyjnej. Sprawność komunikacyjna konkretnych użytkowników języka, a także stan konwencji gatunkowych stają się przyczyną kolejnych dyferencjacji. Innowacyjność przybiera w końcu osobliwy wymiar, gdyż wynika z użycia konwencji A w służbie konwencji B.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3700
10.17951/ah.2015.6.19
Acta Humana; Vol 6 (2015); 19
Acta Humana; Vol 6 (2015); 19
Acta Humana; Vol 6 (2015); 19
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3700/2709
Prawa autorskie (c) 2016 Maria Wojtak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3701
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Unconventional, that is Better. The Evaluative Component and Meanings of the Words Conventional and Unconventional in the Polish Language
Niekonwencjonalny, czyli lepszy – komponent wartościujący a znaczenie słów konwencjonalny i niekonwencjonalny w języku polskim
Gumowska, Ilona
evaluation in language; conventional; unconventional
wartościowanie w języku; konwencjonalny; niekonwencjonalny
The aim of this article is to describe the interpenetration of the descriptive and the evaluative components in language on the basis of a pair of antonymous adjectives conventional/unconventional as well as to analyse their contextual evaluation. The research material is composed of the dictionary data and concordances of the analyzed adjectives derived from The National Corpus of Polish (Narodowy Korpus Języka Polskiego). The conducted analysis has revealed the possibility of classifying the discussed adjectives into the group of words used for expressing description and evaluation. Furthermore, the investigation of the collected data has indicated that the Polish language tends to attribute negative values to the aspects widely assumed to be conventional, whereas positive evaluation is ascribed to the unconventional ones. Thus, in the case of the analysed words, the descriptive component is not parallel with the evaluative one. Something that is conventional according to dictionary definitions is consistent with the norm and expected by the society but, at the same time, it is assessed as secure, boring, uninteresting and unoriginal. Something that is unconventional, in turn, even though not established in accordance with widely accepted norms, is perceived as interesting, astonishing, brave, but also dangerous and unrecognized. It can be acknowledged, then, that in the case of the analyzed words the existing discrepancy between the descriptive and evaluative components is a sign that language follows the constantly changing reality which nowadays values a person who is able to play with convention rather than only comply with it.
Celem niniejszego artykułu jest próba opisu sposobu przenikania się komponentu opisowego i oceniającego w języku na przykładzie antonimicznej pary przymiotników konwencjonalny/niekonwencjonalny, a także analiza ich wartościowania kontekstowego. Materiał badawczy stanowią dane słownikowe oraz konkordancje analizowanych przymiotników zaczerpnięte z Narodowego Korpusu Języka Polskiego. Przeprowadzona analiza pozwala zaliczyć omawiane przymiotniki do słów opisowo-wartościujących i zauważyć przypisywanie w języku polskim negatywnej ewaluacji temu, co jest oceniane jako konwencjonalne, a pozytywnej temu, co niekonwencjonalne. Komponent opisowy, definicyjny, nie jest więc w przypadku tych słów tożsamy z komponentem wartościującym. Coś, co jest konwencjonalne według definicji słownikowych jest zgodne z normą, jest oczekiwane przez społeczność, jednocześnie jest oceniane jako bezpieczne, ale nudne, nieciekawe, nieoryginalne. Zaś to, co jest niekonwencjonalne, choć zakłada nieprzestrzeganie ogólnie przyjętych i akceptowanych norm, jest postrzegane jako coś ciekawego, zaskakującego, odważnego, choć niebezpiecznego, nierozpoznanego. Można uznać, że ów rozdźwięk między komponentem opisowym i wartościującym w przypadku przeanalizowanych słów jest znakiem podążania języka za zmieniającą się rzeczywistością, w której współcześnie wyżej ceni się człowieka potrafiącego nie tyle przestrzegać konwencji, co z nią grać.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3701
10.17951/ah.2015.6.37
Acta Humana; Vol 6 (2015); 37
Acta Humana; Vol 6 (2015); 37
Acta Humana; Vol 6 (2015); 37
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3701/2710
Prawa autorskie (c) 2016 Ilona Gumowska
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3702
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Changing Conventions of Computer-Mediated Communication
Zmieniające się konwencje komunikacji internetowej
Terejko, Przemysław
convention; netiquette; computer-mediated communication; functionalism
netykieta; konwencja; komunikacja internetowa; językoznawstwo funkcjonalne
In the article, the author presents the results of the study of netiquette, that is, a multi-faceted collection of rules and conventions governing computer-mediated communication. The aim of the study was to establish whether these conventions have changed with the advent of new modes of online interaction. The research was based on the categories proposed by Michel Marcoccia (1998), against which some of the early formulations of netiquette and their modern versions were compared. Such comparison allowed the author to identify the areas of change as well as draw some conclusions regarding their origins and directions.
W artykule autor przedstawia wyniki swojego badania, którego przedmiotem była netykieta, czyli niejednorodny zbiór zasad i konwencji przeznaczonych dla osób komunikujących się przez internet. Celem analizy było ustalenie, czy konwencje rządzące komunikacją internetową zmieniły się wraz z rozpowszechnieniem nowych form interakcji za pośrednictwem komputera. Opierając się na kategoriach zaproponowanych przez Michela Marcoccię (1998), autor porównuje zasady netykiety z lat dziewięćdziesiątych z ich współczesnymi odpowiednikami, identyfikując w ten sposób nowe konwencje rządzące światem wirtualnym.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3702
10.17951/ah.2015.6.53
Acta Humana; Vol 6 (2015); 53
Acta Humana; Vol 6 (2015); 53
Acta Humana; Vol 6 (2015); 53
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3702/2711
Prawa autorskie (c) 2016 Przemysław Terejko
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3710
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Realization of Genre Conventions in Polish Magazines for Women (on the Example of Biweekly Magazine “Viva!”)
Realizacje konwencji gatunkowych w polskiej prasie typu people (na przykładzie dwutygodnika „Viva!”)
Bulisz, Ewa
genre; press profile; magazine for women
gatunek; sylwetka prasowa; prasa kobieca
The article takes into consideration the way in which genre conventions, characteristic for biweekly magazine „Viva!” are formulated. “Viva!” is a “people” type magazine that informs the readers about celebrities’, singers’, actors’, models’, writers’, artists’, journalists’ and TV presenters’ lives. The main genre employed is a press profile, that in “Viva!” is specified to a number of subgenres such as trailers, serial references, news, but also interviews and image reportage.
Artykuł podejmuje sposób ukształtowania konwencji gatunkowych charakterystycznych dla dwutygodnika „Viva!”. Magazyn mieści się w segmencie tzw. prasy typu people, która zawęża swój przekaz do informowania o życiu gwiazd, celebrytów, aktorów, piosenkarzy, modelek, artystów, pisarzy, dziennikarzy i prezenterów telewizyjnych. Dominującym gatunkiem jest sylwetka prasowa, która w „Vivie!” ukonkretnia się w postaci różnych odmian: w formie zapowiedzi, w formie wzmianek seryjnych i notatek stowarzyszonych, wiadomości, a także w formie wywiadów i reportaży wizerunkowych.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3710
10.17951/ah.2015.6.67
Acta Humana; Vol 6 (2015); 67
Acta Humana; Vol 6 (2015); 67
Acta Humana; Vol 6 (2015); 67
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3710/2712
Prawa autorskie (c) 2016 Ewa Bulisz
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3720
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Clarkson is a Woman, or about Gender in Language Illustrated by Interviews on the British Motoring Television Show Top Gear
Clarkson jest kobietą, czyli o problematyce płci kulturowej w języku na przykładzie wywiadów przeprowadzonych w brytyjskim programie motoryzacyjnym Top Gear
Janiak, Ziemowit
gender; sex; sociolinguistics; gender studies
płeć biologiczna; płeć kulturowa; socjolingwistyka; gender studies
The present article investigates the issue of gender differences in language use. We look at some essential notions indispensable in the analysis of language use such as context. We also present some of the ideas and theories related to the question whether there are systematic differences in the ways men and women use language introduced by scholars working within the frame of gender studies and sociolinguistics. The aforementioned ideas are integrated into our analysis of the linguistic material that comes from a popular motoring show Top Gear.
Niniejszy artykuł podejmuje kwestię różnic w użyciu języka, wynikających z płci interlokutorów. Przez analizę kluczowych pojęć (takich jak np. kontekst) oraz przegląd poglądów i teorii badaczy zajmujących się socjolingwistyką i problematyką gender autor stara się odpowiedzieć na pytanie, czy istnieją systematyczne różnice w użyciu języka wynikające z płci. Opierając rozważania na pojęciach, poglądach i teoriach wspomnianych powyżej, przeprowadza analizę materiału językowego pochodzącego z popularnego programu motoryzacyjnego Top Gear.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3720
10.17951/ah.2015.6.87
Acta Humana; Vol 6 (2015); 87
Acta Humana; Vol 6 (2015); 87
Acta Humana; Vol 6 (2015); 87
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3720/2734
Prawa autorskie (c) 2016 Ziemowit Janiak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3721
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Woman as a Prisoner of Convention. The Development of Life Ethos in the Light of Current Conditions and Stereotypes
Kobieta jako więzień konwencji. Kształtowanie etosu życiowego wobec współczesnych uwarunkowań i stereotypów
Bielak, Agnieszka
woman; life ethos; stereotypes; gender; development ethics
kobieta; etos życiowy; stereotypy; płeć; etyka rozwoju
Stereotypes are widespread in social life. Even though more and more people seem not to succumb them, it is still difficult to get rid of them completely. Gender-related stereotypes are similar in this respect. Women as the prisoners of conventions need to constantly prove that they are able to manage the roles other than the ones enforced by the society, for instance the stereotype of a woman as wife, mother, housewife or worse worker. In the article, the author raised the issues of the development of female life ethos with respect to currently existing social conditions and stereotypes. The ethical analysis was based, among others, on the Universal Declaration of Human Rights.
Stereotypy są szeroko rozpowszechnione w życiu społecznym. I choć mogłoby się wydawać, że coraz częściej ludziom udaje się im nie ulegać, to jednak ciężko jest się ich całkowicie wyzbyć. Podobnie jest ze stereotypami związanymi z płcią. Kobieta jako więzień konwencji musi udowadniać, że potrafi się sprawdzić także w innych rolach niż te, na które nacisk wywiera społeczeństwo (np. stereotyp kobiety jako żony, matki, gospodyni domowej czy gorszego pracownika). W artykule zostało podjęte zagadnienie kształtowania etosu życiowego kobiety wobec współczesnych, silnie istniejących w społeczeństwie uwarunkowań i stereotypów. Analiza etyczna została oparta między innymi na Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3721
10.17951/ah.2015.6.103
Acta Humana; Vol 6 (2015); 103
Acta Humana; Vol 6 (2015); 103
Acta Humana; Vol 6 (2015); 103
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3721/2735
Prawa autorskie (c) 2016 Agnieszka Bielak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3722
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Playing with Conventions in Hoodwinked!
Zabawa konwencjami w Hoodwinked!
Kozera, Dominika
rewriting; convention; fairy tale; crime
rewriting; konwencja; baśń; zbrodnia
Hoodwinked! is a computer-animated movie retelling the story of Little Red Riding Hood. Although the storyline of a little girl who is harassed by the wolf while going to her grandma is retained, the creators have played with narrative conventions and changed it into a whodunit musical with the “Rashomon effect”. Many unexpected twists added to the story build up a completely new picture of the commonly known fairy tale. This paper focuses on the unique intertextuality of Hoodwinked! which is a prime example of the postmodern genre with a host of cinematic allusions and pop culture references. The analysis of these elements and ones specific for a folktale prove that such a combination forms a palatable product that cannot be called a pale imitation.
Hoodwinked! to film będący przykładem animacji komputerowej, który opowiada na nowo historię Czerwonego Kapturka. Choć główna oś fabuły, w której mała dziewczynka zostaje zaatakowana przez wilka podczas swej wyprawy do babci, jest w nim zachowana, do znanej baśni wprowadzono też wiele zmian. Przede wszystkim twórcy filmu zabawili się narracyjną konwencją, zmieniając historię w musicalowy kryminał z „efektem Rashomon”. Stąd wiele niespodziewanych zwrotów akcji zmienia obraz dobrze znanego utworu. Opracowanie skupia się na wyjątkowej intertekstualności Hoodwinked!, który jest doskonałym przykładem kina postmodernistycznego z mnóstwem aluzji i odniesień do kultury popularnej. Analiza tych elementów i cech charakterystycznych baśni udowadnia, że film ten zasługuje na więcej aniżeli miano słabej imitacji.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3722
10.17951/ah.2015.6.119
Acta Humana; Vol 6 (2015); 119
Acta Humana; Vol 6 (2015); 119
Acta Humana; Vol 6 (2015); 119
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3722/2736
Prawa autorskie (c) 2016 Dominika Kozera
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3723
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Conceptual Integration as a Means of Formulating a New Impression of the World in A.P Chekhov’s Prose
Integracja pojęciowa jako sposób formułowania nowego obrazu świata w prozie A.P. Czechowa
Концептуальная интеграция как способ формирования новой картины мира в прозе А.П. Чехова
Sadecki, Artur
holism; conceptual integration; Chekhov; prose
holizm; integracja pojęciowa; Czechow; proza
холизм; концептуальная интеграция; Чехов; проза
The article focuses on Chekhov’s original way of presenting literary impression of the world. The polemic with literary tradition consists in the writer proposing a holistic vision of a hero. This effect is achieved by employing conceptual integration. A short story Ward No. 6 in which a new trick is presented by means of the description of the hero’s appearance (dr. Ragin’s), may serve as an example of this creative method. Gradually, the integration of different mental spaces permeates into the internal world of the hero and complicates simple axiological assessment. The holistic picture of a hero appears also in the early stages of Chekhov’s creative activity, The Death of a Government Clerk being an example. As a result, it can be concluded that the literary works of the author of The Black Monk are always deeper than a free interpretation.
W niniejszym artykule przedmiotem zainteresowania jest oryginalny sposób kreowania przez Czechowa literackiego obrazu świata. Polemika z tradycją literacką polega na zaproponowaniu przez pisarza holistycznej wizji bohatera. Taki efekt Czechow osiąga przez zastosowanie integracji pojęciowej. Metodę twórczą ilustruje opowiadanie Sala numer 6, w którym autor prezentuje nowy chwyt za pomocą opisu wyglądu zewnętrznego bohatera, doktora Ragina. Integracja różnych przestrzeni mentalnych stopniowo przenika w świat wewnętrzny bohatera i komplikuje prostą aksjologiczną ocenę. Holistyczny obraz bohatera pojawia się również we wczesnym etapie twórczości Czechowa, np. w opowiadaniu Śmierć urzędnika. Dzięki temu można stwierdzić, iż utwory autora Czarnego mnicha są zawsze głębsze od każdej z prób ich interpretacji.
В настоящей статье наш интерес вызывает оригинальный подход Антона Чехова к литературной картине мира. Полемика с литературной традицией заключается в том, что писатель предлагает холистический взгляд на героя. Такой эффект А. Чехов достигает путем концептуальной интеграции. Иллюстрацией служит рассказ Палата № 6, в котором свой новый прием автор обнаруживает при помощи представления внешнего вида героя – доктора Рагина. Постепенно интеграция разных ментальных пространств проходит во внутренний мир героя и осложняет ясную аксиологическую оценку. Холистический образ героя появляется и в раннем периоде творчества А. Чехова, например в Смерти чиновника. Благодаря этому можно сказать, что произведения автора Черного монаха всегда глубже любой из их интерпретаций.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3723
10.17951/ah.2015.6.133
Acta Humana; Vol 6 (2015); 133
Acta Humana; Vol 6 (2015); 133
Acta Humana; Vol 6 (2015); 133
2082-4459
rus
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3723/2737
Prawa autorskie (c) 2016 Artur Sadecki
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3724
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Introduction of the Prose for Young Readers to the World of Modernist Conventions (in Wonderful Tales by Adolf Dygasiński)
Wprowadzenie prozy dla młodego czytelnika w świat konwencji modernistycznych (na przykładzie Cudownych bajek Adolfa Dygasińskiego)
Niekra, Magdalena
tale; modernism; positivism; prose
bajka; modernizm; pozytywizm; proza
Adolf Dygasiński is a writer who can be called a witness of the transformation that began in literature at the end of the 19th century. His work, for most part, was connected with positivism, and it is described as such by the critics. But the fantastic prose addressed to young readers that he created clearly departs from this scheme. Wonderful Tales are examples of positivist trends that are broken by the conventions of modernism. Their author is recognized as a pioneer because the literature for children and young people had not yet been dominated by the new aesthetics and ideals that began to inspire both artists and the consumers of art in the 1890s. The analysis of various fairy tales written by Dygasiński and published in a book of poems departs from the existing conventions. This is expressed in the changes of the hero’s personality, partial transformation of the structure of the tales and the world presented, as well as the revaluation of certain ideas. Wonderful Tales are, therefore, a valuable source of knowledge about the crystallization of the phenomena that have become representative for modernist literature.
Adolf Dygasiński to pisarz, którego można nazwać świadkiem przeobrażeń, jakie pod koniec XIX wieku zaczęły się dokonywać w literaturze. O ile jednak jego twórczość w przeważającej części wpisuje się w tendencje pozytywistyczne i tak bywa widziana przez krytykę, o tyle stworzona przez niego proza fantastyczna, skierowana do młodego czytelnika, wyraźnie odchodzi od tego schematu. Cudowne bajki stanowią przykład utworów przełamujących konwencje pozytywistyczne na rzecz modernistycznych. Ich autor wykazuje się w tym względzie prekursorstwem, bo piśmiennictwo dla dzieci i młodzieży nie znajdowało dotąd miejsca dla nowej estetyki oraz ideałów, które w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku zaczęły inspirować nie tylko twórców, ale również odbiorców sztuki. Analiza poszczególnych bajek Dygasińskiego w kolejności innej, niż pojawiają się w tomiku, ujawnia odejście od obowiązujących konwencji. Wyraża się to w procesie zmiany osobowości bohatera, częściowym przekształceniu samej struktury baśni, świata przedstawionego, a także przewartościowaniu pewnych idei. Cudowne bajki stanowią cenne źródło wiedzy o krystalizowaniu się zjawisk, które staną się reprezentatywne dla piśmiennictwa modernistycznego.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3724
10.17951/ah.2015.6.149
Acta Humana; Vol 6 (2015); 149
Acta Humana; Vol 6 (2015); 149
Acta Humana; Vol 6 (2015); 149
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3724/2738
Prawa autorskie (c) 2016 Magdalena Niekra
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/251
2018-09-04T05:54:08Z
ah:ART
Mannerist Theatre of Memory as a World’s Dictionary in the Prose of Zygmunt Haupt
Manierystyczny teatr pamięci jako słownik świata w prozie Zygmunta Haupta
Niewiadomski, Andrzej
The aim of the article is to present a new approach towards the topic of memory in the prose of Zygmunt Haupt (1907−1975). The author was a member of Polish post-war emigration and is being rediscovered now. The interpretation of the text leaves the scheme of nostalgia and “paradise lost” and goes directly to the category of “everythingness”. This method has already been used for the analysis of Haupt’s prose and it focuses on the “dictionary” related to Haupt. The main hypothesis and the starting point of this approach is the assumption that “mannerism” and searching for the ephemeral order in the post-war reality are characteristic features of Haupt’s prose. This method is based on the concept of the “theatre of memory” which has its roots in the mannerist theory of art.
Artykuł jest próbą innego niż do tej pory potraktowania problematyki pamięci w twórczości prozatorskiej Zygmunta Haupta (1907–1975), autora związanego z powojenną emigracją polską i obecnie ponownie „odkrywanego” przez badaczy literatury. Porzucając ścieżkę interpretacyjną, wysuwającą na pierwszy plan zagadnienie nostalgii i „rajów utraconych”, tekst zwraca się ku kategorii „wszystkości”, obecnej już w dociekaniach dotyczących prozy Haupta, i stanowi projekt słownika nie tyle języka, co światopoglądu twórczego Haupta, nawiązując (częściowo polemicznie) do znanych koncepcji słowników pisarzy nowoczesności. Głównym założeniem i punktem wyjścia dla takiego ujęcia jest przeświadczenie o „manierystycznym” w stosunku do literatury pierwszej fazy polskiej nowoczesności stanowisku Haupta, poszukującego ładu ustanawianego przez sztukę pośród rzeczywistości po katastrofie wojennej i sugerującego istnienie efemerycznego porządku w świecie zjawisk rozproszonych i chaotycznych. Zamysł ten oparty jest o koncepcję „teatru pamięci”, sięgającą korzeniami do manierystycznej teorii sztuki.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/251
10.17951/ah.2014.5.27
Acta Humana; Vol 5 (2014); 27
Acta Humana; Vol 5 (2014); 27
Acta Humana; Vol 5 (2014); 27
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/251/249
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/891
2015-07-06T10:30:00Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/792
2015-07-04T14:24:27Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/801
2015-06-30T10:51:51Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/800
2015-06-30T10:51:51Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/799
2015-06-30T10:51:51Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/798
2015-06-30T10:51:51Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/797
2015-06-30T10:51:51Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/796
2015-06-30T10:51:51Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/793
2015-06-30T10:51:51Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/791
2015-06-30T10:51:51Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/250
2015-05-26T15:48:29Z
ah:ART
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3739
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Gothic Aesthetics in Dramatic Work of Dagny Juel Przybyszewska
Estetyka gotycka w dramatach Dagny Juel Przybyszewskiej
Sell, Agnieszka
modernism; gothicism; drama; Scandinavian literature
modernizm; gotycyzm; dramat; literatura skandynawska
The article aims to analyse the dramatic work of Dagny Juel Przybyszewska using methods hitherto unexploited and to introduce this literary work in the context of gothic aesthetics.This way of interpretation is supported by a number of researchers’ voices, but above all it has been encouraged by the references to literature and art of Romanticism – present in the works of Przybyszewska. The article presents the analysis of the dramas Den Sterkere (The Stronger), Synden (The Sin), Når solen går ned (When the Sun Goes Down) and Ravnegård (Ravenwood), focusing on the elements common for literary work of Przybyszewska and gothic novels from years 1764–1830: gothic space, gothic villain, gothic phantoms, gothic bestiary and gothic props.
Celem artykułu jest analiza utworów dramatycznych Dagny Juel Przybyszewskiej z wykorzystaniem środków dotychczas nieeksploatowanych i wprowadzenie tej twórczości w obręb estetyki gotyckiej. Taką interpretację wspierają głosy szeregu badaczy, przede wszystkim jednak zachęcają do niej obecne w dziełach Przybyszewskiej nawiązania do literatury i sztuki romantycznej.W artykule zostały przedstawione analizy dramatów Den Sterkere (Silniejszy), Synden (Grzech), Når solen går ned (Kiedy słońce zachodzi) i Ravnegård (Krukowisko), skupiające się na elementach wspólnych dla utworów Przybyszewskiej i powieści gotyckiej z lat 1764–1830: gotyckiej przestrzeni, gotyckim łotrze, gotyckich upiorach, gotyckim bestiarium oraz gotyckim rekwizytorium.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3739
10.17951/ah.2015.6.163
Acta Humana; Vol 6 (2015); 163
Acta Humana; Vol 6 (2015); 163
Acta Humana; Vol 6 (2015); 163
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3739/2739
Prawa autorskie (c) 2016 Agnieszka Sell
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/252
2018-09-04T05:54:08Z
ah:ART
National Imaginarium. Alternate Histories as an Area of Articulating Cultural Memory
Narodowe imaginarium. Historie alternatywne jako obszar artykułowania pamięci kulturowej (szkic metodologiczny)
Górecka, Magdalena
The aim of the article is to sketch the alternate histories research perspective based on the category of cultural memory. The text recalls the most influential conceptions of cultural memory and interpretations of novels of alternate history genre as a document of memory in foreign researchers’ works. The article presents the main interpretative thesis and the basic elements of the methodological apparatus.
Celem artykułu jest zarysowanie perspektywy badania historii alternatywnych, opartych na kategorii pamięci kulturowej. Tekst przywołuje najbardziej wpływowe koncepcje pamięci kulturowej i interpretacje powieści z gatunku historii alternatywnej jako dokumentu pamięci w pracach zagranicznych badaczy. Artykuł prezentuje główną tezę interpretacyjną i podstawowe elementy aparatu metodologicznego.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/252
10.17951/ah.2014.5.37
Acta Humana; Vol 5 (2014); 37
Acta Humana; Vol 5 (2014); 37
Acta Humana; Vol 5 (2014); 37
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/252/250
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/253
2018-09-04T05:54:08Z
ah:ART
Between Cultural Memory and Popular Culture. The Selected Aspects of Relations Based on the Presentations of the Byzantine Empire in Alternative Stories
Między pamięcią kulturową1 a kulturą popularną. Wybrane aspekty relacji na przykładzie sposobów kreowania Bizancjum w historiach alternatywnych
Stanios-Korycka, Ewelina
In the postmodern world, popular culture plays an important role in keeping and transmitting the cultural memory. Literature is a special element of popular culture in this context because, by presenting a simplified vision of the world, it gives the essence of collective images. The alternative history is a popular genre which serves as a medium of cultural memory. Although visions presented in the alternative stories may be different, the authors refer to collective images by using symbolic figures. In the cases of “Czarna Ikona” and “Armia ślepców” the main symbolic figures used in displaying the Byzantine Empire are sophisticated ceremonial, religious syncretism and the absolute power combined with barbarian cruelty.
W ponowoczesnej rzeczywistości coraz większą rolę w utrwalaniu i przekazywaniu pamięci odgrywa kultura popularna, w tym także literatura, która ze względu na prezentowanie uproszczonej wizji świata przekazuje esencję kolektywnych wyobrażeń. Spośród gatunków popularnych, funkcjonujących jako media pamięci, można wskazać historie alternatywne. Jakkolwiek przedstawiają odmienną wizję przeszłości, to jednocześnie ich autorzy odwołują się do zbiorowych wyobrażeń, korzystają z tzw. figur symbolicznych. W przypadku Czarnej ikony i Armii ślepców, prezentujących alternatywne dzieje Cesarstwa Wschodniego, owymi figurami są: rozbudowany i przerafinowany ceremoniał, amalgamat religijny, absolutystyczna władza zespolona z barbarzyńskim okrucieństwem.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/253
10.17951/ah.2014.5.51
Acta Humana; Vol 5 (2014); 51
Acta Humana; Vol 5 (2014); 51
Acta Humana; Vol 5 (2014); 51
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/253/251
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/254
2018-09-04T05:54:08Z
ah:ART
“We Have to Remember it”. The Memory Imperative by Wiesław Kulikowski
„Musimy to zapamiętać”. Wiesława Kulikowskiego imperatyw pamięci
Radion, Ewelina
In the poetry of Wiesław Kulikowski the memory protects the speaker from losing his own identity and the history from sinking into oblivion. Therefore, the lyrical subject that can be identified with the author, creating the myth of his own genesis in the poems, preserves the memory of the Second World War and traces the origins of his existence. Being aware that it is impossible to capture the moment in its invariability, he records the memories as well as the changes of his consciousness. The changeability of visions, overlapping mutually, completely imitate the dreamlike visions which manifest both fears and desires. The author uses, or forms, countless metaphors showing the impressions related to reaching the past. They are, for example: going inside a maze, illuminating a picture, pulling out a drawer, opening a photo album or rewinding a film. Stairs and depths of a well turn out to be characteristic here. Yet, a detailed accumulation of even the slightest recollections results in burning them down, and therefore, their symbolic destruction. Still, a total liberation from hurting images is not the intention of the speaking character who, in spite of pain, wishes to keep the memories of the past and, this way, expresses his regard for the history.
W poezji Wiesława Kulikowskiego pamięć chroni osobę mówiącą przed utratą własnej tożsamości, a historię przed zapomnieniem. Stąd też podmiot liryczny, który możemy utożsamiać z autorem, tworzy mit własnej genezy, utrwala pamięć o drugiej wojnie światowej i dociera do początków swojego istnienia. Wiedząc, że uchwycenie chwili w jej niezmienności jest niemożliwe, rejestruje nie tylko wspomnienia, ale także zmiany swojej świadomości. Zmienność nakładających się na siebie wizji odwzorowują w sposób najpełniejszy wizje oniryczne, które uzewnętrzniają zarówno lęki, jak i pragnienia. Autor podejmuje lub tworzy nieprzebraną ilość metafor wyrażających odczucia związane z dotarciem do przeszłości. Są nimi np. wędrówka w głąb labiryntu, rozświetlanie obrazu, wysuwanie szuflady, otwieranie albumu ze zdjęciami, cofnięcie taśmy filmowej. Znamienne okazują się schody i głębina studni. Tymczasem drobiazgowe gromadzenie nawet najmniejszych fragmentów wspomnień wiedzie do ich spalenia, a więc do symbolicznego pozbycia się. Jednak całkowite wyzwolenie od raniących obrazów nie jest zamiarem bohatera mówiącego, który, mimo bólu, pragnie zachować pamięć o przeszłości i wyrazić w ten sposób szacunek dla historii.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/254
10.17951/ah.2014.5.67
Acta Humana; Vol 5 (2014); 67
Acta Humana; Vol 5 (2014); 67
Acta Humana; Vol 5 (2014); 67
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/254/252
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/255
2018-09-04T05:54:08Z
ah:ART
Память о о царице Клеопатре в американском кино
Память о о царице Клеопатре в американском кино
Память о о царице Клеопатре в американском кино
Panasiuk-Garbacz, Kinga
The aim of the article is to draw attention to one of the forgotten American movies. Cleopatra directed by Gordon Edwards in 1917 influenced the creation of other film images of the Egyptian queen and her portrait in contemporary pop culture. The directors have been fascinated by the femme fatale type of character and the feminine psyche since the silent movies. To emphasize the mysteriousness of the heroine, a dark biography was invented for the actress and her name was changed. Film roles influenced the real life of the actress and caused the reaction of the viewers, which resulted in the increase of the popularity of the movie. Cleopatra was a remarkable production, and its originality was very controversial.
W artykule podjęto próbę analizy wizerunku królowej Kleopatry w zapomnianym amerykańskim filmie Gordona Edwardsa Kleopatra z roku 1917. W niemej produkcji, nieznanej nam dzisiaj w całości, został stworzony stereotypowy portret egipskiej władczyni, który z powodzeniem funkcjonuje we współczesnej kulturze masowej w reklamach, teledyskach, parodiach filmowych i innych. Podczas tworzenia filmowej postaci Kleopatry szczególnie ważny był wybór aktorki z wampirycznym emploi, które, wraz z wymyśloną dla niej mroczną biografią, przyczyniło się do zatarcia granicy między życiem wschodzącej gwiazdy kinowej a jej filmowym wcieleniem. Film utrwalił mroczny wizerunek władczyni Egiptu, który z czasem przerodził się w apoteozę tryumfującego kobiecego piękna. Należy zaznaczyć, że już twórcy kina niemego fascynowali się kobietami typu femme fatale oraz meandrami psychiki płci pięknej. Tytułowa bohaterka filmu była atrakcyjną postacią dla poszukiwań tego typu. W epoce kina niemego Kleopatra wyróżniała się na tle innych filmów jako produkcja nietuzinkowa, a zarazem bardzo kontrowersyjna z perspektywy ówczesnych wymagań cenzury.
В настоящей статье предпринимается попытка проанализировать образ царицы Кле- опатры в забытом американском фильме Гордона Эдвардса (1917). В немом кино, полностью не дошедшем до наших дней, был создан стереотипный образ египетской царицы, который в настоящее время успешно функционирует в массовой культуре: в рекламах, видеоклипах, пародиях на фильмы и пр. При создании персонажа Клео- патры особо важную роль сыграл выбор актрисы с вампирическим emploi, который вместе с мрачной биографией, придуманной для нее, повлияли на исчезновение гра- ницы между реальной жизнью восходящей звезды кино и жизнью героини фильма. Фильм закрепил мрачный образ царицы Египта в коллективном сознании. С течени- ем времени этот образ превратился в апофеоз женской красоты. Следует обратить внимание на то, что создатели тогдашнего кино восхищались женщинами femme fatale, а также особенностями психики женского пола, поэтому героиня фильма пред- ставляла собой привлекательный материал для их интересов. В эпоху немого кино Клеопатра выделялась из остальных фильмов как недюжинный и спорный образ по отношению к требованиям тогдашней цензуры.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/255
10.17951/ah.2014.5.101
Acta Humana; Vol 5 (2014); 101
Acta Humana; Vol 5 (2014); 101
Acta Humana; Vol 5 (2014); 101
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/255/253
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/256
2018-09-04T05:54:08Z
ah:ART
Following the Traces of Childhood. The “Jugglery” of Memory in Wojciech Marczewski’s Weiser (2000)
Podążając śladami dzieciństwa – „kuglarstwa” pamięci w filmie Weiser (2000) Wojciecha Marczewskiego
Jałocha, Aneta
The subject of the article is Wojciech Marczewski’s film Weiser (2000), based on Paweł Huelle’s novel, which explores the problems of memory and oblivion. The author indicates the differences between the cinematic adaptation and the literary prototype that are connected with the strategy of constructing the main characters and modifications of the time and place of the action. Afterwards, Jalocha describes the relationship between image, memory and imagination. Analyzing the formal construction of Weiser, she names the means of cinematic expression that allow to imitate the work of memory. She characterizes the contrast between the lanes of the past and present established in the film, the structure of flashbacks, the way of introducing them into the narration and, based on the scope of subjectivity, she divides retrospections into two sub-categories. Jałocha refers to Paul Ricoeur’s phenomenology of memory, that is the notion of trace and the aporia of presentabsent. When interpreting the film, she takes into consideration the characters’ motivations, their attitudes towards the past, the influence of ‘what has been’ on the present, the nature of the process of reconstructing the truth about the bygone events. She also identifies the motives used in the film that are linked with memory, such as photography and archives. Additionally, the author shows different functions assigned to the character of Weiser: he may be seen as a figure of the Other, the metaphor of childhood and the past seen in terms of an enigma. Marchewski’s films, as Jalocha argues, both on the level of plot and formal organization, thematize the memory and its limitations as well as the inaccessibility of the past founded on the difference between ‘here/now’ and ‘there/then’.
Tematem artykułu jest podejmujący problematykę pamięci i zapomnienia Weiser (2000) Wojciecha Marczewskiego, film oparty na powieści Pawła Huellego. Autorka porównuje różnice pomiędzy literackim pierwowzorem a adaptacją filmową, związane między innymi ze sposobem konstruowania postaci i dokonaną przez reżysera zmianą czasu oraz miejsca akcji. Ponadto analizuje konstrukcję formalną Weisera i zastosowane w dziele środki wyrazu filmowego, przy pomocy których naśladowana jest praca pamięci. Charakteryzuje budowany w filmie kontrast pomiędzy płaszczyznami teraźniejszości oraz przeszłości, opisuje strukturę retrospekcji, sposób ich wprowadzania w obręb narracji i, biorąc pod uwagę między innymi zakres subiektywizacji, dzieli je na dwie sub-kategorie. Dokonując interpretacji filmu, odwołuje się do sformułowanej przez Paula Ricoeura fenomenologii pamięci: pojęcia śladu-wspomnienia oraz aporii uobecniania nieobecnego.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/256
10.17951/ah.2014.5.113
Acta Humana; Vol 5 (2014); 113
Acta Humana; Vol 5 (2014); 113
Acta Humana; Vol 5 (2014); 113
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/256/254
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/257
2018-09-04T05:54:08Z
ah:ART
Pop-Memory. Education on the Holocaust and Computer Games – from Puzzles to Serious Games
Pop-pamięć. Edukacja o Holocauście a gry komputerowe – od puzzli po serious games
Michalik, Tomasz
The use of computer games in education is a practice that has become an important element in the process of transferring knowledge across different disciplines. Projects such as: “Playing History. Your source for historical games”, education through games program run by the Institute of National Remembrance or online platform www.edugames.pl are good examples of successful uses of this form of teaching by historical sciences as well. In relation to this trend, any attempt at using games for teaching about the Holocaust still leads to many ethical dilemmas. This article concerns the attempts at presenting Shoah through the medium of game (in the context of artistic provocation and commercial projects). It also refers to the possibilities of showing the events related to the extermination of population during World War II through the so-called serious games approach. The paper is also concerned with the issue of the philosophy of computer games, representations of the past and new forms of transferring knowledge.
Wykorzystywanie gier komputerowych w edukacji jest praktyką, która stała się ważnym elementem procesu przekazywania wiedzy w ramach różnych dyscyplin. Projekty, takie jak „Playing History. Your source for historical games”, program edukacji za pomocą gier prowadzony przez IPN czy platforma www.edugames.pl są dobrym przykładem tego, że również nauki historyczne z powodzeniem korzystają z tej formy nauczania. W odniesieniu do tej tendencji wykorzystywanie gier komputerowych w nauczaniu o Holocauście prowadzi wciąż do wielu dylematów etycznych. Niniejszy artykuł zawiera zarówno prezentację dotychczasowych prób przedstawiania Shoah za pomocą medium gry (w ramach prowokacji artystycznych oraz projektów komercyjnych), jak i możliwości prezentowania wydarzeń związanych z eksterminacją ludności podczas II wojny światowej w ramach nurtu określanego mianem serious games. W pracy podjęta została również problematyka filozofii gier komputerowych, reprezentacji przeszłości oraz nowych form przekazywania wiedzy.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/257
10.17951/ah.2014.5.127
Acta Humana; Vol 5 (2014); 127
Acta Humana; Vol 5 (2014); 127
Acta Humana; Vol 5 (2014); 127
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/257/255
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/258
2018-09-04T05:54:09Z
ah:ART
Родовата памет в българската култура – традиция и съвременност
Родовата памет в българската култура – традиция и съвременност
Родовата памет в българската култура – традиция и съвременност
Marczak, Małgorzata
The topic chosen for the article concerns the aspect of ancestral memory and its function in traditional and modern Bulgarian culture. The aim of the article is to define the role of ancestral memory in the life of contemporary Bulgarian society. The author tries to answer this question by analysing the source material such as ethnographic research focused on the traditional model of family and ancestral memory. To achieve a larger overview of the topic, some well-known literature texts have been taken into account, such as ‘The Gerak Family’ (1911) by Elin Pelin, which shows the process of modernization of the Bulgarian society and the disappearance of the patriarchal family model, and ‘The Iron Oil Lamp’ by Dimitar Talev (1952). These texts form the basis of the research on the modern approach to ancestral memory. To find out what proportion of contemporary Bulgarian society has ancestral memory, the author has been looking at Internet forums and TV programmes. Due to the fact that ancestral memory is a broad concept, the starting point for all sources was traditional family, which is treated as a fortress with exceptionally deep and strong roots. It is a place where people care about and protect moral and spiritual values as well as transmit them to the future generation. The information about the creation of a village or even the history of Bulgaria are often included in these stories. The analysis of the sources shows that ancestral memory is very important for modern Bulgarian citizens and the history and tradition connects them regardless of where they live. The preservation of the memory of ancestors is a kind of spiritual nourishment and this knowledge can be a starting point for the search of identity and self-discovery.
Celem artykułu jest określenie roli pamięci rodowej we współczesnym społeczeństwie bułgarskim w kontekście jego kultury. Podstawę źródłową stanowią przede wszystkim badania etnograficzne oraz literatura piękna (Gerakowie Elina Pelina jako tekst „graniczny” dla przemian w modelu rodziny bułgarskiej). Dla uzyskania pełnego obrazu pamięci rodowej zostały również wzięte pod uwagę wypowiedzi Bułgarów o zachowaniu pamięci rodowej, pochodzące z forum internetowego. Za punkt wyjścia przyjęto opowieści związane z powstaniem rodów. Rodzina w kulturze bułgarskiej jest uznawana za twierdzę o wyjątkowo głębokich i silnych podstawach. Zadaniem rodziny jest pielęgnowanie tradycji i systemu wartości oraz przekazywanie ich kolejnym pokoleniom. Z tego względu zachowane przekazy rodowe stanowią najbogatsze źródło wiedzy na temat przodków. W przekazach odnajdujemy także informacje o powstawaniu osad i inne opowieści z historii Bułgarii. Duża liczba informacji znajdujących się w przekazach zdaje się potwierdzać zarówno wieloaspektowość zagadnienia pamięci rodowej, jak i jej ważną funkcję we współczesnej kulturze Bułgarii (o czym świadczą wypowiedzi użytkowników forów internetowych). Pamięć o przodkach jest zatem istotnym źródłem wiedzy w poszukiwaniu źródeł tożsamości współczesnych Bułgarów.
Статията е посветена на родовата памет в българската култура и нейната роля и при- съствие в съзнанието на съвременните българи. Текстът разглежда днешното функ- циониране на родовата памет не като определено количество информция, придобита от разкази и изследване на миналото, а като налична и непрекъснато обновяваща се духовна ценност, като тезите се обосновават от изказвания и нагласи, почерпани от български интернет форуми, и от други инициативи в глобалната мрежа. Целта на статията е да се установи каква роля играе днес родовата памет за българите и дали съвременното общество я възприема като важна част на модерната колективна иден- тичност. Представените разностранни присъствия на родовата памет сред днешните българи позволява да се направи заключението, че въпреки пълното отмиране на патриархалния модел и съвременните предизвикателства към семейната институция, родовата памет продължава да бъде възприемана като ключов компонент от идентич- ността на модерния българин. Тя функционира не само като набор от исторически сведения, но и като морален коректив и ангажимент пред съвременните поколения.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/258
10.17951/ah.2014.5.139
Acta Humana; Vol 5 (2014); 139
Acta Humana; Vol 5 (2014); 139
Acta Humana; Vol 5 (2014); 139
2082-4459
rus
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/258/256
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/259
2018-09-04T05:54:09Z
ah:ART
The Memory of the Battle of Kosovo in the Serbian National Tradition
Pamięć o bitwie kosowskiej w serbskiej tradycji narodowej
Rajzer, Magdalena
The specific nature of collective memory of the Serbian nation distinguishes it from other Balkan and European nations. A characteristic blend of verified historical facts and legends embodied in national traditions and literature has been subjected over the years to the processes of mythologizing and codification. They gained new symbolic meaning and became the “historical knowledge” of many citizens. The publication of the epopee of the Montenegro ruler Petar II Petrović Njegoš entitled “The Mountain Wreath” played undeniable role in the processes of codification and presentation of the myth of Kosovo in Serbian national tradition. The plurality of myths rooted in Serbian national memory prompted Pala Kolstø, a famous Norwegian historian, to create their classification. Consequently, he proposed three types of myths: ante murale, suigeneris and antiquitas. In the assumption of the Communist policy-makers, referring to the tradition of the golden age of the medieval Serbian kingdom (Nemanjić dynasty, svetosavlje, as well as the battle of Kosovo Field itself), by blurring the negative memories of internecine fights, should play an integrating role for the construction of the Yugoslavian nation. Both Serbian national mythology and an eclectic pantheon of national heroes came to life once again with the proclamation of independence by the Republic of Kosovo. Getting to know the milestones in the history of the Serbian state and the shape in which they were established in the memory of the Serbs is a sine qua non condition for the process of understanding current political and cultural situation of the Balkan Peninsula.
Specyficzny charakter pamięci zbiorowej narodu serbskiego wyróżnia go na tle innych narodów bałkańskich i europejskich. Swoista mieszanka zweryfikowanych faktów historycznych i legend, utrwalonych w tradycji oraz piśmiennictwie narodowym, na przestrzeni lat ulegała procesom mitologizacji oraz kodyfikacji, przez co nabrały one nowego znaczenia symbolicznego, stając się „wiedzą historyczną ” wielu obywateli. Pamięć o bitwie na Kosowym Polu, stoczonej u schyłku XIV wieku, w serbskiej tradycji narodowej jest wciąż żywa. Niekwestionowaną rolę w kodyfikacji i rewaloryzacji mitu kosowskiego w serbskiej tradycji narodowej odegrało ukazanie się w 1847 roku epopei władyki czarnogórskiego, Petara II Petrovića Njegoša, pod tytułem Górski Wieniec. Bogactwo mitów zakorzenionych w serbskiej pamięci narodowej skłoniło Påla Kolstø, historyka norweskiego pochodzenia, do utworzenia ich klasyfikacji. W konsekwencji zaproponował on wyszczególnienie mitów typu: ante murale, sui generis oraz antiquitas, które nierzadko stanowiły swoistą inspirację w procesie kształtowania linii politycznej państwa. W założeniu komunistycznych decydentów politycznych, odwoływanie się do tradycji złotej ery średniowiecznego królestwa serbskiego (dynastii Nemanjićów, świętosawia, a także samej bitwy kosowskiej) poprzez zacieranie negatywnych wspomnień walk bratobójczych, stanowić miały narzędzie integracji konstytuującego się narodu jugosłowiańskiego. Zarówno serbska mitologia narodowa, jak i eklektyczny panteon bohaterów narodowych ożył wraz z proklamowaniem niepodległości przez Republikę Kosowa. Zapoznanie się z przełomowymi wydarzeniami z historii państwa serbskiego oraz kształtem, w jakim zostały one utrwalone w pamięci Serbów, stanowi warunek sine qua non na drodze zrozumienia aktualnej sytuacji kulturalnej oraz politycznej Półwyspu Bałkańskiego.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/259
10.17951/ah.2014.5.153
Acta Humana; Vol 5 (2014); 153
Acta Humana; Vol 5 (2014); 153
Acta Humana; Vol 5 (2014); 153
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/259/257
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/260
2018-09-04T05:54:09Z
ah:ART
“Immortal Souvenir” – the Role of Print in Funeral Sermons from the 17th Century
„Nieśmiertelna pamiątka” – rola pisma drukowanego w kazaniach pogrzebowych z XVII wieku
Sawa, Anna
The material basis of the article consists of funeral sermons, published by Pawel Konrad in Lublin in the 17th century. The authors were aware of the differences between spoken and written communication. In the prefaces to the published sermons, the authors emphasized that thanks to them the memory of the dead would be preserved. They were also convinced of the consolatory function of such prints. In the print version of each sermon, the dead person was exhibited. The exhibition was made by appropriate lexicon as well as the typographical form of the text. Antroponims concerning the dead person were distinguished on the title page. On occasion, such stylistic measure was used in dedication letters and sermons themselves. The type matter’s equality of parallel segments was used to indicate ancestral analogy.
Podstawę materiałową artykułu stanowią kazania pogrzebowe wydane w XVII wieku w Lublinie przez Pawła Konrada. Ich autorzy zdawali sobie sprawę z różnic między ustnym a pisemnym sposobem komunikowania. W przedmowach do wydawanych drukiem kazań podkreślali, że dzięki nim przetrwa pamięć o zasługach zmarłego. Byli też przekonani o funkcji konsolacyjnej tego typu druków. W drukowanej wersji każdego kazania wyraźnie eksponowano osobę zmarłego. Czyniono to nie tylko za pomocą odpowiedniej leksyki, ale również przez ukształtowanie typograficzne. Na kartach tytułowych wyróżniano zawsze antroponimy odnoszące się do zmarłego, niekiedy postępowano tak również w listach dedykacyjnych i samych kazaniach. Identyczność składu drukarskiego paralelnych segmentów tekstu służyła z kolei wskazaniu analogii rodowych.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/260
10.17951/ah.2014.5.167
Acta Humana; Vol 5 (2014); 167
Acta Humana; Vol 5 (2014); 167
Acta Humana; Vol 5 (2014); 167
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/260/258
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/261
2018-09-04T05:54:09Z
ah:ART
Epitaph as a Form of Tribute to the Memory of the Deceased
Epitafium nagrobne jako forma pamięci o zmarłym
Mucha, Paulina
The aim of this article is to illustrate the trend occurring in modern epitaphs – appearing as part of the inscription – which has the essence of a maxim. These linguistic forms of commemoration have been divided, in terms of their nature, into two groups: a) sacred, b) secular. An analysis of inscriptions made on gravestones over the last 15 years at the Roman Catholic Cemetery at Lipowa Street in Lublin led to the conclusion that the tendency to put short, standardised, detached “in memoria” is a typical feature of these inscriptions. The time in which the relatives of the deceased have to choose the form of the inscription is usually a very difficult one, since they need to come to terms with the new, and particularly traumatic, circumstances. As has been already mentioned, epitaph is a way of commemoration, expressed in a condensed form. The message, expressed usually in a few, a dozen, or (rarely) a few dozen, words constitutes a reference to the life of the person of whom the relatives share memories of the moments spent together. What is expressed clearly constitutes simply a stimulus to recall the most important moments from the person’s biography. The deceased might have ended their lives on Earth, but they are still alive in the memories of their loved ones. Of course, the events and images of the deceased retained in their relatives’ memory are subjective and to a great extent idealised.
Celem artykułu jest przybliżenie trendu w tworzeniu współczesnych epitafiów, rozumianych jako część inskrypcji nagrobnych, która ma charakter sentencji. Językowe formy pamięci ze względu na swój charakter zostały w szkicu podzielone na religijne i świeckie. Analiza napisów umieszczonych w ostatnich 15 latach na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie pozwala stwierdzić, że typową cechą inskrypcji jest tendencja do krótkiego, ujednoliconego i pozbawionego emocji przekazu. Czas, w którym bliscy zmarłego muszą zdecydować o formie napisu, jest najczęściej okresem trudnym, gdyż trzeba się wtedy pogodzić z nowym i jednocześnie traumatycznym stanem rzeczy. Jak już zostało wspomniane, epitafium nagrobne stanowi formę pamięci wyrażoną w sposób skondensowany. Przekaz zawarty w kilku, kilkunastu czy (rzadko) w kilkudziesięciu słowach to odnośnik do historii życia osoby, z którą wiążą się wspomnienia wspólnie przeżytych chwil. To, co wyrażone eksplicytnie, jest zatem tylko bodźcem do przypomnienia sobie najważniejszych momentów z biografii człowieka, który zakończył ziemską egzystencję, ale pozostał w pamięci żyjących. Rodzaj zapamiętanych zdarzeń i obraz zmarłego jest w dużej mierze wyidealizowany i subiektywny.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2015-05-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/261
10.17951/ah.2014.5.183
Acta Humana; Vol 5 (2014); 183
Acta Humana; Vol 5 (2014); 183
Acta Humana; Vol 5 (2014); 183
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/261/259
Prawa autorskie (c) 2015 Acta Humana
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8242
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
Jerzy Żuławski (1874-1915); solar catastrophe; sacrum; renovatio; homo religiosus; anamnesis, anamneza; androgyny;
Exodus i boska androgynia. O inicjacyjnym wygnaniu i powrotach w dramacie „Eros i Psyche” Jerzego Żuławskiego
Borkowiak, Ewa
Jerzy Żuławski (1874-1915); katastrofizm solarny; sacrum; renovatio; homo religiosus; anamneza; androgynizm;
The article is an attempt to read the meanings of a work on a plane constituted in the sphere of sacrum. The starting point of the conducted analysis is the presentation of a specific eschatological mythology which Jerzy Żuławski performs in his work. Through the issues of history, time, anamnesis and cosmogony, the author of “Eros and Psyche” presents a common desire to regain the irretrievably lost ideal order of existence (renovatio). In addition to the soteriological hope expressed in the end of the drama, it is also important to discover an even deeper longing that governs the sphere of human imagination. It is the divine androgynity that reflects the idea of perfect unity.
Artykuł jest próbą odczytania sensów utworu na płaszczyźnie ukonstytuowanej w sferze sacrum. Punktem wyjścia prowadzonych analiz jest ukazanie swoistej mityzacji eschatologicznej, jakiej dokonuje w swoim dziele Jerzy Żuławski. Poprzez zagadnienia historii, czasu, anamnezy i kosmogonii autor Erosa i Psyche przedstawia powszechne pragnienie odzyskania bezpowrotnie utraconego idealnego porządku istnienia (renovatio). Obok soteriologicznej nadziei wyrażonej w zakończeniu dramatu istotne jest także odkrycie jeszcze głębszej tęsknoty, która rządzi sferą ludzkiej wyobraźni. Jest nią oddająca idee doskonałej jedności boska androgyniczność.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8242
10.17951/ah.2018.9.63-76
Acta Humana; Vol 9 (2018); 63-76
Acta Humana; Vol 9 (2018); 63-76
Acta Humana; Vol 9 (2018); 63-76
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8242/6717
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8242/3519
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8242/3520
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8242/3619
Prawa autorskie (c) 2019 Ewa Katarzyna Borkowiak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5974
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
"How wonderful life was on the Border!" – Intertextual Relations between Chart watażki and Mohort
„Jak na kresach to się żyło!” – relacje intertekstualne między Chartem watażki a Mohortem
Chołojczyk, Magdalena
Pol; Mohort; Romanowski; postcolonialism; national poetry
Pol; Mohort; Romanowski; postkolonializm; poezja krajowa
The article explores the complex relations between Mieczysław Romanowski's poetry and Wincenty Pol's most outstanding work. This allows for a new, more favorable look at the author's writings and it shows how diverse the sources of his inspiration could be.Chart watażki was created because the poet was greatly influenced by the reading of Mohort. However, the piece is not a passive imitation. Romanowski drew from Pol’s poem what had already previously stimulated the imagination of national artists: the myth of the Borderlands, which was a reminder of the times when Poland was magnificent and mighty and a return to the idealized noble past, which resulted in the popularity of prose and poetry tale in the nineteenth century. In Chart watażki Romanowski is closer to the established model of the tale than Pol, who – by putting in his work heroization – created a knight rhapsody. By using the tools of postcolonial methodology we can see that the image of the Borderlands, that we can find in his poems, is not the result of only Mohort's inspiration, but rather a part of the nineteenth century discourse.
Artykuł bada skomplikowane związki między gawędą Mieczysława Romanowskiego a najwybitniejszym dziełem Wincentego Pola. Pozwala to na nowe, bardziej przychylne, spojrzenie na twórczość gawędową autora Łużeckich i zwrócenie uwagi na to, jak różnorodne potrafiły być źródła jego natchnienia.Bezpośrednią inspiracją do napisania Charta watażki z pewnością była dla poety lektura Mohorta. Utwór nie jest jednak biernym naśladownictwem, Romanowski zaczerpnął bowiem z rapsodu rycerskiego Pola to, co już wcześniej pobudzało wyobraźnię twórców krajowych: przypominający o czasach wielkości Rzeczpospolitej mit Kresów oraz zwrot ku wyidealizowanej szlacheckiej przeszłości, który zaowocował w XIX wieku popularnością gatunku gawędy prozatorskiej i wierszowanej. W Charcie watażki Romanowski jest bliższy utrwalonemu modelowi gawędy niż Pol, który z kolei wpisując w swój utwór heroizację, stworzył gawędowy rapsod rycerski. Wykorzystanie narzędzi metodologii postkolonialnej do przyjrzenia się nie tylko temu, ale i innym utworom poety pozwala dostrzec, że obraz Kresów, jaki odnajdziemy w jego dziełach, nie jest wynikiem jedynie inspiracji Mohortem, a raczej częścią XIX-wiecznego dyskursu..
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5974
10.17951/ah.2017.8.89
Acta Humana; Vol 8 (2017); 89
Acta Humana; Vol 8 (2017); 89
Acta Humana; Vol 8 (2017); 89
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5974/5539
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5974/2283
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5974/2284
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5974/2285
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5974/2286
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5974/2287
Prawa autorskie (c) 2018 Magdalena Anna Chołojczyk
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/6739
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
Steampunk and Romanticism – Czterdzieści i cztery by Krzysztof Piskorski
Steampunk i romantyzm – Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego
Zubik, Damian
Piskorski; steampunk; romanticism; science fiction; speculative fiction
Piskorski; steampunk; romantyzm; science fiction; fantastyka
The aim of the article is to read Krzysztof’s Piskorski novel Czterdzieści i cztery as a part of steampunk. In order to do so, we will trace the elements of this subgenre in the work and the method of implementation of its basic assumptions. In addition, the text aims at showing references to the romantic tradition that take place at various levels of the novel. Both planes are finally brought together. The whole makes it possible to see a combination of steampunk with the romantic tradition from both perspectives and to explore why this melange has brought the writer such reading success. Another relevant aspect of the research is embedding the work in the contexts of: fantasy literature, Maria Janion's romantic paradigm theory and popular culture.
Zamiarem artykułu jest próba odczytania powieści Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego poprzez przyjrzenie się jej funkcjonowaniu w ramach steampunku. W tym celu prześledzone zostały występujące w utworze elementy tego podgatunku oraz sposób realizacji jego podstawowych założeń. Ponadto tekst skupia się na ukazaniu odwołań do tradycji romantycznej, jakie dokonują się na różnych poziomach powieści. Obie z wymienionych płaszczyzn zostają do siebie odniesione. Pozwala to ujrzeć obecne w Czterdzieści i cztery połączenie steampunku z tradycją romantyczną z obu perspektyw, a także zgłębić, dlaczego melanż ten przyniósł pisarzowi taki sukces czytelniczy. Istotne dla badań jest osadzenie utworu w kontekstach: literatury fantastycznej, teorii paradygmatu romantycznego Marii Janion oraz kultury popularnej.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/6739
10.17951/ah.2017.8.103
Acta Humana; Vol 8 (2017); 103
Acta Humana; Vol 8 (2017); 103
Acta Humana; Vol 8 (2017); 103
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/6739/5540
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/6739/2671
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/6739/2672
Prawa autorskie (c) 2018 Damian Adrian Zubik
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5844
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
Anti-Semitism and Totalitarism in the Context of Dramatic Work of Antoni Słonimski and Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
Antysemityzm oraz totalitaryzm w świetle twórczości dramatycznej Antoniego Słonimskiego i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Ujma, Martyna
the interwar years; Słonimski; Pawlikowska-Jasnorzewska; Nazism; comedy; anti-Semitism, the interwar satire
dwudziestolecie międzywojenne; Słonimski; Pawlikowska-Jasnorzewska; nazizm; komedia; antysemityzm; satyra międzywojenna
The aim of this work is to present Nazi anti-Semitic practices and totalitarian actions in the interwar satire. The subject of the analysis are Antoni Słonimski’s and Maria Pawlikowska-Jasnorzewska’s comedies. The analysis of the topic shows that the threats of totalitarian regimes was seen at the beginning of the twentieth century.
Tematem niniejszego artykułu jest sposób przedstawiania i kreowania nazistowskich praktyk antysemickich i działań totalitarnych przez autorów międzywojennej satyry. Przedmiotem analizy uczyniono komedie Rodzina Antoniego Słonimskiego oraz Mrówki i Baba-Dziwo Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Ujęcie pokazuje, że zagrożenia ze strony ustrojów totalitarnych, w tym szczególnie nazizmu, odczuwano już na początku lat trzydziestych ubiegłego wieku.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5844
10.17951/ah.2017.8.137
Acta Humana; Vol 8 (2017); 137
Acta Humana; Vol 8 (2017); 137
Acta Humana; Vol 8 (2017); 137
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5844/5542
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5844/2221
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5844/2454
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5844/2455
Prawa autorskie (c) 2018 Martyna Ujma
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5994
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
The Dialectics of Time and Space versus the Spiritual Condition of the Lyrical “I” in the Poem Мне что ни ночь – то море бреда… by Varlam Shalamov
Dialektyka czasu i przestrzeni a kondycja duchowa „ja” lirycznego w wierszu Мне что ни ночь – то море бреда… Warłama Szałamowa
Kulikowska, Małgorzata
Varlam Shalamov; poetry; time; space; Soviet labour camp; memory
Warłam Szałamow; poezja; przestrzeń; łagier; pamięć
The article offers a reflection on the poetry of Varlam Shalamov, which continues to attract only a limited interest among literature experts researching the works of the author of Kolyma Tales. The analysis addresses the categories of time and space in the poem Мне что ни ночь – то море бреда… being part of the Сумка почтальона series. By analysing the individual motifs, with account taken of their historical (Gulag by A. Applebaum) and literary contexts (One Day in the Life of Ivan Denisovich by A. Solzhenitsyn, A World Apart by G. Herling-Grudziński), as well as through reflection on their theoretical,literary and philosophical aspects (M. Bakhtin, Y. Lotman, H. Bergson, G. Bachelard, G. Durand), it has been established that the poem features three basic chronotypes: the external(n), the external(d), and the internal. The internal chronotype has been found to constitute a mirror image of the other two space-time dimensions which in fact determine the existential situation of the lyrical “I” (reduction or restoration of the spiritual sphere), with this situation depending on the category of memory.
W artykule poddano refleksji poezję Warłama Szałamowa, która w dalszym ciągu pozostaje na marginesie zainteresowań literaturoznawców badających twórczość autora Opowiadań kołymskich. Zanalizowana została kategoria czasu oraz przestrzeni w wierszu Мне что ни ночь – то море бреда… z cyklu Torba listonosza (Сумка почтальона). W toku badań poszczególnych motywów, z uwzględnieniem kontekstu historycznego (Gułag Anne Applebaum) oraz literackiego (Jeden dzień Iwana Denisowicza Aleksandra Sołżenicyna, Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego), a także refleksji teoretyczno-literackiej i filozoficznej (Michaiła Bachtin, Jurija Łotman, Henriego Bergson, Gastona Bachelard, Gilberta Duranda) wykazano, że utwór jest w istocie obrazem poetyckim, w którym istotną rolę odgrywają elementy akwatyczne. Obraz ten jest metaforą kondycji człowieka w rzeczywistości łagrowej. Analiza kategorii czasu oraz przestrzeni tworzących kilka chronotopów wykazała, że kondycja człowieka w każdym z nich jest zróżnicowana; jest determinowana przez dwa zasadnicze czynniki: wspomnienia (przeszłość) i wewnętrzną siłę witalną (ukierunkowanie ku przyszłości).
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5994
10.17951/ah.2017.8.153
Acta Humana; Vol 8 (2017); 153
Acta Humana; Vol 8 (2017); 153
Acta Humana; Vol 8 (2017); 153
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5994/5543
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5994/2303
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5994/2307
Prawa autorskie (c) 2018 Małgorzata Kulikowska
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5985
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
Between the Theory and Practice of Translation. About the Translation of one Verse by Charles Baudelaire
Między teorią a praktyką przekładu. O tłumaczeniu jednego wiersza Charlesa Baudelaire`a
Szymczak, Karolina
Kazimiera Zawistowska; Bohdan Wydżga; poetic translation; feminine signature; gender studies
Kazimiera Zawistowska; Bohdan Wydżga; przekład poetycki; „sygnatura kobieca”; gender studies
The subject matter of the article is a comparison of Charles Bauelaire's poem Femmes damnées (Damned) and its two translations by Kazimiera Zawistowska and Bohdan Wydżga. Although Zawistowska's literary work is not as accurate to the French original as Wydżga's, it surpasses it in artistic terms. The description of the differences resulting from different poetic sensibilities of the writers and their gender involvement is preceded by brief information about context-appropriate, contemporary translational theories of the possible ways of shaping relations between original and translated works.
Tematem artykułu stało się porównanie wiersza Charlesa Bauelaire’a Femmes damnées (Potępione) oraz jego dwu tłumaczeń: autorstwa Kazimiery Zawistowskiej i Bohdana Wydżgi. Opis różnic, wynikających z odmiennej wrażliwości poetyckiej tłumaczy oraz ich uwikłań genderowych, zostaje poprzedzony krótką informacją na temat wpisanych w kontekst współczesnych teorii przekładoznawczych sposobów kształtowania relacji między dziełem oryginalnym i tłumaczonym. Choć utwór Zawistowskiej nie jest tak wierny francuskiemu oryginałowi jak tekst Wydżgi, to przewyższa go pod względem artystycznym. Przyjęte w artykule tło badań kulturowych, w którego obrębie istotną rolę zyskuje kategoria płci, umożliwia odnalezienie w przekładzie młodopolskiej poetki typowej dla tej twórczości specyfiki „głosu kobiecego”. Jej wersję tłumaczenia można uznać za rodzaj manifestu kobiecej seksualności i kobiecych doświadczeń ciała, zmysłowej miłości oraz cierpienia.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5985
10.17951/ah.2017.8.167
Acta Humana; Vol 8 (2017); 167
Acta Humana; Vol 8 (2017); 167
Acta Humana; Vol 8 (2017); 167
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5985/5544
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5985/2296
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5985/2297
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5985/2298
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5985/2299
Prawa autorskie (c) 2018 Karolina Szymczak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5983
2019-02-13T09:56:31Z
ah:ART
Between Pure Entertainment and Informative Guidance: The Heterotopia of Rehab Institutions in Elizabeth Zelvin’s Cozy Mystery Death Will Get You Sober
Pomiędzy czytadłem a poradnikiem: heterotopia ośrodków terapii uzależnień w powieści detektywistycznej Elizabeth Zelvin Death Will Get You Sober
Perkowska-Gawlik, Elżbieta
cozy; rehab; heterotopia; alcoholism; self-help book
kryminał; odwyk; heterotopia; alkoholizm; poradnik
The aim of this paper is to discuss the generic direction into which the cozy mystery has been developing. Professionals and amateurs of different domains have started to adopt the medium of the traditional detective novel to propagate their expertise. Consequently, in addition to the criminal clue puzzle these ‘hybrid’ crime novels provide useful knowledge or even guidance.Psychotherapists and psychiatrists are among people professionally involved in the wide spectrum of problems haunting addicts and their codependent families. Although there are more and more self-help books on various addictions available on the market, their readership is limited to the unlucky ones who, in one way or another, have been drawn into the “Maelstrom”of alcoholism. Very few non-addicts can comprehend the closed world of alcoholics with all its peculiarities and irregularities. Elizabeth Zelvin, an experienced counsellor, has managed to present the heterotopia of alcoholics to a wider audience. Her cozy mystery Death Will Get You Sober intertwines the criminal investigation with the mundane lives of alcoholics struggling to adjust to the rules and regulations enforced in the detox institutions.
Celem artykułu jest ukazanie jednego z kierunków rozwoju tradycyjnej powieści detektywistycznej. Zarówno amatorzy, jak i specjaliści z zakresu różnych dziedzin starają się zaadaptować formułę klasycznego kryminału dla propagowania swojej wiedzy. Rezultatem takich poczynań są powieści, które oprócz wciągnięcia czytelnika w fascynujący proces rozwiązywania zagadki kryminalnej, prezentują zagadnienia związane z pracą bądź zainteresowaniami autora.Półki księgarskie pełne są poradników przedstawiających metody pokonywania różnorakich problemów trapiących współczesne społeczeństwo, jednakże trafiają one do wąskiego grona odbiorców zainteresowanych konkretnym zagadnieniem. Doceniając ogromną popularność kryminałów, Elizabeth Zelvin, znana i ceniona specjalistka w dziedzinie terapii uzależnień, postanawia użyć formuły klasycznej powieści detektywistycznej w celu przybliżenia szerszemu gronu czytelników zasad pracy z osobami cierpiącymi na chorobę alkoholową. Szczegółowa prezentacja heterotopii (‘innych przestrzeni’), do których wstęp mają jedynie chorzy, współuzależnieni i terapeuci, zgrabnie wpleciona w intrygę kryminalną, czyni Death Will Get You Sober spektakularnym przykładem hybrydyzacji konwencji tradycyjnego kryminału.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5983
10.17951/ah.2017.8.195
Acta Humana; Vol 8 (2017); 195
Acta Humana; Vol 8 (2017); 195
Acta Humana; Vol 8 (2017); 195
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5983/5545
Prawa autorskie (c) 2018 Elżbieta Anna Perkowska-Gawlik
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5978
2019-02-13T09:56:31Z
ah:ART
Various Aspects of Otherness of the Villain in J.K. Rowling’s Harry Potter Series. Prolegomena
Różnorodne aspekty Inności czarnego charakteru w cyklu powieści J.K. Rowling Harry Potter. Prolegomena
Łukasiewicz, Agata
Otherness; the Other; variety; soul; magic; villain
Inność; Inny; różnorodność; dusza; magia; czarny charakter
The paper portrays various aspects of Otherness included in the Harry Potter cycle by J.K. Rowling, focusing on the villain – Lord Voldermort. By Otherness of the character, the author of the report means the interference of the forces triggered by him that disturbs the established order in the presented world. The character’s predisposition, deeds and goals pose a threat to two planes which he contacts with: magical and non-magical ones. He combines features that are known and unknown to the others: he is and is not a human being at the same time. Additionally, the paper depicts the villain’s Otherness which has a dynamic nature. Over the course of the plot, the figure undergoes A metamorphosis and evolves in his Otherness which is built upon three basic spheres concerning the name, the body, and the soul. This is particularly noticeable in the aspect of his life and passing. In order to avoid death, which frightens him, he decides to split his soul into several parts (Horcruxes). This is meant to ensure his immortality. As a result, his soul as well as his material body is destroyed. However, he does not die ultimately. Although Voldermort remains in the world of the living, he is neither a human being nor a spirit. The conception of the villain’s soul indicates its independence from the flesh. After his downfall Voldermort enters other beings’ bodies to be his temporal Horcruxes. Using their obedience, he manipulates them to regain his lost power and body. All in all, it is character’s inability to love that ultimately proves his state of Otherness.
Artykuł przedstawia różnorodne aspekty Inności zawarte w cyklu powieści Harry Potter, skupiając się na czarnym charakterze – Lordzie Voldemorcie. Pisząc o Inności bohatera, autorka tekstu ma na myśli interferencję uruchomionych przez niego sił, które zakłócają ustalony w przedstawionym świecie porządek. Skłonności, czyny oraz cele postaci stanowią zagrożenie dla dwóch płaszczyzn, z którymi ma styczność – magiczną i nie-magiczną. Łączy w sobie cechy, które są znane i obce innym: jednocześnie jest i nie jest istotą ludzką. Ponadto artykuł przedstawia dynamiczną naturę Inności czarnego charakteru. Wraz z rozwojem wydarzeń postać przechodzi metamorfozę i ewoluuje w swojej Inności ukształtowanej w obrębie trzech podstawowych sfer dotyczących imienia, ciała i duszy. Jest to szczególnie dostrzegalne w aspekcie jego życia i umierania. By uniknąć przerażającej go śmierci, bohater decyduje się rozszczepić duszę na kilka części (Horkruksy). Zabieg ten ma na celu zapewnienie mu nieśmiertelności. W efekcie zarówno jego dusza, jak i ciało zostają zniszczone. Niemniej jednak, nie umiera on całkowicie. Mimo że Voldemort pozostaje obecny w świecie żywych, nie jest ani człowiekiem, ani duchem. Koncepcja duszy czarnego charakteru wskazuje na jej niezależność od ciała. Po swoim upadku Voldemort wstępuje w ciała innych osobników, które są jego przejściowymi Horkruksami. Wykorzystując ich posłuszeństwo, manipuluje nimi, by odzyskać swoją utraconą siłę i ciało. Ogólnie rzecz ujmując: to nieumiejętność kochania dowodzi jego Inności.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5978
10.17951/ah.2017.8.207
Acta Humana; Vol 8 (2017); 207
Acta Humana; Vol 8 (2017); 207
Acta Humana; Vol 8 (2017); 207
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5978/5546
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5978/2290
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5978/2291
Prawa autorskie (c) 2018 Agata Łukasiewicz
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5839
2019-02-13T09:56:31Z
ah:ART
Idealization, Hyperbolization, Mythologization. Different Ways of Creating Stereotypical Visions of Japan in Travelers’ and Fans’ Written Works
Idealizacja, hiperbolizacja, mitologizacja. Różne sposoby kreowania stereotypowych wizji japońskości w narracjach fanowskich i podróżniczych
Kiejziewicz, Agnieszka
Japan; stereotypes; travelers’ works; orientalism; the Other
Japonia; stereotypy; relacje podróżnicze; orientalizm; Inny
The aim of the article is to depict different ways of creating Japan-related cultural stereotypes in the travelers’ and fans’ written works. Special attention was devoted to the publications available for the Polish readers. The author starts with analysing the reasons why the writers use stereotypes to describe their experiences. Furthermore, she briefly summarizes the origins of the mentioned stereotypes in the literature. In the next parts of the article, the author describes the phenomenon of the “comparison trap” – what can be observed in the stories illustrating meetings with the Other. As the main examples of works dealing with the problem of stereotypes about Japan, the author analyses Powrót niedoskonały [Imperfect return] by Marcin Bruczkowski and the publications of Joanna Bator.
Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie różnorodności sposobów kreowania stereotypów japońskości w relacjach podróżniczych i fanowskich, ze szczególnym naciskiem na publikacje dostępne polskiemu czytelnikowi. Autorka wychodzi od przywołania powodów opierania wyżej wymienionych narracji na stereotypach kulturowych oraz zwięzłego przytoczenia genezy zjawiska w literaturze światowej. W kolejnych częściach artykułu opisuje zjawisko „pułapki porównań”, dającej się zaobserwować w relacjach podróżniczych traktujących o spotkaniu z Innym. Jako główne przykłady analizy autorka przywołuje fabularyzowaną narrację Powrót niedoskonały Marcina Bruczkowskiego oraz publikacje Joanny Bator.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
Uniwersytet Jagielloński
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5839
10.17951/ah.2017.8.219
Acta Humana; Vol 8 (2017); 219
Acta Humana; Vol 8 (2017); 219
Acta Humana; Vol 8 (2017); 219
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5839/5549
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5839/2219
Prawa autorskie (c) 2018 Agnieszka Kiejziewicz
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8008
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
Times of Otto the first from the perspective of Hrosvit from Gandersheim
Czasy Ottona I z perspektywy Hroswity z Gandersheim
Araszkiewicz, Aleksandra
Middle Ages; Ottonians; historical poem; epic
średniowiecze; Ottonowie; poemat historiograficzny; epos
When it is told about Hrosvit, a canoness from Gandersheim, as a writer, generally it is meant about her six dramas, which are certainly representing her best creative skills. The historical poems, especially Gesta Ottonis, which this article concerns, are much less known. The protagonist of this literally work is Otto I the Great (912-973), who was elected a king on 936 (on 962 was elected an emperor). Hrosvit lived and created primarily during his reign. The times of Otto the Great were dominated by relations with the Church and in the history he enrolled as a politician and strategist. It should be also noted, that Otto the Great used religious institutions, which strengthened his power significantly. This cooperation of Church and kingdom/empire is also noticeable in Gesta Ottonis of Hrosvit. Canoness created one of the first biography of the emperor, which testifies – to the fascination of Otto the Great and his ancestors held by contemporaries. In 1517 Leo’s hexameters Hrosvit included the picture of an ideal ruler, following the example of biblical king David, who obtained the strength from the God to fight an enemy. She presented life of Otto the Great and his father in chronological order. She wanted to create something new, which at the same time would refer to the ancient genre patterns. The work of Hrosvit clearly marked the tendency to subject knowledge of the past to constant transformations in such a way as to be able to act in the present and in the future.
Kiedy mówi się o Hroswicie, kanoniczce z Gandersheim, jako o pisarce, na ogół myśli się o jej sześciu utworach dramatycznych, które stanowią niewątpliwie szczyt jej umiejętności twórczych. Zdecydowanie mniej znane są jej poematy historyczne, zwłaszcza Gesta Ottonis, których dotyczy niniejszy artykuł. Bohaterem dzieła jest Otton I Wielki (912–973), który tron królewski objął w 936 roku (od 962 roku – cesarski). Hroswita żyła i tworzyła przede wszystkim w czasach jego panowania. W historii władca ten zapisał się jako polityk i strateg, a jego rządy zdominowały stosunki z Kościołem. Należy także zwrócić uwagę, że Otton I wykorzystał instytucje religijne, co znacznie umocniło jego władzę. To współdziałanie Kościoła i królestwa/cesarstwa zauważalne jest także w Gesta Ottonis Hroswity. Kanoniczka stworzyła jedną z pierwszych biografii władcy, co świadczy o fascynacji, jaką wywierali Otton I i jego przodkowie na współczesnych. W tysiąc pięćset siedemnastu heksametrach leońskich Hroswita zawarła obraz idealnego władcy, postępującego na wzór biblijnego Dawida, który otrzymał siłę od Boga do walki z wrogiem. W porządku chronologicznym przedstawiła dzieje Ottona I, a także wspomniała jego ojca. Pragnęła stworzyć coś nowego, co jednocześnie odwoływałoby się do antycznych wzorców gatunkowych. W tekście Hroswity wyraźnie zaznaczyła się tendencja do poddawania wiedzy o przeszłości nieustającym przekształceniom w taki sposób, by umieć postępować w teraźniejszości, a także w przyszłości.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8008
10.17951/ah.2018.9.23-34
Acta Humana; Vol 9 (2018); 23-34
Acta Humana; Vol 9 (2018); 23-34
Acta Humana; Vol 9 (2018); 23-34
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8008/6715
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8008/3336
Prawa autorskie (c) 2019 Aleksandra Araszkiewicz
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8053
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
(Not) present in local cultural memory by the example of Talks about Teschen Silesia
(Nie)obecne w lokalnej pamięci kulturowej na przykładzie "Rozmów o Śląsku Cieszyńskim"
Szkaradnik, Katarzyna
cultural memory, social memory, forgetting, Teschen Silesia, local history, cultural pluralism
pamięć kulturowa, pamięć społeczna, zapomnienie, Śląsk Cieszyński, historia lokalna, wielokulturowość
The author examines the question of cultural memory reflected in two volumes of the book Talks about Teschen Silesia. They contain 35 interviews conducted by a journalist and historian Andrzej Drobik with 35 outstanding people connected with that region. Paying attention to various elements of the local and cultural memory, they represent different views on the history and identity of that place. Some aspects of the past presented by them refer to multicultural community, in which Polish, German, Czech, Jewish etc. elements coexisted. In the article, they are analyzed through the prism of historical consciousness, that is functioning and using the convictions about the past, including creating of the regional politics of memory. In the article, they are analyzed through the prism of historical awareness, that is, the functioning and use of beliefs about the past, including the creation of a regional memory policy. Notwithstanding the phenomenon of memory boom, Śląsk Cieszyński also has many issues left in the collective memory – e.g. German contribution to the development of Cieszyn, or complicated fates of Polish minoriy in so called Zaolzie. These and other issues are considered by the author in the light of above-mentioned interviews, which, however, carry more questions than conclusions, thus they are only a starting point for reflection.
Autorka rozpatruje zagadnienia pamięci kulturowej odzwierciedlone w dwóch tomach Rozmów o Śląsku Cieszyńskim. Zawierają one wywiady przeprowadzone przez publicystę i historyka Andrzeja Drobika z trzydziestoma pięcioma nieprzeciętnymi postaciami związanymi z owym regionem. Zwracając uwagę na różne elementy miejscowej pamięci kulturowej, prezentują oni odmienne spojrzenia na cieszyńską historię i tożsamość. Wskazywane przez nich aspekty przeszłości odsyłają do społeczności wielokulturowej, w której współistniały dawniej elementy polskie, niemieckie, czeskie, żydowskie itp. W artykule są one analizowane przez pryzmat świadomości historycznej, czyli funkcjonowania i wykorzystywania przekonań na temat przeszłości, w tym tworzenia regionalnej polityki pamięci. W tym kontekście jako szczególnie intrygująca jawi się kwestia zapomnianego i (nie)obecnego, tzn. zaszłości, które wbrew próbom usuwania w cień przypominają o sobie i domagają się uwagi. Mimo zjawiska memory boom także na Śląsku Cieszyńskim wiele kwestii pozostało w zbiorowej niepamięci – np. niemiecki wkład w rozwój Cieszyna czy skomplikowane losy polskiej mniejszości na tzw. Zaolziu. Te i inne problemy autorka rozważa w świetle rzeczonych wywiadów, które jednak niosą ze sobą więcej pytań niż konkluzji, stanowią więc punkt wyjścia do dalszej refleksji.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8053
10.17951/ah.2018.9.35-50
Acta Humana; Vol 9 (2018); 35-50
Acta Humana; Vol 9 (2018); 35-50
Acta Humana; Vol 9 (2018); 35-50
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8053/6716
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8053/3679
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7968
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
Krasiński’s Non-prayer Prayer Poems
Niemodlitewne modlitwy Krasińskiego
Szafarska-Kowalczyk, Agnieszka
Prayer Poem; pantheism; evolution of the spirit; erotic poem; Repeated Passion of the Christ
modlitwa poetycka; panteizm; ewolucja Ducha; erotyk; powtórna męka Chrystusa
The subject of Krasiński’s Non-prayer Prayer Poems is a number of his works which although fit the structural characteristics of the genre, are not in fact prayers. There are some other reasons for using this literary forms.. For instance, Daj jej o Panie… (Give Her Oh Lord...) is an instruction for the beloved one on how to behave in difficult life situations, and on the other hand a treatise on philosophy and religion. Another example is Boże, wysłuchaj modlitwę moją serdeczną… (God, Hear my Cordial Prayer…) which is a classic erotic poem addressed to Joanna Bobrowa. O Boże, błogosław tym… (Dear God bless those…) is yet another example of this phenomenon since it is a courtesy gesture towards the Ankwicz family and at the same time a personal and unlikely fantasy about the end of the world. The article reveals both Krasiński’s genealogical awareness of the prayer poem form as well as his religious attitude.
Przedmiotem pracy Niemodlitewne modlitwy Krasińskiego jest grupa utworów poety które, mimo że spełniają cechy strukturalne tego gatunku, w rzeczywistości modlitwami nie są. Mamy tu bowiem do czynienia z użyciem tej formy literackiej do innych celów. I tak np. Daj jej o Panie… to z jednej strony swoisty instruktarz dla ukochanej, jak postępować w trudnych biograficznie sytuacjach, a z drugiej strony traktat filozoficzno-religijny. Boże, wysłuchaj modlitwę moją serdeczną… to z kolei klasyczny erotyk kierowany do Joanny Bobrowej. O Boże, błogosław tym… to natomiast swego rodzaju gest kurtuazyjnej wdzięczności wobec rodziny Ankwiczów, połączony z osobistą i dość oryginalną fantazją o końcu świata. Artykuł ten ujawnia zarówno świadomość genologiczną Krasińskiego w zakresie modlitwy poetyckiej, jak też jego postawę religijną.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7968
10.17951/ah.2018.9.51-62
Acta Humana; Vol 9 (2018); 51-62
Acta Humana; Vol 9 (2018); 51-62
Acta Humana; Vol 9 (2018); 51-62
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7968/6735
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7968/3312
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7968/3370
Prawa autorskie (c) 2019 Agnieszka Ewa Szafarska-Kowalczyk
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/6072
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
Diversity of Systems, Represented Worlds and Proper Nouns in Role Playing Game
Różnorodność systemów, światów przedstawionych i onimii w Role Playing Games
Herbut, Patrycja
RPG; proper nouns; fantasy
RPG; onimia; fantasy; nazwy własne
Role-playing games (RPG) provide a great opportunity to research creative word-formation. This article concentrateson RPG systems and represented worlds as well as proper nouns that can be found in them. The author presents the history of RPG, explains the core elements of the games (such as Game Master or RPG session) and compares the most popular and important systems. The article also explains how players create the names for their characters. The analysis is based on the examples taken from the Fallathan’s Chronicles game.
Artykuł dotyczy systemów RPG, światów przedstawionych oraz onimii w grach tego typu. Przedłożono nie tylko historię gier role-playing, lecz także opisano najbardziej znane, a zarazem kluczowe systemy RPG. W artykule wyjaśniono również, czym są gry RPG, jakie elementy składają się na rozgrywkę, np. kim jest Mistrz Gry lub co to jest sesja. Na przykładzie imion z gry Kroniki Fallathanu autorka wskazała, w jaki sposób gracze tworzą miana swoich postaci.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/6072
10.17951/ah.2017.8.73
Acta Humana; Vol 8 (2017); 73
Acta Humana; Vol 8 (2017); 73
Acta Humana; Vol 8 (2017); 73
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/6072/5538
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/6072/2343
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/6072/2344
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/6072/2346
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/6072/2347
Prawa autorskie (c) 2018 Patrycja Herbut
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8208
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
The Category of Knighthood and the Symbolism of the Knight in the Superstory of Elena Guro Poor knight (in Contextual Coverage)
Kategoria rycerstwa i symbolika rycerza w swierchpowieści Eleny Guro Biedny rycerz (w ujęciu kontekstualnym)
Категория рыцарства и символика рыцаря в сверхповести Елены Гуро Бедный рыцарь (в контекстуальном освещении)
Mielniczuk, Jekatierina
Elena Guro; Poor Knight; the symbolism of the knight; initiation
Elena Guro; Biedny rycerz; symbolika rycerska; inicjacja
Елена Гуро; Бедный рыцарь; рыцарская символика; инициация
The material of the research in this message is the super-story of Elena Guro “Poor Knight” (1913), considered in the context of philosophical and aesthetic searches in Russia at the turn of the 19th and 20th centuries. The work is aimed at contextual analysis and hermeneutic interpretation of this work, and takes into account the specificity of perception by the author of the phenomenon of chivalry. The novelty (originality) of our research is that the interpretation of the above superstate in the context of the chivarlic tradition, the chivarlic myth of Parsifal and Lohengrin, which was undoubtedly present in the Russian cultural discourse at the turn of the 19th and 20th centuries, is offered for the first time. The proof of this will serve the works of V.S. Soloviev, M.O. Menshikov, D. Merezhskovski. In the analysis of the work, the important will be associative connections and references to the primary images-that is, Pushkin's knight (The poor knight lived in the world...), the Wagner swan knight, Lohengrin, and the knights of the round table (Grail symbolism, the symbolism of Christ’s sacrifice), etc. The subject of detailed research are the ways and forms of author's (personal) comprehension of the cultural chivarlic myth by Elena Guro. The analysis of the Poor Knight will be aimed at deciphering chivarlic and initiatory symbolism (riminism of the initiation ritual), which is inherently associated with the axiological category of chivalry.
Materiałem badawczym w niniejszym artykule/opracowaniu uczyniono „swierchpowieść” Eleny Guro Бедный рыцарь (1913), rozpatrywaną w kontekście poglądów filozoficznych i tendencji estetycznych w Rosji na przełomie XIX i XX wieku. Przedmiotem badań szczegółowych są sposoby i formy autorskiej interpretacji kulturowego mitu rycerskiego. Analiza utworu miała na celu deszyfrację symboliki rycerskiej i inicjacyjnej, która jest nieodłącznie związana z aksjologiczną kategorią rycerstwa. Artykuł przynosi pierwszą próbę interpretacji danego utworu w kontekście tradycji rycerskiej, a zwłaszcza mitu o Parsifalu i Lohengrinie, niewątpliwie obecnego w rosyjskim dyskursie kulturowym na przełomie XIX i XX wieku (W.S. Sołowjow, M.O. Mieńszikow, D. Mereżkowski). W procesie analizy dowiedziono, iż Guro, odwołując się do symboliki rycerskiej, twórczo wykorzystuje schemat inicjacji, w ramach którego bohaterka doświadcza aktu duchowego olśnienia i wtajemniczenia w istotę miłości agapicznej.
Материалом исследования в настоящей статье является сверхповесть Елены Гуро Бедный рыцарь (1913 г.), рассматриваемая в контексте философско-эстетических ис- каний в России рубежа XIX–XX веков. Работа направлена на контекстуальный анализ и герменевтическую интерпретацию данного произведения, и учитывает специфику восприятия самим автором феномена рыцарства. Новизна предпринятого нами ис- следования заключается в том, что впервые предлагается интепретация вышеуказан- ной сверхповести в контексте рыцарской традиции, рыцарского мифа о Парсифале и Лоэнгрине, который несомненно присутствовал в русском культурном дискурсе на рубеже XIX–XX веков. Доказательством этого послужат произведения В.С. Соло- вьева, М.О. Меньшикова, Д. Мережсковского. При анализе произведения важными окажутся также ассоциативные связи и отсылки к первообразам – т.е. пушкинскому рыцарю (Жил на свете рыцарь бедный...), вагнеровскому рыцарю-лебедю, Лоэнгри- ну, и рыцарям круглого стола (символика Грааля, символика жертвенности Христа) и др. Предметом подробных изысканий являются способы и формы авторского (личного) осмысления Еленой Гуро культурного рыцарского мифа. Анализ Бедного рыцаря будет направлен на расшифровку рыцарской и инициатической символики (реминисценции ритуала посвящения), что неотъемлемо связано с аксиологической категорией рыцарства.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8208
10.17951/ah.2018.9.77-90
Acta Humana; Vol 9 (2018); 77-90
Acta Humana; Vol 9 (2018); 77-90
Acta Humana; Vol 9 (2018); 77-90
2082-4459
rus
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8208/6718
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8208/3601
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8208/3614
Prawa autorskie (c) 2019 Jekatierina Mielniczuk
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8040
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
The Past in the Present. On the Ukrainian-Russian reception of Jerzy Hoffman's With Fire and Sword
Przeszłość we współczesności. O ukraińsko-rosyjskiej recepcji "Ogniem i mieczem" Jerzego Hoffmana
Podlyuk, Anastasiya
Jerzy Hoffman; With Fire and Sword; Ukrainian-Russian reception; ecranisation; historical film
Jerzy Hoffman; Ogniem i mieczem; recepcja ukraińsko-rosyjska; ekranizacja; film historyczny
The article is a reconstruction of the Ukrainian-Russian reception of Jerzy Hoffman’s With Fire and Sword movie. In the description of the reception of ecranisation behind the eastern border of Poland, the voices of experts – critics and historians of cinema, as well as non-professional audiences were used. The participation of this film in the formation of the attitude of Ukrainians to the common pages of 17th-century history was also subjected to reflection. Hoffman’s With Fire and Sword not only influenced the transformation of the way of reading the novel which is its literary basis, moving its reception from assessing historical credibility to displaying the entertainment values of the work, but also initiated the re-evaluation of the image of one of the controversial events of Polish-Ukrainian history in the spirit of searching for what unites both nations.
Artykuł stanowi rekonstrukcję ukraińsko-rosyjskiej recepcji filmu Ogniem i mieczem Jerzego Hoffmana. W opisie odbioru ekranizacji za wschodnią granicą Polski wykorzystano zarówno głosy ekspertów – krytyków i historyków kina, jak i nieprofesjonalnych odbiorców. Refleksji został również poddany udział tego filmu w formowaniu stosunku Ukraińców do wspólnych kart siedemnastowiecznej historii. Hoffmanowskie Ogniem i mieczem nie tylko bowiem wpłynęło na przemianę sposobu czytania powieści będącej jego podstawą, przesuwając jej recepcję od ocen wiarygodności historycznej ku eksponowaniu walorów rozrywkowych utworu, ale też zainicjowało przewartościowanie obrazu jednego ze spornych wydarzeń polsko-ukraińskiej historii w duchu poszukiwań tego, co łączy oba narody.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8040
10.17951/ah.2018.9.91-105
Acta Humana; Vol 9 (2018); 91-105
Acta Humana; Vol 9 (2018); 91-105
Acta Humana; Vol 9 (2018); 91-105
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8040/6719
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8040/3364
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8040/3365
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8040/3584
Prawa autorskie (c) 2019 Anastasiya Podlyuk
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8019
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
"My Dearest George...". On the Epistemology of Jaroslaw Iwaszkiewicz
„Mój Jureczku najdroższy…”. O listach Jarosława Iwaszkiewicza do Jerzego Błeszyńskiego
Wieczyński, Łukasz
XX-th century literature; homosexuality; epistolography; Jarosław Iwaszkiewicz
literatura XX wieku; homoseksualizm; epistolografia; Jarosław Iwaszkiewicz
Author notes the problem of the relationship between the older prose writer and the young boy. This relationship has gone through various kinds of turmoil, which have been problematic over the work of Jarosław Iwaszkiewicz. Recently issued lists of two lovers are the basis for various theories. The author also tries to analyze individual scientific studies that address the issue of homosexuality in literature.
Autor podejmuje problem związku między starszym wiekiem pisarzem – Jarosławem Iwaszkiewiczem a młodym mężczyzną – Jerzym Błeszyńskim. Relacja ta przeszła bowiem przez różnego rodzaju zawirowania, które miały znaczący wpływ na twórczość prozaika. Podstawą do różnych teorii opisanych w tej pracy stały się wydane niedawno listy Iwaszkiewicza do Błeszyńskiego. Autor wykorzystuje w swoim artykule także rozprawy naukowe, które poruszają kwestię homoseksualności w literaturze.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8019
10.17951/ah.2018.9.107-115
Acta Humana; Vol 9 (2018); 107-115
Acta Humana; Vol 9 (2018); 107-115
Acta Humana; Vol 9 (2018); 107-115
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8019/6720
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8019/3345
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8019/3582
Prawa autorskie (c) 2019 Łukasz Wieczyński
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8120
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
Record of a work of radio art. Problems of editing radio plays on the example of Jerzy Krzysztoń's works
Zapis graficzny dzieła sztuki radiowej. Problemy edycji słuchowisk na przykładzie dzieł Jerzego Krzysztonia
Próchniak, Kinga
Jerzy Krzysztoń, radio drama, radio play, Polish Radio
Jerzy Krzysztoń; dramat radiowy; słuchowisko; Polskie Radio
This article is an attempt to look diachronic at the issue of publishing radio plays based on radio works by the writer, Jerzy Krzysztoń (1931–1982). This activity has been extremely popular in Poland since the 1960s. The basic problem concerning it – the transformation of a sound and verbal work into a text entailed subsequent ones, such as: establishing a text consistent with author's will regarding third party interference in a radio drama scenario, placement of information necessary for the specificity of the publication and typography of the edition. The presented solutions to the above problems have been based on the research of five original Krzysztoń's unpublished recordings.
Niniejszy artykuł jest próbą diachronicznego spojrzenia na zagadnienie wydawania drukiem słuchowisk, na podstawie dzieł radiowych pisarza Jerzego Krzysztonia (1931‒1982). Czynność ta była niezwykle popularna w Polsce, począwszy od lat sześćdziesiątych XX wieku. Podstawowy problem jej dotyczący – przekształcenie utworu dźwiękowo-słownego w tekst pociągał za sobą kolejne, takie jak: ustalenie tekstu zgodnego z wolą autora wobec ingerencji osób trzecich w scenariusz dramatu radiowego, umieszczenie niezbędnych ze względu na specyfikę publikacji informacji oraz typografia edycji. Przedstawione rozwiązania powyższych problemów zostały oparte na badaniach pięciu, niepublikowanych dotąd, oryginalnych słuchowisk Krzysztonia.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8120
10.17951/ah.2018.9.117-129
Acta Humana; Vol 9 (2018); 117-129
Acta Humana; Vol 9 (2018); 117-129
Acta Humana; Vol 9 (2018); 117-129
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8120/6721
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8120/3409
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8120/3410
Prawa autorskie (c) 2019 Kinga Próchniak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8109
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
"Wiersz numer 1 beta" by M. R. Wiśniewski and "Read more+" by P. P. Płucienniczak
"Wiersz numer 1 beta" M. R. Wiśniewskiego i "Read more+" P. P. Płucienniczaka
Akram, Sara
Polish poetry; digital poetry; interactivity; new media
poezja polska; poezja cyfrowa; interaktywność; nowe media
The article fits in the research on Polish digital poetry. It presents two realisations of digital poetry – wiersz numer 1 beta by M.R. Wiśniewski and Read more+ by P.P. Płucienniczak, focusing on aspect of work’s structural shape and possibilities of the user, given within interactive actions programmed by the author. The issues of the article are concentrated on interactive possibilities of work created in new media environment, especially on status of author and addresser, which is connected with interactivity phenomenon. Deliberations about the interactivity are based on works of Ryszard W. Kluszczyński, whereas changes made in poetry thanks to characteristics of new media were referred from works of such researchers as Urszula Pawlicka and Mariusz Pisarski. Deliberations on digital message refer mainly to works of Ewa Szczęsna. Two examples analyzed in the article represents different approaches of explorative potential of Polish digital poetry. Wiśniewski’s wiersz numer 1 beta, made in convention of game, includes the addresser as user-player in the process of work’s creation. Płucienniczak’s Read more+ is the example of intentional resignation of possibilities given by interactive actions.
Artykuł wpisuje się w badania nad polską poezją cyfrową. Przedstawia analizę dwóch realizacji poezji cyfrowej – wiersza numer 1 beta Michała Radomiła Wiśniewskiego i Read more+ Piotra Puldziana Płucienniczaka, skupiając się na aspekcie strukturalnego ukształtowania utworu oraz możliwościach odbiorcy-użytkownika, jakie w ramach zaprojektowanych działań interaktywnych otrzymuje on od autora. Problematyka artykułu koncentruje się wokół zagadnień interaktywnych możliwości utworów powstających w środowisku nowych mediów, przede wszystkim zaś wokół statusu autora i odbiorcy, z czym wiąże się zjawisko interaktywności. Ustalenia dotyczące tego pojęcia oparte zostały na pracach Ryszarda W. Kluszczyńskiego, natomiast zmiany, jakie dokonały się w poezji za sprawą właściwości nowych mediów, przywołano na podstawie publikacji takich badaczy jak Urszula Pawlicka i Mariusz Pisarski. Rozważania dotyczące przekazu cyfrowego zreferowano głównie za Ewą Szczęsną. Analizowane w artykule dwa utwory cyfrowe to przykłady różnych kierunków potencjału eksploracyjnego polskiej poezji cyfrowej. Wiersz numer 1 beta Wiśniewskiego, zrobiony w konwencji gry, włącza odbiorcę jako użytkownika-gracza w proces powstawania utworu. Read more+ Płucienniczaka to z kolei przykład świadomej rezygnacji z możliwości, jaką dają interaktywne działania.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8109
10.17951/ah.2018.9.131-142
Acta Humana; Vol 9 (2018); 131-142
Acta Humana; Vol 9 (2018); 131-142
Acta Humana; Vol 9 (2018); 131-142
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8109/6722
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8109/3402
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8109/3403
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8109/3404
Prawa autorskie (c) 2019 Sara Akram
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7999
2019-09-21T05:48:01Z
ah:ART
How Krasicki Is in School and How Can Krasicki Be in School - On How the Authors are (Not) Talked About in High School
Krasicki w szkole a Krasicki szkolny – o (nie) omawianiu sylwetek twórców w liceum
Słoma, Paulina
Krasicki; history of literature;didactics of literature; tradition
Krasicki; dydaktyka literatury; historia literatury; liceum; tradycja
The article aims to discuss the ways of introducing students to the subject matter related to the profiles of the most outstanding Polish writers functioning in the school space. The article embraces some elements of Ignacy Krasicki's work. On the basis of the literary scholar's diagnoses, the issue of school readings and school humanistic reflections was distinguished. The whole is an attempt to answer the question – how to reconcile the contemporary experience of students with the material in force at school? Issues oscillating around of anthropology of literature, philosophy and media studies – included in the didactic perspective – bring closer to the visualization of universal issues that constitute a useful context in education. A wide range of considerations – concerning both metaphysical reflection and the flow of information in the media – is intended to underline the important function of contemporary dialogue with tradition in Polish language classes.
Artykuł ma na celu omówienie funkcjonujących w przestrzeni szkolnej sposobów wprowadzania uczniów w tematykę związaną z sylwetkami najwybitniejszych pisarzy polskich. Osią tekstu stały się elementy twórczości Ignacego Krasickiego. Na podstawie rozpoznań literaturoznawców wyodrębniona została problematyka szkolnych odczytań i szkolnych refleksji humanistycznych. Całość stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób pogodzić współczesne doświadczenia uczniów z materiałem obowiązującym w szkole? Wiedza z pogranicza antropologii literatury, filozofii i medioznawstwa – ujęta w perspektywie dydaktycznej – przybliża do uniwersalnych zagadnień, stanowiących przydatny kontekst w edukacji. Szeroki zakres rozważań, dotyczących zarówno refleksji metafizycznej, jak i obiegu informacji w mediach, ma za zadanie podkreślić ważną funkcję dialogu współczesności z tradycją na lekcjach języka polskiego.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7999
10.17951/ah.2018.9.143-151
Acta Humana; Vol 9 (2018); 143-151
Acta Humana; Vol 9 (2018); 143-151
Acta Humana; Vol 9 (2018); 143-151
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7999/6723
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7999/3331
Prawa autorskie (c) 2019 Paulina Słoma
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8132
2019-09-21T05:48:02Z
ah:ART
A way of understanding the time by junior high school students in Lublin
Sposób rozumienia czasu przez gimnazjalistów lubelskich
Mac, Małgorzata
time, understanding, student, value
czas; rozprawka; rozumienie; uczeń; wartość
The purpose of this article is to present a way of understanding the time by junior high school students. The basis of the research are the surveys of 15-year-olds from Lublin regarding the title issue. The paper is divided into three parts – I start with the approximation of such notions as understanding and time, based on the literature of philosophy, pedagogy, psychology, linguistics. Respondents generally have negative associations with the category discussed in the paper, are aware of time’s transience and evanescence, which is reflected in definitions created by them. The last part is a presentation of an in-depth understanding of time. Here, I analyze essays on the subject: Time flows independently of us, but the way it is managed depends on every human being. Students mainly refer to their personal experiences and thoughts, arguments regarding iterature constitute a decided minority.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sposobu rozumienia czasu przez młodzież gimnazjalną. Podstawę badań stanowią wypowiedzi ankietowe lubelskich piętnastolatków dotyczące tytułowego zagadnienia. Pracę dzielę na trzy części – rozpoczynam od przybliżenia pojęć: rozumienie oraz czas, opierając się na literaturze z zakresu filozofii, pedagogiki, psychologii, językoznawstwa. W części centralnej stwierdzam, iż respondenci na ogół posiadają negatywne skojarzenia z omawianą w szkicu kategorią, są świadomi jej ulotności i przemijalności, co znajduje wyraz w tworzonych przez nich – najczęściej poprawnych – definicjach. Ostatnią część stanowi przedstawienie pogłębionego rozumienia czasu. Analizuję w niej rozprawki na temat: Czas płynie niezależnie od nas, ale sposób jego zagospodarowania zależy już od każdego człowieka. Uczniowie powołują się w nich głównie na osobiste doświadczenia i przemyślenia, argumenty dotyczące literatury stanowią zdecydowaną mniejszość.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8132
10.17951/ah.2018.9.153-169
Acta Humana; Vol 9 (2018); 153-169
Acta Humana; Vol 9 (2018); 153-169
Acta Humana; Vol 9 (2018); 153-169
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8132/6725
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8132/3421
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8132/3422
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8132/3423
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8132/3592
Prawa autorskie (c) 2019 Małgorzata Mac
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8024
2019-09-21T05:48:02Z
ah:ART
Sindaca, sindachessa or sindaco, Italian lexicography dilemmas after the municipal election in 2016
Sindaca, sindachessa czy sindaco, czyli dylematy leksykografii włoskiej po wyborach samorządowych w 2016 roku
Mankowska, Ramona
mayor; women in politics; discrimination
burmistrz, kobiety w polityce, równouprawnienie językowe, rodzaj żeński
Social and cultural transitions are the starting point of our considerations. The growing role of women on the Italian labour market also determined linguistic discourse. The high point we would like to refer to is the municipal election in 2016 when in two metropolises, Rome and Turin, women (Virginia Raggi and Chiara Appendino) became mayors. A lot of doubts of linguistic nature appeared at that time. Interlocutors started to deliberate which forms are appropriate and should be used, and which would be depreciatory and regarded as a sign of discrimination. Theoretical frames of our debate are marked by lexicographical information and Italian linguists' opinions. Raggi’s and Appendino’s statements as well as words of people talking about them represent the practical part of the debate.
Punktem wyjścia naszych rozważań są przemiany społeczne i kulturowe. Rosnąca rola kobiet na włoskim rynku pracy zdeterminowała również dyskurs lingwistyczny. Kulminacyjnym momentem, do którego pragniemy się odnieść, są wybory samorządowe w 2016 roku, kiedy to w dwóch metropoliach – Rzymie oraz Turynie, burmistrzami zostały kobiety: Virginia Raggi i Chiara Appendino. Pojawiły się wtedy liczne wątpliwości natury językowej. Interlokutorzy zaczęli zastanawiać się, które leksemy nazywające zajmowane przez nie stanowisko są stosowne i powinny być wykorzystywane, a których użycie jest dyskryminacyjne i deprecjonujące. Ramy teoretyczne naszych rozważań są wyznaczone przez informacje leksykograficzne oraz opinie włoskich językoznawców. Praktyczną część stanowią wypowiedzi Raggi i Appendino oraz osób o nich rozmawiających.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8024
10.17951/ah.2018.9.171-184
Acta Humana; Vol 9 (2018); 171-184
Acta Humana; Vol 9 (2018); 171-184
Acta Humana; Vol 9 (2018); 171-184
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8024/6726
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8024/3349
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8024/3354
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8024/3355
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8024/3356
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8024/3591
Prawa autorskie (c) 2019 Ramona Mankowska
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8133
2019-09-21T05:48:02Z
ah:ART
Big Databases as New Sources of Information. Are “Big Date” the Future of Journalism?
Bazy danych jako nowe źródła informacji. Big data przyszłością dziennikarstwa?
Dziwak, Ewelina
big data; data journalism; visualization; information
big data; dziennikarstwo danych; wizualizacja; informacja
The essence of any device coupled to an IT network is the collection, processing and transmission of data. Along with technological progress, the amount of information and, above all, the possibilities of their collection and interpretation allowed exploration of the big data in the fields of science, which until recently were outside the margin of the socalled ‘data revolution’. Big data sets were initially used only by financial institutions. On their basis, mathematical economic and economic forecasts were determined. Nowadays, when the humanities are in the heat of criticism and the science is leading the science, the humanities begin to defend themselves and, like the exact sciences, begin to use new technologies. Within the humanities, data play a large role, which, if skilfully analyzed, allows predicting social phenomena. Data correlated with each other by data journalists become the beginning of new, unknown stories. The author in her text shows the role of data in the process of creating journalistic messages. The article not only presents data as a remedy for information overload, but also points to data journalism as the future in acquiring and generating information.
Istotą każdego urządzenia sprzęgniętego w sieć informatyczną jest gromadzenie, przetwarzanie oraz przesyłanie danych. Wraz z postępem technologicznym ilość informacji, a przede wszystkim możliwości ich gromadzenia oraz interpretacji, pozwoliły na eksplorację tak zwanego big data w tych dziedzinach nauki, które do niedawna znajdowały się poza marginesem tzw. rewolucji danych. Zbiory big data początkowo wykorzystywane były jedynie przez instytucje finansowe. Na ich podstawie wyznaczano matematyczne prognozy ekonomiczno-gospodarcze. Obecnie, kiedy humanistyka stoi w ogniu krytyki, a prym w nauce wiodą nauki ścisłe, humanistyka zaczyna bronić się i podobnie jak nauki ścisłe – korzystać z nowych technologii. W obrębie nauk humanistycznych dużą rolę zaczynają odgrywać dane, które umiejętnie przeanalizowane, pozwalają przewidywać zjawiska społeczne. Dane skorelowane ze sobą przez dziennikarzy danych stają się początkiem nowych, nieznanych historii. Autorka w swoim tekście wykazuje funkcje danych w procesie tworzenia przekazów dziennikarskich. Przedstawia je jako remedium na przeciążenie informacyjne. Upatruje w dziennikarstwie danych przyszłości pozyskiwaniu i generowaniu informacji.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8133
10.17951/ah.2018.9.185-196
Acta Humana; Vol 9 (2018); 185-196
Acta Humana; Vol 9 (2018); 185-196
Acta Humana; Vol 9 (2018); 185-196
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8133/6727
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8133/3424
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8133/3568
Prawa autorskie (c) 2019 Ewelina Krystyna Dziwak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8196
2019-09-21T05:48:02Z
ah:ART
The Posthuman Android and the Transhuman Player in Detroit: Become Human
Posthumanistyczny android oraz transhumanistyczny gracz w “Detroit: Become Human”
Waszkiewicz, Agata
Detroit: Become Human; transhumanism; posthumanism; android; cyborg
Detroit: Become Human; transhumanism; posthumanizm; android; cyborg
The aim of this paper is to offer a close reading of the 2018 science fiction video game Detroit: Become Human which, despite its promising and novel narrative, offers a simple and otherwise familiar narrative of conscious androids who gradually begin the fight for emancipation from their human creators and owners. However, offering a complex branching narrative with multiple endings affected by the player’s choices, the game encourages the discussion on the relationship between the player and the game system, furthermore drawing on the posthuman and transhuman theories, the concepts of Donna Haraway’s cyborg (1999) and the postmodern identities theories. On the narrative level the android characters will be scrutinized as embodying the humanist underpinning, especially when contrasted with the human characters who are lacking the agency and the self-consciousness. Furthermore, on the non-diegetic level, the game strategies will be shown as influencing the player who, in contact with the game is allowed to experiment with their identities, and, furthermore, to explore the transhumanist and postmodern identities.
Celem artykułu jest analiza gry wideo science-fiction z 2018 roku pod tytułem Detroit: Become Human, która pomimo obietnicy nowatorskiej narracji oferuje prostą i skądinąd znaną fabułę dotyczącą świadomych androidów, które stopniowo rozpoczynają walkę o emancypację spod władzy swoich ludzkich twórców i właścicieli. Jednakowoż, oferując skomplikowaną narrację, rozgałęzioną z wieloma zakończeniami zależnymi od decyzji graczy, gra zachęca do dyskusji na temat relacji pomiędzy graczami a systemem gry, opierając się na teoriach posthumanistycznych oraz transhumanistyczych, na koncepcji cyborga zaproponowanej przez Donnę Haraway (1991), jak również na postmodernistycznych teoriach tożsamości. Na poziomie narracyjnym przyglądać się będę tym bohaterom, którzy jako androidy ucieleśniają założenia humanizmu, szczególnie kontrastując w tym z postaciami ludzkimi, które charakteryzują się brakiem samoświadomości. Co więcej, na niediegetycznym poziomie, strategie gry będą przedstawione poprzez swój wpływ na gracza, który w zetknięciu z grą może eksperymentować ze swoją tożsamością, albo wręcz, eksplorować swoje transhumanistyczne oraz postmodernistyczne właściwości.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8196
10.17951/ah.2018.9.197-212
Acta Humana; Vol 9 (2018); 197-212
Acta Humana; Vol 9 (2018); 197-212
Acta Humana; Vol 9 (2018); 197-212
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8196/6728
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8196/3482
Prawa autorskie (c) 2019 Agata Waszkiewicz
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4173
2017-08-14T08:56:48Z
ah:ART
Typhographical Structure of Latin and Polish Editorial Frame Segment in Monastic Rules from the 17th Century
Ukształtowanie typograficzne łacińsko- i polskojęzycznego segmentu ramy wydawniczej reguły zakonnej z XVII wieku
Sawa, Anna
Benedictines; monastic rule; letter; old print; typography; editorial frame
benedyktynki; reguła zakonna; list; starodruk; typografia; rama wydawnicza
At the turn of the 16th and 17th centuries, a reformation of monastics life was undertaken by the Benedictines from Chelmno. It was legitimised by the modified edition of Benedictine monastic rules published inLublin in 1635.One of the elements of the editorial frame of the printed text is a letter toPolishChurchleaders by the Apostolic Nuncio toPolandand the translation of that letter into Polish. Despite the identical structure of both texts, there are some differences in their typographical structure. The differences include using different type of print in composition, different location of the text on page or highlighting particular words by majuscules or romans. The abovementioned differences in typographical technique do not breach, however, the approximate graphic structuralization of the texts in both Polish and Latin. The function of this technique is universal, namely to deliminate and expose the text and its sequences visually.
Na przełomie XVI i XVII wieku benedyktynki z klasztoru w Chełmnie przeprowadziły reformę życia zakonnego usankcjonowaną prawnie w zmodyfikowanej wersji reguły św. Benedykta, którą po raz wtóry wydano w Lublinie w 1635 roku.Jednym z elementów ramy wydawniczej drukowanego tekstu reguły jest łacińskojęzyczny list nuncjusza apostolskiego w Polsce do hierarchów Kościoła w Polsce oraz jego tłumaczenie na język polski. Pomimo identycznej struktury obu listów istnieją pewne różnice w ich ukształtowaniu typograficznym. Polegają one np. na użyciu do składu innego rodzaju pisma drukowanego, odmiennym rozłożeniu tekstu na karcie książki czy wyróżnianiu majuskułami lub antykwą różnych wyrazów tekstowych. Wskazane odrębności w technice typograficznej nie naruszają jednakże zasadniczo zbliżonej strukturalizacji graficznej tekstów zarówno w języku łacińskim, jak i polskim. Funkcja tej techniki ma w istocie charakter uniwersalny, gdyż na płaszczyźnie wizualnej delimituje tekst i eksponuje jego sekwencje.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (grant Wydziału Humanistycznego)
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4173
10.17951/ah.2016.7.63
Acta Humana; Vol 7 (2016); 63
Acta Humana; Vol 7 (2016); 63
Acta Humana; Vol 7 (2016); 63
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4173/3983
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1335
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1336
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1337
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1338
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1339
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1340
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1341
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1342
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1343
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1344
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1345
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1346
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1347
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1349
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1350
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1351
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1352
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1353
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1354
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1355
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1356
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1357
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1358
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1359
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1360
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1361
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4173/1362
Prawa autorskie (c) 2017 Anna Sawa
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3740
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
The Topoi of Offenders and Victims in Christa Wolf’s Patterns of Childhood and Tadeusz Borowski’s Music in Herzenburg. The Problem of Dealing with the Second World War in Polish and German Literature
Topos sprawcy i ofiary w utworze Christy Wolf Wzorce dzieciństwa i Tadeusza Borowskiego Muzyka w Herzenburgu. Wokół rozliczeń z II wojną światową w literaturze niemieckiej i polskiej
Wieczerniak, Wioleta
literature; The Second World War; “offenders – victims” topos
literatura; II wojna światowa; topos „sprawca – ofiara”
The paper presents a comparative study of Polish and German literature concerning the Second Word War. Christa Wolf’s Patterns of Childhood and Tadeusz Borowski’s Music in Herzenburg were analysed. The author chose the typological model of comparative literature. The article highlights the differences in war experiences present in Polish and German memories. A lot of attention is given to the topoi of the offenders and victims, which have changed over the last few decades. The plots of both texts are briefly outlined. The issue in question was discussed by Wolf and Borowski in difficult political conditions. Both writers attempted at confronting themselves and their generations with the Nazi era and raising the issue of Polish and German collective memory. In some way, Borowski and Wolf were precursors of the discussion of the attitudes towards the responsibility for the War crimes. Christa Wolf does not lie about the times of National Socialism and does not remain silent about the responsibility of the so-called Mitläufer. She also aims at fighting the myth of “good” East Germans and “bad” West Germans. Borowski, in turn, tries to improve German-Polish relations undermined by the difficult experiences of the 20th century.
Celem niniejszego artykułu jest próba komparatystycznego przedstawienia rozliczeń z II wojną światową w literaturze niemieckiej i polskiej. Autorka wybrała w tym celu dwa teksty: Wzorce dzieciństwa Christy Wolf i Muzyka w Herzenburgu Tadeusza Borowskiego. W badaniach wykorzystano typologiczny model komparatystyki literackiej. W opracowaniu został nakreślony problem asymetrii doświadczeń związanych z wydarzeniami II wojny światowej, które obecne są w świadomości zarówno Polaków, jak i Niemców. Szeroko został również omówiony status ofiary i sprawcy, który zmieniał się na przestrzeni lat. Następnie autorka dokonała analizy utworów literackich. Przedstawiając problematykę tekstów, skupiono się na ukazaniu toposu ofiar i sprawców w tych dziełach. O ważności powieści Christy Wolf i opowiadania Tadeusza Borowskiego decyduje fakt, że podejmowały tematykę wojenną w niesprzyjających warunkach politycznych. Uwzględniono również, w jaki sposób omawiane utwory wpisują się w szerszy nurt dotyczący dyskursu pamięci o II wojnie światowej oraz rozliczenia z nią. Refleksje mogą być bodźcem do kolejnych ciekawych rozważań na temat innowacyjności w podejściu zarówno polskich, jak i niemieckich pisarzy próbujących na nowo zmierzyć się z trudną historią czasów wojennych.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3740
10.17951/ah.2015.6.181
Acta Humana; Vol 6 (2015); 181
Acta Humana; Vol 6 (2015); 181
Acta Humana; Vol 6 (2015); 181
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3740/2740
Prawa autorskie (c) 2016 Wioleta Wieczerniak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3741
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
Magical Realism in Olga Tokarczuk’s Novels: Primeval and Other Times, The Journey of the Book-People, House of Day, House of Night
Magiczny realizm w powieściach Olgi Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, Podróż ludzi Księgi, Dom dzienny, dom nocny
Mагический реализм в романах Ольги Токарчук: Правек и другие времена, Путь Людей Книги, Дом дневной, дом ночной
Sharapova, Ekaterina
magical realism; dream; mythical; novel
realizm magiczny; sen; mityczny; powieść
магический реализм; сон; мифический; роман
The article presents and analyzes the use of magical realism in novels by Olga Tokarczuk. Magical realism allows the author to go beyond the limits of the genre in its traditional sense. In selected novels (Primeval and Other Times, The Journey of the Book-People, House of Day, House of Night), the author shows the collision of real and mythical worlds. The border between them is often almost invisible, which gives Tokarczuk an opportunity to play with the reader, who may get lost in the intermingling worlds created by the author. However, what Olga Tokarczuk is most interested in is the almost invisible border. The author draws attention to space, states and times located in between. One of the most important frontiers for the writer is dream. It acts as a bridge which connects everyday reality with the shore of magic world. The writer employs magic realism, together with its characteristic vocabulary, to describe dreams and present amazing spaces, times, events and characters. By means of this method, the author presents her philosophical and mythological concept in which the world exist only because of merging of the two opposing forces.
Artykuł omawia problematykę realizmu magicznego w twórczości Olgi Tokarczuk na podstawie wybranych powieści tej autorki (Prawiek i inne czasy, Podróż ludzi Księgi, Dom dzienny, dom nocny). Wykorzystanie konwencji realizmu magicznego pozwala Oldze Tokarczuk wyjść poza granicę gatunku powieści w jego tradycyjnym ujęciu. W analizowanych utworach zostają zderzone światy realne i mityczne. Granica między nimi często zaciera się, a światy przenikają się na wielu płaszczyznach. Olgę Tokarczuk najbardziej interesuje właśnie ta niemal niewidoczna granica między tym, co realne, a tym, co mityczne. Pisarka zwraca uwagę na przestrzenie, stany oraz czasy znajdujące się pomiędzy. Jednym z najważniejszych pogranicznych stanów jest sen. Pełni on funkcję mostu, za pośrednictwem którego staje się możliwe przejście z brzegu codzienności na brzeg świata magicznego. W konwencji realizmu magicznego autorka ukazuje marzenia senne, przedstawia niesamowite przestrzenie, czasy, zdarzenia i bohaterów. Stosuje przy tym słownictwo typowe dla obranej przez siebie poetyki. Dzięki realizmowi magicznemu Olga Tokarczuk prezentuje swoją filozoficzno-mitologiczną koncepcję, w której świat istnieje tylko dzięki połączeniu dwóch przeciwstawnych sił.
В статье представлено описание метода магического реализма в творчестве Ольги Токарчук. Магический реализм позволяет выйти за границы жанра романа в его традиционном понимании. В выбранных романах (Правек и другие времена, Путь Людей Книги, Дом дневной, дом ночной) автор показывает столкновение двух миров – реального и мифического. Довольно часто граница между ними не выражена, еле видна, таким образом Ольга Токарчук играет с читателем. В мирах писательницы легко можно потеряться, потому что на многих уровнях миры накладываются и проникают друг в друга. Более всего Ольгу Токарчук интересует именно эта едва заметная граница между мирами. Автор обращает внимание на пограничные пространства, состояния и времена. Одним из наиболее интересных пограничных состояний для Ольги Токарчук является сон. Именно он выполняет функцию моста, с помощью которого можно перейти с берега реальности на берег мифического мира. Писательница описывает сны при помощи магического реализма, пользуясь характерными для данного метода выразительными средствами. С помощью метода магического реализма Токарчук описывает необычные времена, пространства, события и героев. При помощи магического реализма автор раскрывает философско-мифологическую концепцию, согласно которой мир существует только благодаря единению двух противоборствующих сил.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3741
10.17951/ah.2015.6.195
Acta Humana; Vol 6 (2015); 195
Acta Humana; Vol 6 (2015); 195
Acta Humana; Vol 6 (2015); 195
2082-4459
rus
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3741/2741
Prawa autorskie (c) 2016 Ekaterina Sharapova
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3745
2016-06-22T06:40:16Z
ah:ART
The Usage of Convention. The Implements of Horror and their Mission in Joanna Bator’s Novel Ciemno, prawie noc
Użycie konwencji. Instrumentarium grozy i jego misja w Ciemno, prawie noc Joanny Bator
Zatora, Anna
gothic novel; horror novel; detective story; fairytale; Joanna Bator
powieść gotycka; horror; kryminał; baśń; Joanna Bator
The article is an attempt at presenting Joanna Bator’s novel Ciemno, prawie noc as a book belonging to engaged literature and using the popular convention to criticise society. The first part contains examples and theoretical considerations about the changes in the convention of the horror novel, which consists of a gothic novel with various genres such as horror, thriller and detective story. The matter of their social dimension was touched on, for instance, with reference to Noël Caroll’s theory, Scandinavian detective story or the books by Alice Munro. The second part of article is composed of the review of conventional implements used by Bator that are typical of gothic novel, detective story, horror and fairytale. The use of specific implements, their accumulation and the disturbance of the convention are interpreted as a way of getting the readers to loose the well-known schema and drawing their attention to the relevant social problems. The convention of popular literature in Ciemno, prawie noc is designed for something more than only entertainment.
Artykuł stanowi próbę przedstawienia powieści Joanny Bator Ciemno, prawie noc jako utworu należącego do literatury zaangażowanej i wykorzystującego popularną konwencję w celu dokonania krytyki społeczeństwa. W części pierwszej znajdują się głównie poparte przykładami teoretyczne rozważania na temat przeobrażeń konwencji powieści grozy. Zalicza się do niej powieść gotycką z jej dalszymi odmianami gatunkowymi, takimi jak horror, thriller i kryminał. Kwestia ich potencjalnego wymiaru społecznego zostaje poruszona w nawiązaniu między innymi do teorii Noëla Carolla, kryminałów skandynawskich czy utworów Alice Munro. Na część drugą tekstu składa się przegląd wykorzystanych przez Bator konwencjonalnych narzędzi przynależnych do powieści gotyckiej, kryminału, horroru i baśni. Użycie określonego instrumentarium, jego nagromadzenie i zaburzenie konwencji jest zinterpretowane jako sposób na wytrącenie odbiorcy ze znanego schematu i zwrócenie jego uwagi na istotne problemy społeczne. Konwencja literatury popularnej służy w Ciemno, prawie noc czemuś więcej niż tylko rozrywce.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2016-06-22
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3745
10.17951/ah.2015.6.211
Acta Humana; Vol 6 (2015); 211
Acta Humana; Vol 6 (2015); 211
Acta Humana; Vol 6 (2015); 211
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3745/2742
Prawa autorskie (c) 2016 Anna Zatora
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4020
2017-08-23T15:48:19Z
ah:ART
The Metaphisical Project of the Affirmation of Otherness in Xięga poezji idyllicznej by Piotr Włast (Maria Komornicka)
Metafizyczny projekt afirmacji „inności” w Xiędze poezji idyllicznej Piotra Własta (Marii Komornickiej)
Borkowiak, Ewa
Maria Komornicka; the poetry of modernism; otherness; metaphysical project; the correspondence of the XIX and XX century
Maria Komornicka; poezja modernizmu; inność; metafizyczny projekt; korespondencja XIX i XX wieku
Xięga poezji idyllicznej, along with the letters of Maria Komornicka show the tragic discord between the optimistic approval of an idealized reality and the heroic struggle for respect of the rights to diversity. The aim of this study was to re-read the poetry and biography of Komornicka in the context of the metaphysical project of the affirmation of otherness, which shows an alternative reality. The work of Komornicka-Włast has been accepted as a unique testimony of courage – a crippled demiurge is allowed to praise the work of God, and a mentally exhausted, humiliated woman can be just a man.
Xięga poezji idyllicznej wraz z listami Marii Komornickiej ukazują tragiczny rozdźwięk pomiędzy optymistyczną aprobatą idealizowanej rzeczywistości (w wyobrażeniach poetyckich) a heroiczną walką o poszanowanie praw do godności i odmienności (w korespondencji do rodziny i przyjaciół). Celem niniejszego opracowania było ponowne odczytanie poezji i biografii Komornickiej w kontekście metafizycznego projektu afirmacji inności, przedstawiającego alternatywną rzeczywistość. Prace Komornickiej-Własta to wyraz niezwykłego świadectwa odwagi – tylko na kartach Xięgi mógł bowiem zaistnieć okaleczony demiurg sławiący nieskończoną dobroć Boga, konstruujący alternatywną rzeczywistość, w której inność nie jest powodem do wstydu i w której wyczerpanej psychicznie i poniżonej do granic ludzkiej godności kobiecie wolno być po prostu mężczyzną.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4020
10.17951/ah.2016.7.183
Acta Humana; Vol 7 (2016); 183
Acta Humana; Vol 7 (2016); 183
Acta Humana; Vol 7 (2016); 183
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4020/3992
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4020/1133
Prawa autorskie (c) 2017 Ewa Borkowiak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/3905
2017-08-23T15:38:09Z
ah:ART
To Teach or not to Teach? – the Changes of the Place and Role of Grammar in the Light of Foreign Language Teaching Methods
Uczyć czy nie uczyć? – Przemiany miejsca i roli gramatyki w świetle metod nauczania języków obcych
Izdebska-Długosz, Dominika
foreign language grammar; the didactics of grammar; foreign language teaching methods; shaping linguistic competence
gramatyka języka obcego; dydaktyka gramatyki; metody nauczania języków obcych; kształtowanie kompetencji lingwistycznej
The paper shows the changes of the place and role of grammar teaching in foreign language didactics by presenting conventional teaching methods as well as the communicative approach and the place of grammar in modern, post-communicative orientation. The discussion focuses on the main area of disputes which have been taking place in glottodidactics for almost a century: should the grammar of a foreign language be taught, should it be made the core of curriculum, is the knowledge of grammatical rules sufficient in order to speak of competence in a foreign language? What is the aforementioned competence: is it the knowledge of language code or the ability to use the code in communication? The changes of the paradigm of grammar teaching in glottodidactics are of sinuous character: the methods which put emphasis on language code and system rules (indirect methods) intertwined in time with the methods focusing on “live” communication, which have been devoid of presenting grammar rules to students, who were supposed to learn them consciously (direct methods). The nativist theories, which put emphasis on the role of the subconscious in learning foreign languages, were employed by direct methods. They clashed with the rationalist ones, which stress the role of the conscious (cognitive factor) in the learning process. The natural and audio-lingual methods are of a direct type, whereas grammar-translation and cognitive methods are examples of indirect methods. Not only does the communicative approach have more features of direct methods, but there is also a cognitive aspect – reflective grammar, which should be perceived as a passage between indirect and direct methods. The modern, post-communicative orientation is highly eclectic and is based on combining elements of all the known teaching methods and techniques in order to make achieving teaching aims possible for a particular group of people in certain conditions and circumstances. Complete subjectivity of student in teaching process may be perceived as the basis of such approach.
Artykuł przedstawia przemiany miejsca i roli nauczania gramatyki w dydaktyce języków obcych, prezentując konwencjonalne metody nauczania, a także podejście komunikacyjne oraz miejsce gramatyki we współczesnej orientacji postkomunikacyjnej. Rozważania koncentrują się wokół głównej osi sporów, toczących się w glottodydaktyce od niemal wieku: czy uczyć gramatyki języka obcego, czy uczynić ją centrum programu nauczania, czy znajomość reguł gramatycznych wystarcza, by mówić o znajomości języka obcego. Przemiany paradygmatu nauczania gramatyki w glottodydaktyce mają układ sinusoidalny: metody stawiające kod językowy i reguły systemowe w centrum (metody pośrednie) przeplatały się w czasie z metodami dającymi prymat „żywej” komunikacji, nie prezentującymi reguł gramatycznych do świadomego opanowania przez ucznia (metody bezpośrednie). Teoria natywistyczna, podkreślająca rolę podświadomości w uczeniu się języków obcych, wykorzystywana przez metody bezpośrednie ścierała się z teorią racjonalistyczną akcentującą rolę czynnika świadomości (czynnik kognitywny) w procesie uczenia się. Do metod bezpośrednich zalicza się więc metodę naturalną i metodę audiolingwalną, do metod pośrednich: metodę gramatyczno-tłumaczeniową i metodę kognitywną. Podejście komunikacyjne ma więcej cech metod bezpośrednich, ale pojawia się w nim także czynnik kognitywny – refleksyjna gramatyka, co uznać należy za budowanie pomostu pomiędzy metodami bezpośrednimi i pośrednimi. Współczesna postkomunikacyjna orientacja jest wysoce eklektyczna i polega na łączeniu elementów wszystkich znanych metod i technik nauczania, aby umożliwić osiągnięcie celu nauczania dla konkretnej grupy w określonych warunkach edukacji. Za jej podstawę można więc uznać całkowitą podmiotowość ucznia.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3905
10.17951/ah.2016.7.93
Acta Humana; Vol 7 (2016); 93
Acta Humana; Vol 7 (2016); 93
Acta Humana; Vol 7 (2016); 93
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/3905/3984
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/3905/1119
Prawa autorskie (c) 2017 Dominika Izdebska-Długosz
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4060
2017-08-23T15:40:04Z
ah:ART
Volatility or Consequence? The Issue of the Relations between Poland and the Soviet Union in Aleksander Bochenski’s Journalistic Reflection since the 1930s to 1952
Zmienność czy konsekwencja? Problem relacji Polski ze Związkiem Sowieckim w publicystycznej refleksji Aleksandra Bocheńskiego od lat trzydziestych XX wieku do 1952 roku
Orzełek, Ariel
geopolitics; journalism; political realism; Russia; the Soviet Union
geopolityka; publicystyka; realizm polityczny; Rosja; Związek Sowiecki
The purpose of the article is to analyze the transformations of the relations betweenPolandand theSoviet Unionin Aleksander Bochenski’s journalism since the 1930s to 1952. The author also tries to establish if they were an effect of international situation or maybe stemmed from the journalist’s ideological views.The analysis of historical sources has proven the existence of two stages in Bochenki’s writings about the Soviet Unionin this period. Before 1939, he called for the liquidation of this state by Polandthrough military aggression, the liberation of bordering nations and the creation of a “sanitary cordon” between Polandand Russia, which was in Polish interest. The publicist perceived the Soviet Union as another form of imperial Russia. He disregarded ideological issues. Thus, in the years 1939–1945, he sought the possibility of agreement with Germany. However, at the end of the war, when the Soviets occupied Poland, Bochenski referred to 19th century positivism and he thought about a compromise with communists. As a result, he become involved in the creation of the progressive Catholics movement. He claimed that the Soviet Union was the only guarantor ofPoland’s western border and thatPoland should become a credible ally of Moscow.The analysis of Bochenski’s narrative about the Polish-Soviet relations allowed to perceive him as a political realist. His attitude to theSoviet Uniondepended on the correlation between geopolitical situation and national interests, which could justify both the strive to liquidate this state and to agree with it.
Prezentowany artykuł ma na celu zobrazowanie przemian, jakim uległ obraz Związku Sowieckiego w publicystyce Aleksandra Bocheńskiego od lat trzydziestych XX wieku do 1952 roku oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy zmiany te były zależne jedynie od sytuacji międzynarodowej, czy też warunkowały je kwestie ideowe.Analiza materiału źródłowego wskazuje na dwa etapy w podejściu Bocheńskiego do Sowietów w omawianym okresie. W międzywojennym okresie swej publicystyki nawoływał on do uderzenia Polski na wschód, w celu wyzwolenia narodów kresowych i utworzenia z nich pasa buforowego oddzielającego Polskę od Rosji. Służyć to miało mocarstwowym interesom Polski. Publicysta postrzegał Związek Sowiecki jako kolejną formę moskiewskiego imperializmu, lekceważąc kwestie ideologiczne. Toteż, gdy w latach 1939–1945 poszukiwał możliwości porozumienia z Niemcami, jednocześnie (wobec spodziewanego zajęcia ziem polskich przez Armię Czerwoną, nawiązując do tradycji dziewiętnastowiecznego pozytywizmu) przemyśliwał o porozumieniu z Sowietami. Znalazło to wyraz w jego zaangażowaniu w tworzenie ruchu katolików postępowych oraz w koncepcjach politycznych, w których prezentował Związek Sowiecki jako gwaranta polskiej granicy zachodniej, a także wskazywał, że Polska powinna zabiegać o to, aby stać się wiarygodnym sojusznikiem w oczach wschodniego sąsiada.Narracje Bocheńskiego o relacjach polsko-sowieckich pozwalają określić go jako politycznego realistę. Uzależniał on swój stosunek do Związku Sowieckiego od korelacji sytuacji geopolitycznej i interesów narodowych, uznając, że w ich imię można dążyć zarówno do likwidacji tego państwa, jak też porozumienia z nim.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4060
10.17951/ah.2016.7.133
Acta Humana; Vol 7 (2016); 133
Acta Humana; Vol 7 (2016); 133
Acta Humana; Vol 7 (2016); 133
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4060/3987
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4060/1156
Prawa autorskie (c) 2017 Ariel Orzełek
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4074
2017-08-23T15:46:00Z
ah:ART
Superstitions and Customs as the Drivers of Social Behavior (on the Example of a Ukrainian Wedding)
Zmiany w traktowaniu przesądów i obyczajów (na przykładzie ukraińskiego wesela)
Metelska, Kateryna
superstition; custom; manipulation; society; behavior
przesąd/zabobon; obyczaj; manipulacja; społeczeństwo; zachowanie
The article deals with the treatment of prejudices in society. Superstitions and customs play a controlling function in the society. The changes that have occurred in the evolution of societies, have changed their attitudes towards superstitions and customs. The purpose of the article is to present the relationship between superstitions and manipulation. Moreover, the author tries to analyze the human superstitious behavior and examine the changes that came about as a result of the disappearance of some superstitions, their transformation and the emergence of new ones. Seeing that the subject of superstitions is quite wide, the article presents examples and analysis of the selected superstitions from the author’s collections on the example of Ukrainian weddings.
Artykuł dotyczy traktowania przesądów w społeczeństwie. Przesądy i obyczaje pełnią w nim funkcję sterującą. Przemiany, które zaszły w toku ewolucji społeczeństw, zmieniły także ich stosunek do przesądów i obyczajów. Celem niniejszego artykułu jest próba przedstawienia związku pomiędzy manipulacją a zabobonem, a także analiza zachowań ludzi zabobonnych oraz zbadanie zmian w zachowaniach społeczności, które zaistniały wraz z zanikiem pewnych przesądów, ich przekształceniem lub z pojawieniem się nowych. Ponieważ tematyka przesądów jest dość szeroka, w artykule zostały wykorzystane przykłady wybranych przesądów ze zbiorów własnych na przykładzie ukraińskiego wesela.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4074
10.17951/ah.2016.7.157
Acta Humana; Vol 7 (2016); 157
Acta Humana; Vol 7 (2016); 157
Acta Humana; Vol 7 (2016); 157
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4074/3989
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/4074/1164
Prawa autorskie (c) 2017 Kateryna Metelska
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4107
2017-08-23T15:49:27Z
ah:ART
Ivo Andrić’s Bosnia: the Changes of Historical Development as a Subject of Artistic Interpretation
Bośnia Ivo Andricia: przemiany w rozwoju historycznym jako przedmiot interpretacji artystycznej
Босния Иво Андрича: перемены в историческом развитии как предмет художественного осмысления
Naumova, Anna
Ivo Andric; Serbian literature; changes and oppositions; ethnic and confessional problems; Bosnia
Ivo Andrić; literatura serbska; zmiany i opozycje; problemy etniczno-wyznaniowe; Bośnia
Иво Андрич; сербская литература; перемены и противопоставления; этноконфессиональная проблематика; Босния
The article focuses on the works of a Serbian writer, Nobel Prize winner, Ivo Andrić. Many of his works are dedicated to the history of his native land –Bosnia and Herzegovina. There is an original artistic concept of this region in his work. The article deals with a number of research interpretations of Ivo Andrić’s concept ofBosnia. The author refers to the controversial issue of the interpretation of the images of Bosnian Muslims in the writer’s works. The suggestion is to analyze them in terms of Andrić’s vision of history of the region. The concept of the historical past ofBosniain the writer’s novels can be considered as a system of changes and contrasts which has influenced the development of collective identity and determined certain conflicts in the history of the region. The author also refers to the work of a British scientist Arnold Toynbee as a historical and philosophical justification of the role of various changes and different interventions in an established cultural system. Ivo Andrić’s doctoral thesis is also considered in terms of assessing the impact of cultural demolition which occurred on theterritoryofBosniabecause of its conquest by the Turks.
W centrum uwagi autora artykułu znajduje się dorobek serbskiego pisarza, noblisty Ivo Andricia, który wiele swoich utworów poświęcił historii ojczystego kraju – Bośni i Hercegowiny. W jego twórczości ukazana została oryginalna wizja artystyczna tego regionu. Artykuł przedstawia szereg interpretacji badawczych koncepcji Bośni w dziełach Ivo Andricia. Zwraca się uwagę na problem niejednoznacznych interpretacji obrazów bośniackich muzułmanów w utworach pisarza, proponując ujmować je przez pryzmat ogólnego rozumienia przez Ivo Andricia historii kraju bośniackiego. Koncepcję przeszłości historycznej Bośni w powieściach pisarza przedstawia się jako system zmian i przeciwieństw, które wpłynęły na konstytuowanie się tożsamości społecznej i spowodowały pewne konflikty w historii kraju. W celu historiozoficznego uzasadnienia roli różnych ingerencji do ukształtowanego systemu kulturowego i innych zmian, autor artykułu sięga do pracy angielskiego badacza Arnolda Toynbeego. Analizie zostaje poddana także rozprawa habilitacyjna Ivo Andricia, z punktu widzenia oceny konsekwencji przełomu kulturowego, który dokonał się na terytorium Bośni w wyniku jej podboju przez Turków.
В центре внимания автора данной статьи находится творчество сербского писателя, Нобелевского лауреата Иво Андрича, который многие из своих произведений посвятил истории родного края – Боснии и Герцеговины. В его творчестве заключена оригинальная художественная концепция данного региона. В статье рассматривается ряд исследовательских трактовок концепции Боснии у Иво Андрича. Автор статьи обращается к неоднозначному вопросу интерпретации образов боснийских мусульман в произведениях писателя. Предлагается толковать их с точки зрения общего видения Андричем истории данного края. Концепцию исторического прошлого Боснии в романах писателя можно рассматривать как систему перемен и противопоставлений, повлиявших на становление коллективной идентичности и обусловивших определенные коллизии в истории края. Автор статьи также обращается к труду английского ученого Арнольда Тойнби как историко-философскому обоснованию роли различных вмешательств в устоявшуюся культурную систему и другого рода перемен. Также рассматривается докторская диссертация Иво Андрича с точки зрения оценки последствий культурного слома, произошедшего на территории Боснии в результате ее завоевания турками.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4107
10.17951/ah.2016.7.195
Acta Humana; Vol 7 (2016); 195
Acta Humana; Vol 7 (2016); 195
Acta Humana; Vol 7 (2016); 195
2082-4459
rus
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4107/3993
Prawa autorskie (c) 2017 Анна Владимировна Наумова
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4109
2017-08-14T08:56:48Z
ah:ART
When a Column Becomes an Editorial – about Waldemar Lodziński’s Rzut z autu
Gdy felieton zamienia się w editorial, czyli o Rzucie z autu Waldemara Lodzińskiego
Iwańczyk, Patryk
column; editorial; genre; genre convention
felieton; editorial; gatunek; konwencja gatunkowa
The article presents the conclusions from a genological and linguistic analysis of selected columns from the “Piłka Nożna” weekly. The subject of the analysis were the columns written by Waldemar Lodziński, in which interesting references to genre convection of editorial were found. Four columns from years 1997–1998 were taken into consideration. In some cases, the observed genre adaptations are global (when they include the whole text structure), in others they are partial (when they relate only to selected parts of the text).
Artykuł zawiera wnioski z genologicznej i językoznawczej analizy wybranych felietonów z tygodnika „Piłka Nożna”. Przedmiotem analizy były felietony autorstwa Waldemara Lodzińskiego, w których odnaleziono interesujące nawiązania do konwencji gatunkowej editorialu. Uwzględniono cztery teksty z lat 1997–1988. W niektórych przypadkach zaobserwowane adaptacje gatunkowe mają charakter globalny (gdy obejmują całą strukturę gatunkową), a w innych cząstkowy (gdy odnoszą się jedynie do wybranych segmentów tekstu).
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4109
10.17951/ah.2016.7.105
Acta Humana; Vol 7 (2016); 105
Acta Humana; Vol 7 (2016); 105
Acta Humana; Vol 7 (2016); 105
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4109/3985
Prawa autorskie (c) 2017 Patryk Iwańczyk
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4135
2017-08-23T15:43:16Z
ah:ART
From Kitchens to Mines – the Picture of a Woman in Polish Film Chronicle in the 1947–1955 Period
Z kuchni do kopalń – wizja kobiecości w Polskiej Kronice Filmowej w latach 1947–1955
Bláha, Renata
Polish Film Chronicle; woman’s work; social rise; new professions
Polska Kronika Filmowa; praca kobiety; awans społeczny; nowe zawody
The article aims to present the picture of a woman created by the producers of Polska Kronika Filmowa (Polish Film Chronicle). The basis for consideration of their role in human society is created by the Chronicle Episodes which were created during the 1947–1955 period, i.e. in the course of the realization of 3 and 6-year economic plans. The analysis of the selected PKF (PFC) comments enables the author to depict the leading prototype of a woman in the propaganda of the Polish government. It also points out the most important features which a Polish woman should have possessed in those days. The authors of PKF present women as very ambitious people, work leaders taking up challenges and, at the same time, being respected. The goal of presenting female workers performing jobs which were reserved for men only was to convince the general public that a woman can still be attractive, even when she is wearing a metallurgist’s uniform.
Artykuł stanowi próbę omówienia obrazu kobiety wykreowanego przez realizatorów Polskiej Kroniki Filmowej. Podstawę źródłową rozważań tworzą wydania kroniki powstałe w latach 1947–1955, czyli w okresie realizacji planów gospodarczych: trzyletniego i sześcioletniego. Z uwagi na bogactwo materiału, konieczna była selekcja tekstów. Analiza wybranych komentarzy PKF pozwala na wskazanie wiodącego w państwowej propagandzie modelu kobiety oraz wypunktowanie najważniejszych cech, jakie powinna posiadać ówczesna obywatelka Polski. Autorzy kroniki przedstawiają sylwetki przewodniczek pracy – kobiet ambitnych, podejmujących wyzwania i cieszących się powszechnym szacunkiem. Sposób prezentowania robotnic wykonujących zajęcia dotychczas zarezerwowane dla mężczyzn miał przekonać, że nawet w uniformie hutnika, są one atrakcyjnymi kobietami.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4135
10.17951/ah.2016.7.145
Acta Humana; Vol 7 (2016); 145
Acta Humana; Vol 7 (2016); 145
Acta Humana; Vol 7 (2016); 145
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4135/3988
Prawa autorskie (c) 2017 Renata Bláha
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4168
2017-08-14T08:56:48Z
ah:ART
The Acquisition of Recipient in Press Titles. Analysis of Selected Examples from Opinion Weeklies
Pozyskiwanie odbiorcy w tytułach prasowych. Analiza wybranych przykładów z tygodników opinii
Kasiak, Mateusz
press; journalistic article; press title; title series; title structure; media recipient; interactivity
prasa; artykuł publicystyczny; tytuł prasowy; ciąg tytułowy; struktura tytułowa; adresat; interakcyjność
The main objective of the article is to show the ways of implementing interactivity of communication by means of press titles. The phenomenon is shown on the example of title structure of the articles published in opinion weeklies. Interactivity has become one of the main features of modern written media. Press (following television and electronic media) emphasizes the contact with the recipient. Unfortunately, it is more difficult for press, and generally for print media, to gain audience. The direct forms of contact are excluded in the process. The titles have become the major means of establishing relations with the readers. As a result, they have become a distinguishing feature of press texts in today’s press communication. The titles function as a tool and a way of building relations between the sender and the reader. Finally, they have become a link between the sender and recipient on the one hand and the main text on the other. An important role in this respect is played by the series of different press titles. The author treats them here as specific title structures. Due to their complexity, they have a variety of roles – from the identification of the recipient and the navigation of the text to maintaining contact with the reader.
Głównym celem szkicu jest pokazanie sposobów realizacji interakcyjności przekazu prasowego za pomocą tytułów. Zjawisko pozyskiwania odbiorcy w tytułach zostało zaprezentowane na przykładzie struktur tytułowych artykułów publicystycznych zamieszczonych w tygodnikach opinii.Jedną z dominujących cech współczesnych mediów pisanych staje się interakcyność. Prasa, wzorem mediów mówionych i elektronicznych, stawia na kontakt z odbiorcą. Pozyskanie adresata jest jednak w mediach drukowanych zadaniem trudniejszym. Z procesu tego są wyłączone przede wszystkim bezpośrednie formy kontaktu. Budowaniu relacji z odbiorcą i pozyskaniu czytelnika służą przede wszystkim tytuły, które stały się wyróżnikami tekstów prasowych. Zostały one wyspecjalizowane do budowania więzi czytelnika z nadawcą, stały się łącznikiem między nadawcą, tekstem i odbiorcą. Szczególną rolę w tym mechanizmie zajmują ciągi różnych tytułów prasowych, które tworzą swoiste konstrukcje tytułowe. Dzięki swojej złożoności pełnią one wielorakie funkcje – od identyfikacji odbiorcy, przez nawigację tekstową, po podtrzymanie kontaktu z czytelnikiem.// //
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4168
10.17951/ah.2016.7.119
Acta Humana; Vol 7 (2016); 119
Acta Humana; Vol 7 (2016); 119
Acta Humana; Vol 7 (2016); 119
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4168/3986
Prawa autorskie (c) 2017 Mateusz Kasiak
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8129
2019-09-21T05:48:02Z
ah:ART
Reception of scenography in Poland yesterday and today
Recepcja scenografii w Polsce wczoraj i dziś
Żarinow, Barbara
Polish stage design; artistic education; artistic institutions; festivals; publications on stage design
polska scenografia; edukacja artystyczna; instytucje artystyczne; festiwale; publikacje o scenografii
This article aims to create an outline of the trends in contemporary scenography in Poland. The perception of today’s stage design has been formed through the combined effect of the state of researched descriptions, education, institutions, and special-events development.The results are far from satisfactory, as some shortcomings in terms of documenting works are apparent. A similar situation can be observed in the case of scientific and critical publications. Limitations are also placed on the funding of institutions whose main task is to protect and preserve our scenographic heritage. On the positive side, the development of education, though not dynamic, gives opportunities for individual growth through contact with masters. Continuing master-student relationships (which were not interrupted even by the War) are contributing to the unique character of stage design in the context of post-war Polish art.
Artykuł jest próbą stworzenia zarysu tendencji w recepcji współczesnej scenografii w Polsce. Za pośrednictwem sumarycznego opisu stanu badań, rozwoju szkolnictwa, instytucji i wydarzeń okazjonalnych takich jak festiwale portretowany jest wizerunek współczesnej scenografii. Wynik nie jest zadowalający, ponieważ widać braki w postaci dokumentowania powstałych dzieł, tworzenia zbiorów i kolekcji powiększających dorobek kulturowy. Podobnie jest w zakresie publikacji naukowych i krytycznych. Scenografia marginalizowana jest w badaniach teatrologicznych. Ograniczony jest również wkład finansowy dla instytucji mających na celu dbanie o dorobek scenograficzny jak np. Centrum Scenografii Polskiej. Krzepiący jest jednak rozwój szkolnictwa, który nie przebiega w sposób dynamiczny, ale daje możliwość indywidualnego rozwoju poprzez kontakty z mistrzami. Nieprzerwana (nawet wojną) kontynuacja relacji mistrz-uczeń czyni scenografię wyjątkową w kontekście powojennej polskiej sztuki.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2019-09-12
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8129
10.17951/ah.2018.9.213-223
Acta Humana; Vol 9 (2018); 213-223
Acta Humana; Vol 9 (2018); 213-223
Acta Humana; Vol 9 (2018); 213-223
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/8129/6729
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8129/3418
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/8129/3594
Prawa autorskie (c) 2019 Barbara Żarinow
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4561
2017-08-14T08:56:48Z
ah:ART
Linguists towards Oral History Texts. Changes within the Meaning of the Term and Research Possibilities
Językoznawca wobec tekstów historii mówionej. Zmiany w rozumieniu terminu i możliwości badawcze
Gocół, Damian
oral history; linguistics; orality
historia mówiona; językoznawstwo; ustność
In the article, the author discusses the problem of defining oral history and analyzing oral relations from the perspective of linguists. He presents different approaches to this research trend, which is currently dominating in different sciences. He shows the transformation of the understanding of oral history from the 40s of the twentieth century to today. The author indicates a specific correlation between the research trend and linguistics as well as points to the similarities and differences between it and ethnolinguistics, folklore and dialectology. The article concludes with an overview of the research areas that could be of interest for a linguist dealing with the texts of oral history.
Autor porusza w artykule problematykę definiowania historii mówionej i analizowania relacji ustnych z perspektywy językoznawcy. Prezentuje różne podejścia do tego prądu badawczego, które obecnie dominują w różnych naukach. Następnie ukazuje przekształcenia, jakim ulegało rozumienie historii mówionej od lat czterdziestych XX wieku do dziś. Wskazuje na specyficzne korelacje między historią mówioną a językoznawstwem oraz podobieństwa i różnice między nią a etnolingwistyką, folklorystyką i dialektologią. Artykuł kończy przegląd możliwych pól badawczych, które mogą interesować językoznawcę w tekstach historii mówionej.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4561
10.17951/ah.2016.7.47
Acta Humana; Vol 7 (2016); 47
Acta Humana; Vol 7 (2016); 47
Acta Humana; Vol 7 (2016); 47
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4561/3982
Prawa autorskie (c) 2017 Damian Gocół
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4560
2017-08-14T08:56:48Z
ah:ART
The History of Three Sentences. Internal Transformations in Anton Chekhov’s Prose
Historia trzech zdań. Przemiany wewnętrzne w prozie Antoniego Czechowa
История трех предложений. Внутренние изменения в прозе Антона Чехова
Sadecki, Artur
Anton Chekhov; evolution; cognitive processes
Antoni Czechow; ewolucja; procesy poznawcze
Антон Чехов; эволюция; познавательные процессы
In the article, the main focus is put on the notion of evolution, in other words, on the internal transformations in Anton Chekhov’s prose. By means of cognitive methodology, it is shown which processes of thinking perform a vital role in the formulation and development of the writer’s work. For this reason, three symbolic sentences were chosen along with the cognitive mechanisms connected to them. The first mechanism, which is the conceptual metaphor, illustrates variants of the development of the same thought in various Chekhov’s literary works. Narrative universals and stereotypes serve as the second and third mechanism. Resignation from these mechanisms lets the writer create an entirely original image of the world presented in the mature phase of his writing. As a result, the reader is provided with a specific task. When no traditional images and techniques are found in the stories composed late in the writer’s life, the readers are meant to determine on their own the whole cognitive-emotional attitude to phenomena around them.
W artykule zwracamy uwagę na kwestię ewolucji, czyli wewnętrznych zmian w prozie Antoniego Czechowa. Prezentujemy, uwzględniając metodologię kognitywną, jakie procesy myślowe odgrywają ważną rolę w formułowaniu i rozwoju twórczości pisarza. W tym celu zostały wybrane trzy symboliczne zdania i związane z nimi mechanizmy kognitywne. Pierwszy mechanizm to metafora pojęciowa, dzięki której Czechow pokazuje warianty rozwoju takiej samej myśli w różnych utworach. Drugi oraz trzeci mechanizm to uniwersalia narracyjne i stereotypy. Rezygnacja z nich pozwoliła pisarzowi na stworzenie w dojrzałym etapie twórczości całkowicie oryginalnego obrazu świata przedstawionego, a w konsekwencji – na postawienie przed czytelnikiem określonego zadania. Odbiorca, czytając późne opowiadania Czechowa i nie napotykając w nich tradycyjnych obrazów i chwytów, powinien samodzielnie określić własny poznawczo-emocjonalny stosunek do zachodzących zjawisk.
В настоящей статье мы обращаем внимание на проблему эволюции, т.е. внутренних изменений в прозе Антона Чехова. Учитывая когнитивную методологию, мы показываем, какие процессы мышления играют важную роль в формировании и развитии творчества писателя. Для этой цели мы выбрали три символические предложения и связанные с ними когнитивные механизмы. Первый механизм – это концептуальная метафора, благодаря которой Чехов в разных произведениях показывает варианты развития одной и той же мысли. Второй и третий – это универсальный нарратив и стереотипы, отказ от которых позволил писателю создать вполне оригинальный образ художественного мира в зрелом периоде творчества, и, следовательно, поставить перед читателем определенную задачу. Ее суть в том, что читатель, читая поздние рассказы Чехова и не встретив в них традиционных образов и приемов, должен самостоятельно определить свое познавательно-эмоциональное отношение к происходящему.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
Maria Curie Skłodowska University, Faculty of Humanities
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Humanistyczny
Университет Марии Kюри-Склодовской в Люблине, Гуманитарный факультет
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4560
10.17951/ah.2016.7.171
Acta Humana; Vol 7 (2016); 171
Acta Humana; Vol 7 (2016); 171
Acta Humana; Vol 7 (2016); 171
2082-4459
rus
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4560/3990
Prawa autorskie (c) 2017 Artur Sadecki
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4669
2017-08-14T08:56:48Z
ah:ART
The Influence of Foreign Languages on Changes in the Portuguese Lexis
Wpływ języków obcych na zmiany w leksyce portugalskiej
Jabłonka, Edyta
lexis; changes; Portuguese; loanwords
leksyka; zmiany; język portugalski; zapożyczenia
The main objective of this paper is to present the changes in the Portuguese lexis under the influence of foreign languages. It discusses the evolution of lexis over the centuries to remind which languages have had the most significant impact on the Portuguese language. In this aspect, various languages stand out, such as Arabic, Italian, French and English, as well as Asian and African languages, due to the global expansion ofPortugal. It also highlights the role of English as the richest source of loanwords in modern Portuguese.
Głównym celem opracowania jest przedstawienie zmian zachodzących w leksyce portugalskiej pod wpływem języków obcych. Omówiono ewolucję leksyki na przestrzeni wieków w celu przypomnienia, jakie języki wpłynęły w najbardziej znaczący sposób na język portugalski. Wyróżniają się w tym względzie języki takie jak np. arabski, włoski, francuski i angielski, a także języki azjatyckie i afrykańskie, ze względu na światową ekspansję Portugalii. Podkreślono też rolę języka angielskiego jako najbogatszego źródła zapożyczeń we współczesnym języku portugalskim.Influência das línguas estrangeiras nas modificações do léxico portuguêsO presente estudo temcomoobjetivo estudar as modificações no léxico português que ocorreram graças à influência dos empréstimos das outras línguas. Pretende-se descrever a evolução do léxico através dos séculos para lembrar quais foram as línguas de maior importância na formação do português. Destacam-se, neste campo, as línguas taiscomoo árabe, o italiano, o francês e o inglês, assimcomoas línguas asiáticas e africanas, devido à expansão mundial portuguesa. Sublinha-se também o papel atual do inglêscomolíngua que fornece o maior número de empréstimos.Palavras-chave: léxico; modificações; língua portuguesa; empréstimo; estrangeirismo
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4669
10.17951/ah.2016.7.21
Acta Humana; Vol 7 (2016); 21
Acta Humana; Vol 7 (2016); 21
Acta Humana; Vol 7 (2016); 21
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4669/3980
Prawa autorskie (c) 2017 Edyta Jabłonka
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4703
2017-08-14T08:56:48Z
ah:ART
Cognitive Grammar as a Manifestation of the Pragmatic Turn in Linguistics
Gramatyka kognitywna jako przejaw zwrotu pragmatycznego w językoznawstwie
Terejko, Przemysław
Cognitive Grammar; pragmatics; pragmatic turn in linguistics
gramatyka kognitywna; pragmatyka; zwrot pragmatyczny w językoznawstwie
The article investigates the position of pragmatics within the theory of Cognitive Grammar. The author’s aim is to verify the hypothesis that Ronald Langacker’s theory fits into the picture of post-Chomskyian linguistics, which began after the so-called pragmatic turn. To support this idea, different examples of the key role of pragmatics for the framework are provided, including the ones pertaining to the general assumptions of the theory (its usage-based nature) as well as the account of the meaning of individual linguistic units (the encyclopedic approach to meaning).
Celem artykułu jest określenie pozycji pragmatyki w teorii gramatyki kognitywnej. Autor stara się udowodnić, że teoria Ronalda Langackera wpisuje się w obraz językoznawstwa po tzw. zwrocie pragmatycznym będącym reakcją na model Noama Chomskiego. Aby potwierdzić swoją tezę, omawia różne aspekty gramatyki kognitywnej, w których przejawia się kluczowa rola pragmatyki. Przytaczane są zarówno przykłady odnoszące się do ogólnych założeń teorii (model oparty na uzusie), jak i znaczenia pojedynczych jednostek językowych (podejście encyklopedyczne).
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2017-06-30
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4703
10.17951/ah.2016.7.33
Acta Humana; Vol 7 (2016); 33
Acta Humana; Vol 7 (2016); 33
Acta Humana; Vol 7 (2016); 33
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/4703/3981
Prawa autorskie (c) 2017 Przemysław Terejko
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5723
2019-02-13T09:56:31Z
ah:ART
Truskawiec – the History of Polish Eastern Borderlands Health Resort
Truskawiec - dzieje kresowego uzdrowiska na tle różnorodności kulturowej i etnicznej Małopolski Wschodniej
Jasiuk, Ireneusz
II Republic of Poland; health resorts; Truskawiec; Kazimierz Pelczar; Rajmund Jarosz; health
II Rzeczpospolita; uzdrowiska; Truskawiec; Kazimierz Pelczar; Rajmund Jarosz; zdrowie
The aim of this article is to present the history of Truskawiec Health Resort, using scientific materials, pre-Second World War newspapers and postcards, coming from the author's collection. Following aspects will be mentioned: the history of the town from the old times to the recent period, biographies of two important characters: Kazimierz Pelczar and Rajmund Jarosz, whose lives were strictly connected with Truskawiec and also famous guests from the country and abroad- being treated or just spending time in the city. Much attention was given to the period between the First and the Second World War.
Celem artykułu jest przedstawienie zarysu dziejów uzdrowiska Truskawiec, z wykorzystaniem m.in. materiałów naukowych, przedwojennej prasy czy pocztówek pochodzących ze zbiorów własnych. Omówione zostały następujące aspekty: historia miejscowości od dziejów najdawniejszych po czasy współczesne, zarys dwóch wybitnych postaci związanych z Truskawcem – Kazimierza Pelczara i Rajmunda Jarosza– a także sławnych gości tego miejsca. Dużo uwagi poświęcono latom 1918–1939.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5723
10.17951/ah.2017.8.231
Acta Humana; Vol 8 (2017); 231
Acta Humana; Vol 8 (2017); 231
Acta Humana; Vol 8 (2017); 231
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5723/5547
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5723/2453
Prawa autorskie (c) 2018 Ireneusz Tomasz Jasiuk
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5977
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
Blog – Genre in a Form of Collection or a Collection of Genres?
Blog – gatunek w formie kolekcji czy kolekcja gatunków?
Akram, Sara
blog; genre of speech; collection; new media; Jacek Kłosiński
blog; gatunek mowy; kolekcja; nowe media; Jacek Kłosiński
The aim of the article is to answer the question stated in the title – is it possible to treat blog as a genre in a form of collection or a collection of genres. The research base for theoretical deliberations is Jacek Kłosiński's blog (klosinski.net). In the first part of article, the history of the concept of collection has been presented. It is based on the most important names such as: Lew Wygotski, Jean Piaget, Anna Wierzbicka, Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska and Maria Wojtak. The concept of collection has been transferred to linguistics from psychological research on the development of human cognitive process. It has been precisely defined by Jerzy Bartmiński and used in thorough analysis of verbal text by Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska. The concept of collection was then transferred to genre research by Maria Wojtak, who presented the conception of two new genre forms: genre in a form of collection and a collection of genres. These forms may be very helpful in the analysis of blog, which is a complex and heterogenic form.The author presents an analysis of Kłosiński’s blog structure, including delimitations and function problems, also establishes relations between parts of blog to check how organised and coherent its structure is. The author comes to the conclusion that, despite not meeting the requirements of genre in form of collection given by Maria Wojtak, blog is a multicomponent, heterogenic genre, the shape of which may be modified thanks to technological possibilities.
Celem artykułu jest próba odpowiedzi na zawarte w tytule pytanie – czy blog można uznać za gatunek w formie kolekcji czy za kolekcję gatunków. Podstawę badawczą dla rozważań teoretycznych stanowi blog Jacka Kłosińskiego (klosinski.net). W pierwszej części artykułu zreferowano historię pojęcia kolekcji w refleksji naukowej. Zostały tu uwzględnione najważniejsze nazwiska badawcze i prace: Lwa Wygotskiego, Jeana Piageta, Anny Wierzbickiej, Jerzego Bartmińskiego, Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej oraz Marii Wojtak. Pojęcie kolekcji do lingwistyki przeniesiono z badań psychologicznych nad rozwojem procesu poznawczego człowieka. Dokładnie zdefiniował je Bartmiński, natomiast na grunt szczegółowych analiz przeniosła Niebrzegowska-Bartmińska, operacjonalizując je do badań nad tekstami ustnymi. Z kolei na płaszczyznę rozważań genologicznych pojęcie kolekcji wprowadziła Wojtak, przedstawiając koncepcję dwóch nowych form genologicznych – gatunku w formie kolekcji oraz kolekcji gatunków. Mogą być one bardzo pomocne w analizie gatunkowej blogu, który jest złożoną i niejednorodną formą wypowiedzi.Autorka przedstawia analizę struktury blogu Kłosińskiego, z uwzględnieniem kwestii delimitacyjnych oraz problemu rozłożenia funkcji poszczególnych komponentów i funkcji całościowej, ustala również relacje między elementami składowymi blogu, aby sprawdzić, w jakim stopniu jest on strukturą wewnętrznie uporządkowaną i spójną. Stwierdza, że blog, choć nie spełnia jednak warunków, jakie gatunkowi w formie kolekcji stawia Wojtak, to jest wieloskładnikowym, heterogenicznym gatunkiem, którego postać może być modyfikowana dzięki możliwościom technologicznym.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5977
10.17951/ah.2017.8.61
Acta Humana; Vol 8 (2017); 61
Acta Humana; Vol 8 (2017); 61
Acta Humana; Vol 8 (2017); 61
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5977/5537
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5977/2288
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5977/2289
Prawa autorskie (c) 2018 Sara Akram
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7325
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
Changes and Transformations of Genres in Chosen Texts About Fashion
Przemiany i przeobrażenia gatunków prasowych na przykładzie wybranych tekstów o modzie
Bulisz, Ewa
texts about fashion; mosaic; text composition; text structure; genre string
teksty o modzie; mozaika; kompozycja tekstu; struktura tekstu; ciąg gatunkowy
The article shows genre transformation on the basis of chosen texts about fashion. The author followed through the compositional formation of texts about fashion, published in women lifestyle magazines from 19th through 20th to 21st century. Taking into consideration pragmatic aspect, texts about fashion adapt genre indicators such as correspondence, column, story, review or advertisement. However, the genre identification should not be absolutized. The analysis of genre strings, with particular consideration of architectonics of the texts, shows that typical for contemporary magazines layouts – genres in the form of collection, composed of references (affiliated with iconographical material) are not editorial novelty. They have a long tradition, on the contrary. Another difference, according to the contemporary times, is genre richness of texts about fashion. Two schemes decided about the form of texts in the past: the genre in the form of collection that was composed of references and collection of genres with the domination of correspondence.
Artykuł przedstawia przeobrażenia gatunkowe wybranych tekstów dotyczących mody. Autorka prześledziła ukształtowanie kompozycyjne materiałów ukazujących się w prasie kobiecej od wieku XIX, przez wiek XX, aż do współczesności. W aspekcie pragmatycznym publikacje modowe adaptują wyznaczniki gatunkowe korespondencji, felietonu, relacji, recenzji czy reklamy. Nie można jednak tej generycznej identyfikacji absolutyzować. Analiza ciągów gatunkowych ze szczególnym uwzględnieniem architektoniki realizujących je tekstów pokazuje, że typowe dla współczesnej prasy układy, czyli gatunki w formie kolekcji złożone ze wzmianek (stowarzyszonych z materiałem ikonograficznym) nie są redakcyjną nowością. Wprost przeciwnie – mają długą tradycję. Kolejna różnica w stosunku do współczesności dotyczy bogactwa genologicznego tekstów o modzie. W przeszłości o ich ukształtowaniu decydowały dwa schematy: gatunek w formie kolekcji złożony ze wzmianek oraz kolekcja gatunków z dominującą korespondencją.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7325
10.17951/ah.2017.8.39
Acta Humana; Vol 8 (2017); 39
Acta Humana; Vol 8 (2017); 39
Acta Humana; Vol 8 (2017); 39
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7325/5559
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7325/2950
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7325/2951
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7325/2952
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7325/2953
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7325/2958
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7325/2959
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7325/2960
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7325/2961
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7325/2962
Prawa autorskie (c) 2018 Ewa Małgorzata Bulisz
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7193
2019-02-13T09:56:31Z
ah:ART
What Makes Tushman Funny? The Polish Version of the Young Adult Novel Wonder by R.J. Palacio as an Example of Fair Translation
Dlaczego Tushman jest śmieszny? Polska wersja powieści dla młodzieży pt. „Wonder” R. J. Palacio jako przykład uczciwego tłumaczenia
Skwarzyński, Jerzy
fair translation; literary translation; footnotes; paratext; translation of children’s literature; young adult literature
uczciwe tłumaczenie; tłumaczenie literackie; przypisy; paratekst; przekład literatury dziecięcej; literatura mło-dzieżowa
Fair translation is one that results in producing a target text that is likely to evoke a reaction similar to that elicited by the source text among its readers. The translator’s goal is to provide the readers of the translated version with the stimuli as close to that of the original as possible. To ensure that, the translator must be free to use every solution they find appropriate on micro- and macrolevel. Olejniczak-Skarsgård’s Polish translation of the young adult novel Wonder by R.J. Palacio is a good example of such rendition. A number of translation challenges was dealt with by very diverse translation strategies. Combining approaches resulted in a readable target text that has the potential to provoke the same reaction as the original. This analysis can be followed by empirical studies regarding young readers’ reception of paratextual additions.
Uczciwe tłumaczenie to takie, którego rezultatem jest tekst docelowy wywołujący u czytelników reakcję zbliżoną do tej powodowanej przez tekst wyjściowy. By temu podołać, tłumacz musi mieć możliwość wykorzystania dowolnych rozwiązań translacyjnych na poziomie jednostkowym i całościowym. Polskie tłumaczenie powieści dla młodzieży Wonder autorstwa R.J. Palacio opracowane przez Marię Olejniczak-Skarsgård jest tego dobrym przykładem. Pojawiające się w niej problemy translacyjne zostały rozwiązane dzięki różnym strategiom. Dzięki połączeniu rozmaitych rozwiązań powstał czytelny przekład, który daje możliwość zareagowania na opowieść i jej elementy tak jak czytelnicy oryginału. Przeprowadzona analiza daje podstawy do badań empirycznych dotyczących stosunku młodych odbiorców do paratekstów.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7193
10.17951/ah.2017.8.183
Acta Humana; Vol 8 (2017); 183
Acta Humana; Vol 8 (2017); 183
Acta Humana; Vol 8 (2017); 183
2082-4459
eng
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7193/5548
Prawa autorskie (c) 2018 Jerzy Skwarzyński
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/5738
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
"Played in a dream around the pitfalls of destination" – about the Topos Theatrum Mundi in Edward Leszczyński`s Dramas
„Igrałem we śnie wokół zasadzek przeznaczenia” – o toposie theatrum mundi w dramatach Edwarda Leszczyńskiego
Moskal, Angelika
theatrum mundi; Edward Leszczyński (1880–1921); Maurice Maeterlinck (1862–1949); symbolic drama
theatrum mundi; Edward Leszczyński (1880–1921); Maurice Maeterlinck (1862–1949); dramat symboliczny
Edward Leszczyński`s Atlantis and Jolanta stage works are characteristic of Maurice Maeterlinck’s symbolic dramas of topos theatrum mundi. The motif that the world is a theatre in the dramaturgy of the Belgian writer was closely connected with a theory that the existence of human beings is governed by mysterious Fate. Leszczyński contrasted the force of Fate with the power of Gods divided into opposing forces, expressing ambivalent values. While divine interferences are presented in a relatively direct way, Fate is referred to very subtly. Its role is updated by the suggestions of the heroes' intuitions.
Atlantyda i Jolanta Edwarda Leszczyńskiego to utwory sceniczne, realizujące charakterystyczny dla dramatów symbolicznych Maurice’a Maeterlincka topos theatrum mundi. Motyw świata jako teatru w dramaturgii belgijskiego pisarza ściśle łączył się z teorią, że istnienie człowieka kształtuje tajemnicze Przeznaczenie. Leszczyński mocy tej przeciwstawił potęgę bogów, dzielących się na przeciwstawne sobie siły, wyrażające ambiwalentne wartości. Podczas gdy boskie ingerencje są w dramatach Leszczyńskiego przedstawione w sposób dość bezpośredni, o Przeznaczeniu mówi się w nich subtelnie. Jego rola aktualizuje się w formie podszeptów intuicji bohaterów.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
dr hab. Agata Skała, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5738
10.17951/ah.2017.8.119
Acta Humana; Vol 8 (2017); 119
Acta Humana; Vol 8 (2017); 119
Acta Humana; Vol 8 (2017); 119
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/5738/5541
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/5738/2182
Prawa autorskie (c) 2018 Angelika Elżbieta Moskal
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7342
2019-02-13T09:56:30Z
ah:ART
The Phenomenon of Variability in the Description of Phraseological Units (on the Example of French-language Research)
Zjawisko zmienności w opisie związków frazeologicznych (na przykładzie badań francuskojęzycznych)
Krzyżanowska, Anna
phraseology; variability of phraseological units; modification of the language units
frazeologia; zmienność związków frazeologicznych; modyfikacja; defrazeologizacja
The variability of fixed language structures can be recognized both from the perspective of a systemic description of phraseological units and from a pragmatic perspective i.e. their use and functioning in the discourse. It manifests itself through the phenomenon of variance or it is the effect of deliberate violation by the sender of the established formal and semantic structure of the unit. The transformation operations used in phraseological units have a significant cognitive value, because they show the possibility of transforming units with varying degrees of fixation in the text. Even in the case of a literal understanding of the idiom or its structural decomposition, idiomatic meaning remains in the background and it is identified by the recipient thanks to the social stability of the language unit.
Zmienność utrwalonych struktur językowych może być ujmowana zarówno z perspektywy systemowego opisu związków frazeologicznych, jak i z perspektywy pragmatycznej, tj. ich użycia i funkcjonowania w dyskursie. Przejawia się poprzez zjawisko wariantywności lub jest efektem świadomego naruszenia przez nadawcę ustalonej struktury formalnej i semantycznej związku. Stosowane na frazeologizmach operacje mają istotny walor poznawczy, pokazują bowiem możliwość przekształcania w tekstach związków o różnym stopniu utrwalenia. Nawet w wypadku udosłownienia stałego połączenia lub jego dekompozycji strukturalnej znaczenie idiomatyczne pozostaje w tle, identyfikowane przez odbiorcę dzięki społecznemu utrwaleniu jednostki.
www.wydawnictwo.umcs.lublin.pl
2018-08-20
info:eu-repo/semantics/article
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
application/pdf
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7342
10.17951/ah.2017.8.23
Acta Humana; Vol 8 (2017); 23
Acta Humana; Vol 8 (2017); 23
Acta Humana; Vol 8 (2017); 23
2082-4459
pol
https://journals.umcs.pl/ah/article/view/7342/5536
https://journals.umcs.pl/ah/article/downloadSuppFile/7342/2966
Prawa autorskie (c) 2018 Anna Krzyżanowska
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0