2024-03-29T08:36:45Z
https://journals.umcs.pl/index/oai
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/6529
2021-08-25T23:57:01Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/6529
2021-08-25T23:57:01Z
Kultura i Wartości
No 25 (2018): Kryzys wartości?; 173
Kulturowo-ekonomiczne aspekty komunikacji międzykulturowej
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/6529/22577
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/6529/25031
Rutkowska, Anna; Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Wydział Nauk Ekonomicznych
2018-07-31 21:30:06
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/6529
kultura; multikulturowość; ekonomia kultury
pl
W artykule dokonano przeglądu różnorodnych klasyfikacji i typologii kultur (koncepcja G. Hofstedego, F. Trompenaarsa, R. R. Gestelanda, Ch. Hampden-Turner, E. T. Halla). Określono też wpływ uwarunkowań kulturowych na sferę gospodarczą oraz ekonomiczne aspekty komunikacji międzykulturowej. Uwarunkowania kulturowe wpływają na funkcjonowanie instytucji ekonomicznych oraz społecznych, tworząc określony ład i porządek społeczno-ekonomiczny. Rozwój gospodarczy warunkuje kulturowy rozwój społeczeństwa, wpływając także pośrednio na dobrobyt ekonomiczny i poprawę warunków życia jednostek. Potrzeba komunikacji międzykulturowej uwidacznia się szczególnie w warunkach globalizacji gospodarczej i związanych z nią procesów ujednolicenia rynków, unifikacji produktów, znoszenia barier w handlu międzynarodowym i ekspansji działalności ogólnoświatowych koncernów i korporacji. Wymiar kulturowy globalizacji związany jest z dyfuzją, upodobnieniem się i wymieszaniem wzorów kulturowych, zwłaszcza w sferze konsumpcji. Globalizacji towarzyszy przeciwstawna jej lokalizacja, która łączy się z lokalizmem, partykularyzmem i fragmentacją. Współczesne uwarunkowania implikują zatem różne formy komunikacji międzykulturowej: poprzezkulturową, pomiędzykulturową, międzynarodową oraz globalną.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/6463
2019-11-28T22:07:58Z
kw:IA
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/962
2015-09-16T09:43:28Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/962
2015-09-16T09:43:28Z
Kultura i Wartości
No 6 (2013); 91
Okrucieństwo mobbingu – szkic do analizy zjawiska
Sierżęga, Alen
2015-07-07 01:14:30
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/962
okrucieństwo; mobbing; molestowanie moralne
Grausamkeit; Mobbing; moralische Belästigung
pl
Zasadność pytań o okrucieństwo we współczesnych zachodnich społeczeństwach ujawnia się szczególnie w przypadku problemu tortury psychicznej, jaką jest mobbing. Pozostający na uboczu rozważań o okrucieństwie, traktowany jedynie jako dysfunkcja szkodząca interesom organizacji, ciągle jest zjawiskiem słabo dostrzegalnym. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie mobbingu w świetle rozważań dotyczących natury okrucieństwa, które choć zmieniaformy nie przestaje być stale obecną dyspozycją.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/963
2015-09-16T09:48:33Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/963
2015-09-16T09:48:33Z
Kultura i Wartości
No 6 (2013); 107
O podmiocie wcielonym. Ciało a seksualność w filozofii M. Merleau-Ponty’ego
Bodzak, Sebastian
2015-07-07 01:14:31
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/963
Maurice Merleau-Ponty; seksualność; ciało; cielesność; podmiotowość; podmiot wcielony
pl
Problem „cielesności” jest szeroko podejmowany nie tylko we współczesnej filozofii, lecz także w naukach o poznaniu (m. in. w teoriach ucieleśnionego umysłu w kognitywistyce). Dla nauki ciało przestaje być jedynie fizycznym produktem kierowanym przez „wolną wolę” czy res cogitans, stając się aktywnym elementem konstytuującym podmiotowość. M. Merleau-Ponty nie jest pionierem tych badań, lecz specyfika jego filozofii zasługuje na uwagę. Skupiając się na prereflektywnym doświadczeniu człowieka i jego dialogicznej relacji ze światem przezwycięża on klasyczne dualizmy. Szczególnym wymiarem bytu ludzkiego jest seksualność i również w niej filozof odkrywa własności natury ludzkiej. W konsekwencji formułuje postulat, że o jednostce należy mówić jako o podmiocie wcielonym. W artykule rozwijam te idee. Dowodzę, że ciało jest wielowymiarowe i że taki jego opis jest potrzebny i kluczowy dla scharakteryzowania podmiotowości. Wskazuję, że w seksualności (w tym emocjonalności) przejawia się psychofizyczna jedność człowieka, stanowiąca istotny rodzaj ludzkiej egzystencji.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/964
2015-09-11T09:53:33Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/964
2015-09-11T09:53:33Z
Kultura i Wartości
No 6 (2013); 121
Rozumienie życia doczesnego i śmierci w źródłach islamskich – Koranie i hadisach
Stefaniuk, Tomasz
Domańska, Karolina
2015-07-07 01:14:31
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/964
islam; muzułmanie; islamski; muzułmański; Koran; sunna; hadisy; Muhammad; Mahomet; eschatologia; soteriologia; religioznawstwo
pl
Celem artykułu jest omówienie podstaw islamskiej eschatologii i soteriologii, a szczególnie rozumienia życia doczesnego oraz śmierci w Koranie i hadisach. Teksty źródłowe islamu określają Boga jako Stwórcę świata i Pana wszelkiego stworzenia, co z kolei oznacza wiarę w całkowitą zależność człowieka od Boga. Według islamu człowiek to przede wszystkim podmiot działań moralnych. Zostanie on po swej śmierci rozliczony z wyborów, których dokonał w życiu doczesnym, pojmowanym jako tymczasowy okres próby. Ci ludzie, z których Bóg będzie zadowolony, zostaną wynagrodzeni wiecznym przebywaniem w rajskich ogrodach, tych zaś, na których Bóg będzie zagniewany,obejmie kara Gehenny.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/979
2015-09-16T09:31:19Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/979
2015-09-16T09:31:19Z
Kultura i Wartości
No 7 (2013); 125
Rozum w filozofii średniowiecznej
Chmiel, Bogumił
2015-07-07 01:57:12
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/979
racjonalizm; rozum; średniowiecze
en
W artykule omawiam zasadnicze aspekty średniowiecznego pojmowania natury rozumu teoretycznego. Główny nacisk położony został na relację między rozumem jako autonomiczną władzą poznawczą a autorytetami Kościoła, wiary i teologii. Autonomia rozumu w filozofii średniowiecznej nie polegała na jej absolutnej niezależności od wspomnianych autorytetów, ale realizowała się w obrębie myślenia religijnego ukształtowanego pod ich wpływem. Dogmaty wiary nie są w wiekach średnich postrzegane jako ,,zewnętrzne” i narzucone ograniczenia dla racjonalności dociekań, które same z siebie miałyby dążyć do przekroczenia i podważenia prawd religijnych, ale jako ramy wyznaczające zakres i cele możliwych dociekań. W sytuacjach konfliktów filozofowie nie poddawali się biernie autorytetom, lecz uciekali się do szeregu zabiegów pozwalających im nauczać kontrowersyjnych tez filozoficznych bez popadania w konflikt z instytucjami kościelnymi. Rozbieżność w ocenie racjonalności pojawiające się wśród historyków wynikają przede wszystkim z przenoszenia kanonów racjonalności właściwych dla myśli Oświecenia na wieki wcześniejsze.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/1005
2017-03-19T14:52:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1005
2017-03-19T14:52:51Z
Kultura i Wartości
No 8 (2013): Problemy i stanowiska w aksjologii i etyce, red. L. Kopciuch. T. Siwiec; 107
Myśliciel egzystencjalny jako myśliciel hermeneutyczny. Sørena Kierkegaarda krytyka myśli obiektywnej w pespektywie hermeneutyki Odo Marquarda
Boroń, Dominika
2015-07-07 04:48:53
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1005
egzystencja; antropologia; czas; rozum absolutny; myśliciel obiektywny; myśliciel subiektywny; hermeneutyka; komunikacja
ger
W artykule proponuję nowatorskie zestawienie myśli dwóch filozofów, których idee splatają się w zaskakujący i niezwykle inspirujący sposób. Pokazuję, jak refleksje Kierkegaarda prowadzą do ewolucji rozumienia antropologii filozoficznej(a przede wszystkim czasu ludzkiego życia i możliwości ludzkiej wiedzy) i ostatecznej detronizacji wiedzy obiektywnej, której świadkami jesteśmy współcześnie. Marquardowska synteza nowoczesności jest głęboko zakorzeniona w dziele Kierkegaarda. Obaj filozofowie dzielą wspólna troskę o kondycję człowieka i niechęć do arogancji absolutnego rozumu. W artykule używam filozoficznych pomysłów Marquarda jako świeżego klucza interpretacyjnego, pozwalającego po raz kolejny dostrzec w Kierkegaardzie geniusza antycypacji i ponadczasowego wglądu w nowoczesność.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/1006
2017-03-19T14:52:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1006
2017-03-19T14:52:51Z
Kultura i Wartości
No 8 (2013): Problemy i stanowiska w aksjologii i etyce, red. L. Kopciuch. T. Siwiec; 117
Wiek jako źrodłowy, społeczno-kulturowy konstrukt w społeczeństwach tradycyjnych, nowoczesnych i ponowoczenych: co to znaczy być młodym?
Dorelaitiene, Agne
2015-07-07 04:48:53
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1006
wiek; społeczeństwo tradycyjne; społeczeństwo nowoczesne; społeczeństwo ponowoczesne; Giddens; Beck; Parsons; młoda osoba
pl
Społeczno-kulturowy konstrukt wieku, w swym obiektywnym i subiektywnym znaczeniu, zmieniał się wraz z rozwojem społecznym. Celem artykułu jest analiza przemian w percepcji wieku jako konstruktu społeczno-kulturowego, zmierzająca do odkrycia tego, co to znaczy być młodą osobą. Zagadnienia te są analizowane w kontekście strukturalistyczno-funkcjonalistycznej teorii Parsonsa, teorii strukturacji formułowanej przez Giddensa, jak również w kontekście teorii cyklów życia autorstwa Becka.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/1007
2017-03-19T14:52:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1007
2017-03-19T14:52:51Z
Kultura i Wartości
No 8 (2013): Problemy i stanowiska w aksjologii i etyce, red. L. Kopciuch. T. Siwiec; 135
Rola wartości i religii w procesie kształcenia współczesnego nauczyciela na Ukrainie
Gontscharow, Wladimir
2015-07-07 04:48:54
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1007
Ukraina; edukacja; tradycja narodowa; kultura; religia; nauczyciel
pl
Celem artykułu jest ukazanie roli edukacji w procesie formowania pozytywnych wartości w społeczeństwie ukraińskim. Autor konkluduje, że kształcenie u przyszłych pedagogów zdolności do odtwarzania tradycji narodowych i kulturalnych, kształtowanie wartości moralnych oraz formowanie indywidualnego podejścia pedagogicznego stanowią warunki niezbędne do prawidłowego przygotowania przyszłych kadr dydaktycznych.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/1008
2017-03-19T14:52:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1008
2017-03-19T14:52:51Z
Kultura i Wartości
No 8 (2013): Problemy i stanowiska w aksjologii i etyce, red. L. Kopciuch. T. Siwiec; 149
Rozumienie w psychopatologii i epistemologii zaangażowania
Kapusta, Andrzej
2015-07-07 04:48:55
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1008
filozofia psychiatrii; fenomenologia; psychopatologia; choroba psychiczna; epistemologia zaangażowania
pl
Artykuł podejmuje problem rozumienia zaburzeń psychicznych oraz odwołuje się do szeregu dystynkcji czynionych w kontekście filozofii psychiatrii. Epistemologia zaangażowania inspirowana przez fenomenologiczne i hermeneutyczne podejścia stanowi narzędzie odkrywające znaczące aspekty choroby umysłu i psychopatologii. Poprzez ujawnienie ucieleśnienia oraz głębokich relacji między ciałem i światem zewnętrznym epistemologia zaangażowania pozwala opisać istotne wymiary psychotycznego doświadczenia oraz dokonać głębszych analiz poszczególnych psychopatologii (zaburzeń tożsamości, braku poczucia realności i problemów w relacji z innymi). Badanie tradycji fenomenologicznej wiąże się z wysiłkiem wiarygodnego opisu subiektywnych doświadczeń pacjentów i krytycznej oceny naukowych możliwości badań zaburzeń. Hermeneutyka krytyka psychiatrii ujawnia jej społeczno-kulturowe podstawy, które określają społeczno kulturowe tło dla zobiektywizowanych, naukowych badań klinicznych.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/1722
2016-10-10T00:06:01Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1722
2016-10-10T00:06:01Z
Kultura i Wartości
No 13 (2015): Wobec kryzysu; 153
Początki filozofii Cohena a problem psychologii
Noras, Andrzej J.; Uniwersytet Śląski
2015-08-07 11:48:24
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1722
Cohen, Steinthal, Lazarus, Platon, Kant
pl
Hermann Cohen, twórca neokantowskiej szkoły marburskiej, jest uznawany za jednego z najbardziej radykalnych reprezentantów antypsychologizmu. Okazuje się jednak, że stanowisko to jest rezultatem procesu, w którym ujawniają się trzy ważne elementy, a mianowicie spór o psychologię, spór o Platona i spór o Kanta. W pierwszym wypadku Cohen okazuje się związany z psychologicznie zorientowanymi językoznawcami, a mianowicie Heymannem Steinthalem i Moritzem Lazarusem. W drugim wypadku Cohen okazuje się interpretatorem Platona, przy czym początkowo ujmuje go w duchu psychologizmu, od którego się później dystansuje. I wreszcie, w trzecim wypadku, z tego wynika późniejszy obraz filozofii Kanta
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/1723
2016-10-10T00:06:01Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1723
2016-10-10T00:06:01Z
Kultura i Wartości
No 13 (2015): Wobec kryzysu; 171
Sensy idei Oświecenia w filozofii Novalisa
Jakuszko, Honorata; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2015-08-07 11:48:24
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/1723
program Oświecenia, warianty Oświecenia, wczesny romantyzm niemiecki, Novalis, historia kultury
de
Artykuł stanowi – udokumentowaną na tekstach źródłowych – rekonstrukcję sposobu, w jaki Novalis (reprezentant wczesnego romantyzmu niemieckiego) rozumie termin „oświecenie”. Jego zdaniem, oświecenie jest tożsame z procesem historycznym lub historią kultury (Bildungsgeschichte), której celem jest wszechstronny rozwój wszystkich predyspozycji człowieczeństwa. W wąskim znaczeniu oświecenie może być odnoszone do wieku XVIII, określanego jako wiek oświecenia. Novalis zwraca uwagę na historyczne przesłanki warunkujące różnicę między oświeceniem francuskim a niemieckim (m. in. reformację w Niemczech i rewolucję francuską). Za początek nowego i wyższego etapu oświecenia w Niemczech uznaje filozofię transcendentalną I. Kanta i J. G. Fichtego, klasycyzm weimarski J. W. Goethego i F. Schillera oraz filozofię historyczną F. Schlegla –reprezentanta wczesnego romantyzmu niemieckiego.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/2725
2021-08-25T23:57:01Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/2725
2021-08-25T23:57:01Z
Kultura i Wartości
No 25 (2018): Kryzys wartości?; 153
Wspólnoty transferu a obyczaj daru. Dobrobit i gospodarka współdzielenia w cyberprzestrzeni
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/2725/7951
Bromboszcz, Roman; Collegium da Vinci
2018-07-31 21:30:06
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/2725
dobrobit; obyczaj daru; panika ekonomiczna; gospodarka współdzielenia; splot wartości
pl
Tekst prezentuje analizę cyberprzestrzeni pod kątem wymiany informacji i współdzielenia plików. Zostały wzięte pod uwagę społeczności internetowe mające na celu kolekcjonowanie, udostępnianie i transfer danych w postaci ścieżek muzycznych, wideo i tekstów. Omówione zostają usługi oraz wspólnoty transferu, a także idea regulatywna dobrobitu. Społeczności internetowe są porównane z kulturami pierwotnymi, gdzie istotnym elementem obyczaju stał się dar. Szczególnym namysłem objęty zostaje termin „ekonomia daru” oraz teza o przywróceniu obyczaju daru w ramach inteligencji zbiorowych. Istotnymi elementami dociekań nad wartościami, ukazującymi się w cyrkulacji przy użyciu informacji, jest pojęcie splotu wartości oraz klasyfikacja wartości.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/4926
2021-08-25T23:58:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/4926
2021-08-25T23:58:51Z
Kultura i Wartości
No 26 (2018): Obecność Hegla; 197-220
Przyczynek do filozoficznej genezy koncepcji Lebensweltu Jürgena Habermasa
Michalski, Rafał Andrzej; Instytut Filozofii UMK Toruń
2019-01-22 00:30:39
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/4926
Lebenswelt; prawo; obowiązek; instytucja; refleksyjność; język
Instytut Filozofii UMK Toruń
pl
Artykuł stanowi próbę wskazania niezbadanych dotąd „pojęciowych antecedencji”, które tworzą fragment genealogicznego kontekstu, z jakiego wyłoniła się koncepcji Lebensweltu Jürgena Habermasa. Pierwsza część tekstu pokazuje zbieżności między tą koncepcją a pojęciem sfery prawa, którego używa Hegel w swojej filozofii. Prawo stanowi obszar życia społecznego, które obejmuje prawo stanowione, moralność oraz instytucje etyczności (rodzinę, społeczeństwo obywatelskie oraz państwo). Wprawdzie Hegel nie oddziela jeszcze „prawa” od „systemu”, ale przypisuje mu cechy, które Habermas dostrzega w świecie przeżywanym (w swojej Teorii działania komunikacyjnego). W drugiej części artykułu zostaną zaprezentowane wątki problemowe, które omawia Arnold Gehlen w swojej antropologii filozoficznej i teorii instytucji: rehabilitacja racjonalności instrumentalnej i techniki, koncepcja shabiltualizowanej, bezrefleksyjnej wiedzy, która determinuje praktyki społeczne, geneza norm moralnych, etc. Autor pokazuje, że Habermas podejmuje te same wątki w swojej koncepcji Lebensweltu i dochodzi do podobnych konkluzji jak Gehlen.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14835
2023-03-10T12:16:14Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/14835
2023-03-10T12:16:14Z
Kultura i Wartości
No 34 (2022); 163-182
Środkowoeuropejska literacka rekonceptualizacja pamięci historycznej: przypadek powieści Ingeborg Bachmann
Nikiforova, Basia; Lithuanian Culture Research Institute
Department of Contemporary Philosophy
2023-02-14 12:07:23
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/14835
granica; narracje środkowoeuropejskie; pamięć; nostalgia; terytorialność; Ingeborg Bachmann
en
Przypadek środkowoeuropejskiej tolerancji to klucz do zrozumienia życia duchowego i artystycznego w XX wieku. Szczególnymi cechami środkowoeuropejskiego życia duchowego i narracji są uczucia nostalgii, rozliczne retrospekcje w czasie, kosmopolityzm i jednocześnie silna tożsamość regionalna. Europa Środkowa jest przestrzenią odmiennego i szczególnego rodzaju tolerancji. Artykuł analizuje konstruowane przez Ingeborg Bachmann literackie interpretacje filozofii języka Wittgensteina oraz odpowiedzi na to filozoficzne i geopolityczne wyzwanie. Granice Cesarstwa Habsburgów to symbol transgranicznych tożsamości i transgranicznej kultury. Autorka proponuje, by na środkowoeuropejską literacką nostalgię spojrzeć jak na możliwość geograficznego i terytorialnego usytuowania środkowoeuropejskiej kultury i duchowości. Ingeborg Bachmann wykreowała własne granice: granicę językową, granicę płci, czasu, terytorium i myślenia filozoficznego.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/6831
2021-08-25T23:57:01Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/6831
2021-08-25T23:57:01Z
Kultura i Wartości
No 25 (2018): Kryzys wartości?; 129
Teoria historii i badanie wartości. W stronę apologii upraktycznienia
Solska, Ewa; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wydział Humanistyczny
2018-07-31 21:30:06
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/6831
aksjologia; badanie i uczenie historii; metodologia; sens praktyczny; upraktycznienie
pl
Celem artykułu jest analiza aksjologii badań i edukacji historycznej, marginalizowanego wcześniej obszaru refleksji metodologicznej. Formułuję tezę, że teoria danej dziedziny naukowej to w istocie badanie obecnych w różnych sferach analizy metodologicznej wartości. Główną przesłanką potrzeby wyodrębnienia aksjologii historii jest fakt, że trudno jest pisać o przeszłości (zwłaszcza w sposób naukowy), a historiografia w perspektywie własnych dziejów i własnej teorii sama stanowi problem aksjologiczny. Stąd kolejna teza, że aksjologia historii powinna skoncentrować się na ustalaniu „praktycznego sensu” pracy historyka, który być może można znaleźć w intelektualnej historii Europy. Proponowana aksjologia historii formuje się zatem poprzez rozważenie postulatów rozumu praktycznego w dyskursie historycznym, analizę kwestii, czy Platon wypędziłby historyków z państwa oraz analizę pojęcia „upraktycznienia”, które konotuje dwie kategorie: rozumowanie praktyczne oraz praktykę historyczną. Dla uzupełnienia, ideę badacza „aksjologicznie zaangażowanego” przedstawiam również w kontekście lojalizmu i nonkonformizmu, niekompatybilności takich wartości, jak patriotyzm, bezstronność i dążenie do prawdy oraz w kontekście wybranych zagadnień polityki społecznej.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7095
2021-08-25T23:57:01Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7095
2021-08-25T23:57:01Z
Kultura i Wartości
No 25 (2018): Kryzys wartości?; 101
Kulturowe narzędzia zła moralnego - ujęcie kognitywno-ewolucyjne
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/7095/0
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/7095/27281
Florek, Stefan; Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej
Piotrowski, Przemysław; Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej
2018-07-31 21:30:06
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7095
zło; moralność; kognitywistyka; ewolucja, psychologia
pl
Artykuł pokazuje, że niektóre koncepcje zła moralnego, sformułowane w różnych ujęciach teoretycznych, są komplementarne i dają się zintegrować. Wskazuje również na wartość eksplanacyjną analizy zła moralnego w kontekście zjawiska opóźnienia ewolucyjnego i specyfiki dwóch systemów poznania moralnego, określanych jako intuicyjny i rozumowy. Syntetyczne zestawienie koncepcji różnej proweniencji dostarcza dodatkowego wsparcia dla tez, które zostały mniej lub bardziej bezpośrednio sformułowane w ich ramach. Do najważniejszych spośród tych tez należą następujące: 1) istnieje tendencja do pozyskiwania zasobów kosztem jednostek uznanych za (i oznaczonych jako) „obce”; 2) użycie narzędzi kulturowych osłabia naturalne mechanizmy blokowania agresji; 3) ideologie i określone zabiegi językowe ułatwiają przemoc wobec obcych. W artykule wskazano również możliwe rozwiązania opisanych problemów związanych z opóźnieniem ewolucyjnym.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7089
2021-08-25T23:57:01Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7089
2021-08-25T23:57:01Z
Kultura i Wartości
No 25 (2018): Kryzys wartości?; 119
Przestrzeń wolności. Próby ucieczki przed logiką wartości Carla Schmitta
Scovil, Jonathan; Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii i Socjologii
2018-07-31 21:30:06
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7089
Carl Schmitt; wartość; filozofia wartości; logika wartości; tyrania wartości; Max Weber; wolność od wartości
pl
Artykuł stanowi refleksję nad działaniem tzw. logiki wartości, opisanej przez Carla Schmitta w słynnym eseju Tyrania wartości. Autor wychodzi od analizy ewolucji, jakiej uległa kategoria „wartość” na przestrzeni ostatnich stuleci, stając się w coraz większym stopniu poję-ciem (z pozoru) politycznie neutralnym i właściwym dziedzinie ekonomii. Następnie przechodzi do opisu wizji powszechnej wojny wartości zarysowanej przez Maxa Webera i podjętej przez Carla Schmitta, pokazując, w jaki sposób obaj myśliciele starali się znaleźć rozwiązanie tego problemu, poszukując przestrzeni „wolności od wartości”. Na zakończenie autor odnosi Schmittowskie rozwiązanie do debaty publicznej we współczesnej Polsce i dyskusji dotyczącej zmiany konstytucji z 1997 roku.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7675
2021-08-25T23:58:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7675
2021-08-25T23:58:51Z
Kultura i Wartości
No 26 (2018): Obecność Hegla; 177-195
Kryzys kultury wg George'a Steinera
Barańska, Edyta; UMCS
2019-01-22 00:30:39
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7675
kultura; postkultura; kryzys; transcendencja; tekst; Inny; konsumpcjonizm; egzystencja; język
pl
Artykuł dotyczy zagadnienia kryzysu kultury współczesnej. Autorka pyta, czy obecnie kultura znajduje się w kryzysie, a jeśli tak, to dlaczego. Jakie są symptomy tego kryzysu. Odpowiedzi szuka w koncepcji kultury George`a Steinera, który diagnozuje dziś rozpad współczesnego społeczeństwa i załamanie się tradycyjnych wartości Zachodu. Analizy dotyczą głównie pojęcia postkultury, ponieważ Steiner tak właśnie określa stan dzisiejszej kultury. W artykule autorka przybliża zatem i poddaje analizie różne formy tego kryzysu, tłumaczy, na czym polega ów fenomen. Wyjaśnia, za Steinerem, że stan naszej kultury objawia się przede wszystkim w kryzysie słowa, że choć zostaliśmy ukształtowani w na wskroś tekstowej tradycji helleńsko-hebrajskiej to dziś zapominamy o naszym pochodzeniu. Dzisiejsza nauka dąży do formalizacji humanistyki i pomija najważniejszy aspekt naszego człowieczeństwa – zapomina o ludzkiej potrzebie transcendencji, która to właśnie w słowie jest obecna.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7724
2021-08-25T23:58:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7724
2021-08-25T23:58:51Z
Kultura i Wartości
No 26 (2018): Obecność Hegla; 221-246
Indywidualizm versus kulturalizm w bioetyce - na przykładach z USA i Kanady
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/7724/27886
Strządała, Agata; Uniwersytet Medyczny im Piastów Śląskich, Wydział Lekarski, Zakład Humanistycznych Nauk Lekarskich
2019-01-22 00:30:39
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7724
bioetyka kulturowa; autonomia pacjenta; kulturalizm
pl
Artykuł koncentruje się na napięciach między tendencjami kulturalistycznymi i indywidualistycznymi w północnoamerykańskim dyskursie bioetycznym. Opisuje i analizuje przykłady formowania się kulturalizmu w bioetyce USA i Kanady. Bioetyka opierająca się na pojęciu autonomii pacjenta jest przeważnie kojarzona z kulturą zachodnią, podczas gdy kulturalizm przypisuje się bioetykom kulturowym, rozwijanym w innych częściach świata, Ameryce Łacińskiej, Azji i Afryce. W świetle przeprowadzonej analizy, a wbrew temu poglądowi, stwierdzić jednak można, że kulturalistyczne podejście do bioetyki nie jest obce krajom zachodnim, gdzie łączy się z procesami kształtowania się tożsamości grupowej, subkulturowej czy też narodowej. Bioetyka staje się medium wytwarzania, wzmacniania i realizowania różnic kulturowych.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/7881
2021-08-25T23:58:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7881
2021-08-25T23:58:51Z
Kultura i Wartości
No 26 (2018): Obecność Hegla; 287-303
Miasta są dla ludzi – wstęp do Jana Gehla koncepcji miasta
Karapuda, Michał; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
2019-01-22 00:30:39
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/7881
miasto; antropologia miasta; przestrzeń publiczna; miasta dla ludzi; Jan Gehl
pl
Artykuł przedstawia teorię miasta Jana Gehla, który wskazuje konieczność uwzględniania w planowaniu naszych miast podstawowych zasad wynikających z humanistycznego myślenia o przestrzeni publicznej i konstrukcji biologicznej człowieka. W koncepcji Gehla zwracam szczególną uwagę na fakt, że centralnym punktem swoich dociekań uczynił on proksemikę, opisującą wzajemne relacje przestrzenne pomiędzy ludźmi, jak również relacje między ludźmi a otaczającymi ich przedmiotami. Gehl akcentuje takie czynniki jak ludzka mobilność czy ludzkie zmysły bo to one decydują o sposobach użytkowania miast przez ludzi. Analizuję jego koncepcję pod kątem wpływu jakości przestrzeni publicznych w miastach na relacje, które w tych przestrzeniach zachodzą.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8264
2021-08-25T23:58:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/8264
2021-08-25T23:58:51Z
Kultura i Wartości
No 26 (2018): Obecność Hegla; 159-176
Kryzys wartości duchowych i jego społeczne następstwa
Rarot, Halina; Politechnika Lubelska
Wydział Podstaw Kultury
2019-01-22 00:30:39
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/8264
współczesny kryzys aksjologiczny; wartości duchowe; odbiorca wartości; konsekwencje kryzysu; segmentowość kultury ponowoczesności
Politechnika Lubelska
pl
Artykuł szkicuje zagadnienie współczesnego kryzysu wartości duchowych i jego społecznych konsekwencji. Główna teza artykułu stwierdza, że przyczyną owego kryzysu, diagnozowanego w istniejącym dyskursie krytycznym, jest rezygnacja podmiotu z wielowymiarowości istnienia na rzecz zanurzania się w jednowymiarowości egzystencji, czyli w wymiarze pragmatystyczno-hedonistycznym i częściowo witalistycznym. W zakończeniu stwierdza się, że diagnozowanie tak pojętego kryzysu jest tylko jedną z możliwości intelektualnych uczestników życia w segmentowej kulturze ponowoczesności. Jako taka kultura epoki ponowoczesności generuje bowiem różnorodność aksjologiczną, wskutek czego diagnoza kryzysu wartości może być odbierana przez inne podmioty jako wyolbrzymiona i niesprawiedliwa. Może być zatem uprawomocniona jedynie jako intelektualna przestroga przed brakiem rozwagi w korzystaniu z różnych zdobyczy ponowoczesnego świata.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8316
2021-08-25T23:58:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/8316
2021-08-25T23:58:51Z
Kultura i Wartości
No 26 (2018): Obecność Hegla; 247-259
Modus operandi komunikowania politycznego
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/8316/30225
Zdybel, Jolanta; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Instytut Filozofii
2019-01-22 00:30:39
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/8316
komunikowanie polityczne; kultura polityczna; wartości; media masowe
pl
Celem artykułu jest ujawnienie specyfiki (charakterystycznych cech) komunikowania politycznego oraz jego znaczenia dla prawidłowego funkcjonowania demoliberalnej polityki. We współczesnej przestrzeni politycznej mamy bowiem do czynienia ze „zbiorową histerią”. Jej źródłem jest powszechne nierozumienie podstawowych idei politycznych. Komunikowanie polityczne, z założenia, ma temu przeciwdziałać. Przypisano mu bowiem określone, pozytywne funkcje: informacyjną, edukacyjną, identyfikacyjną, integracyjną, mobilizacyjną. Taka jest jego idea. Praktyka jest inna. Medializacja polityki skutkuje wypaczeniem tej idei. Stałymi elementami komunikowanie politycznego są teraz: dezinformacja, prowokacja, kłamstwo, manipulacja. Wniosek jest taki, że komunikowanie polityczne, tym kształcie, zamiast podnosić kulturę polityczną na wyższy poziom, przyczynia się do jej erozji.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8353
2021-08-25T23:58:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/8353
2021-08-25T23:58:51Z
Kultura i Wartości
No 26 (2018): Obecność Hegla; 261-286
Czy kochasz Europę? „Filozoficzny sen” o nowym społeczeństwie, czyli szkic krytyczny o „nieznanej dotąd” Europie, totalitaryzmie, „bajdurzeniu”, ojkofobii i whataboutyzmie
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/8353/30379
Zdybel, Lech; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2019-01-22 00:30:39
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/8353
Unia Europejska; utopia; totalitaryzm; ojkofobia; whataboutyzm; Marielouise Janssen-Jurreit; Anna Kołakowska; Roger Scruton; Thomas More; Irena Wóycicka
pl
Wielu analityków europejskiej polityki wyraża opinię, że Unia Europejska jest utopijnym projektem społeczno-politycznym. Są też tacy, którzy twierdzą wprost, że Unia jest nową utopią marksistowsko-komunistyczną, a więc jest systemem totalitarnym. Świadczyć mają o tym niektóre polityczne praktyki uprawiane w jej ramach oraz promowane w niej wartości. Artykuł jest próbą krytycznego zweryfikowania tego twierdzenia. Chodzi w nim o ustalenie czy wśród zjawisk kulturowych (zachodzących w Unii) są takie, które mają cechy utopijno-totalitarnego myślenia i działania. Przede wszystkim jednak chodzi o wyjaśnienie czy unijna polityka i utopia komunistyczna mają wspólne, ideowo-filozoficzne korzenie. W artykule znajdujemy też odpowiedź na pytanie czy polityka Unii została podporządkowana totalitarnej ideologii.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8347
2021-08-25T23:58:51Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/8347
2021-08-25T23:58:51Z
Kultura i Wartości
No 26 (2018): Obecność Hegla; 305-325
William Faulkner jako pisarz filozoficzny
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/8347/30344
Szydłowska, Iwona; Uniwersytet Gdański. Wydział Nauk Społecznych. Instytut Filozofii.
2019-01-22 00:30:39
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/8347
literatura; filozofia; Faulkner; metafizyka; lingwistyka; etyka; religia; egzystencjalizm
prof. dr hab. Anna Chęćka Wydział Nauk Społecznych - Instytut Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa
en
Artykuł podejmuje temat filozoficznych aspektów twórczości Williama Faulknera. Pierwsza, krótsza jego część, jest próbą zastanowienia się nad miejscem filozofii w literaturze. Tutaj właśnie przedstawione są różne stanowiska, tak znanych filozofów jak Iris Murdoch, Martha Nussbaum, czy Philip Kitcher. Druga część artykułu koncentruje się na wybranych utworach Faulknera i jest próbą analizy twórczości tego wielkiego powieściopisarza pod kątem jego afiliacji z filozofią. Główną myślą artykułu jest teza, iż powieści Faulknera nie tylko podejmują fundamentalne kwestie filozoficzne, ale wciąż stanowią materiał dla współczesnego namysłu filozoficznego .Choć związek Faulknera z etyką, filozofią języka, metafizyką, czy wreszcie religią jest niezaprzeczalny, ten wątek opracować filozoficzno-krytycznych jego twórczości pozostaje wciąż marginalny. Rzadko kiedy akcentuje się również niezaprzeczalny wkład Faulknera do egzystencjalizmu i estymę, jaką darzyli go chociażby Sartre, czy Camus. Można więc śmiało powiedzieć, że artykuł ten jest próbą przywrócenia (jak nie ustanowienia) należnego Faulknerowi miejsca wśród innych pisarzy podejmujących w swojej twórczości kwestie filozoficzne.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13181
2023-03-10T12:16:14Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/13181
2023-03-10T12:16:14Z
Kultura i Wartości
No 34 (2022); 209-233
Kultura w myśli św. Tomasza
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/13181/53480
https://journals.umcs.pl/kw/article/download/13181/53481
Kilan, Wojciech; Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Społecznych. Instytut Filozofii
2023-02-14 12:07:23
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/13181
św. Tomasz z Akwinu; kultura; wspólnota; pietas; patriotyzm; sprawiedliwość
pl
W artykule rekonstruuję i poddaję krytycznej analizie koncepcję kultury św. Tomasza z Akwinu. Rekonstrukcja historyczna służy celowi, jakim jest ukazanie: (a) ograniczeń Tomaszowej teorii kultury, a także (b) jej aktualność (oraz jej żywotność w kontekście innych dyscyplin filozoficznym, między innymi – filozofii biznesu). Choć Akwinata w swoich pismach nie rozważał bezpośrednio zagadnienia kultury, to zamierzony cel zostaje osiągnięty przez wpisanie omawianego zagadnienia w szerszy kontekst Tomaszowej etyki cnót. Uznając na wstępie, że kultura stanowi niejako duszę wspólnoty, wykazuję, że właśnie jako duchowy aspekt communitas, kultura jest adresatem obowiązków wynikających z cnoty sprawiedliwości. Następnie, uszczegóławiając analizę, ustalam, że cnotą, która najlepiej uchwytuje zagadnienie kultury w kontekście wspólnotowym, jest pietas (w polskich tłumaczeniach określana jako patriotyzm lub pietyzm), której przedmiotem jest to, co człowiek winny jest wspólnocie, z której pochodzi. Omawiam podstawowe sposoby realizacji cnoty pietas – cześć oraz służbę – oraz wskazuję, jak realizują się one w aspekcie kultury.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13781
2023-03-10T12:16:14Z
kw:IA
v2
https://journals.umcs.pl/kw/article/view/13781
2023-03-10T12:16:14Z
Kultura i Wartości
No 34 (2022); 183-207
Doświadczenie weredyczne i niepodważalność racji w dysjunktywizmie epistemologicznym Johna McDowella
Bochen, Michał; Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie
2023-02-14 12:07:23
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/kw/article/view/13781
John McDowell; dysjunktywizm; percepcja; epistemologia; doświadczenie weredyczne
pl
Dysjunktywizm epistemologiczny McDowella opiera się na tezie o odmiennym statusie epistemicznym doświadczeń weredycznych i nieweredycznych. Niektóre doświadczenia weredyczne mogą bowiem stanowić przypadek manifestowania się tego, że x jest F – McDowell uważa, że w takiej sytuacji podmiot dysponuje niepodważalną racją dla przekonania o tym, że x jest F ma miejsce. W krytycznej części artykułu pokazuję, że tak rozumiane doświadczenie nie może dostarczyć podmiotowi niepodważalnej racji, ponieważ identyfikacja doświadczenia jako manifestowania się tego, że jest F jest zdolnością zawodną. W ostatniej części artykułu wskazuję, że możemy przyjąć koncepcję uzasadnienia percepcyjnego bez potrzeby przyjmowania idei niepodważalności racji.