2024-03-29T08:47:51Z
https://journals.umcs.pl/index/oai
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/17065
2024-02-06T20:20:29Z
sb:str
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/17065
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 1-7
Strony tytułowe i spis treści
Tarasiuk, Dariusz
2024-02-01 14:35:17
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/17065
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16801
2024-02-06T20:20:29Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16801
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 343-344
Быць вольным... "Нетутэйшыя: reversion: беларуская эксперыментальная драматургія («ТВЛ», «Бум-Бам-Літ»)". Аўтары-складальнікі: Алена Лепішава, Виктар Жыбуль, Змицер Вішнёў. Zürich: Diaphanes, 2023, 580 с. (Серыя „Мысліць мастацтва” Інстытута тэорыі Цюрыхскай вышэйшай школы мастацтваў і Цэнтра мастацтваў і тэорыі культуры Цюрыхскага ўніверсітэта)
Rubin, Dzmitry; Badacz niezależny
2024-02-01 14:36:16
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16801
bel
.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16665
2024-02-06T20:20:29Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16665
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 331-334
Michał Kondratiuk, "Kultura materialna wsi białostockiej i jej zmiany w świetle gwar ludowych XX wieku", opracowanie graficzne, redakcja techniczna i skład Roman Sakowski. Białystok: Fundacja im. Księcia Konstantego Ostrogskiego, 2021, 398 s.
Czyżewski, Feliks; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2024-02-01 14:36:13
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16665
pl
.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16603
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16603
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 277-292
Elementy wschodniosłowiańskie w imiennictwie kobiet warstwy mieszczańskiej i chłopskiej środkowo-zachodniego Podlasia (XVII–XVIII w.)
Złotkowski, Piotr; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2024-02-01 14:36:03
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16603
antroponimia historyczna, imiennictwo kobiet, wschodniosłowiańskie elementy językowe, Podlasie, mieszczaństwo, chłopstwo
pl
Środkowo-zachodnie Podlasie to teren pograniczny, na którym od czasu jego zasiedlenia ścierały się etniczne, językowe, religijne i kulturowe wpływy zachodnio- i wschodniosłowiańskie. Takie terytoria są niezwykle interesującymi obszarami badań z uwagi na różnorodność czynników działających na badane obiekty w płaszczyźnie synchronicznej i diachronicznej. W niniejszym opracowaniu przedmiotem dociekań są imiona kobiet warstwy mieszczańskiej i chłopskiej tego terenu w okresie od początku XVII do końca XVIII w. Autora opracowania interesowały szczególnie imiona, wykazujące wschodniosłowiańskie cechy językowe. Formalnymi wyznacznikami owych cech okazały się fonetyczne i morfologiczne właściwości derywatów onimicznych, będące rezultatem adaptacji imion na lokalnym podłożu językowym. Głównym celem artykułu było zbadanie, czy występowanie w imionach elementów wschodniosłowiańskich jest zdeterminowane pochodzeniem onimów. Aby to osiągnąć, konieczne było dokonanie klasyfikacji genetycznej materiału imienniczego, zarówno całości, jak również grupy zawierającej elementy wschodniosłowiańskie. W wyniku przeprowadzanego badania okazało się, że ogromna większość imion ze wschodniosłowiańskimi cechami językowymi to miana hagiograficzne pochodzenia greckiego. Jednostki te wystąpiły w znacznej liczbie wariantów fonetyczno-morfologicznych, co świadczy o żywotności onimicznych procesów transformacyjnych na lokalnym gruncie. Wnioskiem wynikającym z dokonanej analizy jest konkluzja, że forma i geneza imion związana była z przynależnością konfesyjną ich nosicielek, w tym wypadku wyznawczyń prawosławia lub katolicyzmu obrządku bizantyjskiego.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16664
2024-02-06T20:20:29Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16664
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 339-342
Nowe badanie dziedzictwa rękopisowego Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego "З рукапіснай спадчыны татараў ВКЛ: тэксты і даследаванні" / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН, Інстытут мовазнаўства, навук. рэд. І. А. Сынкова, М.У. Тарэлка. Мінск: Беларуская навука, 2022, 177 с.
Kozhinowa, Alla; Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
2024-02-01 14:36:15
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16664
pl
-
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/15627
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15627
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 177-194
Konkursy młodych literatów Białoruskiego PEN Centrum i ich rola w konsolidacji sił pisarskich w białoruskim procesie literackim na początku XXI wieku
Mikhalchuk, Hanna; badaczka niezależna
2024-02-01 14:35:45
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15627
konkursy dla młodych pisarzy, Białoruski PEN Centrum, Andrej Chadanowicz, współczesna literatura białoruska, konsolidacjа środowiska pisarzy
be
Artykuł został poświęcony organizowanym w latach 2003–2006 i 2009–2012 przez Białoruski PEN Centrum konkursom literackim dla młodych pisarzy. Celem badań było określenie roli konkursów w konsolidacji środowiska pisarzy w białoruskim procesie literackim początku XXI wieku. Autorka dowodzi, że dla pewnego kręgu współczesnych autorów białoruskich wygrywanie konkursów, a także udział w wydarzeniach organizowanych dla laureatów (takich, jak seminaria literackie, okrągłe stoły, prezentacje zbiorów zbiorowych wydanych w wyniku konkursów) stały się ważną częścią ich twórczej i zawodowej biografii. Sami autorzy wysoko oceniają rolę konkursów w ich rozwoju twórczym. Wydarzenia organizowane dla laureatów wpłynęły na kształtowanie wiedzy finalistów na temat aktualnego procesu literackiego, stworzyły możliwości doskonalenia warsztatu i umiejętności literackich oraz publikacji nadesłanych na konkurs tekstów, bliższego poznania się autorów, ponadto zaowocowały nawiązaniem twórczej i profesjonalnej współpracy, która trwała także po zakończeniu konkursu. Konkursy odegrały ważną rolę w powstaniu nieformalnego młodzieżowego środowiska literackiego, skupionego wokół osoby Andreja Chadanowicza, głównego koordynatora konkursów i imprez konkursowych, jak również w formowaniu się kręgu młodych działaczy literackich wokół Białoruskiego PEN Centrum. Wyniki badań dowiodły, że konkursy literackie – jako jedna z ważniejszych form konsolidacji środowiska pisarzy – miały istotny wpływ na wiele procesów i zjawisk literatury białoruskiej XXI wieku.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16071
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16071
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 195-224
Przewrót w tradycji kulturowej Białoruskiego Stowarzyszenia Literackiego „Białowieża”: innowacyjna i prowokacyjna poezja Wiktara Siamaszki
McMillin, Arnold; Uniwersytet w Londynie
2024-02-01 14:35:49
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16071
„Białowieża”, język Awangardy, wyobraźnia poetycka, poezja transcendentalna, tabu językowe
pl
Poezja Wiktara Siamaszki stanowi znaczący i radykalnie nowy wkład w dziedzictwo literackie Białoruskiego Stowarzyszenia Literackiego „Białowieża”. Krótkie, wręcz minimalistyczne wiersze poety uderzają niebanalnymi i niekonwencjonalnymi środkami językowymi, takimi jak gra słów, eufonia, anafora czy palindrom. Równie imponująco prezentuje się tematyka poezji Siamaszki: od problematyki rodzinnej, poprzez starzenie się i śmierć, religię (szczególnie wiarę katolicką), aż po życie w mieście i na wsi, od Moskwy po Paryż, z Mińskiem jako centrum wszechświata. Pięć wydanych dotąd (w latach 2010–2023) książek tego muzyka i dziennikarza, a także poety awangardowego dla odbiorcy stanowi zarówno wyzwanie, jak i inspirację głównie ze względu na szatę językową: odważnym operowaniem nowatorskim słownictwem oraz przełamywaniem językowego tabu. Wyobraźnia poetycka oraz metaforyka Siamaszki wymagają szerszego opracowania, niniejszy artykuł został poświęcony jedynie ogólnej prezentacji twórczości poetyckiej tego zasługującego na uwagę poety.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16014
2024-02-06T20:20:29Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16014
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 335-338
Діяріуш гетьмана Пилипа Орлика: літературний текст і документ доби "Filip Orlik (1672–1742) i jego Diariusz", opracowanie, odczytanie z rękopisu, wstęp, komentarze Walentyna Sobol. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2021, 532 s.
Nabytovych, Ihor; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2024-02-01 14:36:14
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16014
-
ukr
-
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16012
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16012
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 139-158
Rosyjskojęzyczni pisarze w transnarodowej literackiej przestrzeni Białorusi w latach 20. i na początku lat 30. XX wieku: paradoksy i nieuchronność niepowodzenia kolektywnego projektu
Veryna, Ulyana; Uniwersytet w Oldenburgu
2024-02-01 14:35:38
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16012
pl
W latach 1922–1936 w Białoruskiej Republice Radzieckiej funkcjonowały cztery języki urzędowe: białoruski, jidysz, polski i rosyjski. Istniały instytucje edukacyjne, teatry, wydawnictwa drukowane i organizacje literackie mniejszości narodowych, w tym łotewskiej i litewskiej. Rosyjskojęzyczni autorzy, którzy zaczynali w kółkach korespondentów robotniczych i pracowniach literackich, do 1926 r. utworzyli grupę „Zwienia” („Ogniwa”), z której w 1927 r. wyodrębniła się grupa „Minskij Pereval” („Mińska Przełęcz”). W opracowaniach poświęconych białorusko-rosyjskim związkom literackim i historii literatury rosyjskojęzycznej na Białorusi działalność tej grupy nie jest prezentowana. Artykuł wypełnia tę lukę. Autorka omawia nowe aspekty stosunków białorusko-rosyjskich i literatury niebiałoruskojęzycznej na Białorusi. Obydwa zagadnienia, pomimo znacznej liczby dostępnych badań, pozostają aktualne. Autorka artykułu podważa pogląd uznający Białoruś za rdzenną część „rosyjskiego świata”, proponuje jednocześnie popularną w literaturoznawstwie w odniesieniu do okresu XVI-XIX w. (niekiedy także – XX wieku) koncepcję „wielojęzycznej literatury Białorusi”. W artykule prześledzono etapy zinstytucjonalizowanego istnienia grupy rosyjskojęzycznej w białoruskiej przestrzeni literackiej, od sprzecznych relacji z wpływowym stowarzyszeniem „Maladniak” („Młodniak”) po powstanie Związku Pisarzy Radzieckich (1934). Wykorzystano dokumenty archiwalne, publikacje rosyjskojęzycznych autorów z lat 20. i wczesnych 30. XX wieku oraz dosłowne sprawozdanie z Pierwszego Zjazdu Pisarzy Radzieckich. Grupa nie została zrealizowana jako projekt grupowy, gdyż w budowanej od połowy lat dwudziestych XX wieku „wielonarodowej literaturze sowieckiej” nie było miejsca dla ekstraterytorialnej literatury rosyjskojęzycznej jako literatury mniejszości narodowej.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/15986
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15986
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 225-239
W wirze historii – człowiek na tle wydarzeń przełomowych. Obraz protestów w 2020 r. we współczesnej literaturze białoruskiej na przykładzie wybranych opowiadań z tomu „Ператрус у музэі” Alhierda Bacharewicza
Drozd-Urbańska, Katarzyna Anna; Uniwersytet Warszawski
2024-02-01 14:35:52
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15986
Alhierd Bacharewicz; współczesna proza białoruska; protesty; Białoruś
pl
Artykuł został poświęcony protestom po sfałszowanych wyborach prezydenckich na Białorusi w 2020 r. na przykładzie zbioru opowiadań Alhierda Bacharewicza Ператрус у музэі. W centrum badań znajdują się kreacje bohaterów, a także uwikłanie jednostki w historię. Bohaterowie dzielą się na dwie grupy: zwykłych ludzi, którzy mimo odczuwanego strachu zdecydowali się uczestniczyć w demonstracjach oraz ludzi zmagających się z trudem codziennej egzystencji,którzy pomimo braku zaangażowania politycznego stają się przedmiotem zainteresowania przedstawicieli autorytarnej władzy. Wydany w 2023 r. zbiór opowiadań wprowadza do współczesnejprozy białoruskiej nowy kierunek związany z protestami. Analizowany utwór nie był dotąd przedmiotem pogłębionej refleksji literaturoznawczej. Autor artykułu operuje tradycyjną analizą porównawczą, w której nadrzędnym kryterium było pozycjonowanie względem roli katofiara. Celem artykułu jest weryfikacja hipotezy, że bohaterami społecznych protestów byli zwykli ludzie, których do działania pchnęła niezgoda na jawne pogwałcenie wolności wyboru i brak możliwości decydowania o swym losie lub bestialstwo przedstawicieli władzy. W opowiadaniach odnajdujemy bohaterów wyrażających doświadczenie zarówno jednostkowe, jak i zbiorowe. Wykreowane postacie i ich perypetie są zatem literackim zapisem wydarzeń związanych z powyborczymi protestami, jak i codzienną egzystencją. Przeprowadzona analiza dowiodła, że w obrazie protestów szczególną uwagę poświęcono człowiekowi i roli historii w jego życiu. Wykreowani bohaterowie to zwykli ludzie, przedstawiciele różnych zawodów i warstw społecznych. Nie są to jednostki, których cechy charakteru wyróżniałyby na tle społeczeństwa. To przeciętne osoby nie potrafiące dalej akceptować działań władzy. W większości pozbawione przeszłości, ta bowiem wspominana jest marginalnie. Takie ujęcie pozwala uwypuklić rolę odbywających się wydarzeńi wskazuje, że to one determinują życie człowieka.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16064
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16064
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 159-176
Metamorfozy pamięci w sztuce Nikołaja Rudkowskiego „Дожить до премьеры”
Gulina, Anastasia; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
2024-02-01 14:35:42
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16064
pamięć zbiorowa, postpamięć, medium pamięci, współczesna dramaturgia Białorusi, Nikołaj Rudkowski
ru
Na początku XXI wieku społeczeństwa krajów postradzieckich wciąż borykają się z problemem określenia swojej pozycji wobec sowieckiej przeszłości oraz samoidentyfikacji tożsamości narodowej. Popularność nostalgicznej narracji o utraconym socjalistycznym porządku świata, w niektórych krajach aktywnie wspierana przez oficjalną propagandę, doprowadziła do paradoksalnej metamorfozy projektu przyszłego społeczeństwa – oto idee socjalistyczne stały się symbolem konserwatywnych wartości i chwalebnej heroicznej przeszłości. Od początku lat 40. XX wieku w literaturze medium pamięci stała się poddana mitologizacji wizja drugiej wojny światowej. Przedmiotem artykułu jest analiza dramatu współczesnego pisarza białoruskiego Nikołaja Rudkowskiego Дожить до премьеры (Dożyć do premiery). Eksplorując temat wojny dramaturg ukazuje ewolucję percepcji wydarzenia pamięciowego: od wysokiej rangi faktu historycznego do doświadczenia jednostki, skazanej na funkcjonowanie w wojennej rzeczywistości. Pamięć zbiorową oraz sowiecki, rosyjski i białoruski kanon literacki dramatopisarz interpretuje w nawiązaniu do różnego typów metatekstów, korespondujących z tematyką wojenną.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/15975
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15975
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 125-137
Julian Laskowski jako pisarz białoruskojęzyczny
Chaustowicz, Mikałaj; Uniwersytet Warszawski
2024-02-01 14:35:35
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15975
utwory białoruskojęzyczne, Ziemielka maja..., Pad dudu, mistyfikacja w literaturze, Adam Honory Kirkor, Julian Mroczek
pl
Charakterystyczną cechą białoruskiego procesu literackiego XIX wieku jest paralelne występowanie dzieł autorskich oraz anonimowych. W korpusie tekstów artystycznych tego okresu znajduje się ponad sto anonimowych dzieł. Znamy wprawdzie imiona i nazwiska wielu pisarzy, którzy rzekomo pisali po białorusku, ale do naszych czasów nie zachowały się żadne białoruskie utwory. Przedmiotem niniejszego badania są perypetie życiowe i twórcze losy Juliana Laskowskiego (1826–1889), a także hipotezy dotyczące możliwego zaangażowania poety w powstanie wiersza Zahraj, zahraj, chłopcze mały... oraz tekstów propagandowych dla ludu z początku lat 60. XIX w. Artykuł, oparty na analizie materiałów drukowanych i rękopiśmiennych, dowodzi, że J. Laskowski, występujący najczęściej pod pseudonimami J. Korabicz, Marcin Mizera i Mroczek, w swojej twórczości posługiwał się nie tylko językiem polskim, ale także białoruskim. Jest wielce prawdopodobne, że wiersze Ziemielka maja… i Pad dudu, opublikowane przez niego jako ludowe w artykule Słówko o pieśni (1882), są jego autorstwa. Jednak najbardziej znaczącym dowodem tego, że J. Laskowski pisał po białorusku, jest wypowiedź Adama Honory Kirkora, w której znany wileński redaktor i wydawca włącza poetę i publicystę Juliana Mroczka do grona najsłynniejszych pisarzy białoruskich połowy XIX wieku – Wincenta Dunina-Marcinkiewicza, Arcioma Weryha-Darewskiego, Władysława Syrokomli, Wikiencija K.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16216
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16216
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 243-258
Ewolucja form fleksyjnych przymiotników starobiałoruskich (na podstawie latopisów Wielkiego Księstwa Litewskiego)
Citko, Lilia; Uniwersytet w Białymstoku
2024-02-01 14:35:56
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16216
Wielkie Księstwo Litewskie, latopisy, język starobiałoruski, przymiotnik
pl
Artykuł jest poświęcony charakterystyce form fleksyjnych przymiotników starobiałoruskich. Jako źródło materiału badawczego posłużyły dwa zabytki XVI–XVIII wieku, reprezentujące pierwszą (Kronika supraska) i ostatnią (Kronika Bychowca) redakcję latopisów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Literatura kronikarska w większym stopniu odzwierciedla stan żywego języka tego okresu niż utwory religijne podporządkowane kanonom tradycji cerkiewnosłowiańskiej. Celem badań była analiza rozwoju form fleksyjnych przymiotników ze zwróceniem szczególnej uwagi na podobieństwa i różnice w stosunku do stanu ogólnoruskiego. Na podstawie analizy wyekscerpowanych z tekstów form przymiotnikowych i porównania ich z paradygmatami okresu wcześniejszego stwierdzono, iż system fleksyjny przymiotnika cechował z jednej strony zaawansowany proces wycofywania form odmiany niezłożonej (rzeczownikowej), z drugiej zaś upowszechnianie się form odmiany złożonej (zaimkowej). W jej obrębie śladowo udokumentowane zostały stare cechy, nawiązujące do języka cerkiewnosłowiańskiego, chociaż równocześnie bardzo wyraźnie zaznaczyły się cechy o charakterze innowacji białoruskich. System fleksyjny przymiotnika, w szczególności Kroniki Bychowca, utrwalił również pewne rysy regionalne, które wykazują nawiązania do zespołu gwar południowo-zachodniobiałoruskich. Zjawiska te mogą być wskazówką pomocną przy ustalaniu lokalizacji zabytku lub miejsca pochodzenia jego autora.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16073
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16073
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 27-44
Uchodźcy, żołnierze, „dipisi”. Białorusini w Europie Zachodniej w świetle korespondencji z Liavonem Rydleuskim (1946–1947). Prolegomena
Waszczyńska, Katarzyna; Uniwersytet Warszawski
2024-02-01 14:35:22
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16073
emigracja białoruska, Europa Zachodnia, Francja, korespondencja, Liavon Rydleuski
pl
Artykuł poświęcony jest korespondencji jaką prowadził, w latach 1946–1947, Liavon Rydleuski - białoruski działacz emigracyjny z Białorusinami, którzy znaleźli się we Francji lub chcieli się w niej osiedlić. Głównym powodem zainteresowania listami była chęć rozpoznania ich potencjału w badaniach diaspory i jej losów. Należy zaznaczyć, że w badaniach emigracji białoruskiej nie jest to źródło nowe, ale do tej pory badacze koncentrowali uwagę przede wszystkim na korespondencji osób znanych, rozpoznawalnych. Natomiast listy, które są podstawą artykułu zostały napisane przez osoby nie zaliczające się do tej grupy. Korespondencja ta została opracowana od strony formalnej, a także z wykorzystaniem metody jaką jest analiza zawartości treści. Wykazała ona obecność dwóch głównych pól tematycznych: diaspory jako bytu społeczno-antropologicznego i politycznego, w ramach których odnaleźć można wiele wątków pomniejszych. Udowodniła, że również listy pisane przez osoby zwykłe mogą przysłużyć się badaniom diaspory białoruskiej.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/16030
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16030
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 45-64
Formowanie panteonu postaci Wielkiego Księstwa Litewskiego w białoruskiej polityce pamięci w latach 1988–2023
Marozau, Siarhei; Badacz niezależny (Białoruś)
2024-02-01 14:35:25
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/16030
Wielkie Księstwo Litewskie, postacie historyczne, panteon, pamięć
bel
Artykuł poświęcony jest procesowi przezwyciężania depersonalizacji historiografii białoruskiej, która miała miejsce do połowy lat 80. XX wieku. Jego celem jest odpowiedź na pytanie, jak w kontekście kształtowania się białoruskocentrycznego paradygmatu historii wprowadzano do nauki, kultury i pamięci zbiorowej „nowe” lub nowo odkryte postacie historyczne Wielkiego Księstwa Litewskiego (WKL). Tekst podzielony został na 5 części. W pierwszej ukazano fakt, że wyeliminowanie WKL z pamięci Białorusinów wykształciło u nich kompleks niższości historycznej. W drugiej części opisano proces „zasiedlania” historii Białorusi w latach 1988–1995 przez nowych bohaterów, aż do ich utrwalenia w pierwszych wydaniach encyklopedycznych Republiki Białoruś i podręcznikach historii. Część trzecia opowiada o ciosie, jaki w latach 1995–1996 zadali zwolennicy resowietyzacji nauk historycznych białoruskiemu panteonowi narodowemu i liderom jego formowania, którego skutki dały się odczuć na początku XXI wieku. Сzęść czwarta poświęcona została uzupełnianiu panteonu bohaterów WKL przez przedstawicieli arystokracji. W piątej części ujawniono kanały transmisji nazwisk i czynów bohaterów białoruskiego panteonu historycznego do pamięci zbiorowej, które są wykorzystywane od przełomu XX i XXI wieków. Artykuł uzasadnia fakt popularności rekonstrukcji biograficznej we współczesnych dziełach naukowych i literackich. Zaprezentowano „obszary ryzyka” i „konflikty pamięci” w promocji nowego panteonu – z byłymi sojusznikami w WKL, różnymi białoruskimi strategiami interpretacyjnymi i nowymi próbami rewizji panteonu.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/15945
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15945
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 305-327
Imię biblijne w składzie frazeologizmów białoruskich i polskich
Olecka, Agnieszka; Niezależny badacz
2024-02-01 14:36:10
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15945
antroponim, Biblia, frazeologia białoruska, frazeologia polska, apelatywizacja
rus
Prace nad rolą antroponimów biblijnych w białoruskiej i polskiej frazeologii skupiają się na wielu aspektach, w tym na procesie apelatywizacji, fonetycznych cechach imion biblijnych oraz analizie frazeologizmów z tym samym antroponimicznym komponentem w obu językach słowiańskich. Metoda opisowa umożliwia dokładne zbadanie struktury, semantyki i obrazowej treści frazeologizmów, co pozwala na identyfikację podobieństw i różnic między nimi. Metoda opisowa obejmuje również badanie ekwiwalentów frazeologicznych, czyli odpowiedników wyrażeń frazeologicznych w obu językach. Ponadto, zwraca się uwagę na foniczne cechy antroponimów, co może wpływać na percepcję frazeologizmów i ich ekwiwalentów przez użytkowników obu języków. Ważnym aspektem jest również uwzględnienie interkulturowego kontekstu. Część frazeologizmów może być wspólna dla obu języków ze względu na chrześcijańskie korzenie i związki obu narodów z ogólnoeuropejską kulturą. Jednakże, mimo wspólnego źródła tekstu sakralnego, frazeologizmy biblijne mogą różnić się gramatycznie, semantycznie i stylowo, co wynika z ewolucji języków i specyfiki kulturowo-językowej obu społeczności. Analiza ilustruje także pewne braki lub różnice ilościowe w materiałach językowych, co może być wynikiem historycznych, społecznych i kulturowych uwarunkowań obu języków. Istnienie tych różnic podkreśla potrzebę dalszych, pogłębionych badań nad biblijnymi imionami w frazeologii białoruskiej i polskiej, a także perspektywę rozszerzenia badań na inne języki słowiańskie.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/15763
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15763
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 259-275
Białoruś, białoruski: historia nazw ojczyzny i rodaków
Rudenka, Alena; Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
2024-02-01 14:35:59
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15763
ojczyzna, Białorusin; język białoruski, etnonim, lingwonim
bel
Badania opierają się na dwóch koncepcjach: 1) stabilna nazwa etniczna (etnonim) świadczy o silnej tożsamości etnicznej ludu, a zmiany w tej nazwie wskazują na zmiany w samoświadomości grupy. 2) Nazwa języka, którym posługuje się etos (lingwonim), podobnie jak etnonim, ma duże znaczenie dla tożsamości etnicznej, a stabilny lingwonim i jego ukształtowanie są ważniejsze jest dla mentalności ludzi niż zmiany wewnątrzjęzykowe. Celem artykułu jest ukazanie etapów powstawania nazwy Białorusinów i języka białoruskiego. Celu tego nie da się zrealizować bez odniesienia się do kształtowania tożsamości etnicznej Białorusinów. W artykule przyjęto podejście diachroniczne, więc podany został niezbędny kontekst historyczno-geograficzny i językowy. W opracowaniu zastosowano metody pracy z tekstem: zarówno z literaturą naukową, jak i z oryginalnymi tekstami z zakresu problematyki. Informacje z tych dwóch typów źródeł służą do pokazania etapów kształtowania się białoruskich etnonimów i lingwonimów. Syntezy i ostatecznej interpretacji dokonano także w perspektywie ekstralingwistycznej (przede wszystkim historycznej). Zastanawiano się także nad kształtowaniem się poszczególnych nazw ojczyzny. W wyniku przeprowadzonych badań autorka przychodzi do przekonania, że na początku XX w. Białorusini mieli już ukształtowane nazwy ojczyzny, etosu oraz języka, oznacza to, że od ponad stu lat uważają się za osobny naród.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/15738
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15738
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 293-304
Biblia wenecka – „Biblia ruska” Franciszka Skaryny: mechaniczne odzwierciedlenie czy twórcza przeróbka?
Kozhinowa, Alla; Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków
2024-02-01 14:36:06
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15738
Franciszek Skaryna, czeski przekład Biblii, przekład Biblii na język cerkiewno-słowiański
bel
Artykuł poświęcony jest niektórym strategiom tłumaczeniowym stosowanym przez słynnego prekursora drukarstwa białoruskiego Franciszka Skarynę podczas tłumaczenia Pisma Świętego. Franciszek Skaryna to jedna z najwybitniejszych postaci białoruskiego renesansu. Analizie jego działalności poświęcono wiele prac naukowych, jednak jego spuścizna wciąż pozostaje terra incognita. Wciąż nie wiadomo, co było podstawą jego tłumaczenia Pisma Świętego – czy był to starożytny hebrajski tekst masorecki, czy Septuaginta, czy Wulgata, czy czeski przekład Biblii, czy też Biblia w języku cerkiewno-słowiańskim? W artykule przedstawiono wyniki analizy tekstowej Księgi Hioba, Księgi proroka Daniela, Księgi Koheleta oraz liczne dowody na wykorzystanie przez Skarynę czeskiego przekładu Biblii. Należy zauważyć, że w pojedynczych przypadkach, tłumacząc dobrze znane czytelnikom fragmenty precedensowe, sięgał także po cerkiewnosłowiański przekład Pisma Świętego. Z tego tłumaczenia weszły do jego tłumaczenia Biblii często używane wyrazy i stałe połączenia wyrazowe, które należą do kanonu tekstów starosłowiańskich. W artykule konkluduje się, że to właśnie archaiczność cerkiewno-słowiańskiego tekstu Biblii skłoniła Skarynę do sięgnięcia po inną, nowocześniejszą wersję – przekład czeski. W rezultacie powstał tekst hybrydowy, w którym na poziomie leksykalnym występują zarówno elementy cerkiewno-słowiańskie, jak i czeskie.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/15539
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15539
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 89-122
Rewizja pragmatyki obrzędów panny młodej w łaźni. Motywy „słupek nowotoczony” w weselnych lamentach i „krzyżem leżeć” w inwektywnej pieśni kupałowskiej w tradycji rosyjskiej i białoruskiej (XIX – początek XX wieku)
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/15539/63706
Shylinhouski, Kiryl; Niezależny badacz
2024-02-01 14:35:31
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15539
rytuały w łaźni, krásota, menstruacja, lamenty panny młodej, pieśń inwektywna
ru
W niniejszym badaniu, poświęconym analizie pieśni kupałowskiej o Sopuсhie, podjęto próbę ustalenia wewnętrznego logicznego związku między motywami folklorystycznymi zawartymi w tej pieśni a ogólną semantyką przekrojową „bani”, włączając w to analizę pragmatyki obrzędów związanych z panną młodą i kobietami w łaźni. Motywy „słupka nowotoczonego” w północno-rosyjskich lamentach i „krzyżem leżeć” w północno-białoruskiej pieśni kupałowskiej opisują obrzędy lecznicze i magiczne, które były używane do oczyszczania kobiety po porodzie, pozbywania się menstruacji lub jej przywrócenia. Pieśń została wybrana jako przedmiot badania ze względu na fakt, że w literaturze folklorystyczno-etnograficznej jest ona błędnie interpretowana jako tekst bezpośrednio opisujący archaiczne obrzędy religijne Słowian Wschodnich, w tym mężczyzn, potwierdzający wyobrażenia o łaźni jako pogańskiej świątyni lub „sanktuarium rodu dziewczyny”. Obok podejścia semiotycznego zastosowano analizę cech gatunkowych utworu i inwektyw, co jest nowością w badaniu tego utworu jako elementu kultury tradycyjnej. Ważnym rezultatem badania jest sformułowanie nowych argumentów przeciwko wyłącznie mitologicznej interpretacji obrzędu łaźni przedweselnej panny młodej i obrzędu pożegnania z krásotoj (‘menstruacja’, ‘krew menstruacyjna’), zgodnie z którą panna młoda symbolicznie traci dziewictwo.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/15279
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15279
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 11-26
Antropologia kolaboracji: obraz policji pomocniczej w pamięci mieszkańców wsi północnej Białorusi o okupacji nazistowskiej w latach 1941–1944
Lobach, Uladzimir; badacz niezależny
2024-02-01 14:35:18
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/15279
okupacja nazistowska, policja, mieszkańcy wsi, północna Białoruś, historia mówiona, antropologia wojny
bel
Artykuł jest poświęcony analizie materiałów historii mówionej, które odzwierciedlają stosunek mieszkańców wsi północnej Białorusi do funkcjonariuszy policji spośród miejscowej ludności w okresie okupacji nazistowskiej. Badanie prezentuje ludową interpretację motywów wstępowania w szeregi policji, ocena działań kolaborantów oraz opinię na temat ich karania. Przy generalnie negatywnym nastawieniu mieszkańców wsi do policjantów, w lokalnych społecznościach wiejskich główny nacisk położono na konkretne działania i zachowania policjantów w stosunku do lokalnej społeczności. Tych kolaborantów, którzy brali udział w akcjach karnych i rabunkach, charakteryzowano we wspomnieniach zdecydowanie negatywnie („gorsi niż Niemcy”). W wymiarze antropologicznym taka surowa ocena opiera się na absolutnym odrzuceniu osoby, która była „swoją”, ale przeszła na stronę „obcych”, stosując przemoc wobec współmieszkańców, sąsiadów, a nawet krewnych. Metodologia badań ma charakter interdyscyplinarny i opiera się na teoretycznych i praktycznych podejściach etnografii terenowej, antropologii wojny, historii mówionej i mikrohistorii.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14364
2024-02-06T20:20:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14364
2024-02-06T20:20:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 17 (2023); 65-87
Markery tożsamości etnicznej mieszkańców Wileńszczyzny (na materiale etnograficznych wypraw terenowych z początku XXI wieku)
Vnukovich, Yury; Centrum Badań nad Białoruską Kulturą, Językiem i Literaturą Narodowej Akademii Nauk Białorusi, Mińsk
2024-02-01 14:35:28
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14364
etniczność, tożsamość, wyznaczniki odrębności, pogranicze białorusko-litewskie, Wileńszczyzna
bel
W artykule przedstawiona jest analiza sposobów na artykułowanie swojej i cudzej tożsamości etnicznej mieszkańców Wileńszczyzny na podstawie językowych, terytorialnych i religijnych wyznaczników odrębności. Badanie opiera się na etnograficznych materiałach terenowych zebranych na początku XXI wieku. Język jest najważniejszym markerem tożsamości etnicznej na pograniczu białorusko-litewskim, gdzie ciężko jest odnaleźć inne kontrastujące odrębności kulturowe między Litwinami, Polakami i Białorusinami. Na przykład Litwini są najczęściej identyfikowani przez lokalnych mieszkańców słowiańskojęzycznych na podstawie akurat tej cechy. Natomiast w przypadku osób posługujących się regionalną odmianą języka białoruskiego na Wileńszczyźnie mamy do czynienia z anomalią etniczną lub kategorią liminalną, często określaną jako tutejsi. Mieszkańcy, którzy uważają się za Polaków, nazywają swój język prostym. Dla nich nie jest on już bezpośrednim wyznacznikiem przynależności etnicznej. W tym przypadku inne wyznaczniki stają się markerami tożsamości. Przede wszystkim jest to terytorium pochodzenia i religia, które sytuacyjnie sygnalizują etniczne granice między Litwinami, Polakami i Białorusinami Wileńszczyzny.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14852
2022-12-22T14:13:23Z
sb:IDA
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14852
2022-12-22T14:13:23Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 355-360
Informacje dla Autorów
Tarasiuk, Dariusz
2022-12-22 10:55:26
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14852
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14845
2023-01-26T10:45:16Z
sb:str
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14845
2023-01-26T10:45:16Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 1-8
Strona tytułowa wraz ze spisem treści
Tarasiuk, Dariusz
2022-12-22 10:54:27
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14845
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14727
2022-12-22T14:13:23Z
sb:BIO
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14727
2022-12-22T14:13:23Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 353
Jan Czykwin (1940-2022)
Kowalow, Siergiej; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
2022-12-22 10:55:25
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14727
pl
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14726
2022-12-22T14:13:23Z
sb:BIO
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14726
2022-12-22T14:13:23Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 351
Aleksander Barszczewski (1930-2022)
Goral, Agnieszka; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2022-12-22 10:55:23
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14726
pl
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14593
2023-01-03T12:17:21Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14593
2023-01-03T12:17:21Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 337-339
Od imienia biblijnego do protonazwiska. Studium z historycznej antroponimii. Podlasia Zofia Abramowicz, Imiona biblijne w historycznej antroponimii Podlasia (XVI-XVII w.), Białystok: Wydawnictwo Temida 2, 2019, 465 s.
Złotkowski, Piotr; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
2022-12-22 10:55:21
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14593
pl
.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14592
2023-01-03T12:14:22Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14592
2023-01-03T12:14:22Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 333-336
Nowe kierunki badań w białorutenistyce. Język, literatura i kultura Białorusi na przestrzeni wieków, red. M. Chaustowicz, R. Kaleta, Warszawa: Katedra Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020, ss. 308.
Goral, Agnieszka; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
2022-12-22 10:55:19
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14592
pl
.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14581
2022-12-22T14:13:23Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14581
2022-12-22T14:13:23Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 323-327
Белорусское табу в европейском культурном контексте
Gulina, Anastasija; The John Paul II Catholic University of Lublin
2022-12-22 10:55:17
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14581
pl
Recenzja monografii: Tabu w literaturze i sztuce. Wczoraj i dziś, red. Weronika Biegluk-Leś, Ewa Pańkowska. Kraków: Universitas, 2021, 376 s.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14086
2022-12-29T14:11:58Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14086
2022-12-29T14:11:58Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 261-276
Cechy typologiczne białoruskiego i polskiego języków literackich: specyfika konceptualizacji
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/14086/57479
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/14086/57480
Liashuk, Viktoria; Uniwersytet Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy
2022-12-22 10:55:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14086
teoria języka literackiego; slawistyka językowa; parametry typologiczne; system stylistyczny języka narodowego; system stylów funkcjonalnych
pl
Artykuł wykorzystując parametry typologiczne analizuje fenomen narodowego języka literackiego na podstawie jego terminologiczneji teoretycznej prezentacji w białoruskim i polskim paradygmacie naukowo-edukacyjnym. Jako materiał analityczny wykorzystano źródła teoretyczne, dydaktyczne i leksykograficzne, odzwierciedlające wspólne, charakterystyczne cechy w konceptualizacji narodowego języka literackiego Białorusinów i Polaków. Występuje asymetria terminologiczna i klasyfikacyjna w interpretacji słowiańskiego języka literackiego w ramach językoznawstwa narodowego i slawistyki. Konceptualizacja białoruskiego i polskiego języka literackiego jest pośrednio związana z ich parametrami typologicznymi i może być wykorzystana jako model typologiczny
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13287
2022-12-29T14:11:30Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13287
2022-12-29T14:11:30Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 237-259
Idiolekt Jana Drewnickiego – analiza wybranych cech językowych
Żebrowska, Anna; Uniwersytet Adama Mickiewicza
2022-12-22 10:54:58
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13287
Jan Drewnicki, język osobniczy, idiolekt, Kućki, gwara białoruska, tożsamość
pl
Celem artykułu jest analiza idiolektu (języka osobniczego) Jana Drewnickiego – znanego białoruskiego krajoznawcy, folklorysty, pedagoga i mieszkańca z miejscowości Kućki (rejon miadziolski, obwód miński na Białorusi). Wywiady, których fragmenty zostały zaprezentowane w artykule, były zbierane na przestrzeni ośmiu lat (2010–2018), notowałam również swobodne dyskusje z rozmówcą i jego przemyślenia. Pozwoliło to przedstawić tożsamościową sylwetkę krajoznawcy oraz charakterystykę jego języka osobniczego. Wśród wybranych aspektów idiolektalnych znalazły się elementy fonetyczne, leksykalne, słowotwórcze, morfologiczne i składniowe. Analizowane fragmenty wywiadów zamieszczone w tekście prezentują: 1) charakterystyczną artykulację, akcent i intonację; 2) bogatą leksykę: oprócz białoruskiego języka literackiego, którym na co dzień posługuje się Drewnicki, w jego mowie występują wyrazy gwarowe, potoczne, zapożyczenia z języka polskiego czy rosyjskiego; 3) osobliwości słowotwórcze; 4) ciekawe formy gramatyczne, właściwe dla gwary miejscowej oraz 5) swoistą składnię. Każdy z wymienionych elementów przyczynia się do powstania indywidualnego, niepowtarzalnego języka i stylu, przez które przejawia się osobowość człowieka.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14582
2023-06-27T16:33:03Z
sb:SPR
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14582
2023-06-27T16:33:03Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 341-350
„Беларускі Трыялог”: час Сакрата (2001-2013 гг.)
Karnialuk, Vitali
2022-12-22 10:55:22
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14582
pl
.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14583
2023-06-27T16:29:56Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14583
2023-06-27T16:29:56Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 319-322
Актуальныя пытанні літаратуразнаўства і крытыкі
Melnikava, Anzhela; Francisk Skaryna Gomel State University
2022-12-22 10:55:16
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14583
pl
Recenzja monografii: Людміла Сінькова, Беларуская „звышлітаратура”. Мінск: Кнігазбор, 2019, 224 с.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13430
2022-12-22T14:13:23Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13430
2022-12-22T14:13:23Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 291-311
Carmen de bisonte in English and for an International Audience – a Critical Review of and Supplement to Frederick J. Booth’s Bilingual Edition
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13430/54692
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13430/54722
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13430/54723
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13430/54724
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13430/54725
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13430/54726
Rutz, Marion; Uniwersytet im Justusa Liebiga w Giessenie
2022-12-22 10:55:09
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13430
Justus Liebig University
en
Carmen de bisonte in English and for an International Audience – a Critical Review of and Supplement to Frederick J. Booth’s Bilingual Edition. Booth, Frederick J. (ed., transl.).Song of the Bison. Text and Translation of Nicolaus Hussovianus’s „Carmen de statura, feritate ac venatione bisontis”. Leeds-Amsterdam: Arc Humanities Press; Amsterdam University Press, 2019, 87 p.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14450
2022-12-22T14:13:23Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14450
2022-12-22T14:13:23Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 313-318
Współczesne badania polszczyzny na Grodzieńszczyźnie w ujęciu Katarzyny Konczewskiej
Golachowska, Ewa Kazimiera; Polska Akademia Nauk
2022-12-22 10:55:14
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14450
Język polski na Białorusi; socjolingwistyka
pl
Tekst jest recenzją książki Katarzyny Konczewskiej Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie, Prace Instytutu Języka Polskiego PAN 160, Kraków, 2021, ss. 192, ISBN: 978-83-64007-71-2.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14541
2022-12-22T14:13:23Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14541
2022-12-22T14:13:23Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 329-331
W walce o tożsamość
Olejnik, Marek Wojciech; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
2022-12-22 10:55:18
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14541
-
-
pl
Recenzja monografii: Jolanta Darczewska, Joanna Getka, Na drodze do wolności. Białoruska partyzantka kulturowa w przestrzeni publicznej i w Internecie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2021, 330 s.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14366
2022-12-29T14:12:28Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14366
2022-12-29T14:12:28Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 277-287
Antroponimia Białostocczyzny w badaniach profesora Michała Sajewicza
Złotkowski, Piotr; Uniwersytet Marii Curie-Sklodowskiej
2022-12-22 10:55:06
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14366
onomastyka, antroponimia, polsko-wschodniosłowiańskie pogranicze językowe, Białostocczyzna, Michał Sajewicz
pl
Celem artykułu jest ukazanie wkładu Michała Sajewicza w rozwój badań nad współczesną i historyczną antroponimią Białostocczyzny. Badacz jest znanym i cenionym językoznawcą, związanym naukowo z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Slawista opublikował monografię oraz 28 artykułów naukowych o tematyce antroponimicznej. Z niniejszego opracowania wynika, że zainteresowania profesora skupiają się na następujących kategoriach nazw osobowych: imionach, nazwiskach, przezwiskach oraz marytonimach, z terenu obecnego powiatu hajnowskiego w województwie podlaskim. Na podstawie analizy dorobku badawczego językoznawcy można stwierdzić, że przedmiotem jego szczegółowych dociekań onomastycznych są: 1) imiona mieszkańców Kleszczel i okolicznych wsi w XVI–XVIII w., 2) imiona absolwentów Liceum Ogólnokształcącego z Białoruskim Językiem Nauczania w Hajnówce od lat 50. do 90. XX w., 3) nazwiska patronimiczne z formantem -uk w powiecie hajnowskim 4) przezwiska mieszkańców Lewkowa Starego i okolic oraz 5) nazwy żon w gwarach białoruskich okolic Narewki. W niniejszym tekście starano się również ukazać w jakim stopniu w badaniach polsko-wschodniosłowiańskiego pogranicza językowego prowadzonych przez slawistę, znalazły odbicie uwarunkowania historyczne, geograficzne, etniczne, wyznaniowe, kulturowe i socjologiczne. Dokonany tu przegląd osiągnięć badawczych Michała Sajewicza upoważnia do stwierdzenia, że wniósł on duży wkład w badania nad antroponimią Białostocczyzny.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/14055
2022-12-29T14:10:58Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14055
2022-12-29T14:10:58Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 221-235
Feminatywne warianty jako innowacje morfologiczne w gwarach północno-wschodniej Polski (na przykładzie izomorfy kłomel f.)
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/14055/57380
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/14055/57381
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/14055/57382
Snigiriova, Natalia; Narodowa Akademia Nauk Białorusi
2022-12-22 10:54:55
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/14055
areał, strefa kontaktu, wpływ językowy, impuls, ekspansja, innowacja
pl
Gwarowe osobliwości w funkcjonowaniu gramatycznej kategorii rodzaju charakterystyczne dla północno-wschodnich dialektów języka polskiego mogą być skorelowane geograficznie i typologicznie z odpowiadającymi im zjawiskami zlokalizowanymi głównie w północno- i południowo-zachodnich dialektach białoruskich – areały poszczególnych rzeczowników rodzaju żeńskiego są kontynuowane na wschodzie polskiego kontinuum językowego.Zakładając, że centrum irradiacji lub bodziec, który spowodował pojawienie się morfologicznej innowacji kłomel (f.) odnotowanej w północno-wschodniej Polsce hipotetycznie jest zlokalizowany na Białorusi, w obszarze rozpowszechniania się gwar poleskich autorka przedstawia wyniki analizy porównawczej danych dotyczących zmiennej kategorii rodzaju w języku polskim, białoruskim i niektórych innych językach słowiańskich i niesłowiańskich, a także dane językowo-geograficzne, strukturalno-semantyczne, etymologiczne dotyczące tej arealnej innowacji z dostępnym materiałem słowiańskim i niesłowiańskim, co pozwala zbliżyć się do rozwiązania jej genezy i przyczyn pojawienia się w gwarach północno-wschodniej Polski, gdzie leksem kłomel (f.) jest formalnie związany przede wszystkim ze strukturą wyrazów rodzaju męskiego i jest używany obok znanego odpowiednika rodzaju żeńskiego kłomla.Badania przeprowadzono metodami: porównawczą, porównawczo-historyczną, opisowo-analityczną oraz arealno-typologiczną. Ich kompleksowe zastosowanie prowadzi do wniosku, że zachodniopolesko-poniemońskie słowo klomla należy interpretować jako zjawisko stymulujące powstawanie morfologicznej innowacji kłomel (f.) w północno-wschodnich gwarach języka polskiego. Ekspansję femininum można w tym przypadku uznać za wynik redystrybucji form żeńskich i męskich w międzysłowiańskiej i bałtycko-słowiańskiej strefie kontaktowej, co z kolei spowodowało zmiany w morfologii i odpowiednie mutacje w rozpatrywanym leksemie.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13064
2022-12-29T14:10:29Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13064
2022-12-29T14:10:29Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 197-219
Popularne nazwiska mieszkańców powiatu hajnowskiego na początku XXI wieku
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13064/52975
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13064/52976
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13064/52977
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13064/52978
Sajewicz, Michał; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
2022-12-22 10:54:53
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13064
Białostocczyzna, powiat hajnowski, popularne nazwiska
pl
Celem artykułu jest opis popularnych nazwisk mieszkańców powiatu hajnowskiego na początku XXI wieku. Przedmiotem analizy są nazwiska, które pod względem liczby ich nosicieli uplasowały się w tym powiecie na 20–40 miejscu. Analizie poddano następujące nazwiska: Pawluczuk, Sawczuk, Sacharczuk, Wołkowycki, Sadowski, Gawryluk, Leoniuk, Oniszczuk, Daniluk, Jakoniuk, Niczyporuk, Jakubowski, Fiedoruk, Jakimiuk, Androsiuk, Sajewicz, Ostaszewski, Roszczenko, Romańczuk, Sidoruk.Nazwiska opisano według następującego schematu:a) wymowa gwarowa nazwiska,b) liczba nosicieli nazwiska w kraju,c) zasięg nazwiska,d) skupiska nosicieli nazwiska w województwie podlaskim,e) większe skupiska nosicieli nazwiska poza województwem podlaskim,f) liczba nosicieli nazwiska w powiecie hajnowskim,g) odsetek nosicieli nazwiska w powiecie hajnowskim na tle ogólnopolskim,h) miejsce powiatu hajnowskiego w kraju pod względem liczby nosicieli nazwiska,i) prawdopodobne etymologie i motywacje nazwiska,j) nazwiska pokrewne.Nazwiskom najbardziej popularnym w powiecie hajnowskim na początku XXI wieku autor poświęcił odrębną publikację, w którym dokonał opisu 20 antroponimów.Analiza materiału antroponimicznego wykazała, że system nazwiskowy mieszkańców powiatu hajnowskiego w znacznym stopniu zachował tradycyjny wschodniosłowiański charakter. Dominują tu przeważające na obszarach wschodniosłowiańskich nazwiska patronimiczne, nawiązujące do imion pochodzenia greckiego. System ten zawiera cechy właściwe poszczególnym językom wschodniosłowiańskim, a także językowi polskiemu, który odegrał znaczącą rolę w jego formowaniu się.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13384
2022-12-29T14:03:17Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13384
2022-12-29T14:03:17Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 67-84
Folkloryzm w oporze społecznym: studium przypadku Białorusi 2020–2021
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13384/54460
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13384/54461
Marmysh, Tatsiana; Uniwersytet Warszawski
2022-12-22 10:54:36
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13384
folkloryzm, tradycje, tożsamość, protesty, Białoruś
pl
Artykuł przedstawia analizę wybranych przykładów użycia tradycji w białoruskich protestach 2020–2021 r., spowodowanych wyborami prezydenckimi w sierpniu 2020 r. Aranżowanie przekazów protestowych w oparciu o elementy folkloru i kultury ludowej mieści się w ramach zjawiska folkloryzmu, polegającego na celowym wykorzystywaniu w sytuacjach bieżącego życia treści i form folkloru, pochodzących z środowiska naturalnego lub z folklorystycznej dokumentacji. W białoruskich protestach treści tradycyjne, głęboko symboliczne, zakorzenione w ludowym obrazie świata w celu ukazania protestu społecznego zostały przeniesione na grunt miejski i zaktualizowane według obecnej sytuacji społeczno-politycznej. Wykorzystywanie tradycyjnych praktyk obrzędowych przybrało formę akcji performatywnych, demonstrujących opór przez tradycyjną symbolikę. Odwoływanie się do kultury ludowej przyczyniło się do jednoczenia uczestników protestu oraz do konstruowania tożsamości etnokulturowej protestu w oparciu o elementy bialoruskiej kultury ludowej, które miały symbolicznie uporać się z ogólnonarodowymi zadaniami, ważnymi dla protestu.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13174
2023-06-28T10:26:05Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13174
2023-06-28T10:26:05Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 29-43
Memoriały Białoruskiej Rady Centralnej do premiera Wielkiej Brytanii i prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w roku 1945
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13174/53459
Grzybowski, Jerzy; Uniwersytet Warszawski
2022-12-22 10:54:30
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13174
II wojna światowa, stosunki polsko-białoruskie, Wielka Brytania, Białoruska Rada Centralna, Radosław Ostrowski
pl
Stosunki polsko-białoruskie w czasie II wojny światowej były bardzo złożone i napięte. Polskie władze na uchodźstwie i polskie podziemie zbrojne w kraju dążyły do przywrócenia suwerenności Polski. Natomiast zwolennicy utworzenia niepodległego państwa białoruskiego współpracowali z Niemcami w nadziei, że Niemcy pomogą im w stworzeniu państwa białoruskiego. Mimo tych różnic istniała możliwość współpracy polsko-białoruskiej. Jednym z najmniej znanych epizodów tej współpracy jest próba nawiązania przez działaczy Białoruskiej Rady Centralnej kontaktów z polskimi władzami na emigracji w 1945 r. W tym samy czasie podjęto również próbę pozyskania dla sprawy białoruskiej władz Wielkiej Brytanii. W artykule przedstawiono kilka dokumentów świadczących o tych kontaktach.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13044
2022-12-29T14:02:48Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13044
2022-12-29T14:02:48Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 45-65
W oczach Zachodu. Białoruś po 9.08.2020 r. w tradycyjnych mediach francuskich – casus „Le Monde”
Waszczyńska, Katarzyna; Uniwersytet Warszawski
2022-12-22 10:54:34
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13044
Białoruś, dyskurs prasowy, dziennik „Le Monde”, framing
pl
Artykuł jest poświęcony obecności tematyki białoruskiej w jednym z dzienników francuskich - „Le Monde”. Jego celem jest odpowiedź na pytanie: czy i jak Białoruś (w rozumieniu państwa i społeczeństwa) była i jest postrzegana w mediach francuskich oraz czy wydarzenia takie jak wybory prezydenckie z 9 VIII 2020 r. i związane z nimi protesty wpłynęły na zainteresowanie i charakter publikowanych materiałów/informacji prasowych. Tekst został podzielony na trzy części, otwiera je krótka charakterystyka dziennika „Le Monde” oraz refleksja nad przyczynami jego postrzegania jako wpływowego i opiniotwórczego. Drugą część stanowi syntetyczne przedstawienie wątków białoruskich, o których pisano przed 9 VIII 2020 roku. Wreszcie w trzeciej zaprezentowane zostały wyniki analizy materiałów prasowych publikowanych w „Le Monde” od 9 VIII 2020 r. do 9 VIII 2021 r. Spojrzenie diachroniczne ujawniło powolne zmiany zachodzące w obrazie Białorusi wytwarzanym przez media francuskie oraz rewizję słów-kluczy i związanych z nimi ram interpretacyjnych. Dotychczas wykorzystywana do opisu Białorusi rama: Aleksander Łukaszenko (ostatni dyktator Europy) - opozycja polityczna (więźniowie polityczni, ofiary reżimu) przestała wystarczać. Obok niej zaczyna pojawiać się figura społeczeństwa białoruskiego, które nie jest bezwolne i podporządkowane, a staje się kreatywne i mimo zastraszania przez władze coraz bardziej sprawcze, walczące o nową Białoruś.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/12985
2022-12-29T14:01:53Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12985
2022-12-29T14:01:53Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 11-27
Białoruś na łamach „Świata” w latach 1918–1919
Gabryś-Sławińska, Monika; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
2022-12-22 10:54:28
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12985
Białoruś, “Świat”, polonocentryzm, strategia
en
Celem artykułu jest prześledzenie obecności problematyki białoruskiej na łamach warszawskiego tygodnika w latach 1918–1919. Analiza publikacji wykazała, iż redakcja poczytnego pisma nie zdecydowała się na jednoznaczne określenie własnego stanowiska wobec przyszłości Białorusi. Periodyk wypracował strategię polegającą na włączaniu kwestii białoruskiej w polonocentryczny dyskurs, w którym eksponowano kulturową dojrzałość Polski oraz znaczenie polskiego oręża w walce z dążącymi do przejęcia ziem białoruskich bolszewikami.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13954
2023-06-27T16:25:30Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13954
2023-06-27T16:25:30Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 143-157
Autorskie strategie w białoruskiej i włoskiej poezji kobiecej okresu międzywojennego (Natalla Arsienniewa, Jaugenia Pflaumbaum, Antonia Pozzi)
Danilchyk, Aksana; badacz niezależny
2022-12-22 10:54:46
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13954
strategie autorskie, introspekcja, ekspresjonizm, poezja białoruska, poezja włoska
pl
Artykuł podejmuje problem strategii autorskich na przykładzie białoruskiej i włoskiej poezji kobiecej okresu międzywojennego, w szczególności białoruskich poetek Natalii Arsienniewej, Jewgienii Pflaumbaum i włoskiej poetki Antonii Pozzi. W ich twórczości można wyodrębnić kilka wspólnych tematów: piękno/wspaniałość, twórczości/poezji, natury i jej ścisłego związku ze stanem emocjonalnym lirycznej bohaterki, a także dystansowanie się od motywów społecznych. W artykule analizuje się, jak w tym okresie zmieniały się autorskie strategie poetek.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13956
2023-06-27T16:26:27Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13956
2023-06-27T16:26:27Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 159-175
Spektakl „Paulinka” (1944–2021) Lwa Litwinowa jako narzędzie walki o pamięć
Arcimovich, Tania; Uniwersytet im Justusa Liebiga w Giessenie
2022-12-22 10:54:48
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13956
Teatr Narodowy Janki Kupały, Lew Litwinow, Paulinka, pamięcioznawstwo
pl
W artykule przedstawiono niemal nieznaną historię granego do dziś w Narodowym Teatrze Kupały w Mińsku słynnego spektaklu „Paulinka”, wystawionego w 1944 r. przez Lwa Litwinowa. Pomimo etnograficznego i komediowego charakteru przedstawienia, podczas protestów 2020 r. stał się on przestrzenią walki ideologicznej między aktorami, którzy opuścili teatr (przyłączyli się do protestów) a zwolennikami reżimu. W artykule nakreślono osie ideologiczne tego sporu, a także skrywane dotąd losy tytułowej Paulinki, zrekonstruowane przez reżysera na podstawie dokumentów pochodzących między innymi z archiwum rodzinnego Litwinowów.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13955
2023-06-27T16:27:34Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13955
2023-06-27T16:27:34Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 177-194
Wersja teatralna powieści Аlhierda Bacharewicza „Рsy Europy” na scenie Białoruskiego Wolnego Teatru
Lepishava, Alena; badacz niezależny
2022-12-22 10:54:50
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13955
literatura białoruska, eksperymentalny wektor dramaturgii, zwrot performatywno-receptywny, ,,teatralność”, teoria komunikacji
pl
Tematem artykułu jest spektakl Białoruskiego Wolnego Teatru na podstawie powieści Аlhierda Bacharewicza Рsy Europy, którego premiera odbyła się w Mińsku 7 III 2019 r., a następna inscenizacja została zaprezentowana podczas występόw gościnnych w Londynie w marcu 2022 roku. Ten projekt , przygotowany w warunkach motywowanej politycznie relokacji trupy w Kijowie, zamierzamy badać w artykule w kontekście najnowszych praktyk scenicznych o wysokim potencjale performatywnym i receptywnym, co przybliża je do technik medialnych, protestów politycznych. To zaś motywuje wybór metodologii naszych badań. Wykorzystujemy metody teorii komunikacji, badamy zjawisko ,,teatralizacji” życia, a także właściwości dramatu, które można badać w kontekście zwrotu performatywno-receptywnego we współczesnej dramaturgii i teatrze. Naszym zdaniem, wersja teatralna powieści Аlhierda Bacharewicza Рsy Europy na scenie Białoruskiego Wolnego Teatru odpowiada zasadom estetycznym i postawie politycznej teatru. Od momentu powstania w 2005 r. teatr pozycjonował się jako ,,teatr barykady”. Białoruski Wolny Teatr często zwracał się ku bolesnym tematom współczesności, takim jak podziały polityczne i światopoglądowe w społeczeństwie, zagrożenia wojną światową, stłumienie wolności i demokracji na Białorusi w 2020 r., czy inwazja wojsk rosyjskich na terytorium Ukrainy w 2022 roku.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13834
2023-06-27T16:24:02Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13834
2023-06-27T16:24:02Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 133-141
„Dziady” Adama Mickiewicza w przekładach białoruskich
Minskevich, Siarhei; Narodowa Akademia Nauk Republiki Białoruś
2022-12-22 10:54:44
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13834
romantyzm, przekład artystyczny, manifest, obrzęd ludowy, inscenizacja teatralna, Adam Mickiewicz
pl
Tematem artykułu są pochodzące z różnych lat przekłady poematu Adama Mickiewicza Dziady na język białoruski. Najstarsze napisane i wydane części poematu, tj. II oraz IV, powstały w tym samym czasie, co uważana za manifest polskiego i białoruskiego romantyzmu ballada Romantyczność. Obydwa utwory wiele łączy: w jednym i drugim występują podobne idee, ponadto poemat Dziady zawiera fragmenty Romantyczności. W swojej istocie poemat Mickiewicza jest rozszerzonym oraz nacechowanym patriotycznie manifestem romantyzmu. Większość bohaterów Dziadów to związani ze swoją ziemią miejscowi chłopi albo litewsko-białoruska młodzież. W poemacie zostały opisane białoruskie obrzędy ludowe, dlatego przekłady poematu na język białoruski zajmują znaczące miejsce w literaturze i kulturze Białorusi. Autor artykułu prezentuje kronikę przekładów fragmentów Dziadów na język białoruski oraz omawia inscenizacje poematu w teatrach białoruskich.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13407
2023-06-27T16:18:13Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13407
2023-06-27T16:18:13Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 87-114
„Opowieści, historie Nauma” Wincenta Dunina-Marcinkiewicza: historia twórcza i sprzeczności interpretacji ideologicznej i artystycznej
Zaprudski, Ihar; Białoruski Uniwersytet Państwowy
2022-12-22 10:54:39
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13407
historia utworu literackiego, opowieść, gatunek podróżniczy, recepcja, interpretacja, kompozycja
pl
Artykuł został poświęcony historii, pierwszemu wydaniu w 1946 r. oraz recepcji w białoruskich studiach literackich Opowieści, opowiadań Nauma (1857) Wincentego Dunina-Marcinkiewicza – ostatniego (szóstego) z cyklu dzieł poetyckich pisarza w języku białoruskim. W latach 50. XIX w. w wielojęzycznej literaturze Białorusi szczególną popularność zyskał gatunek podróżniczy, jednocześnie toczyły się mające wpływ na treść i formę Opowieści… dyskusje o tworzeniu literatury „podręcznej” dla ludu. Utwór cechował eksperymentalizm, wielopoziomowość, odrzucenie a priori metody etnograficznej, związek z aktualnymi problemami społeczno-politycznymi epoki, wprowadzenie wizerunku nowego bohatera pochodzącego z ludu, a także – antynomia swój / obcy oraz złożona kompozycja składająca się z dwóch samodzielnych części Zła żona i Chalimon. Znani krajowi literaturoznawcy podjęli szereg dyskusji dotyczących między innymi światopoglądu Dunina-Marcinkiewicza, aktualności tematu jego utworu, specyfiki gatunkowej dzieła, jego poetyki oraz odrębności kompozycyjnej. W latach 30. XX w., na podstawie fałszywych przesłanek socjologicznych W. Dunin-Marcinkiewicz został zaliczony do kategorii pisarzy reakcyjnych, natomiast Opowieści... zakwalifikowane jako dzieło kłamliwe, nasycone iluzjami do caratu. Autor artykułu opisuje rolę białoruskich badaczy drugiej połowy XX – początku XXI w. w procesie obalania mitów opartych na prymitywnych schematach interpretacyjnych, ponadto określa znaczenie utworu w procesie ewolucji artystycznej autora i historii rodzimej litertury pięknej.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13333
2022-12-29T14:05:40Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13333
2022-12-29T14:05:40Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 16 (2022); 115-131
Poezja Adama Asnyka w kontekście białoruskiego paradygmatu kulturowo-historycznego
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/13333/54262
Brusewicz, Anatol; Grodzieński Uniwersytet Janki Kupały
2022-12-22 10:54:41
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13333
Adam Asnyk, paradygmat kulturowo-historyczny, białorusko-polskie pogranicze literackie
bel
AbstraktCelem artykułu jest analiza stylu poetyckiego liryki Adama Asnyka, opis podstaw ideowo-estetycznych jego metody twórczej, a także określenie miejsca i roli tego wybitnego przedstawiciela literatury polskiej w nawiązaniu do białoruskiego paradygmatu kulturowo-historycznego. Na podstawie wybranych utworów literackich autor wskazuje interpretacje artystyczne Asnyka szeregu zagadnień, które niepokoiły zarówno jego samego, jak i społeczeństwo polskie w dobie postromantyzmu. Należy zauważyć, że A. Asnyk pochodził z tzw. „ruskiej” Polski, tj. regionów, które w wyniku zaborów Rzeczypospolitej wraz z Wielkim Księstwem Litewskim (ziemie białoruskie) weszły w skład Imperium Rosyjskiego. Fakt ten był nie tylko jednym z głównych czynników, które wpłynęły na kształtowanie się świadomości twórczej samego A. Asnyka, ale także kluczem do wyjaśnienia, jak i dlaczego wiersze poety wywarły wpływ na białoruskich pisarzy – Janka Łuczynę, Janka Kupałę, Zośkę Wieras, Janka Bryla. Ponadto znaczące zainteresowanie Białorusinów polskim autorem można objaśnić wspólnymi polsko-białoruskimi wartościami i tradycjami kulturowo-historycznymi, a także nawiązaniem do przedstawicieli poprzedniej epoki (Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Andrzeja Towiańskiego) przy jednoczesnym odrzuceniu niektórych zasad estetycznych epoki romantyzmu.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13166
2021-12-20T11:17:10Z
sb:IDA
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13166
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 413-418
Informacje dla Autorów
Goral, Agnieszka
2021-12-12 20:47:24
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13166
en
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/13165
2021-12-20T11:17:10Z
sb:str
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13165
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 1-7
Strona tytułowa wraz ze spisem treści
Goral, Agnieszka
2021-12-12 20:46:28
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/13165
pl
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9701
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9701
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 363-379
Białoruskojęzyczne komentarze na forum internetowym Tut.by
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/9701/36574
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/9701/48790
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/9701/48791
Siwirska, Anna Berenika; Uniwersytet Warszawski
2021-12-12 20:47:18
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9701
współczesny język białoruski, język w Internecie, forum Tut.by
pl
Artykuł jest poświęcony charakterystyce białoruskojęzycznych komentarzy zamieszczanych na forum Tut.by. W tym celu sprawdzono, na ile popularny jest język białoruski wśród użytkowników forum: autor artykułu zestawił liczbę białorusko- i rosyjskojęzycznych komentarzy pod najczęściej komentowanymi artykułami zamieszczonymi na portalu Tut.by. W wyniku przeprowadzonej analizy udowodniono, że chociaż język rosyjski dominuje na omawianym forum, to białoruskojęzyczne komentarze są obecne pod każdym z wybranych artykułów. Ponieważ głównym celem artykułu jest charakterystyka białoruskojęzycznych komentarzy, a wyszukiwanie pojedynczych wypowiedzi wydawało się mało efektywnym sposobem gromadzenia materiału, zdecydowano się na stworzenie korpusu tekstów składającego się z 50 ostatnich wpisów 13 internautów, którzy w dniach 1 stycznia – 31 marca 2019 r. zamieścili na forum Tut.by przynajmniej jeden białoruskojęzyczny post. W ten sposób stworzono zbiór tekstów składający się z 890 unikalnych segmentów (wypowiedzi), które oceniono pod względem ich sprawności i poprawności językowej. W efekcie przeprowadzonego badania stwierdzono, że białoruskojęzyczne komentarze są bardzo różnorodne ze względu na ich treść i formę. Większość autorów białoruskojęzycznych wpisów prezentowało wspólne postawy, uczestniczyli oni w internetowych dyskusjach poświęconych rozmaitym tematom, aczkolwiek ich komentarze bardzo odbiegały od siebie pod wglądem poprawności językowej, predyspozycji posługiwania się językiem stosownie do sytuacji i celu, poziomem emocjonalności, sposobem werbalizacji znaków niewerbalnych oraz kulturą konwersacji. Analiza ukazała, że odmiana języka białoruskiego funkcjonującego na forum Tut.by charakteryzuje się różnorodnością stylistyczną, a decydującą rolę w jej formie odgrywają przede wszystkim indywidualne umiejętności i preferencje każdego internauty.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11428
2022-01-15T22:17:00Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11428
2022-01-15T22:17:00Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 349-362
Charakterystyczne leksemy związane z rolnictwem i gospodarstwem domowym (na przykładzie gwar obwodu brzeskiego)
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11428/44774
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11428/44775
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11428/44776
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11428/44777
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11428/44778
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11428/44779
Charnyakievich, Yury; Białoruski Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny imienia Maksima Tanka w Mińsku
2021-12-12 20:47:15
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11428
dialektologia, geografia językowa, atlas, mapa, obwód brzeski
be
Badania terenowe przeprowadzone w obwodzie brzeskim na Białorusi ujawniają wiele synonimów w słownictwie gwarowym związanym z rolnictwem i gospodarstwem domowym (jest to słownictwo najstarsze i najbardziej archaiczne). Tym niemniej do tej pory wiele faktów leksykalnych, które funkcjonują w codziennej komunikacji mieszkańców obwodu brzeskiego, nie zostało wprowadzonе do obiegu naukowego, nie przypadkowo więc badacze kierują uwagę do tak tematycznie zakrojonego słownictwa.Rozpowszechnienie jednostek leksykalnych najbardziej obrazowo można przedstawić za pomocą regionalnej geografii językowej. Dlatego w artykule zamieszczono mapy językowe sporządzone na podstawie analizy licznych materiałów odnotowanych osobiście przez autora w około 70 osadach wiejskich obwodu brzeskiego. Wyróżniające się leksemy, które po raz pierwszy zostają wprowadzone do użytku naukowego w tym artykule, ponownie potwierdzają wnioski innych badaczy o bogactwie językowym badanego regionu (i całego Polesia), z pewnością mogą znacznie poszerzyć podstawę materiałową dialektologii słowiańskiej.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11368
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11368
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 331-347
O poziomowym programie nauczania języka białoruskiego jako obcego
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11368/44449
Kaleta, Radosław; Uniwersytet Warszawski
2021-12-12 20:47:14
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11368
język białoruski, program nauczania, podręcznik, poziom językowy, glottodydaktyka
pl
W artykule przeanalizowano projekt poziomowego programu nauczania języka białoruskiego jako obcego, który dotyczy głównie gramatyki, choć także kwestii wymowy, pisowni, słowotwórstwa, składni i leksyki. Jest to pierwsza tego typu propozycja podziału materiału według poziomów biegłości językowej, opracowana w Katedrze Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego według wzorów europejskich. Na Białorusi taki program nauczania dla obcokrajowców dopiero jest przygotowywany i wkrótce powinien ukazać się drukiem. Jest on bardzo ważny, gdyż bez niego nie jest możliwe opracowywanie poziomowych materiałów glottodydaktycznych i pisanie poziomowych podręczników dla obcokrajowców.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11450
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11450
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 311-329
Elementy badań językoznawczych w starobiałoruskich utworach polemiki religijnej
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11450/44861
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11450/44862
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11450/44863
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11450/44864
Svistunova, Maryna; Białoruski Uniwersytet Państwowy, Mińsk
2021-12-12 20:47:11
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11450
język starobiałoruski, polemika religijna, badanie językoznawcze, historia terminologii językoznawczej, tekstologia
be
W ujęciu tradycyjnym analiza językowa zabytków piśmiennictwa starobiałoruskiego bazuje na materiale wyekscerpowanym z rękopiśmiennych i drukowanych gramatyk, w tym glos i odwołań. Oprócz wymienionych źródeł, bogatego materiału badawczego dostarczają prace religijne i polemiczne z przełomu XVI i XVII w. W niniejszym artykule przedmiotem opisu są wybrane aspekty lingwistyczne fragmentów następujących utworów: Synod Brzeski Piotra Skargi, Apocrisis Chrystofora Filaleta, Antirresis Hypaсego Pocieja oraz Palinodia Zachariasza Kopysteńskiego. Na podstawie przeanalizowanego materiału ustalono, że cechy językowe wybranych zabytków piśmiennictwa starobiałoruskiego najczęściej ujawniają się w praktykach przekładowych: poszczególne wyrazy i związki wyrazowe są tłumaczone na marginesach, gdzie niejednokrotnie podawane są wersje oryginalne oraz informacje dodatkowe dotyczące aspektów semantycznych, gramatycznych i słowotwórczych w parach przekładowych. Analiza zapisanej w badanych urywkach terminologii językoznawczej wykazała, że funkcjonujące w dawnych czasach nazwy pojęć lingwistycznych pochodzenia greckiego lub łacińskiego (np. антонνмія, арѳра, арѳронъ, женский родъ, имя, мѣстоимение, началное имя, сенсъ, синонима, члонки грамматичныи), jak i inne terminy (np. прекладанье, прекладане, перекладъ, переложити) nawiązują do tradycji polskojęzycznej. Udowodniono także związek utworu Apocrisis Chrystofora Filaleta z polemicznym dziełem biskupa anglikańskiego Salisbury Johna Jewela. Przebadane pod kątem językoznawczym fragmenty, świadczące o wysokim stopniu rozwoju ówczesnej myśli filologicznej, pozwalają powiązać początki rodzimego przekładoznawstwa ze starobiałoruskimi utworami polemiczno-religijnymi.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11463
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11463
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 291-309
Kolor niebieski we frazeologicznym obrazie świata Białorusinów i Czechów
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11463/44942
Kalita, Inna; Jan Evangelista Purkyně University in Usti nad Labem
2021-12-12 20:47:08
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11463
frazeologia, język białoruski, język czeski, analiza porównawcza, kolor niebieski
be
Artykuł został poświęcony analizie komparatystycznej prezentacji koloru niebieskiego w białoruskiej i czeskiej frazeologii. Podstawę do analizy stanowią frazeologizmy z koloronimem (сіні/modrý). Głównym założeniem było synchroniczno-diachroniczne porównanie frazeologizmów dwóch języków w celu ukazania ekwiwalentów i luk oraz opisanie ich narodowo-kulturowej specyfiki. Wykorzystane zostały metody z zakresu komparatystyki, uzupełnione etymologicznymi i lingwokulturoznawczymi komentarzami, a także metoda ekscerpcji materiału z wielkich słowników frazeologicznych. Badania nad rozwojem semantyki koloru niebieskiego potwierdzają ideę ambiwalentności semantycznej dowolnej barwy. Frazeologizmy, w których koloronim metaforyzował się, odzwierciedlają zjawiska socjalne, których twórcą jest człowiek. W „niebieskiej frazeologii” obydwu języków przeważają jednostki przestarzałe. Neologiczne procesy związane są z trendami globalizacji oraz realiami wewnątrznarodowymi. Analiza wykazała, że zarówno w białoruskim, jak i czeskim języku kolor niebieski nie odgrywa roli dominującej, ale we frazeologicznym zasobie leksykalnym zajmuje swoją niszę i niesie konkretny semantyczny ładunek. Artykuł jest wkładem w rozwój białorusko-czeskiej komparatywistyki w badaniach nad frazeologią, a zaprezentowana w nim analiza porównawcza koloru niebieskiego w języku białoruskim i czeskim nie była dotąd badana.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11474
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11474
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 267-290
Kreowanie metaforyczne dychotomii „pion-poziom” w cyfrowym dyskursie politycznym (na przykładzie korpusu memów o spotkaniu Putina i Łukaszenki w Soczi)
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44967
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44968
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44969
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44970
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44971
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44972
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44973
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44974
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44975
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44976
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44977
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44978
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44979
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44980
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44981
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44982
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44983
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44984
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44985
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44986
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44987
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44988
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44989
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44990
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44991
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44992
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44993
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44994
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44995
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44996
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44997
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44998
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/44999
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11474/45000
Sładkiewicz, Żanna; Uniwersytet Gdański
2021-12-12 20:47:05
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11474
metafora, amalgamat pojęciowy, pion władzy, mem internetowy, dyskurs polityczny
ru
Memy internetowe są definiowane jako główna jednostka strukturalna współczesnej przestrzeni medialnej (A. Kwiat), posiadająca wysoki potencjał perswazyjny. Postrzegane są nie tylko jako natychmiastowa reakcja użytkowników na wydarzenia, ale także jako sposób wyrażania poglądów politycznych. Celem artykułu jest analiza metaforycznego kreowania relacji „pionowych” w cyfrowym dyskursie politycznym na przykładzie korpusu memów na temat spotkania prezydentów W. Putina i A. Łukaszenki w Soczi w 2020 roku. Mem interpretuję jako złożony kompleks znaczeniowy zdolny do natychmiastowej replikacji, zwykle o wyrazie werbalno-ikonicznym, odnoszącym się do różnych sfer-źródeł, które adresat musi zidentyfikować. W tym aspekcie wysoka intertekstualna gęstość memów internetowych jest ich cechą konstytutywną, a kluczowym wymogiem ich adekwatnej percepcji jest wspólna baza apercepcyjna komunikujących się i zdolność odbiorcy do dostrzegania znaków kulturowych w memie. W refleksji nad złożonymi relacjami międzypaństwowymi w memetyce politycznej aktualizuje się konceptualna metafora wasalstwa. Do rozwiązania problemów badawczych zastosowano metody analizy interpretacyjnej i intersemiotycznej, główne założenia teorii metafory pojęciowej G. Lakoffa i M. Johnsona, a także teorii integracji pojęciowej (amalgamatów pojęciowych) G. Fauconniera i M. Turnera. Nacisk jest położony na analizę komponentu ikonicznego. W wyniku badań zidentyfikowano i opisano sloty amalgamatu „Łukaszenka wasalem Putina” reprezentowane przez memy, z uwzględnieniem powiązania tego metaforycznego konstruktu z innymi fragmentami zbiorowej przestrzeni kognitywnej. Sem „podległości i zależności”, który spowodował kreację amalgamatu pojęciowego, eksplikuje się poprzez integrację sfery polityki z konceptualnymi przestrzeniami innych asymetrycznych relacji (rodzina, feudalizm, związek miłosny). Analiza korpusu memów wyraźnie wykazała ich charakterystyczną właściwość – realizację walencji. Ze względu na aktualność, anonimowość i skalę rozpowszechnienia memów internetowych można je traktować jako wskaźnik nastrojów publicznych i sposób kształtowania mentalnych postaw społeczeństwa.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/12849
2021-12-20T11:17:10Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12849
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 393-397
W poszukiwaniu białoruskiego teatru eksperymentalnego. Татьяна Артимович, Экспериментальный театр БССР в период «оттепели». Между модернизмом и авангардом, Вильнюс: Европейский гуманитарный университет. Центр научных изданий, 2020, 232 s.
Wasińczuk, Katarzyna Agata; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie
2021-12-12 20:47:21
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12849
białoruski teatr eksperymentalny, awangarda, odwilż, Tatiana Arcimowicz
pl
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/12845
2021-12-20T11:17:10Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12845
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 399-404
Беларуская літаратура ў грамадска-палітычным кантэксце. Andriej Moskwin, Literatury białoruskiej rodowody niepokorne. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2019, 238 s.
Kowalow, Siergiej; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2021-12-12 20:47:22
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12845
be
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/12846
2021-12-20T11:17:10Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12846
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 383-391
„Мая Беларусь” нямецкіх гуманітарыяў Belarus-Reisen. Empfehlungen aus der deutschen Wissenschaft, hrsg. von Thomas M. Bohn und Marion Rutz. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2020, 270 s.
Nekrashevich-Karotkaja, Zhanna; Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
2021-12-12 20:47:20
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12846
bel
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11445
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11445
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 133-151
Białoruskie i polskie zamowy: od paraleli do wspólnej przestrzeni fabularnej
Valodzina, Tatsiana; Narodowa Akademii Nauk Białorusi, Mińsk, Białoruś
2021-12-12 20:46:46
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11445
białoruski i polski folklor, zamowy, medycyna ludowa, fabuła i motyw, studium porównawcze
be
Krótkie słowne zaklęcia zwane zamowami stanowią integralną część folkloru zachodniej Białorusi. Cechuje je bogactwo linii fabularnych, motywów i wątków obecnych od dawna w białoruskiej kulturze ludowej. Jednak hierarchia poszczególnych składowych oraz ich zbadanie wykazują obraz nieco niejednorodny, mimo że stanowią pewną całość. W niniejszym artykule poddano analizie pochodzące z folkloru polskiego formuły, postacie, motywy ludowe, które są rozrzucone w otoczeniu białoruskim i które nadal notujemy w osobnych punktach w regionach zamieszkanych przez ludność wyznania katolickiego. Jednocześnie niektóre motywy oraz ich zespoły funkcjonujące w zamowach na pograniczu nie występują. Poprzez polską tradycję zaklęć słownych do białoruskiej przedostały się elementy zachodnioeuropejskie, tymczasem bezpośrednie zapożyczenia z folkloru polskiego należą do rzadkości. Przeprowadzone studium porównawcze dowodzi tezy o istnieniu wspólnej polsko-białoruskiej przestrzeni fabularnej zamów i zaklęć ludowych.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11138
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11138
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 107-131
Pragmatyka tekstów mitologicznych w białoruskiej tradycji folklorystycznej początku XXI w.
Shved, Ina; Brzeski Uniwersytet Państwowy im. Aleksandra
Puszkina
2021-12-12 20:46:44
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11138
teksty mitologiczne, pragmatyka, folklor białoruski
Беларускі рэспубліканскі фонд фундаментальных даследаванняў
be
W artykule zaprezentowano wyniki pragmatycznej analizy synchronicznej mitologicznych tekstów ludowych, które funkcjonują obecnie w różnych regionach Białorusi. Podczas analizy materiału źródłowego uwzględniono jego specyfikę tematyczną, językową oraz sytuacyjną. Ustalono, iż teksty folklorystyczne funkcjonujące w życiu codziennym człowieka, a także utrwalone w kulturze gatunki obrzędowe, odzwierciedlają stereotypy ludzkich zachowań. Ukierunkowane na pierwszy człon opozycji „norma – antynorma” ujawniają zasady, nakazy, zakazy oraz konsekwencje ich łamania. Mimo że formuły zakazów, zasad postępowania, zaleceń często nie są składnikami analizowanych tekstów, są one czytelne dla odbiorcy, „nosiciela” tradycji, dzięki znajomości szerszego kontekstu kulturowego, który pomaga mu je odkryć. Przy tym wnioski mogą dotyczyć różnorodnych sfer: wiedzy mitologicznej, praktycznych umiejętności niezbędnych w życiu codziennym oraz sytuacjach ekstremalnych, moralnoetycznych i religijnych idei oraz norm. W zależności od indywidualnych dyspozycji odbiorcy teksty mitologiczne nie tylko przekonują słuchacza o istnieniu sił nadprzyrodzonych oraz istot pozaziemskich, o możliwości przekraczania granicy świata realnego i fantastycznego, o dyfuzji tego i tamtego świata, stwierdzają jedność żywych i zmarłych członków rodu oraz pozwalają wizualizację, „odczucie” przedstawicieli świata pozaziemskiego. Poza dominującą funkcją fatyczną, mitologiczne teksty ludowe pełnią także funkcję informacyjną, dydaktyczną, terapeutyczną oraz związaną z wymienionymi emocjonalną.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11167
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11167
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 55-67
Miejsca pamięci, pamięć traumatyczna i nostalgiczna oraz pamięć językowa w życiu rodzinnym powojennych przesiedleńców z północnokresowego Nowogródka i okolicy
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11167/50510
Lewaszkiewicz, Tadeusz; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
2021-12-12 20:46:35
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11167
pamięcioznawstwo, pamięć traumatyczna, nostalgiczna i językowa, kresowizmy leksykalne, Nowogródek, powojenne przesiedlenia ludności
pl
Artykuł nawiązuje do studiów z tzw. pamięcioznawstwa, interdyscyplinarnej dziedziny naukowej, której poświęca się dużo uwagi w ostatnich kilku dziesięcioleciach. Celem artykułu jest ukazanie elementów symbolicznych typów „pamięci” (zasygnalizowanych w tytule artykułu) w pamięci zbiorowej powojennych przesiedleńców z północnokresowego Nowogródka i okolicy. Do zebrania materiału wspomnieniowego zastosowano metodę zapisywania i nagrywania wypowiedzi oraz ekscerpcji korespondencji; materiał językowy zebrano na podstawie długoletniej obserwacji językowej przesiedleńców, odpytywania kwestionariusza i ekscerpcji źródeł pisanych (listów, zeszytów szkolnych, brudnopisów podań i różnych notatek). Pamięć traumatyczna dotyczy bolesnych wydarzeń z pierwszej wojny światowej i okresu wojny polsko-bolszewickiej (1919–1921), przywoływanych w okresie międzywojennym, z drugiej wojny światowej (wspomnienia o wymordowanych Żydach nowogródzkich) i z dwóch powojennych lat, w których przesiedleńcy musieli opuścić Nowogródek. Pamięć nostalgiczna polegała na tym, że po 1945 r. tęskniono za Nowogródkiem i okolicą jak za ziemią ojczystą, za czymś, co było w życiu cenne, ale zostało utracone. Przejawem pamięci językowej jest przede wszystkim to, że w języku przesiedleńców z Nowogródka i okolicy oraz częściowo w języku ich dzieci (urodzonych nie później niż 10–15 lat po wojnie) zachowało się ponad 200 dobrze znanych kresowizmów leksykalnych, głównie pochodzenia białoruskiego, białorusko-rosyjskiego oraz rosyjskiego
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/12490
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12490
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 93-106
Miasto słońca, miasto bólu. Tożsamość miasta wschodnioeuropejskiego (na przykładzie Mińska)
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/12490/49879
Cobel-Tokarska, Marta; Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
2021-12-12 20:46:41
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/12490
Miasto, Mińsk, pamięć, totalitaryzm, przestrzeń, socjologia literatury
pl
Obecna sytuacja polityczna na Białorusi, a zwłaszcza protesty obywatelskie w przestrzeni miejskiej Mińska skłaniają do podjęcia refleksji nad krajobrazem kulturowym miasta ukształtowanego w totalitaryzmie. Celem artykułu jest zatem analiza jednego z nielicznych przedstawień Mińska w literaturze dostępnej polskiemu czytelnikowi: książki Artura Klinaua Mińsk. Przewodnik po Mieście Słońca [Małaja padarożnaja kniżka pa Goradze Sonca]. W analizie wykorzystano perspektywę socjologii literatury. Zwrócono uwagę na specyfikę gatunku tekstu, jakim jest przewodnik turystyczny. Odwołano się również do ustaleń socjologii dzieciństwa oraz kategorii pamięci biograficznej. Aby zrekonstruować i zrozumieć autorską wizję miasta zawartą w książce Klinaua, na początku przedstawiono, w jaki sposób autor opisuje oswajanie architektonicznej utopii Miasta Słońca z perspektywy dziecka. Następnie wspomniano kategorię walki o przestrzeń, w której orężem są: architektura i założenia urbanistyczne. Przykładową potyczką w tej walce są opisane przez Klinaua losy dzielnicy Niemiga. Podsumowaniem jest przywołanie strategii, do jakich ucieka się autor, broniąc swej biografii przed zawłaszczeniem przez totalitarną utopię.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/10298
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10298
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 69-91
Postrzeganie Polski i Polaków w białoruskim dyskursie internetowym w latach 2013–2019: jakościowa analiza wypowiedzi imigrantek
Kanasz, Tatiana; Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie
2021-12-12 20:46:38
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10298
imigrantki, stereotyp, obraz, Polska, Polacy, Białorusinki, badanie jakościowe
pl
W ostatnim czasie Polska staje się ważnym krajem emigracji dla wielu Białorusinów. Imigranci publicznie wypowiadają się na temat kraju przyjmującego oraz jego mieszkańców w różnych mediach, wpływając tym samym na etnostereotypy. Ich głos może być ważny dla innych osób rozważających emigrację lub też dla osób, które nie mają bezpośrednich kontaktów z Polakami, a wiedzę na temat sąsiadów czerpią między innymi z przekazów medialnych. Celem badania było ustalenie społeczno-kulturowych wizerunków Polski i Polaków z perspektywy białoruskich emigrantek. Poszukiwano odpowiedzi na pytania: W jaki sposób przedstawiane jest społeczeństwo polskie w wybranych internetowych mediach białoruskich w wypowiedziach migrantek? Jakie są cechy Polaków podobne lub różniące się od Białorusinów? Jakie są reakcje czytelników zawarte w komentarzach do publikacji prasowych? Badanie zrealizowano metodą jakościową z zastosowaniem analizy dyskursu medialnego. Korpus materiałów, sporządzony w ramach celowego doboru próby, obejmuje 12 relacji pochodzących z dziennikarskich wywiadów opublikowanych w popularnych na Białorusi internetowych wydaniach informacyjnych oraz rozrywkowych w latach 2013–2019. Analizowane odpowiedzi przedstawiają poglądy grupy młodych kobiet z wyższym wykształceniem, mieszkających w dużych miastach, w większości korzystających z Karty Polaka. Obraz Polski przedstawiono w odniesieniu do czterech wymiarów: kulturowo-etnicznego, społeczno-ekonomicznego, wymiaru moralności oraz wymiaru sprawności. Białorusinki pozytywnie postrzegają społeczno-ekonomiczne warunki życia w Polsce, jak również relacje społeczne. Komentarze czytelników są zróżnicowane oraz wskazują na bardziej krytyczne odczytanie pozytywnych wizerunków Polski i Polaków
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11881
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11881
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 33-53
Mniejszość bez reprezentacji... Kwestia przedstawicieli środowisk białoruskich w Radzie Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939–1945
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11881/46977
Wysocki, Roman; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2021-12-12 20:46:32
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11881
Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej, stosunki polsko-białoruskie, Białorusini w latach II wojny światowej, białoruski ruch narodowy
pl
W artykule omówiono próby poszerzenia Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej o przedstawicieli ludności białoruskiej w latach 1939-1945. Wspomniany organ powstał w grudniu 1939 r. jako ciało opiniujące działalność Prezydenta i Rządu RP. Wprowadzenie do jego składu reprezentantów Białorusinów miało być aktem traktowania ich jako równoprawnych współobywateli oraz potwierdzeniem trwania władz polskich na uchodźstwie na stanowisku nienaruszalności granicy wschodniej państwa polskiego. Wobec braku szerszego poparcia politycznego dla inicjatywy ze strony ówczesnych polskich partii politycznych i niekonsekwencji działań Rządu RP wszystkie próby wyłonienia przedstawicieli ludności białoruskiej i ściągnięcia ich do Londynu kończyły się porażką. Sposób realizacji planu odsłaniał charakter polityki narodowościowej Rządu RP na uchodźstwie w latach 1939-1945. Niewprowadzenie przedstawiciela Białorusinów do Rady Narodowej RP skutkowało dalekosiężnymi następstwami i miało bezpośredni wpływ na losy regionu i jego mieszkańców.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11348
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11348
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 11-31
Prasa białoruska międzywojennej Łotwy (przegląd wydawnictw)
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44334
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44335
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44336
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44337
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44338
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44339
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44340
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44341
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44342
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44343
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44344
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/11348/44345
Jankowiak, Mirosław; Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Praga
2021-12-12 20:46:29
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11348
Białorusini na Łotwie, prasa białoruska na Łotwie, okres międzywojenny, język białoruski, K. Jezawitau, S. Sacharau
pl
W prezentowanym artykule omówiono prasę białoruską, wydawaną na Łotwie w okresie międzywojennym (w latach 1920–1933). W dostępnych publikacjach zazwyczaj odnajdujemy jedynie wzmianki o tym, że gazety i periodyki białoruskojęzyczne wychodziły w Rydze czy Dyneburgu, wymienia się je z nazwy, dając ogólną informację, albo analizuje konkretny aspekt (język tekstów czy wybrane zagadnienie poruszane na łamach prasy). Zamierzeniem autora była prezentacja szerszego opisu każdego z drukowanych wydań, z możliwie jak najpełniejszą informacją o jego redakcji, autorach, tematyce czy miejscu wydawania. Drugim ważnym zagadnieniem było ukazanie uwarunkowań polityczno-społeczno-kulturalnych, które wpływały na funkcjonowanie mniejszości białoruskiej na Łotwie i m. in. tworzenie nowych gazet i wydań periodycznych w języku białoruskim oraz ich druk. Autor przeprowadził w tym celu kwerendę biblioteczną w Rydze (Biblioteka Narodowa Łotwy), w Londynie (Białoruska Biblioteka i Muzeum im. Franciszka Skaryny) oraz w Pradze (Biblioteka Słowiańska Biblioteki Narodowej w Czechach). Powoływanie nowych gazet i periodyków, częstotliwość ich wychodzenia uzależnione były przede wszystkim od możliwości finansowych białoruskich organizacji i ich aktywności a także bieżących wydarzeń politycznych (jak np. tzw. „Białoruski proces” czy wprowadzenie w 1934 r. rządów autorytarnych K. Ulmanisa). Największe znaczenie odegrała prasa, której redaktorami byli najbardziej aktywni działacze (m.in. K. Jezawitau i S. Sacharau), a które wydawane były przez największe organizacje białoruskie (np.: Голас беларуса, Беларуская школа ў Латвіі oraz Школьная праца). Większość prasy wychodziło nieregularnie i/lub tylko w jednym lub kilku numerach.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11286
2021-12-20T11:17:10Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11286
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 405-412
Плытагонства як архаічны адыходны промысел беларусаў і аб'ект сучаснага лексікаграфічнага апісання. Плытніцтва: тэматычны слоўнік. Рэд. Вераніка Курцова. Мінск: Беларуская навука, 2019, 297 с.
Snigiriova, Natalia; Narodowa Akademia Nauk Białorusi, Minsk
2021-12-12 20:47:23
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11286
be
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11895
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11895
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 225-243
#EVAlucja białoruskiej poezji protestu
Rusiecka, Natalia; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
2021-12-12 20:47:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11895
protest, współczesna poezja białoruska, #evalucja, motyw
be
Artykuł został poświęcony poezji białoruskiej, powstałej w 2020 r. na fali oporu społecznego. Analizę wierszy o wydźwięku społecznym i politycznym przedstawiono na tle życia kulturalnego Białorusi, którego cechą szczególną było powstanie takich projektów, jak kultprotest i #evalucja. Materiałem do danego opracowania posłużyły zarówno białoruskojęzyczne, jak i rosyjskojęzyczne wiersze autorów białoruskich. Wśród twórców, które odreagowały poetyckim słowem na wydarzenia bieżące, są przedstawiciele starszego pokolenia (Uładzimir Niaklajeu, Antanina Chatenka), średniego (Dmitrij Strocew, Siarhiej Pryłucki, Aksana Sprynczan, Tacciana Swietaszowa, Wolha Hronskaja), a także najmłodsi, całkiem nowe nazwiska w literaturze białoruskiej (Kaciaryna Hluchouska (Ioffe), Artur Kamarouski). Teksty poddane analizie w niniejszym artykule pochodzą przede wszystkim z portali internetowych oraz nielicznych publikacji na łamach niezależnej prasy białoruskiej. W pierwszej kolejności zwraca się uwagę na najczęściej wykorzystywane przez poetów motywy, wśród których ważne miejsce zajmują symbole i barwy narodowe. Cechą charakterystyczną poezji protestacyjnej z 2020 r. jest również obecność różnego rodzaju „dialogów” z klasykami literatury białoruskiej. Flaga biało-czerwono-biała, Pogoń, hymny, cytaty z utworów Janki Kupały tworzą świat przedstawiony białoruskiej poezji oporu, właściwy dla tekstów powstałych zarówno w języku białoruskim, jak i rosyjskim. Osobno zwraca się uwagę na takie chwyty stylistyczne, jak forma reportażowa czy tworzenie neologizmów autorskich.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8570
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/8570
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 247-265
Gramatyka białoruska Antoniego Łuckiewicza a uzus językowy w okresie „Naszej Niwy” (wariantywność morfemów fleksyjnych w odmianie przez przypadki rzeczowników białoruskich deklinacji pierwszej)
Bieder, Hermann; Uniwersytet w Salzburgu (Austria)
2021-12-12 20:47:02
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/8570
Anton Łuckiewicz, gramatyka białoruska, kodyfikacja białoruskiego języka literackiego, uzus językowy „Naszej Niwy”
de
Rękopiśmienna Gramatyka białoruska Antona Łuckiewicza (Wilno 1916 r.), jedna z pierwszych prób kodyfikacji nowego białoruskiego języka literackiego początku XX w., stanowi krótki i niezakończony opis uzusu językowego tzw. okresu „Naszej Niwy”. Autor artykułu podjął próbę analizy wariantywności i konkurencji morfemów fleksyjnych w zakresie odmiany przez przypadki rzeczowników deklinacji pierwszej. Z analizy materiału źródłowego wynika, że autor gramatyki nie potrafił jednak rzetelnie udokumentować i dokładnie skodyfikować ówczesny uzus językowy. Jego normy form fleksyjnych w zakresie odmiany przez przypadki zgadzały się ze zwyczajem językowym tylko wtedy, gdy w ówczesnym piśmiennictwie już istniał pewien ustabilizowany uzus, poparty przez system poszczególnych gwar ludowych. Natomiast w wypadku, gdy konkurowały różne końcówki fleksyjne i ich warianty, zaproponowane przez Łuckiewicza normy końcówek rzeczownikowych nieraz nie zgadzały się z rzeczywistością językową z powodu albo błędnej oceny zwyczaju językowego, albo niewystarczającej znajomości zróżnicowania gwarowego, jak również niedocenienia analogicznych procesów wewnątrzjęzykowych oraz obcojęzycznych tendencji asymilacyjnych zachodzących w obrębie odmiany przez przypadki. Zastosowanie błędnych kryteriów metodycznych podczas analizy końcówek fleksyjnych prowadziło niejednokrotnie do nieprawidłowej oceny zjawisk językowych.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9441
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9441
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 187-199
Poetycki model prozy Iwana Ptasznikaua (na przykładzie opowieści Łonwa)
Siwek, Beata; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
2021-12-12 20:46:54
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9441
poetyka; strategie narracyjne; organizacja brzmieniowa; przestrzeń; rytm prozy
pl
Artykuł poświęcony jest zagadnieniu poetyckości prozy Iwana Ptasznikaua, które zostało zilustrowane na przykładzie jednego z najbardziej znaczących tekstów białoruskiego twórcy – opowieści Łonwa (1964). Powieść ta, obudowana wokół problematyki historycznej (wydarzenia drugiej wojny światowej i jej konsekwencje), stanowi doskonały przykład świadomego kształtowania języka narracji oraz dialogów i monologów postaci na fundamencie strategii i technik typowych dla tekstów poetyckich. Świadczą o tym nie tylko liczne metafory i porównania, za którymi białoruski pisarz ukrywa bolesną rzeczywistość wojny, ale też doskonała organizacja składniowa, która uwydatnia nowe płaszczyzny semantyczne utworu. Iwan Ptasznikau w sposób niezwykle umiejętny łączy w obrębie stosunkowo krótkich odcinków tekstu różnorodne typy powtórzeń (anafory, epifory, konkatenacje), wykorzystuje wartości brzmieniowe płynące z powtarzalności określonych głosek i sylab, dzięki którym kreuje sugestywne, nasycone barwami, dźwiękami i zapachami przestrzenie, które stanowią nie tyle tło dla ukazania postaci i zdarzeń, ale współuczestniczą w kształtowaniu sensów i znaczeń wyłaniających się z fabuły. Interesującym wydaje się fakt, łączenia poprzez zabiegi brzmieniowe i składniowe, swoistą nadorganizację językowo-stylistyczną, płaszczyzny narracyjnej z płaszczyzną fabularną. Pojedyncze słowa, nawracające frazy, a także systematycznie nawracające strategie i chwyty składniowe (zwłaszcza te tworzące tzw. poetykę atmosfery) spajają te dwie płaszczyzny tekstu i jednocześnie poszerzają jego pole interpretacyjne.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11102
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11102
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 201-223
Pobożność i pasja: poezja Walanciny Aksak
McMillin, Arnold; Uniwersytet w Londynie
2021-12-12 20:46:57
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11102
poezja białoruska, Kościół, zmysłowość, tożsamość narodowa i język, kwiaty, wino, muzyka
en
Subtelne, ale jednocześnie tajemnicze i ekspresywne teksty Valianciny Aksak obejmują szeroki zakres tematów, w tym aspekty chrześcijańskie (Kościół i wiara), kwestie związane z tożsamością białoruską, gorzkie refleksje dotyczące zdrady wartości narodowych, wino, muzyka, kwiaty, a także sam język, którym poetka operuje z właściwym sobie mistrzostwem . Wiersze Aksak są finezyjne i refleksyjne, jak również realistyczne: poetka opisuje w nich ludzi i miejsca, a także ulubiony trunek: wino. Poezja Aksak często opiera się na efektach muzycznych, odwołuje się do muzyki klasycznej. Jej twórczość, zwłaszcza poświęcona rodzinie (zarówno dzieciom, jak i rodzicom) jest bardzo wzruszająca. Jest poetką, której twórczość zasługuje na lepsze poznanie.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11682
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11682
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 155-171
Problemy atrybucji poetyckiego szkicu dramaturgicznego Atwieczerek
Chaustowicz, Mikałaj; Uniwersytet Warszawski
2021-12-12 20:46:49
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11682
obrazek dramatyczny, A. Rypiński, Adwiaczorak, H. Marcinkiewicz
ru
Artykuł analizuje problem atrybucji obrazka dramatycznego Adwiaczorak: Akazija u karczmie pad Falkowiczami [Podwieczorek: Okazja w karczmie pod Falkowicami] na podstawie znanych i mało znanych publikacji. Hipotezę dotycząca H. Marcinkiewicza jako autora utworu wysnuł R. Ziamkiewicz. Nie miał dokładnych informacji (błędnie podał podtytuł sztuki), ale przekazał ją innym: poinformował F. Alachnowicza i A. Szlubskiego. M. Pijatuchowicz wyraził inny punkt widzenia na autorstwo Adwiaczorka... Jednak w przedmowie do planowanej publikacji rękopisów A. Rypinskiego nie poruszył kwestii autorstwa, choć w wykładach skierowanych do studentów Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego stwierdził, iż obrazek napisał A. Wiaryha-Dareuski (wiadomo na podstawie późniejszych artykułów A. Adamowicza). M. Łarczanka i L. Fihłouskaja, najwyraźniej nie wiedząc nic o rękopisach A. Rypinskiego, odkryli podczas kwerendy w archiwach/bibiotekach w ówczesnym Leningradzie sztukę Adwiaczorak… napisaną przez niejakiego Sazanowicza. Co ciekawe, badacze dość ogólnie scharakteryzowali temat utworu – „życie chłopów pańszczyźnianych”, co generalnie odpowiada tematowi tekstu z rękopisów A. Rypinskiego. Po publikacji w 1988 r. Adwiaczorka… większość badaczy (W. Rahojsza, H. Kisialou, U. Marchel) jednoznacznie opowiedzieli się za autorstwem H. Marcinkiewicza, chociaż W. Skałaban sugerował, aby nie spieszyć się z ostatecznymi wnioskami. Analiza literatury przedmiotu oraz niektóre okoliczności życia literackiego w Witebsku na przełomie lat 50. i 60. XIX w. świadczą, że jest bardzo wątpliwe, iż obrazek dramatyczny Adwiaczorak: Akazija u karczmie pad Falkowiczami napisany jest przez H. Marcinkiewicza. Tymczasem A. Wiaryhę-Dareuskiego lub niejakiego Sazanowicza nie można wykluczyć jako prawdopodobnego autora obrazka.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11262
2021-12-20T11:17:10Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11262
2021-12-20T11:17:10Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 15 (2021); 173-186
Białorusini w utworach Michała K. Pawlikowskiego
Pełczyński, Grzegorz; Uniwersytet Wrocławski
2021-12-12 20:46:51
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11262
Białorusini, literatura kresowa, literatura emigracyjna, M. K. Pawlikowski
pl
Przedmiotem badań autora artykułu są Białorusini w powieściach, esejach i artykułach Michała K. Pawlikowskiego. Pawlikowski był polskim pisarzem, który dzieciństwo i młodość przeżył na ziemiach wschodniej Białorusi. Ostatnie trzydzieści lat swego życia był emigrantem i mieszkał w Ameryce. Tam zajmował się literaturą. W Polsce jego utwory nie były znane. Jego powieści i eseje wydaje się tu od dziesięciu lat. Autor od tego czasu prowadzi badania nad twórczością Pawlikowskiego. Jako antropolog zauważa w niej wiele ciekawych rzeczy. Antropologia literatury interesuje się także opisami różnych ludów. W utworach Pawlikowskiego znajdują się między innymi opisy Białorusinów. Autor je wyszukał i uporządkował. To zajęcie nie było łatwe, bo niewielkie wzmianki o Białorusinach są rozproszone w różnych pracach pisarza. Pawlikowski w Białorusinach widzi głównie chłopów. Jest on zafascynowany ich językiem i kulturą. W małym stopniu dostrzega ich aspiracje narodowe. Zauważa jednak, że zgodnie żyli z Polakami.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11790
2020-12-16T21:26:12Z
sb:IDA
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11790
2020-12-16T21:26:12Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 345-362
Informacje dla Autorów
Goral, Agnieszka
2020-12-15 09:05:44
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11790
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/11789
2020-12-15T08:10:50Z
sb:str
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11789
2020-12-15T08:10:50Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 5-7
Strona tytułowa wraz ze spisem treści
Goral, Agnieszka
2020-12-15 09:03:54
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/11789
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9148
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9148
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 249-268
Polonizmy wśród białoruskich nazw procesów kognitywnych
Rudenka, Alena; Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku
2020-12-15 09:05:15
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9148
czasownik; aspekt; rekcja; zapożyczenie; polonizm
en
Badanie semantyki czasowników – nazw procesów kognitywnych – na materiale języka białoruskiego nie było dotychczas podejmowane. Jako specjalny podsystem leksykalno-semantyczny czasowniki w znaczeniu „procesy mentalne” na materiale innych języków również nie był wcześniej poddany badaniu. Aktualność tego artykułu wynika z braku kompleksowego opisu niniejszego zagadnienia leksykalno-semantycznego. Celem artykułu jest całościowy opis nazw procesów kognitywnych w języku białoruskim. Badaniu poddane zostały cechy semantyczne i składniowe każdego czasownika oraz rodzaje relacji między nimi. Zgodnie z czym definiowane są znaczenia leksykalne, typ każdego leksemu według rodzaju czynności; aktantnу typ czasownika oraz jego związki syntagmatyczne. W artykle zwraca się również uwagę, które czasowniki zapożyczono z języka polskiego i które przez jego pośrednictwo. Nazwy procesów kognitywnych zostały podzielone na kilka grup z semantyką ‘decydować, wnioskować’, ‘zgadnąć’, ‘zrozumieć’, ‘dowiedzieć się’, ‘zapamiętać’, ‘przypomnieć’. Spośród czterdziestu jednostek siedem zapożyczono z języka polskiego lub język polski pełnił rolę pośrednika w ich zapożyczeniu. W podgrupie semantycznej ‘decydować, wnioskować’ za pośrednictwem języka polskiego do białoruszczyzny zapożyczono leksemy дэдукаваць, разважыць, размеркаваць, разрахаваць. Trzy kolejne polonizmy mają semantykę ‘zrozumieć’, ‘dowiedzieć się’. Z języka polskiego zapożyczono wyrazy дапяць i распрацаваць. Brus. асэнсаваць ma korzenie łacińskie, ale do białoruszczyzny został zapożyczony przez polskie pośrednictwo. Wszystkie te leksemy, z wyjątkiem niedawnego zapożyczenia дапяць, były używane już w okresie starobiałoruskim. Są one przechodnie – taka sama rekcja była typowa dla tych czasowników w języku polskim. Czasownik дапяць używany jest bez obiektu lub ze zdaniem podrzędnym dopełnieniowym.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9169
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9169
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 235-247
Osobliwości tłumaczeń biblijnych z terenów Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI wieku
Kozhynava, Ala; Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku
2020-12-15 09:05:11
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9169
tłumaczenia biblijne; XVI wiek; Rzeczpospolita; Wielkie Księstwo Litewskie; Księga Koheleta
en
Niniejszy artykuł ma charakter przeglądowy, jest poświęcony tłumaczeniom biblijnym, które powstały w XVI w. na terenie Rzeczpospolitej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W tekście na przykładzie wierszy 1.5–7 z Księgi Koheleta rozpatruje się konkretną technikę translatorską oraz przyczyny różnic między tekstem oryginalnym i przetłumaczonym na inny język. W badaniu zastosowano metodę analizy tekstologicznej. Autor dochodzi do następujących wniosków. Po pierwsze, może to być konflikt różnych systemów językowych, ponieważ język oryginalny i język tłumaczenia biblijnego odnoszą się nie tylko do różnych grup, ale także do różnych rodzin językowych. Po drugie, dokładności tłumaczenia może przeszkadzać odmienne rozumienie tekstu z powodu różnic religijnych. W czasie stworzenia większości słowiańskich tłumaczeń biblijnych chrześcijańska egzegetyka zasadniczo różniła się zarówno od starożytnego rozumienia świętych tekstów, jak i od interpretacji przyjętej w tradycji rabinicznej. Po trzecie, różnice intertekstualne mogą wynikać z różnic kulturowych, które nie mają nic wspólnego z systemem religijnym. Po czwarte, różnica między oryginałem a tłumaczeniem wynika z faktu, że nie wszyscy tłumacze byli równie utalentowanymi lingwistami, znali dobrze język oryginalny. Dlatego w strukturze tekstowej tłumaczenia możemy się spotkać z różnego rodzaju odchyleniami od treści i formy oryginału, aż po błędy językowe i merytoryczne.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9772
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9772
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 269-278
Profesor Ignacy Daniłowicz i jego spuścizna paleograficzna. Uwagi na marginesie transliteracji „Latopisca Litwy i Kroniki Ruskiej”
Citko, Lilia; University of Bialystok; College of Linguistics
2020-12-15 09:05:21
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9772
paleografia; cyrylica; łacinka; transliteracja samogłosek i spółgłosek; Latopis supraski
en
Pochodzący z Podlasia XIX-wieczny uczony, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, a następnie kolejno Charkowskiego, Kijowskiego oraz Moskiewskiego, Ignacy Daniłowicz pozostawił po sobie bogatą i wartościową spuściznę naukową. Prawnik i historyk z wykształcenia, przejawiał też niemałe zdolności językoznawcy i paleografa zafascynowanego językiem ruskich dokumentów do dziejów Litwy. Pracę z nimi niewątpliwie ułatwiała mu znajomość podlaskiej mowy. Główna uwaga w tekście skupiona została na sposobach transponowania na alfabet łaciński Latopisu supraskiego, który powstał na początku XVI wieku jako tekst cyrylicki. Analiza zastosowanych przez Daniłowicza rozwiązań w zakresie transliterowania samogłosek i spółgłosek pokazała dobre opanowanie warsztatu paleografa mimo braku przygotowania językoznawczego.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9892
2020-12-16T12:07:44Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9892
2020-12-16T12:07:44Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 297-312
Transpozycja elementów onomastycznych języków słowiańskich w języku białoruskim
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/9892/37397
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/9892/37398
Haponienka, Iryna; Belarusian State University, Minsk; Faculty of Philology
2020-12-15 09:05:29
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9892
transpozycja międzyjęzykowa; język białoruski; języki słowiańskie; onim; standaryzacja onomastyczna
en
W artykule analizowane są sposoby transpozycji jednostek onomastycznych z języków słowiańskich do języka białoruskiego. Znaczenie takich badań jest związane z intensyfikacją problemów przeniesienia nazw własnych jednego języka za pomocą środków innego na tle współczesnego rozszerzenia procesów komunikacji kulturowej i ekonomicznej. Podczas pracy nad tematem autorka wychodziła z założenia, że obecnie w białoruskiej praktyce onomastycznej zostały wyraźnie określone ogólne zasady transponowania onimów słowiańskich, a algorytmy ich zastosowania do konkretnego materiału językowego znajdują się na razie w fazie opracowania. Przedstawiono przydatność dla leksyki onomastycznej istniejących zasad międzyjęzykowej transpozycji (tłumaczenie, transkrypcja, transliteracja), poddano analizie obiektywne trudności włączenia obcojęzycznych onimów w białoruski kontekst językowy. Dokonano przeglądu wyników prac przeprowadzonych przez onomastów białoruskich i służby państwowe, dotyczących normalizacji i standaryzacji pisemnego opracowania różnych rodzajów słowiańskich onimów w systemie języka białoruskiego. Wymienione zostały odpowiednie przepisy regulujące tę sferę onomastyki. Przeanalizowano nieopracowane aspekty problematyki słowiańsko-białoruskich kontaktów onomastycznych. W pracy wykorzystano metodę opisową, porównawczą, przeglądowo-analityczną oraz metodę analogii. W sumie analiza wykazała, jak istotne znaczenie ma uregulowanie zasad i reguł słowiańsko-białoruskiego przeniesienia onimów. Uwzględnienie wyników badań pozwala usytuować główne kierunki przyszłych działań w tej dziedzinie w obrębie doskonalenia obowiązującej normy w dokumentacji i tworzenia nowych instrukcji, które obejmowałyby wszystkie języki słowiańskie i maksymalną ilość wariantów onimicznych.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/10084
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10084
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 71-86
„Między pomnikami zwycięzców a grobami na wiejskich cmentarzach”. Polska – Białoruś. Rozważania o historiozofii
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/10084/40562
Bugajska-Więcławska, Joanna; Uniwersytet Marii curie-Skłodowskiej w Lublinie
2020-12-15 09:04:21
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10084
Polska; Białoruś; historiozofia; historia mówiona; pogranicze
en
Celem badań jest ukazanie ideowo-politycznych i metodologicznych uwarunkowań interpretacyjnych w historiografiach Polski i Białorusi. Za przykład badawczy obrano interpretacje dotyczące wydarzeń z września 1939 r. na pograniczu II Rzeczypospolitej Polskiej oraz Związku Radzieckiego i poddano je analizie porównawczej. Białorusini podważają prawdziwość danych ze spisów powszechnych ludności II RP (składu narodowościowego tych ziem we wrześniu 1939 r.), interpretują wystąpienia ludności żydowskiej a zwłaszcza białoruskiej jako element sprawiedliwości społecznej. Polacy przyjmują kryterium granic historycznych dowodząc ciągłości państwowości na danym obszarze zgodnie z prawem międzynarodowym. Zwracają uwagę na brak ostrego określenia w historiografii białoruskiej obszaru terytorialnego nazywanego „Białorusią Zachodnią”. Pada też zarzut o generalizowanie obszaru województw: wileńskiego, białostockiego i nowogródzkiego. Polskie powszechne rozumienie całych „Kresów Wschodnich” to z kolei generalizacja obszarów etnicznej Białorusi, Litwy, Ukrainy i południowo-wschodniej Łotwy. W wyniku podsumowań określono wyznaczniki sporu historiozoficznego. Interpretacje historiografii polskiej opierają się na argumentacji propaństwowej: polskiej i jednocześnie anty-radzieckiej, podczas gdy narracja strony białoruskiej wynika z kontekstu narodowo-etnicznego wspartego ideologią sowiecką/postsowiecką. Opisano ewolucję metodologiczną (wykorzystywanie w badaniach historii mówionej) w Republice Białoruś. Na koniec zaproponowano dalsze poszerzanie pola metodologicznego w badaniach historycznych o teorie z dziedziny pogranicza. Uznano, że takie otwarcie dyscyplinarne pozwoli dwustronnie złagodzić spór a badania polsko-białoruskie zyskają kompatybilność.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9255
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9255
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 215-232
Poezja białoruskojęzyczna Miry Łukszy: intencje świadomości artystycznej
Bradzikhina, Ala; Homelski Uniwersytet Państwowy im. Franciszka Skaryny
2020-12-15 09:05:06
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9255
Mira Łuksza; poezja; intencje świadomości artystycznej; strach; fizyczność
en
Artykuł został poświęcony cechom intencjonalności świadomości autora na przykładzie poezji białoruskojęzycznej Miry Łukszy. Jak wykazało badanie, w analizowanych utworach literackich strach nierzadko wpływa na stan psychiczny lirycznej bohaterki, stojącej w obronie wyznawanych wartości patriotycznych i moralnych. Autor artykułu szczególną uwagę zwraca na fizyczność i jej funkcje w tekście poetyckim, percepcję dotykową jako główne narzędzie eksploracji lirycznej rzeczywistości, destrukcyjność ciała ludzkiego jako źródło bólu wewnętrznego; role stanów cielesnych w opisie problemów filozoficznych i religijno-filozoficznych. Rozumiejąc samotność jako nieuchronny finał każdej ludzkiej historii (miłości, walki, a nawet egzystencji jako całości), poetka z charakterystycznej dla niej trafną paradaksalnością sformułowań świadomie wybiera samotność dla swojej lirycznej bohaterki, a jednocześnie podkreśla wyjątkową ważność miłości w życiu człowieka. Cielesność jako jedna z wyraźnych intencji artystycznej świadomości M. Łukszy w połączeniu z myślą o identyczności, pokrewieństwie i jedności świata żywego i martwego, antropomorfizm stanowi podstawową zasadę lirycznej interakcji bohaterki z otaczającą rzeczywistością – takrylną. Jej doznania cielesne charakteryzują się niezwykłą intensywnością i czułością. Wyróżniono cechy stylu M. Łukszy, związane z wyżej wymieniononymi intencjami: lakoniczność, paradoksalność, graficzność obrazu, oschłość emocjonalna, aforystyczność.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/10312
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10312
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 157-170
Poezja panegiryczna Cypriana Bazylika. Wiersze poświęcone Mikołajowi Radziwiłłowi Czarnemu i Mikołajowi Radziwiłłowi Rudemu
Chemperek, Dariusz; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; Instytut Filologii Polskiej
2020-12-15 09:04:48
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10312
Biblia brzeska; reformacja; panegiryk; bracia polscy; drukarnia
en
Cyprian Bazylik to renesansowy poeta, drukarz w Brześciu Litewskim, tłumacz i muzyk silnie związany z domem Radziwiłłowskim. Tworzył w języku polskim. Artykuł poświęcony jest dwu wierszom z roku 1566, dedykowanych przez Bazylika zmarłemu Mikołajowi Radziwiłłowi Czarnemu i żyjącemu Mikołajowi Radziwiłłowi Rudemu. Są jednymi z najstarszych polskojęzycznych wierszy panegirycznych na Litwie i nie były dotąd analizowane z religijnego punktu widzenia. Oba utwory znajdują się w ramie wydawniczej dwu druków, opracowanych przez Tomasza Falconiusa, litewskiego antytrynitarza, będących edycjami części Biblii brzeskiej i wydanych w oficynie brzeskiej przez Bazylika. Treści panegiryczne są w obu tekstach poetyckich zaskakująco zdawkowe, natomiast ujawnia się w nich Bazylik (znany jako ewangelik reformowany) jako niedwuznaczny zwolennik antytrynitaryzmu. Utwory te są ciekawym świadectwem sytuacji, w jakiej znaleźli się bracia polscy na Litwie po śmierci (1565) protektora tego wyznania Radziwiłła Czarnego. Niezwykły ton wiersza skierowanego do Mikołaja Rudego – zarazem prośby i religijne groźby – świadczy zarówno o złej sytuacji antytrynitarzy litewskich (musiała się ona pogorszyć w ciągu pół roku) jak i o wysokim poczuciu godności własnej poety.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9821
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9821
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 203-214
Miejsce twórczości Uładzimira Karatkieviča w dyskursie o tożsamości Białorusinów
Wielg, Tomasz; Uniwersytet w Opolu
2020-12-15 09:05:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9821
Karatkevič; literatura białoruska; tożsamość narodowa; historia Białorusi
en
Głównym celem twórczości U. Karatkeviča pozostawała zawsze próba ożywienia i wzmocnienia poczucia tożsamości narodowej Białorusinów. W literaturze białoruskiej nie było wcześniej pisarza, który całą swoja twórczość poświęcił dziejom własnego narodu. Pisarz opisywał w swoich utworach wzloty i upadki Białorusinów, pokazywał ich próby uzyskania niepodległości, kształtował w swoim czytelniku podstawy białoruskiej tożsamości narodowej. W latach 50. i 60. XX w. w ZSRR nie było łatwo promować i propagować prawdziwą historię Białorusi, piękno języka białoruskiego i białoruską tożsamość narodową. Za swoje działania w tej dziedzinie Karatkevič był często piętnowany i karany. Artykuł przedstawia wpływ twórczości pisarza na kształtowanie białoruskiej tożsamości narodowej. Zmagania Karatkieviča z zastojem, a wręcz wstecznością ery Breżniewa najwyraźniej wyczuwalne były w jego proteście i walce o szacunek dla języka białoruskiego, historii własnej ojczyzny oraz ochrony przyrody i zabytków kultury materialnej. Pisarz widział nierozerwalną jedność pomiędzy tymi na pierwszy rzut oka różniącymi się problemami. Niepamięć społeczna, której jedną z przyczyn jest celowe zaburzanie prawdy historycznej doprowadza do wynarodowienia i zatarcia narodowej samoświadomości. Manipulowanie przeszłością i przymuszanie do zapominania o różnych niewygodnych wydarzeniach historycznych unicestwia tożsamość społeczeństw. Temu właśnie przeciwstawić się chciał i przeciwstawiał się swoja twórczością Uładzimir Karatkievič.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9420
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9420
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 279-295
Przerwanie czy przetrwanie (staro)białoruskiej tradycji piśmienniczej w XVIII wieku? Przyczynki do dyskusji nad rozwojem literackiego języka białoruskiego na materiale wydań bazyliańskich drukarni z Supraśla i Wilna
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/9420/35273
Getka, Joanna Aleksandra; Uniwersytet Warszawski
2020-12-15 09:05:24
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9420
prosta mowa; język ruski; język starobiałoruski; XVIII wiek; przerwanie tradycji piśmienniczej
en
W niniejszym artykule zaprezentowano elementy prostej mowy, ruskiej mowy XVIII wieku, świadectwem której są teksty o charakterze religijnym z tego okresu wydane w bazyliańskiej drukarni w Supraślu (Sobranije pripadkov, 1722, Kratkoje soslovije, 1759, Pouczenije o obrjadach, 1788). Analiza języka tekstów supraskich została uzupełniona analizą tekstu, wydanego w drukarni zakonnej w Wilnie (Ecphonemata Liturgiey Greckiey 1671), w języku cerkiewnosłowiańskim, jednak z zastosowaniem czcionki łacińskiej. Ze względu na różnego rodzaju czynniki: polityczne czy stereotypy naukowe teksty o charakterze religijnym były pomijane w badaniach nad językiem (prostą mową, ruską mową) i piśmiennictwem białoruskim XVIII wieku. Zarejestrowane w nich cechy językowe świadczą o potrzebie rewizji upowszechnionego w latach 60. XX wieku przez wybitnych badaczy języka białoruskiego: Arkadzia Żurauskiego i Iwana Kramko i podtrzymanego przez innych badaczy, aksjomatu na temat zaniku języka starobiałoruskiego w XVIII wieku. Swoją tezę skonstruowali oni na podstawie analizy czynników: graficznego, gramatycznego, ortograficznego, leksykalnego oraz gatunkowego. Koronnym argumentem za zerwaną ciągłością tradycji było wyliczenie specyficznych cech piśmiennictwa starobiałoruskiego, nieobecnych we współczesnym literackim języku białoruskim. Zgodnie z danymi z analizowanych druków bazyliańskich należy mówić o ewolucyjności procesu rozwoju białoruskiego języka literackiego.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/10297
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10297
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 33-55
Badania dotyczące praktyki postu w rosyjskiej historiografii kościelnej w okresie przedrewolucyjnym
Zavalniuk, Uladzislau; Parafia św. Szymona i św. Heleny w Mińsku
2020-12-15 09:04:07
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10297
religia; post; historiografia cerkwi rosyjskiej
en
Chrześcijaństwo od wieków określało ideologię rozwoju społecznego Europy. Cerkiew znacząco wpływała na bieg wydarzeń historycznych, konstytuując światopogląd jednostki i społeczeństwa. Post chrześcijański jest ważnym składnikiem odrodzenia duchowego, sposobem opanowania naturalnych ludzkich instynktów, wyrazem posłuszeństwa wobec Boga. Chociaż historiografia postu nie została dotąd szczegółowo zbadana, wzbudza ona obecnie duże zainteresowanie badaczy jako kwestia aktualna i perspektywiczna. Celem pracy jest określenie kierunków badań nad postem, podjętych przez związanych z cerkwią historyków w okresie narodzin i rozwoju rosyjskiej historiografii cerkiewnej. Powstanie państwa absolutystycznego w Rosji wywołało działania reformatorskie, które znacząco wpłynęły na rozwój nauk historycznych. Autor artykułu analizuje genezę i rozwój rosyjskiej historiografii cerkiewnej w okresie cesarstwa (1725–1917), omawia stan badań nad postem w ujęciu związanych z cerkwią historyków rosyjskich. Pod koniec XVIII i w pierwszej połowie XIX wieku badacze nie stawiali konkretnych celów badawczych, więc wyniki ich ustaleń były obarczone prawosławną apologetyką i ograniczały się do opisu spuścizny rosyjskiej hierarchii cerkiewnej. To zadecydowało o uproszczeniu analiz, opierających się na prowidencjalizmie jako metodzie badawczej. Dopiero w okresie reform liberalnych w latach 60. XIX wieku intensyfikuje się działalność badawcza, a prace historyków stają się wieloaspektowe. Badania nad postem prowadzono przy wykorzystaniu źródeł greckich, łacińskich i słowiańskich. W badaniach historycznych dotyczących postu zaszły duże zmiany: obecnie dominują tendencje do wyboru i prezentacji w monografiach wąskiej problematyki. Post jest opisywany w powiązaniu z historią ogólną chrześcijaństwa i prawosławia, a także w kontekście teologii etyki, w której historia postu zajmuje znaczące miejsce.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9755
2021-01-26T18:04:27Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9755
2021-01-26T18:04:27Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 57-69
U progu dymisji. Wojewoda poleski Jan Krahelski wobec sytuacji na Polesiu w 1932 r.
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/9755/36734
Cichoracki, Piotr; Uniwersytet Wrocławski
Dufrat, Joanna; Uniwersytet Wrocławski
2020-12-15 09:04:15
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9755
Polesie; mniejszości narodowe; II Rzeczypospolita; wielki kryzys; Jan Krahelski
en
Na 1932 r. przypadło w II Rzeczypospolitej Polskiej apogeum tzw. wielkiego kryzysu gospodarczego. Odbił się on zwłaszcza na położeniu mieszkańców wsi, także tej zdominowanej przez mniejszości narodowe w województwach wschodnich. Jednym z takich regionów było Polesie. Tekst poświęcony jest odpowiedzi na pytanie, jak w sytuacji załamania ekonomicznego reagowali przedstawiciele administracji państwowej, której przedstawicielem był również Jan Krahelski – wojewoda poleski w latach 1926–1932. Pod koniec okresu sprawowania urzędu niejednokrotnie artykułował on swoje poglądy na temat stanu województwa i pożądanych środków, które powinny zneutralizować skutki kryzysu. Tekst oparty jest o materiał archiwalny pozyskany z archiwów Polski, Białorusi i Rosji. Krahelski był zwolennikiem umiarkowanej polityki narodowościowej. Odżegnywał się od polonizacji mniejszości narodowych i niemal do końca sprawowania stanowiska wojewody starał się nie eskalować represji politycznych. Radykalizacja nastrojów społecznych związana z pogłębiającym się załamaniem ekonomicznym zmusiła go do rewizji stanowiska w kwestii metod zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego. Analiza materiału źródłowego, dla której ważnym punktem odniesienia jest również wystąpienie zbrojne do jakiego doszło w lecie 1932 r. na pograniczu powiatu koszyrskiego (województwo poleskie) i kowelskiego (województwo wołyńskie), wskazuje, że administracja w województwach wschodnich mogła właściwie diagnozować ogólny stan powierzonego jej terytorium, ale jednocześnie niedoskonale rozpoznać jego źródła, w efekcie czego mogła zostać zaskoczona załamaniem porządku.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9634
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9634
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 103-116
Polesie: pogranicze archaicznych tradycji (na przykładzie polskiej, białoruskiej i ukraińskiej obrzędowości rodzinnej)
Kondratiuk, Olena; Państwowe Naukowe Centrum Ochrony Dziedzictwa Kulturowego przed Katastrofami Technologicznymi w Kijowie
2020-12-15 09:04:34
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9634
dziecko; śmierć; ochrzczeni rodzice; okno; kołyska; Polesie
en
Polesie przyciąga obecnie uwagę etnologów i antropologów, gdyż wciąż pozwala na utrwalenie reliktów archaicznych obrzędów, w tym z cyklu życia rodzinnego. Nowoczesne podejście społeczno-humanistyczne oddaje przewagę badaniom konkretnych realiów w otaczającego człowieka świata w poszczególnych regionach. Autor artykułu podejmuje wciąż aktualną tematykę, która dotyczy przyczyn przedwczesnej śmierci w wieku dziecięcym i sposobów ochrony małoletnich przed nią w tradycyjnej kulturze ludowej na Polesiu. Celem pracy jest analiza przyczyn śmiertelności oraz podstawowych rytuałów magicznych związanych z ochroną dzieci przed przedwczesną śmiercią; analiza roli i znaczenia formuł słownych; analiza markerów przedmiotowych i „miejsc wspólnych” w tym procesie. Przedmiotem badań są obrzędy rodzinne jako składnik kultury ludowej mieszkańców Polesia. Podstawą metodologiczną pracy są zasady obiektywizmu i historyzmu. Do opracowania materiałów pochodzących z badań terenowych, archiwalnych, etnograficznych i folklorystycznych wykorzystano metody analizy porównawczej i strukturalno-funkcjonalnej. Bazę źródłową badań stanowią materiały zebrane w terenie przez autora oraz nagrania innych naukowców z Państwowego Naukowego Centrum Ochrony Dziedzictwa Kulturowego przed Katastrofami Technologicznymi, wykonanymi podczas kompleksowych wypraw historyczno-etnograficznych na terenie Polesia. Ludowe sposoby ochrony dziecka przed chorobą i śmiercią miały na celu jej „oszukanie” poprzez magiczne rytuały. Większość z nich wiąże się z wyborem rodziców chrzestnych, imieniem dziecka, imitacją kupna-sprzedaży dziecka, przeniesieniem dziecka przez okno, pochówkiem z kołyską itp.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9579
2020-12-16T15:44:48Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9579
2020-12-16T15:44:48Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 313-336
Obraz wody we frazeologii i paremiologii polskiej i białoruskiej
Wysoczański, Włodzimierz; Uniwersytet Wrocławski
2020-12-15 09:05:36
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9579
frazeologizmy; paremie; język polski; język białoruski; językowy obraz świata; językowy obraz wody
en
Problematyka oglądu wody w językach słowiańskich jest zauważalna. Wielostronnie przybliżone zostało językowe postrzeganie wody w polszczyźnie, zwłaszcza ludowej. Zaznaczone jest też językowe przedstawienie wody w języku białoruskim. Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie utrwalonego w języku obrazu wody w świetle wyprofilowania frazeologicznego i paremiologicznego na materiale jednostek słownikowych języka polskiego i języka białoruskiego w planie konfrontacji międzyjęzykowej. Zebrany materiał pozwala dostrzec w budowaniu językowego obrazu wody zasadnicze perspektywy jej oglądu i wyróżnić podstawowe profile z wieloma specyfikującymi je fasetami. Analiza ukazuje potoczne opisanie wody jako takiej oraz – w szczególności – powiązań wody z różnorodnymi pojęciami, zwłaszcza związków z człowiekiem. Odzwierciedlone jest wskazanie, skąd się bierze woda, precyzowana jest ilość wody w określonych przejawach, są informacje o wodzie w danym czasie i miejscu oraz o jej dostępności. Odtworzone jest życie w wodzie i nad wodą. Zarejestrowane są atrybuty wody i jej oddziaływanie na niektóre obiekty, zdatność, niezdatność bądź szkodliwość wody, a także odniesienie wody względem czegoś. Odnotowywana jest wartość i walory wody. Utrwalona jest woda w funkcjonowaniu człowieka i życiu zwierząt. Ukazane jest zapotrzebowanie na wodę. Dokonana rekonstrukcja językowego obrazu wody w ujęciu porównawczym na materiale frazeologiczno-paremicznym języka polskiego i języka białoruskiego unaocznia przeważające zbieżności i dość znaczne odmienności.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9182
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9182
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 87-101
Stefan Batory w pamięci historycznej Grodna i jego mieszkańców (XX – początek XXI wieku)
https://journals.umcs.pl/sb/article/download/9182/34124
Marozau, Siarhei; Grodzieński Uniwersytet Państwowy im. Janki Kupały
2020-12-15 09:04:28
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9182
Grodno; Stefan Batory; pamięć historyczna; „miejsca pamięci”
en
We współczesnej Białorusi zainteresowanie postacią króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Stefana Batorego oraz jego epoką należy tłumaczyć rozwojem badań naukowych poświęconych zaniedbanej w czasach sowieckich historii politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej. Posiadająca stuletnią tradycję i zakorzeniona najsilniej na Grodzieńszczyźnie pamięć historyczna o władcy jest związana z rolą, jaką odegrał on w dziejach miasta: Grodno zawdzięcza Batoremu pozycję miasta królewskiego i atrakcyjny wizerunek historyczny. W oparciu o topografię Grodna w artykule omówiono miejsca związane z Stefanem Batorym: Stary Zamek jako jedyny zachowany po dziś dzień zamek królewski na Białorusi (oprócz tzw. Nowego Zamku), który w latach trzydziestych XX w. planowano przebudować na wzór krakowskiego Wawelu (tzw. Wawel nad Niemnem), znana w historii europejskiej medycyny Batorówka (miejsce przeprowadzenia sekcji zwłok Stefana Batorego), kościół Najświętszej Maryi Panny (zwany też Farą Witoldową) – najsłynniejszy białoruski kościół zniszczony przez władze komunistyczne, symbol Grodna. W artykule opisano trzy etapy ewolucji pamięci mieszkańców Grodna o Batorym w XX i na początku XXI wieku: od pozytywnego wizerunku w latach 1919–1939, poprzez białą plamę w historii w czasach radzieckich (król wyprawiający się na Wschód nie mógł być symbolem miasta), do „rehabilitacji” w latach 90. i dużego zainteresowanie postacią króla w ostatnich latach. Autor podkreśla wkład historyków Grodna (J. Jadkouski; wydarzenia naukowe organizowane przez D. Karawego) w projekty kultywujące pamięć historyczną mieszkańców regionu. Omówiono formy i sposoby manifestowania pamięci o Batorym: ogólnokrajowe obchody 400-lecia urodzin Batorego w 1933 r. (apogeum jego czci); wpisanie do współczesnego kalendarza pamiętnych dat dnia pamięci Batorego (12 grudnia), ufundowanie na miejscu Fary Witoldowej pomnika upamiętniającego dawny kościół (2014) oraz ujawnienie nowych okoliczności wyburzenia świątyni w 1961 r., „Święto Stefana Batorego” i inne. Opisano różne oceny Batorego jako władcy w opinii współczesnych mieszkańców Grodna: od pozytywnych, uznających go za silną postać polityczną w Europie Wschodniej i Środkowej drugiej połowy XVI w. do negatywnych, związanych z postulatem usunięcia króla z historii miasta (ponieważ faworyzował jezuitów, „tłumił” miejscowych). Omówiono zagadnienia, które w ostatnim czasie nurtują opinię publiczną miasta: odbudowa Fary Witoldowej, przebudowa Starego Zamku i ufundowanie pomnika Batorego. Kwestie te nabierają nowego znaczenia w kontekście rozwoju Grodna jako ośrodka turystycznego. Ich uregulowanie może dać silny impuls dla rozwoju turystyki na Białorusi.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9147
2020-12-15T08:05:45Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9147
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 11-32
Eufrozyna – Przedsława – Prakseda – Paraskiewa w białorusko-litewskich kronikach XVI wieku
Semianchuk, Albina; Grodzieński Uniwersytet Państwowy im. Janki Kupały
2020-12-15 09:03:57
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9147
Eufrozyna Połocka; Księstwo Połockie; Kroniki litewsko-białoruskie; Wielkie Księstwo Litewskie
en
W drugiej redakcji kronik białorusko-litewskich (Krasińskiego, Raczyńskiego, Towarzystwa Archeologicznego i innych) zapisano historię o podporządkowaniu Połocka przez wielkich książąt litewskich, zwaną przez badaczy „Opowieścią o Połocku”. Uważa się, że pochodzi ona z początku XVI w. i powstała z inicjatywy wojewody połockiego, a następnie kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego Olbrachta Gasztołda. W opowieści najstarsze dzieje Połocka przeplatają się z historią Wielkiego Księstwa Litewskiego, a także legendą o rzymskim pochodzeniu szlachty litewskiej. Fabuła przypomina fragmenty Żywotu Świętej Eufrozyny (Połockiej), ale imiona książąt połockich i litewskich są trudne do identyfikacji. Powstaje pytanie: kto i dlaczego zamieścił na kartach drugiej redakcji tak zagmatwaną opowieść o książętach połockich? Jak wiadomo, pierwsza redakcja latopisu Wielkiego Księstwa Litewskiego (koniec XIV – pierwsza połowa XV wieku) została poświęcona głównie najstarszej historii Rosji. Na początku XVI w. zaistniała potrzeba opracowania „narodowego” dyskursu historycznego. W tym celu należało połączyć tzw. rosyjskie oraz litewskie komponenty etniczno-religijne Wielkiego Księstwa Litewskiego, aby ideologicznie wzmocnić dominację wielkich książąt litewskich w najstarszym księstwie połockim. Nastąpiło wówczas stopniowe przejście od przestrzeni kulturowej Slavia Orthodoxa do przestrzeni kulturowej Slavia Romana (Riccardo Picchio). W artykule wykorzystano różnorodne metody badawcze: analiza materiału źródłowego i archeograficznego, metoda porównawczo-historyczna, częściowo metoda hermeneutyczna. W toku badania ustalono, że napisany najprawdopodobniej w XII w. Żywot Eufrozyny (Połockiej), zapomniany przez ówczesnych intelektualistów, w Połocku pozostawił pewne echa kultu świętej, zwłaszcza miejsca jej kultu oraz krzyż. Żywot… został przeredagowany zgodnie z oczekiwaniami pewnych grup społecznych, a następnie – w znacznie zmienionej formie – stał się częścią drugiej redakcji latopisów Wielkiego Księstwa Litewskiego.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/10313
2020-12-16T10:11:08Z
sb:ART
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10313
2020-12-16T10:11:08Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 171-201
Wiersz Jana Kazimierza Paszkiewicza "Polska kwitnie łaciną…" jako mistyfikacja literacka
Bahdanovich, Iryna; Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku
2020-12-15 09:04:54
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10313
poemat Польска квитнет лациною… (Polska kwitnie łaciną...); Jan Kazimierz Paszkiewicz; spis Słucki I Wiekiego Statutu Litewskiego z 1529 r.; rekonstrukcja hermeneutyczna; mistyfikacja literacka; ideologia panslawizmu
en
W artykule została zaprezentowana nowa interpretacja słynnego białoruskiego siedemnastowiecznego (datowanego na 22 sierpnia 1621 r.) wiersza Польска квитнет лациною... (Polska kwitnie łaciną...), za autora którego uważany jest Jan Kazimierz Paszkiewicz. W literaturze białoruskiej utwór uznawany jest za przykład tekstu o charakterze patriotycznym oraz jako hymn ku chwale rodzimego języka białoruskiego. Jak dowodzi przeprowadzona analiza, przynależność poematu do swojej epoki nie jest kwestią oczywistą, czego dowodzą dodatkowe, uwzględnione w artykule czynniki decydujące o tajemniczości i anachroniczności poematu. Autor proponuje hermeneutyczną rekonstrukcję alternatywnej historii powstania wiersza Jana Kazimierza Paszkiewicza Польска квитнет лациною…, opartą na hipotezie, że badany utwór stanowi pochodzącą z lat 40. XIX w. udaną mistyfikację literacką wileńskiego gubernatora generalnego i miłośnika antyków A.W. Siemionowa, zaplanowaną w celu utrwalenia na okupowanych po rozbiorach Rzeczypospolitej ziemiach historycznej Litwy i Białorusi ideologii panslawizmu i legitymizacji dominacji Imperium Rosyjskiego. Realizacja tego projektu była możliwa dzięki dostępności dokumentów archiwalnych a zwłaszcza znajomości napisanego w języku starobiałoruskim i zawierającego wiele niepowiązanych dokumentów. różnego rodzaju wpisów oraz pustych stron rękopisu spisu słuckiego pierwszego Wielkiego Statutu Litewskiego z 1529 r. Kopiowanie i dokonywanie zmian w manuskryptach umożliwiała dostępna wówczas technika litografii.
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/10378
2020-01-31T09:11:17Z
sb:IDA
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10378
2020-01-31T09:11:17Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 13 (2019); 425-440
Informacje dla Autorów
Redakcji, Sekretarz
2019-12-30 00:00:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10378
an
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/10377
2020-07-10T13:11:07Z
sb:str
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10377
2020-07-10T13:11:07Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 13 (2019); 5
Strona tytułowa wraz ze spisem treści
Redakcji, Sekretarz
2019-12-30 00:00:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10377
ang
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/10310
2020-01-31T09:11:17Z
sb:SPR
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10310
2020-01-31T09:11:17Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 13 (2019); 411-416
International workshop ‘Contested Spaces and Symbolic Landscapes in Texts from the Early Modern Grand Duchy of Lithuania and its Neighbouring Regions’ (University of Passau, Germany, 29–30 March 2019)
Gerus, Angelina; Białoruski Uniwersytet Państwowy. Wydział Filologiczny
Davydava, Anastasia; Białoruski Uniwersytet Państwowy. Wydział Filologiczny
2019-12-30 00:00:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/10310
en
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9900
2020-01-31T09:11:17Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9900
2020-01-31T09:11:17Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 13 (2019); 397-402
Liberating the Past and Transgressing the National. Simon Lewis. Belarus – Alternative Visions: Nation, Memory and Cosmopolitanism. Routledge, New York/London, 2019 (BASEES / Routledge Series on Russian and East European Studies). XI, 230 pages.
Rutz, Marion; Uniwersytet w Giessen
2019-12-30 00:00:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9900
en
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9877
2020-12-15T08:05:45Z
sb:SPR
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9877
2020-12-15T08:05:45Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 14 (2020); 339-343
International Scientific Conference Polish-Belarusian Cultural, Literary, and Linguistic Relationship, Wisznice 2019
Lyubetskaya, Katsiaryna; Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku
2020-12-15 09:05:42
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9877
en
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/8961
2020-01-31T09:11:17Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/8961
2020-01-31T09:11:17Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 13 (2019); 389-396
Significant Contribution to the Research on the Uurbanonymity of the Polish-Eastern Slavic Linguistic and Cultural Borderland Monika Famielec, Урбанонимы города Бреста XX века [Urbanonyms of the city of Brest of the XX century], Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2018, 292 pp.
Sajewicz, Michał; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wydział Humanistyczny
2019-12-30 00:00:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/8961
en
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9643
2020-01-31T09:11:17Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9643
2020-01-31T09:11:17Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 13 (2019); 403-405
Sąsiedztwa III RP – Białoruś. Zagadnienia społeczne, eds. Maciej Dębicki and Julita Makaro, Wrocław: Wydawnictwo GAJT, 2019
Radzik, Ryszard; Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
2019-12-30 00:00:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9643
en
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9700
2020-01-31T09:11:17Z
sb:REC
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9700
2020-01-31T09:11:17Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 13 (2019); 406-408
Wojciech Śleszyński, Historia w służbie polityki. Zmiany polityczne a konstruowanie przekazu historycznego na ziemiach białoruskich w XX i XXI wieku, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2018
Radzik, Ryszard; Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
2019-12-30 00:00:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9700
en
oai:ojs.umcsd.home.net.pl:article/9428
2020-03-03T12:12:23Z
sb:BIO
v2
https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9428
2020-03-03T12:12:23Z
Studia Białorutenistyczne
Vol 13 (2019); 9-19
Prof. dr hab. Michał Sajewicz – a researcher into the Polish-East Slavonic borderland, a populariser of research on Belarus and Belarusians, and a teacher. Laudatio in Honour of Professor Sajewicz
Goral, Agnieszka; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wydział Humanistyczny
2019-12-30 00:00:00
Pełny tekst licencji tutaj.
url:https://journals.umcs.pl/sb/article/view/9428
en
4332da3b8a6785e1876abf7a7410a5fe