Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, Vol 29 (2017)

Litewskie terminy religijne i obrzędowe semickiego pochodzenia – przypadek Azazela

Rolandas Kregždys

Streszczenie w języku polskim


Autor artykułu omawia tzw. „fenomen Azazela”, upadłego anioła, któremu poświęcano kozła ofiarnego. Przykłady można znaleźć w Słowniku języka litewskiego i źródłach dialektologicznych. Relikty „fenomenu Azazela” odnajdujemy w trzydniowych obrzędach ostatkowych przed Wielkim Postem (który na Litwie rozpoczyna się we wtorek przed Popielcem), a także w uczcie wielkanocnej z miejscowości Pievenai na Żmudzi (inscenizowane, teatralne czuwanie z powodu tzw. „wielkanocnych Żydów” w noc przed Wielkanocą). Dzięki zastosowaniu różnych metod badania realiów kulturowych, takich jak komparacja międzykulturowa czy analiza lingwistyczna, zidentyfikowano dwa główne typy terminów religijnych semickiego pochodzenia zamieszczone w Słowniku języka litewskiego (1) hebraizmy z konotacją neutralną lub dziedziczną; (2) pejoratywy lub słowa z pierwotnie antysemickim wydźwiękiem, semantycznie zmodyfikowane. Artykuł tłumaczy również pochodzenie ksenofobicznych aspektów uczty wielkanocnej, tak jak jest ona praktykowana w Pievenai do dnia dzisiejszego.