Wybrane podmiotowe i sytuacyjne uwarunkowania dobrostanu pracowników branży gastronomicznej – badanie dzienniczkowe

Bohdan Rożnowski, Anna Szumielewicz, Amanda Twaróg

Streszczenie w języku polskim


Publikacja przedstawia analizę związków konstruktów omawianych w psychologii, socjologii czy zarządzaniu – są nimi style kierowania managerów, typ emocjonalności podwładnych i ich dobrostan zawodowy. Bazą teoretyczną pomiaru stylów kierowania jest Siatka Stylów Kierowania Blake’a i Mouton. W przypadku emocjonalności podstawą jest koncepcja Watsona i Clark. Kolejna część artykułu dotyczy dobrostanu pracowniczego, w której zdefiniowano termin w kategoriach czynników osobowościowych i sytuacyjnych oraz przedstawiono modele związane z zagadnieniem, skupiając się na Witaminowym Modelu Dobrostanu autorstwa Warra. Celem publikacji było zbadanie i opisanie związków pomiędzy wspomnianymi zmiennymi – postrzeganym stylem kierowania managerów oraz odczuwanym poziomem dobrostanu w miejscu pracy, przy równoczesnej kontroli charakterystycznych stanów afektywnych badanych pracowników. Badania przeprowadzono metodą dzienniczkową w restauracji szybkiej obsługi typu fast-food w Lublinie, z wykorzystaniem baterii kwestionariuszy (Ocena stylu kierowania na siatce kierowniczej NL i NZ, KAP i PANAS–X). Odnosząc się do weryfikacji postawionych w artykule hipotez badawczych, stwierdzono, że negatywna emocjonalność ma istotny związek z niskim poziomem dobrostanu pracowniczego. Zgodnie z założeniami okazało się także, iż silniejsze nastawienie managera na ludzi pozytywnie oddziałuje na poziom dobrostanu podwładnego, zaś wysoka orientacja na zadanie – negatywnie. Wpływ stylu kierowania jest silniejszy niż emocjonalności pracownika.


Słowa kluczowe


style kierowania; typ emocjonalności; dobrostan zawodowy; metoda dzienniczkowa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Baka, Ł. (2013). Relacje społeczne w pracy jako moderator zależności: wymagania w pracy - zdrowie psychiczne i fizyczne nauczycieli. Psychologia Społeczna, 4(27), s. 422-434.

Bakker, A., Oerlemans, W. (2011). Subjective well-being in organizations. W: K. Cameron, G.Spreitzer (red.), The Oxford handbook of positive Organizational scholarship (s. 178-189). Oxford: Oxford University Press.

Barrett, L., Russell, J. (1998). Independence and bipolarity in the structure of current affect. Journal of Personality and Social Psychology, 74(4), 967-984.

Bates, C. (2015). History of Organizational Theory. International Journal of Management, 3(10), 13-24.

Basińska, B. (2005). Warunki pracy a źródła stresu właścicieli małych przedsiębiorstw. W: D. Walczak-Duraj (red.), Humanizacja pracy wobec wyzwań transformacyjnych i cywilizacyjnych. Wydawnictwo Naukowe Novum: Płock.

Blake, R., Mouton, J. (1964). The managerial gird: The key to leadership excellence. Huston, TX: Gulf.

Cieślińska, J. (2013). Poczucie dobrostanu i optymizmu życiowego kadry kierowniczej placówek oświatowych. Studia Edukacyjne, 27, 95-112.

Connolly, J., Viswesvaran, C. (2000). The role of affectivity in job satisfaction: A meta-analysis. Personality and individual differences, 29(2), 265-281.

Czapiński, J. (2004). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Czerw, A. (2017). Psychologiczny model dobrostanu w pracy. Wartość i sens pracy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Davidson, R., Kabat-Zinn, J., Schumacher, J., Rosenkranz, M., Muller, D., Santorelli, S., Sheridan, J. (2003). Alterations in brain and immune function produced by mindfulness meditation. Psychosomatic Medicine, 65(4), 564-570.

Drzewiecka, M. (2010). Percepcja stylu kierowania przełożonego a zadowolenie z pracy wśród pracowników call center. Psychologia Jakości Życia, 9(1), 81-97.

Emmons, R., Diener, E., Larsen, R. (1985). Choice of situations and congruence models of interactionism. Personality and Individual Differences, 6, 693-702.

Fajkowska, M., Marszał-Wiśniewska, M. (2009). Właściwości psychometryczne Skali Pozytywnego i Negatywnego Afektu–Wersja Rozszerzona (PANAS-X). Wstępne wyniki badań w polskiej próbie. Przegląd Psychologiczny, 52(4), 355-388.

Fornalczyk, A. (2014). Sposoby reagowania menedżerów na feedback podwładnych. Prace Naukowe uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu: Wrocław.

Foster, J. J. (2003). Motywacja w miejscu pracy. W: N. Chmiel (red.), Psychologia pracy i organizacji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Gasiul, H. (2007). Czym są emocje - u podstaw określenia przedmiotu rozważań. W: Gasiul, H. (red.), Teorie emocji i motywacji. Warszawa: UKSW.

Gasiul, H. (2015). Znaczenie języka w rozpoznawaniu i kategoryzacji stanów emocjonalnych. Relacja między „ja” i emocjami w kontekście kulturowym. Studia Psychologica, 15(2), 39-55.

Goodson, J., McGee, G., Cashman, J. (1989). Situational leadership theory: A test of leadership prescriptions. Group & Organization Studies, 14(4), 446-461.

Gwarek, A., Samitowska W., Smoguła M. (2014). Zderzenie pokoleń a rynek pracy. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, (114), 127-142.

Hauk, M. (2012). Koncepcja JCM Hackamana i Oldhama w praktyce zarządzania zasobami ludzkimi. Zarządzanie zasobami ludzkimi, (3-4), 25-40.

Jaśkiewicz, K. (2015). Zarządzanie zespołem. Materiały szkoleniowe przygotowane w ramach projektu: NAUKA-Nowoczesna Administracja Uczelni i Kadra Akademicka.

Judge, T., Heller, D., Mount, M. (2002). Five-Factor Model of Personality and Job Satisfaction: A Meta-Analysis. Journal of Applied Psychology, 87(3), 530-541. doi: 10.1037/0021-9010.87.3.530

Kazenas, A. (2010). Psychospołeczne czynniki ryzyka występujące na stanowiskach pracy w sektorze hotelarskim i gastronomicznym. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, (7/8), 17-19.

Keyes, C., Shmotkin, D., Ryff, C. (2002). Opitimitizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022.

Kobyłka, A. (2016). Źródła motywacji pokolenia Y w pracy zawodowej. Studia Oeconomica Posnaniensia, 4(6), 40-56.

Kozioł, L., Buzowska, B. (2016). Praktyki nadzorcze i zarządcze a dobrostan pracowników. Zeszyty naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, 29(5), 165-177.

Kozioł, L., Wójtowicz, A. (2016). Wybrane praktyki zarządcze a dobrostan pracowniczy. Zeszyty naukowe Politechniki Poznańskie. Organizacja i Zarządzanie, (7), 165-177.

Lachowska, B. (2014). Neurotyczność, wymagania pracy i konflikt praca–rodzina a skutki stresu zawodowego. Medycyna Pracy, 65(3), 387-398.

Levis, M., Haviland-Jones J., M. (2005). Psychologia emocji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Lloyd, P., Atella, M. (2000). Positive Leadership that inspires: Theoretical and empirical perspectives from positive psychology, existential theory, and hardiness research. The Psychologist-Manager Journal, 4(2), 155-165. doi: 10.1037/h0095889

Locke, E. (1970). Job satisfaction and job performance: A theoretical analysis. Organizational behavior and human performance, 5(5), 484-500.

Mielniczuk, E., Łaguna, M. (2018). The factorial structure of job-related affective well-being: Polish adaptation of the Warr’s measure. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 31(4), 429-443. doi: 10.13075/ijomeh.1896.01178

Ohly, S., Sonnentag, S., Niessen, C., Zapf, D. (2010). Diary studies in organizational research: An introduction and some practical recommendations. Journal of Personnel Psychology, 9(2), 79–93. doi: 10.1027/ 1866-5888/a000009

Packard, S., Kauppi, D. (1999). Rehabilitation agency leadership style: Impact on subordinates' job satisfaction. Rehabilitation Counseling Bulletin, 43(1), 5-11. doi: 10.1177/003435529904300103

Peplińska, A., Połomski, P., Bajko, M. (2015). Osobowościowe i kompetencyjne predyktory stylów kierowania menedżera. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, (1), 131-147.

Roślak-Olczyk, M. (2013). Styl kierowania a satysfakcja pracowników. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 14(5), 163-178.

Russell, J. A. (2003). Core affect and the psychological construction of emotion. Psychological Review, 110(1), 145–172. doi: 10.1037/0033-295X.110.1.145

Ryan, R., Deci, E. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141-166. doi: 10.1146/annurev.psych.52.1.141

Ryff, C. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.

Steinmann, H., Schreyögg, G. (2005). Management. Management-Grundlagen der Unternehmensführung, 6. Aufl.,Wiesbaden.

Stoner, J., Freemen R., Gilbert, D. (2011). Kierowanie. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

Strykowska, M. (2009). Dobrostan pracowników a zarządzanie współczesnymi organizacjami. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 71(1), 187-194.

Tellegen, A., Watson, D., Clark, L. A. (1999). On the dimensional and hierarchical structure of affect. Psychological science, 10(4), 297-303. doi: 10.1111/1467-9280.00157

Tokarski, S. (1997). Kierowanie ludźmi. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej.

Vries, R., Roe, R., Taillieu, T. (1998). Need of supervision: Its impact on leadership effectiveness. The Journal of Applied Behavioral Science, 34(4), 486–501. doi: 10.1177/0021886398344015

Warr, P. (1987). Work, unemployment, and mental health. Oxford: Oxford University Press.

Warr, P. (1994). A conceptual framework for the study of work and mental health. Work & Stress, 8(2), 84-97. doi: 10.1080/02678379408259982

Warr, P., Clapperton, G. (2010). The Joy of Work. Hove. East Sussex: Routledge.

Warr, P., Nielsen, K. (2018). Wellbeing and work performance. W: E. Diener, S. Oishi, L. Tay (red.), Handbook of well-being. Salt Lake City, UT: DEF Publishers.

Watson, D. (2000). Mood and temperament. New York: Guilford Press.

Watson, D., Clark, L. (1994). Emotions, moods, traits, and temperaments. Conceptual distinctions and empirical findings. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), The Nature of Emotion: Fundamental questions (s. 89-93). Oxford: Oxford University Press

Wojciechowska, L. (2005). Teoria dobrostanu w badaniach rozwojowych nad rodziną. Dobrostan rodziców w stadium pustego gniazda. Psychologia rozwojowa, 10(4), 35-45.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ks.2019.7.2.67-82
Data publikacji: 2020-11-19 19:44:12
Data złożenia artykułu: 2020-06-13 00:57:03


Statystyki


Widoczność abstraktów - 944
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 263

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Bohdan Rożnowski, Anna Szumielewicz, Amanda Twaróg

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.