Młode pokolenie Polaków a system czasu transformacji w reportażach społecznych „Gazety Wyborczej”

Eliza Szymanowska

Streszczenie w języku polskim


W artykule przyjrzę się wydobywaniu i przetwarzaniu faktów społecznych przez autorów Gazety oraz ich interpretacji procesów społecznych, zachodzących w czasie transformacji ustrojowej. Zobrazuję metody swoistej socjografii, lokując jej przedmiot w złożonej w tamtych czasach sytuacji geopolitycznej i społeczno-gospodarczej Polski. Zastanowię się nad skutkami oddziaływania poprzełomowego systemu państwa na życie jednostkowe obywateli i zbiorową egzystencję pokolenia młodych Polaków. W opisie i ocenie transformacyjnego systemu wykorzystam oryginalne teksty zamieszczone na łamach „Gazety Wyborczej” w okresie 1992-2004. Ich analiza pozwoli mi na postawienie hipotez badawczych, a następnie – po ich zweryfikowaniu – na wysnucie odpowiednich wniosków. Wybór reportaży podyktowany jest dominacją w tekstach bohatera młodzieżowego, którego autorzy sytuują w centrum transformacyjnych przemian. Zapisy (z wyjątkiem reportaży Mariusza Szczygła, który o młodzieży w zasadzie nie pisze) wydatnie ukazują rozterki i dylematy młodych Polaków, ulokowanych w tyglu przeobrażeń systemowych, które trwają do dziś. W artykule sporo uwagi poświęcę subkulturom młodzieżowym, traktowanym tu jako zaczyn młodzieńczego buntu i zarzewie działań wspólnotowych młodych bohaterów. Oparcie się na materiale źródłowym (reportażu pisanym – prasowym) zwiększyć ma atrakcyjność odbiorczą niniejszego szkicu  i poszerzyć jego walory poznawcze. Celem artykułu jest zachęcenie potencjalnych czytelników – zarówno uczniów szkolnych i przedstawicieli innych grup społecznych, jak i wykwalifikowanych badaczy tematu – do sięgnięcia po cytowane pozycje.

Słowa kluczowe


transformacja ustrojowa, system społeczno-polityczny, pauperyzacja, bezrobocie, subkultury młodzieżowe.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Gołębiowski, B. (2000). Młode pokolenie przełomu wieków w Polsce: konformizm a kontragresje. Kultura i Społeczeństwo, 44(4), 219-228.

Jastrzębski, J. (2009). Na rynku wartości. O mediach i etyce dziennikarskiej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kabzińska, I. (2009). Trauma kulturowa. Doświadczanie zmian systemowych w postsocjalistycznej Polsce. W: K. Górny, M. Marczyk (red.), Antropologiczne badania zmiany kulturowej. Społeczno-kulturowe aspekty transformacji systemowej w Polsce. Wrocław: Katedra Etnologii i Antropologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kanclerz, B. (2015). Poczucie sprawstwa młodzieży w świecie permanentnej zmiany. W: K. Segiet (red.), Młodzież w dobie przemian społeczno-kulturowych (ss. 195–205). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Kowalczewska, J. (2001). Wizja normalnego świata – ciągłość czy zmiana tożsamości kulturowej młodego pokolenia z perspektywy psychologicznej. W: B. Fatyga, A. Tyszkiewicz (red.), Normalność i normalka. Próba zastosowania pojęcia normalności do badań młodzieży. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Miszalska, A. (1997). Psychokulturowy kontekst rozwoju kapitalizmu w Polsce. Kultura i Społeczeństwo, (4), 57-58.

Morawska, I. (1996, 11 maj). Całe miasto zabazgrane. Gazeta Wyborcza, (109), 12.

Normalsi, odpadnięci, cwaniaczki. (1998, 14 luty), dyskusja z udziałem B. Fatygi, K. Koseły, A. Frączka, A. Sułka (oprac. T. Bogucka, L. Maleszka, W. Staszewski). Gazeta Wyborcza, (38), 14.

Ostałowska, L., Podgórska, J. (2012). Mój Murzyn zawsze jest biały. W: L. Ostałowska, Bolało jeszcze bardziej (ss. 157-167). Wołowiec: Wydawnictwo Czarne (Gazeta Wyborcza (33), z dn. 09.02.2000).

Peret-Drążewska, P. (2015). Styl życia współczesnej młodzieży jako kategoria teoretyczna. W: K. Segiet (red.), Młodzież w dobie przemian społeczno-kulturowych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Ruszkowski, P. (2007). Polski konserwatyzm potransformacyjny. Od konserwatyzmu klasycznego do neoklasycznego. W: R. Drozdowski (red.), Końce i początki. Socjologiczne podsumowania, socjologiczne zapowiedzi (ss. 125–137). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Sasińska-Klas, T. (2005). Świadomość społeczeństwa polskiego w okresie 1989-2005. Czego Polacy oczekiwali, a co się okazało? W: K. Wolny-Zmorzyński, W. Furman (red.), Reportaż a przemiany społeczne po 1989 roku (ss. 7-21). Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania.

Staszewski, W. (1993, 9 sierpień). Cały świat to ONI. Gazeta Wyborcza, (184), 10.

Staszewski, W. (2004, 3 styczeń). Magister hip-hop. Gazeta Wyborcza, (2), 8.

Staszewski, W. (1996, 10 luty). Walka o ogień na ulicach. Gazeta Wyborcza, (35), 9.

Tochman, W. (1992, 26 sierpień). Panny na lodzie. Gazeta Wyborcza, (200), 11.



Data publikacji: 2020-10-23 11:35:21
Data złożenia artykułu: 2020-09-15 19:19:26


Statystyki


Widoczność abstraktów - 816
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 142

Wskaźniki


Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Eliza Szymanowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.