Czy starość Panu Bogu „wyszła”? Refleksje na temat starości w odniesieniu do wybranych pism literatury sapiencjalnej Biblii Hebrajskiej

Sebastian Smolarz

Streszczenie w języku polskim


Artykuł opisuje rozwój motywu starości w literaturze sapiencjalnej Biblii hebrajskiej: Księdze Przysłów, Hioba oraz Koheleta. Autor argumentuje, że spojrzenie na podeszły wiek zmieniało się między tymi pismami, począwszy od opisów pozytywnych po te bardziej dyskusyjne i negatywne. Szczególna uwaga została poświęcona Koh 12, 1–7 w szerszym kontekście Poematu dotyczącego młodości i starości (11, 7–12, 8), a także w kontekstach Poematu o trudzie (1, 2–11) oraz głównego przesłania Księgi wyrażonego przez określenie heḇel. Autor sugeruje, że pomimo realistycznych i negatywnych opisów ułomności związanych z podeszłym wiekiem, Księga Koheleta oferuje ogólnie pozytywną perspektywę spojrzenia na ludzkie życie, które jest krótkie i nie do końca rozwikłane. Kohelet zachęca ludzi do korzystania z życia, póki można, a także do pamiętania o Stwórcy, który z jakiegoś powodu ustanowił zarówno dni dobre, jak i złe, zarówno młodość, jak i starość. Negatywne doświadczenie słabości w wieku podeszłym może być pochodną sądu wyrażonego w Rdz 3, 19. Na końcu artykułu postawione zostało pytanie, czy starość Panu Bogu się udała. Nie ma jednak na nie prostej odpowiedzi, ponieważ w świetle pism sapiencjalnych Biblii hebrajskiej człowiek musi nauczyć się żyć wobec samego dylematu życia, prawdopodobnie w wierze, że odpowiedzi pojawią się później, że przyjdą od Kogoś większego niż on sam. Odpowiedzi więc należy oczekiwać poza samą literaturą sapiencjalną Biblii.

Słowa kluczowe


„dni złe”; Kohelet; mądrość; radość; starość

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


(AEL) Ancient Egyptian Literature. An Anthology. (2001). Austin: University of Texas Press.

Biblia Hebraica Stuttgartensia. (1990). wyd. 4. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft.

Brzegowy, T. (2003). Pisma mądrościowe Starego Testamentu. Tarnów: Biblos.

Clifford, R. J. (1998). The Wisdom Literature. Nashville: Abingdon Press.

Crenshaw, J. L. (1988). Ecclesiastes: A Commentary. London: SCM Press.

Crenshaw, J. L. (2013). Qoheleth: The Ironic Wink. Columbia: University of South Carolina.

Dorsey, D. A. (1999). The Literary Structure of the Old Testament: A Commentary on Genesis-Malachi. Grand Rapids: Baker Books.

Fox, M. V. (1999). A Time to Tear down „and a Time to Build up”: A Reading of Ecclesiastes. Grand Rapids: Eerdmans.

Frydrych, T. (2002). Living under the Sun: Examination of Proverbs and Qoheleth. Leiden–Boston–Köln: Brill.

Harris, J. G. (2008). Biblical Perspectives on Aging: God and the Elderly (2nd ed). New York: Routledge.

de Jong, S. (1994). Qoheleth and the Ambitious Spirit of the Ptolemaic Period. Journal for the Study of the Old Testament, 64, s. 85-96.

Kaiser O. (1995). Qoheleth. W: J. Day, R. P. Gordon, H. G. M. Williamson (eds.), Wisdom in Ancient Israel (83–93). Cambridge: Cambridge University Press.

Kamano, N. (2002). Cosmology and Character: Qohelet’s Pedagogy from a Rhetorical-Critical Perspective. Berlin, New York: Walter de Gruyter.

Krüger, T. (2004). Qoheleth: A Commentary. Hermeneia. Minneapolis: Fortress Press.

Lohfink, N. (2003). Qoheleth. A Continental Commentary. Minneapolis: Fortress Press.

Miller, D. B. (2002). Symbol and Rhetoric in Ecclesiastes: The Place of Hebel in Qohelet’s Work. Leiden, Boston, Köln: Brill.

Murphy, R. E. (1992). Ecclesiastes.”Word Biblical Commentary 23A”. Dallas: Word Books.

Murphy, R. E. (1993). Recent Research on Proverbs and Quoheleth. Currents in Research, (1), 119–140.

Piwowar, A. (2014), Marność ludzkiego życia w Księdze Koheleta? Verbum Vitae, 24, s. 39-72.

Ravasi, G. (2003). Kohelet. Najbardziej oryginalna i „skandaliczna” księga Starego Testamentu. Kraków: Salwator.

Rosik, M. (2003), Apologia Koheleta. Próba interpretacji הֶבֶל u Eklezjastesa. Bielsko-Żywieckie Studia Teologiczne, 4, s. 247-259.

Salyer, G. D. (2001), Vain Rhetoric: Private Insight and Public Debate in Ecclesiastes. Sheffield: Sheffield Academic Press.

Seow, Ch.-L. (2008). Ecclesiastes: A New Translation with Introduction and Commentary. New Haven–London: Yale University Press.

Smolarz, S. (2015). Pozytywne i negatywne odcienie starości w Biblii hebrajskiej. Theologica Wratislaviensia, (10), 99–108.

Stagg, F. (1981). The Bible Speaks on Aging. Nashville: Broadman Press.

Synowiec, J. S. (1997). Mędrcy Izraela, ich pisma i nauka (wyd. 2). Kraków: „Bratni Zew”.

Wright, A. G. (1968). The Riddle of the Sphinx: The Structure of the Book of Quoheleth. The Catholic Biblical Quarterly, (3), 313–334.



Data publikacji: 2020-10-23 11:33:56
Data złożenia artykułu: 2020-09-23 10:59:47


Statystyki


Widoczność abstraktów - 395
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 123

Wskaźniki


Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Sebastian Smolarz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.