Między nakazem a wyborem. Antykoncepcja i aborcja w opinii licealistów i studentów. Na podstawie badań własnych

Józef Baniak

Streszczenie w języku polskim


Antykoncepcja i aborcja ściśle łączą się z odpowiedzialnym rodzicielstwem w formalnych wiązkach małżeńskich, jak i w innych typach związków heteroseksualnych. Metody poczęcia życia ludzkiego są obecnie postrzegane i oceniane z wielu punktów widzenia, choćby świeckiego i religijnego, wskazując na odmienne ich znaczenie w życiu małżeńskim i rodzinnym ludzi. Nierzadko są one ujmowane kontrowersyjnie – jedni postrzegają je krytycznie i kwestionują ich zasadność, drudzy zaś dostrzegają ich potrzebę i widzą w nich sposób na rozwiązanie osobistych i rodzinnych dylematów moralnych. Metody te są przedmiotem zainteresowania osób dorosłych, tkwiących już we własnych związkach seksualnych, małżeńskich i rodzinnych, jak i osób młodych, dopiero rozpoczynających lub planujących rozpoczęcie współżycia seksualnego czy też założenie własnej wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej. W tym opracowaniu, opartym na wynikach autorskich badań socjologicznych z 2011 roku, omawiam nastawienie licealistów z Kalisza (456) i studentów z Poznania (426) do antykoncepcji i aborcji, lokując to ich nastawienie w opiniach i ocenach. Inaczej mówiąc, odpowiadam tu na pytanie: czy i w jakim stopniu licealiści i studenci akceptują normy moralne dotyczące naturalnych i sztucznych metod regulacji poczęć, a w jakim zakresie kontestują te normy, sprzeciwiając się ich zakazowi czy ograniczaniu praktycznemu w małżeństwie i w związkach nieformalnych. Respondenci w obu środowiskach liczniej opowiadają się za stosowaniem przez małżonków antykoncepcji niż metod naturalnych, a zarazem sprzeciwiają się kościelnemu zakazowi ich stosowania. Wśród kwestionujących antykoncepcję i aborcję ilościowo dominują osoby głęboko religijne i uznające moralny autorytet Kościoła rzymskokatolickiego nad osobami obojętnymi religijnie i niereligijnymi oraz kwestionującym autorytet Kościoła. Natomiast osoby niewierzące i  religijne najliczniej kontestują normy moralne Kościoła zabraniające stosowania w małżeństwach antykoncepcji i aborcji.

Słowa kluczowe


antykoncepcja; naturalne metody zapobiegania ciąży; aborcja; seksualność; moralność małżeńska i rodzinna; akceptacja; kontestacja; wybór; zakaz; licealiści; studenci

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adamski, F. (1977). Młodzi przed ślubem. Koncepcje modelowe małżeństwa i rodziny świadomości nupturientów. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Aftyka, A., Deluga, A. (2009). Współczesne metody planowania rodziny. Życie i Płodność, (4), 1-10.

Babbie, E. (2007). Badania społeczne w praktyce (W. Betkiewicz i inni, tłum.). Warszawa: PWN.

Baniak, J. (2007). Miłość małżeńska w wyobrażeniach katolików polskich. Poznańskie Studia Teologiczne”, 21, 285-306.

Baniak, J. (2008). Między buntem a potrzebą akceptacji i zrozumienia. Świadomość religijna i moralna a kryzys tożsamości osobowej młodzieży gimnazjalnej. Studium socjologiczne. Kraków: Homini.

Baniak, J. (2015). Od akceptacji do kontestacji. Moralność katolicka w krytycznym ujęciu i ocenie młodzieży polskiej. Warszawa: Difin.

Baranowska, B. (2009). Regulacja poczęć w okresie laktacji. Magazyn Pielęgniarki i Położnej, (3), 28-42.

Biernat, T. (2002). Światopogląd młodego pokolenia a środowisko życia codziennego. W: A. Radziewicz-Winnicki (red.), Edukacja a życie codzienne (t. 1, s. 144-156). Katowice: Uniwersytet Śląski.

Blalock, H.M. (1977). Statystyka dla socjologów (M. Tabin, I. Topińska, K. Starzec, tłum.). Warszawa: PW.

Boguszewski, R. (2012). Religijność i moralność w społeczeństwie polskim: zależność czy autonomia? Studium socjologiczne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Cerańska-Goszczyńska, H. (2005). Karmienie piersią. Laktacyjna niepłodność poporodowa. W: M. Troszyński (red.), Naturalne planowanie rodziny. Podręcznik dla nauczycieli naturalnego planowania rodziny (s. 161-169). Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Naturalnego Planowania Rodziny.

Czarnecki, P. (2002). Dylematy etyczne współczesności. Warszawa: Difin.

Deluga, A., Szymański, Z. (2004). Metodyka samoobserwacji objawów cyklu miesiączkowego. W: Z. Szymański (red.), Płodność i planowanie rodziny. Kompendium dla pracowników służby zdrowia oraz instruktorów poradnictwa rodzinnego (s. 65-75). Szczecin: Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Medycznej.

Dudziak, U. (2001). Postawy wobec norm moralnych i przestępczości seksualnej. Badania empiryczne wśród młodzieży licealnej. W: B. Urban (red.), Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka (s. 146-164). Kraków: Nomos.

Dyczewski, L. (1994). Rodzina, społeczeństwo, państwo. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Fijałkowski, W. (2001). Ekologia rodziny. Kraków: Rubikon.

Franczak, P. (2001). Środowiskowe uwarunkowania religijności uczniów szkół rolniczych w województwie lubelskim. Przegląd Religioznawczy, (2), 46-58.

Fedyszak-Radziejowska, B. (2009). Ludzkie życie – wartość kontrowersyjna? W: T. Żukowski (red.), Wartości Polaków a dziedzictwo Jana Pawła II (s. 27-39). Warszawa: Centrum Myśli Jana Pawła II.

Flynn, M., Brooks, M. (1996). A Manual of natural family planning. London-Sydney-Wellington: Thorsons.

Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności (A. Szulżycka, tłum.). Warszawa: PWN.

Giddens, A. (2004). Socjologia (A. Szulżycka, tłum). Warszawa: PWN.

Halmann, L. (2001). The European Values Study: A Third Wave. Source Book of the 1999-2000, European Study Suveys (s. 15-52). Tilburg: EVS, WORC, Tilburg University.

Izdebski, Z. (2012). Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Studium badawcze. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jan Paweł II. (2000). Przemówienie do lekarzy katolickich 07 lipca 2000 roku. L’Osservatore Romano, (9), 36.

Kippley, J.F., Kippley, S. (2002). Sztuka naturalnego planowania rodziny. Kraków: Wydawnictwo LMM.

Kowalczuk, K. (2010). Opinie na temat dopuszczalności aborcji (Komunikat z badań CBOS). Warszawa: BS/100/2010/.

Kramarek, T. (2001). Rozpoznawanie okresowej płodności małżeństw. Poznań: Fundacja „Głos dla życia”.

Kurzępa, J. (2007). Zagrożona niewinność. Zakłócenia rozwoju seksualnego współczesnej młodzieży. Kraków: Impuls.

Kurzępa, J. (2012). Młodzi, piękne i niedrodzy… Młodzi w objęciach seksbiznesu. Kraków: Rubikon.

Langwiński, R., Kleinrok, Z. (2007). Środki antykoncepcyjne. W: W. Kostowski, Z. S. Herman (red.), Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy (t. 1, wyd. III poprawione i uzupełnione, s. 368-382). Warszawa: PZWL.

Leppert, R. (2002). Młodzież – świat przeżywany i tożsamość. Studium empiryczne nad bydgoskimi licealistami. Kraków: Impuls.

Łepkowska-Klusek, C. (2003). Planowanie rodziny. W: C. Łepkowska-Klusek, J. Czelej (red.), Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii (s. 49-67). Lublin: UM.

Mariański, J. (2003). Miedzy sekularyzacją i ewangelizacją. Wartości prorodzinne w świadomości młodzieży szkół średnich. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Marianowski, L., Lew-Starowicz, Z. (1990). Antykoncepcja współczesna. Warszawa: PZWL.

Obara, M. (1996). Psychospołeczne problemy rozwoju rodziny. W: T. Pisarski (red.), Położnictwo i ginekologia (s. 44-59). Warszawa: PZWL.

Pawelczyk, L. (1998). Antykoncepcja. W: T. Pisarski (red.), Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów (wyd. IV unowocześnione, s. 257-273). Warszawa: PZWL.

Raith, E., Frank, P., Freundl, G. (1997). Naturalne metody planowania rodziny. Warszawa: PWN.

Rotzer, J. (2001). Naturalna regulacja poczęć. Poznań: Wydawnictwo II, Hlondianum.

Singer, P. (1997). O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej (A. Michniewicz, A. Szczęsna, tłum.). Warszawa: PWN.

Slany, K. (2002). Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Kraków: ZW Nomos.

Speroff, L., Darney, P.D. (2007). Antykoncepcja. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna.

Szlendak, T. (2008). Supermarketyzacja. Religia i obyczaje seksualne młodzieży w kulturze konsumpcyjnej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego.

Szymański, Z. (red.). (1999). Słownik Małżeństwa i Rodzin. Warszawa – Łomianki: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej.

Szymański, Z. (2004). Wybrane problemy kontroli urodzeń z uwzględnieniem medycznych aspektów sztucznych poronień. W: Z. Szymański (red.), Płodność i planowanie rodziny. Kompendium dla pracowników służby zdrowia oraz instruktorów poradnictwa rodzinnego (s. 213-227). Szczecin: Pomorska Akademia Medyczna.

Ślizień-Kuczapska, E. (2006). Podstawy naukowe naturalnego planowania rodziny. W: U. Dudziak, A. Deluga (red.), Naturalne planowanie rodziny (s. 57-71). Warszawa: Fundacja „Nasza Przyszłość”.

Wenzel, M. (2007). Opinie na temat aborcji (Komunikat z badań CBOS). Warszawa: BS/152/2007/.

WHO, (1987). Fertility awareness metods (s. 38-40). Kopenhaga.

Zamojska, E. (1998). Kulturowa tożsamość młodzieży. Z badań nad młodzieżą szkół średnich. Studium empiryczne. Poznań: UAM; Toruń: UMK.

Zdulska, R., Zdulski, P. (2007). Od pigułki antykoncepcyjnej do metody Rotzera (Newsletter, Metody profesora Rotzera, uaktualnione 2008). Pobrane z: http://szansaspotkania.net/index.php?Page 9904.



Data publikacji: 2020-11-19 19:36:54
Data złożenia artykułu: 2020-11-08 13:26:49


Statystyki


Widoczność abstraktów - 692
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 167

Wskaźniki


Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Józef Baniak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.