Religia i moralność w świadomości Polaków. Zależność czy autonomia?

Janusz Mariański

Streszczenie w języku polskim


Autor podejmuje kilka wybranych zagadnień związanych z relacją religijności i moralności w wymiarach ogólnych oraz relacje religijności i postaw Polaków wobec norm katolickiej moralności małżeńskiej i rodzinnej. Całość rozważań zamyka krótka diagnoza postaw Polaków wobec zapłodnienia pozaustrojowego in vitro, w której to kwestii szczególnie dobitnie zaznacza się rozziew pomiędzy doktryną moralną Kościoła katolickiego a rzeczywistymi postawami Polaków, w tym i katolików. W analizach socjologicznych odwołujemy się zarówno do wybranych sondaży ogólnopolskich dotyczących religijności i moralności (głównie do sondaży CBOS), ale i do badań socjologicznych. W świetle przeprowadzonych analiz socjologicznych nie można jednoznacznie odpowiedzieć na postawione w tytule artykułu pytanie „zależność czy autonomia”. Bez wątpienia więź religii i moralności słabnie, wzmacniają się procesy autonomizacji moralności, ale precyzyjne określenie zakresu tej ewolucji: od zależności do autonomii, nie jest łatwo zdiagnozować w skali całego społeczeństwa. Proces sekularyzacji moralności trwa.

Słowa kluczowe


modernizacja społeczna; religia; moralność; sekularyzacja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adamczyk, T. (2005). Uwarunkowania społeczne religijności katolików (na przykładzie archidiecezji lubelskiej). W: Janusz Mariański (red.), W służbie Ewangelii i człowiekowi.

Archidiecezja Lubelska (s. 11-317). Lublin: Wydawnictwo Gaudium.

Bauman, Z. (2006). Płynna nowoczesność (T. Kunz, tłum.). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Boguszewski, R. (2014). Religijność a zasady moralne. Komunikat z badań CBOS (nr 15). Warszawa: CBOS.

Boguszewski R., Feliksiak M., Gwiazda M., Kalka J. (2014). Młodzież o sobie: wartości, obyczajowość, grupy odniesienia. W: M. Grabowska, J. Kalka (red.), Młodzież 2013 (Opinie i Diagnozy nr 28). Warszawa: CBOS.

CBOS. (2013a). Komunikat z badań: „Aktualne problemy i wydarzenia” (nr 278). Warszawa: CBOS.

CBOS. (2013b). Komunikat z badań: „Aktualne problemy i wydarzenia” (nr 280). Warszawa: CBOS.

CBOS. (2014). Komunikat z badań: „Aktualne problemy i wydarzenia” (nr 289). Warszawa: CBOS.

CBOS. (2015a). Komunikat z badań: „Aktualne problemy i wydarzenia” (nr 297). Warszawa: CBOS.

CBOS. (2015b). Komunikat z badań: „Aktualne problemy i wydarzenia” (nr 299). Warszawa: CBOS.

Jasudowicz, T. (red.). (1998). Europejskie standardy bioetyczne. Wybór materiałów. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.

Hipsz, N. (2014). Prawo a moralność – opinie o zachowaniach kontrowersyjnych społecznie. Komunikat z badań CBOS (nr 153). Warszawa: CBOS.

Hipsz, N. (2015). Pigułka „dzień po” w ocenie społecznej. Komunikat z badań CBOS (nr 27). Warszawa: CBOS.

Jan Paweł II. (1995). Encyklika Evangelium Vitae. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna.

Jasińska-Kania, A. (2011). Dynamika zmian wartości Polaków na tle europejskim: EVS 1990-1999-2008. W: M. Bucholc, S. Mandes, T. Szawiel, J. Wawrzyniak (red.), Polska po 20 latach wolności (s. 225-239). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Kozak, J. (2014). Dzieci postmoderny? Studium socjologiczne nad religijnością studentów. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.

Kozielecki, J. (1995). Koniec wieku nieodpowiedzialności. Warszawa: Agencja Wydawnicza Jacek Santorski&CO.

Koźmiński, A. K., Sztompka, P. (2004). Rozmowa o wielkiej zmianie. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego.

Majka, J. (1970). Przemiany społeczne a religijność. Ateneum Kapłańskie, (1), 62-76.

Mariański, J. (2012). Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Marody, M. (2014). Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

Naisbitt, J. (1997), Megatrendy. Dziesięć nowych kierunków zmieniających nasze życie (P. Kwiatkowski, tłum.). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Nowak, S. (1979). System wartości społeczeństwa polskiego. Studia Socjologiczne, (4), 155-173.

Podgórecki, A. (1998). Socjologiczna teoria prawa (Ł. M. Kwaśniewska, R. Smogór, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo INTERART-TAL.

Rola, M. (2013). Świadomość moralna maturzystów lubelskich. W: H. Mielicka-Pawłowska (red.), Religijne wymiary życia społecznego (s. 193-207). Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Štefaňak, O. (2014). Religijni i moralni? Lublin: Wydawnictwo Norbertinum.

Szostek, A. (2009). Etyczne aspekty zapłodnienia „in vitro”. Chrześcijaństwo – Świat – Polityka. Zeszyty Społecznej Myśli Kościoła, (1), 5-12.

Touraine, A. (2009). Od rozumienia społeczeństwa do odkrywania podmiotu. W: A. Manterys, J. Mucha (red.), Nowa perspektywa teorii socjologicznej (s. 563-576). Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Vidal, M. (1995). Chrześcijańska wizja rodziny. W: W. Kawecki (red.), Nadzieje i zagrożenia współczesnej rodziny. Międzynarodowe sympozjum moralno-pastoralne (s. 37-53). Kraków: Wydawnictwo Homo Dei.

Wnuk-Lipiński, E. (2003). Granice wolności. Pamiętnik polskiej transformacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

Zaręba, S. H. (2009). Identyfikacje religijne i dylematy moralne uczniów i studentów w Polsce. Collectanea Theologica, (2), 165-195.



Data publikacji: 2020-11-19 19:32:20
Data złożenia artykułu: 2020-11-19 13:47:27


Statystyki


Widoczność abstraktów - 727
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 201

Wskaźniki


Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Janusz Mariański

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.