Kościół instytucjonalny w Polsce w wyobrażeniach i ocenach młodzieży licealnej i akademickiej. Od akceptacji do kontestacji

Józef Baniak

Streszczenie w języku polskim


W artykule tym prezentuję fragment wyników moich badań socjologicznych na temat nastawienia młodzieży licealnej i akademickiej w Polsce do religii i Kościoła instytucjonalnego – do ich roli w religijności i moralności ludzi. Badania te zrealizowałem w latach 2007 – 2011 wśród licealistów w Kaliszu (456) i wśród studentów Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu (426) z pomocą ankiety audytoryjnej, a także wśród 58 respondentów (po 29 z każdej grupy) stosując technikę wywiadu swobodnego. W tym artykule analizuję wyobrażenia i oceny badanych licealistów i studentów dotyczące Kościoła instytucjonalnego, które lokuję w paradygmacie „od akceptacji do kontestacji”. Ważną kwestią jest tu właśnie kontestacja respondentów wobec Kościoła instytucjonalnego – jego doktryny religijno-moralnej i niektórych działań świeckich, widoczna w ich sprzeciwie, oporze i buncie. Treść tego artykułu stanowią następujące problemy: istota Kościoła w ujęciu badanych; lęk badanych przed Kościołem i jego doktryną; zaufanie i nieufność badanych do Kościoła i uwarunkowania tego zaufania; społeczna aktywność Kościoła w ocenie badanych; wpływ Kościoła na świeckie sfery życia społecznego; autorytet Kościoła w społeczeństwie i państwie; świadomość kościelna badanych licealistów i studentów. W analizie tej weryfikuję następujące hipotezy badawcze: o związku cech demograficznych respondentów z ich nastawieniem do Kościoła; o związku wierzeń i praktyk religijnych respondentów z ich wyobrażeniami i ocenami dotyczącymi Kościoła; o związku wierzeń i praktyk religijnych z poziomem świadomości kościelnej respondentów.

Słowa kluczowe


religia; religijność; praktyki religijne; Kościół instytucjonalny; świadomość kościelna; wyobrażenia; oceny; licealiści; studenci

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Anzenbacher, A. (1995). Die Kompetenzen der Kirche in gesellschaftlichen Fragen. W: M. Heimbach-Steins, A. Lienkamp, J. Wiemeyer (red.), Brennpunkt Sozialethik. Theorien, Aufgaben, Methoden (s. 280-293). Freiburg-Basel-Wien: Herder

Baniak, J. (2005). Zaangażowanie społeczne i polityczne Kościoła i księży w Polsce w wyobrażeniach katolików. Społeczeństwo i Kościół, 2, 107-154.

Baniak, J. (2012). Wprowadzenie: Demokracja i społeczeństwo a religia i Kościół. W: J. Baniak (red.), Religia i Kościół w społeczeństwie demokratycznym i obywatelskim. Między losem a wyborem (s. 7-19). Poznań: Wydawnictwo UAM.

Bartoszek, A. (2003). Zaufanie jako czynnik aktywności obywatelskiej na lokalnej scenie politycznej. W: E. Nycz (red.), Budowa lokalnego społeczeństwa obywatelskiego w perspektywie integracji europejskiej (s. 128-142). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Beyer, P. (2003). Contemporary Social Theory as it Applies to the Understanding in Crisis-cultural Perspective. W: R. K. Fenn (red.), The Blackwell Companion to Sociology of Religion (s. 67-82). Malden: Blackwell Publishers.

Dubach, A. (1999). Communio-Ekklesiologie: eine zeitadequate Konzeption von Kirche?. W: B. J. von Hilberath (red.), Communio-Ideal oder Zerbild von Kommunikation? (s. 47–58). Freiburg-Basel-Wien: Herder.

Kurczewska, J. (2001). Lokalne społeczeństwo obywatelskie w Polsce w latach dziewięćdziesiątych. Próba diagnozy. W: E. Hałas (red.), Rozumienie zmian społecznych (s. 111-142). Lublin: Wydawnictwo KUL.

Kwiatkowski, M. (2002). Zaufanie i nieufność w Kościele. Perspektywa socjologiczna, W: J. Baniak (red.), Katolicyzm polski na przełomie wieków. Teologiczny, instytucjonalny i wspólnotowy wymiar Kościoła (s. 95-110). Poznań: Wydawnictwo UAM.

Mariański, J. (2005). Emigracja młodzieży z Kościoła?, Socjologia Religii, 3, 183–200.

Mariański, J. (2011). Przemiany moralności polskich maturzystów w latach 1994–2009. Studium socjologiczne. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Marody, M. (2002). Przemiany religijności Polaków. W: A. Jasińska-Kania, M. Marody (red.). Polacy wśród Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich (s. 146-167). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Potocki, A. (2005). Dlaczego młodzież boi się Kościoła?. Socjologia Religii, 3, 167–182.

Szawiel, T. (1999). Kościół polski – spojrzenie z zewnątrz. Civitas. Studia z Filozofii Polityki, (3), 117–132.

Sztompka, P. (1999). Kulturowe imponderabilia szybkich zmian społecznych: zaufanie, lojalność, solidarność. W: P. Sztompka (red.), Imponderabilia wielkiej zmiany: mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji (s. 95-109). Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Świątkiewicz, W. (2004). Portret księdza. W: W. Zdaniewicz, S.H. Zaręba (red.), Kościół katolicki na początku trzeciego tysiąclecia w opinii Polaków (s. 107-120). Warszawa: Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego.

Weigel, G. (2001/2003). Czym jest katolicyzm? Dziesięć kontrowersyjnych pytań (A. Gomola, tłum.). Kraków: Instytut Wydawniczy Znak.

Wiśniewski, J. (2002). Kościół katolicki w Niemczech – wyzwanie czy schyłek? Przegląd Powszechny, (7-8), 64-78.

Wnuk–Lipiński, E. (2003). Granice wolności. Pamiętnik polskiej transformacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Zaręba, S. H. (2008). W kierunku jakiej religijności? Studia nad katolicyzmem polskiej młodzieży. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.



Data publikacji: 2020-11-19 19:32:22
Data złożenia artykułu: 2020-11-19 18:18:47


Statystyki


Widoczność abstraktów - 566
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 198

Wskaźniki


Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Józef Baniak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.