Kompetencje cyfrowe Polaków w świetle teorii przyspieszenia społecznego

Ewa Lecka

Streszczenie w języku polskim


Dynamiczny rozwój i upowszechnienie technologii informacyjno-komunikacyjnych spowodowały, że współczesne społeczeństwo, określane też mianem nowoczesnego czy informacyjnego, podlega nieustannym zmianom. Zachodzą one zarówno w sferze technologicznej, ekonomicznej, jak i społecznej, stając się przedmiotem zainteresowania badaczy z obszaru nauk społecznych, ekonomicznych, inżynieryjno-technicznych. W rezultacie tych zmian można zdaniem Hartmuta Rosy (2020) mówić wręcz o społeczeństwie przyspieszenia, w którym przyspieszeniu technologicznemu towarzyszy przyspieszenie tempa życia. W ramach wielu konsekwencji tych procesów szczególnego znaczenia nabiera zdobywanie nowych i pogłębianie już posiadanych umiejętności, zwłaszcza tych w zakresie wykorzystania technologii ICT. Osiągnięcie odpowiedniego poziomu kompetencyjnego okazuje się wręcz niezbędne, tak w wymiarze mikro – sfery pracy i codziennego życia jednostek, jak i makro – ze względu na warunkowanie stabilnego i systematycznego rozwoju społeczno-gospodarczego. Celem artykułu jest zatem charakterystyka poziomu kompetencji cyfrowych Polaków, głównie w ramach problemów dotyczących poziomu ogólnych umiejętności cyfrowych oraz jego zmian w ciągu ostatnich lat, rodzaju umiejętności cyfrowych sprawiających szczególne trudności, a także określenia pozycji Polski w przedmiotowym zakresie na tle innych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Materiał źródłowy stanowią dane pochodzące ze statystyk publicznych Europejskiego Urzędu Statycznego i Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce.


Słowa kluczowe


kompetencje cyfrowe; umiejętności cyfrowe; technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT); społeczeństwo informacyjne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Ala-Mutka, K. (2011). Mapping Digital Competence: Towards a Conceptual Understanding. JRC Technical Notes, 67075, 1–60. https://www.academia.edu/42521335/Mapping_Digital_Competence_Towards_a_Conceptual_Understanding

Arendt, Ł. (2010). Wykluczenie cyfrowe – wielowymiarowe zjawisko na polskim rynku pracy. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Ekonomia, 113, 15–26. https://dbc.wroc.pl/Content/120429/Arendt_Wykluczenie_cyfrowe_wielowymiarowe_zjawisko.pdf

Bartol, A., Herbst, J., Pierścińska, A. (2021). Wykluczenie społeczno-cyfrowe w Polsce. Stan zjawiska, trendy, rekomendacje. Fundacja Stocznia, 1–40. https://stocznia.org.pl/wp-content/uploads/2022/02/WykluczeniespolecznocyfrowewPolsce.pdf

Batorski, D. (2009). Wykluczenie cyfrowe w Polsce, 223–249. https://www.researchgate.net/publication/332229877_Wykluczenie_cyfrowe_w_Polsce

Batorski, D. (2013). Polacy wobec technologii cyfrowych – uwarunkowania dostepności i sposobów korzystania, 328–352. https://www.researchgate.net/publication/273497284_Polacy_wobec_technologii_cyfrowych_-_uwarunkowania_dostepnosci_i_sposobow_Korzystania

Batorski, D. (2015). Technologie i media w domach i w życiu Polaków, 373–395. http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2015.pdf

Batorski, D., Płoszaj, A. (2012). Diagnoza i rekomendacje w obszarze kompetencji cyfrowych społeczeństwa i przeciwdziałaniu wykluczeniu cyfrowemu w kontekście zaprogramowania wsparcia w latach 2014–2020. http://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euroreg_publications_fi les/3513/ekspertyza_mrr_kompetencjecyfrowe_2014-2020.pdf

Bauman, Z. (2006). Płynna nowoczesność. Wydawnictwo Literackie.

Bauman, Z. (2012). Straty uboczne. Nierówności społeczne w dobie globalizacji. Wyd. UJ.

Ćwiek, M. (2018). Wykluczenie cyfrowe w Polsce na tle Unii Europejskiej. Ekonomiczne Problemy Usług, 2(131), 217–224. htps://doi.org/10.18276/epu.2018.131/2-21

Departament Administracji Publicznej Najwyższej Izby Kontroli (2022). Działania organów administracji publicznej na rzecz podnoszenia kompetencji cyfrowych społeczeństwa.Informacja o wynikach kontroli. https://www.nik.gov.pl/plik/id,25577,vp,28343.pdf

Europejski Trybunał Obrachunkowy (2021). Działania UE na rzecz rozwiązania problemu niedostatecznych umiejętności cyfrowych. Przegląd nr 02, 1–63. https://www.eca.europa.eu/lists/ecadocuments/rw21_02/rw_digital_skills_pl.pdf

Eurostat (2021). Individuals’ Level of Digital Skills (from 2021 Onwards). https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/isoc_sk_dskl_i21/default/table?lang=en

Golka, M. (2005). Czym jest społeczeństwo informacyjne? Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 4, 253–265. https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/013f4d1c-29b8-4f6c-aa6a-147879b54208/content

GUS (2016). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2012–2016. Urząd Statystyczny w Szczecinie, 1–177.

GUS (2018). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2014–2018.Urząd Statystyczny w Szczecinie, 1–202.

GUS (2020). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Urząd Statystyczny w Szczecinie, 1–192.

GUS (2021). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Urząd Statystyczny w Szczecinie, 1–175.

GUS (2022a). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Urząd Statystyczny w Szczecinie, 1–162.

GUS (2022b). Zeszyt metodologiczny. Wskaźniki społeczeństwa informacyjnego. Badania wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Urząd Statystyczny w Szczecinie, 1–55.

GUS (2023). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Informacje sygnalne. Urząd Statystyczny

w Szczecinie, 1–7.

Jasiewicz, J., Filiciak, M., Mierzecka, A., Śliwowski, K., Klimczuk, A., Kisilowska, M., Tarkowski, A., Zadrożny, J. (2015). Ramowy katalog kompetencji cyfrowych. Ministerstwo Cyfryzacji, 1–40. https://mac.gov.pl/fi les/ramowy-katalog-kompetencji-cyfrowych.pdf

Jedlińska, R. (2018). Wykluczenie cyfrowe w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej. Ekonomiczne problemy Usług, 2(131), 225–236. https://doi.org/10.18276/epu.2018.131/2-22

Kęsy, M. (2011). Społeczeństwo informacyjne w rozwoju cywilizacyjnym ludzkości. Dydaktyka Informatyki, 6, 74–92. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-602668b9-47cb-4273-a5b3-31aa20a6634f

Kompetencje cyfrowe (2023). Strona internetowa Ministerstwa Cyfryzacji. https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/kompetencje-cyfrowe

Komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komi-tetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów (2021). Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie. Bruksela, dn. 9.3.2021 r. COM(2021) 118 final.

Kotliński, K. (2022). Kompetencje cyfrowe młodych ludzi w krajach Unii Europejskiej a aktywność na rynku pracy. Rynek Pracy, 183(4), 45–61. https://rynekpracy.praca.gov.pl/resources/html/article/details?id=233481&language=pl

Kreft , J. (2010). Dostęp do gospodarki opartej na wiedzy – nowe bariery i wykluczenia. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 113, 487–497. https://dbc.wroc.pl/Content/120464/Kreft _Dostep_do_gospodarki_opartej_na_wiedzy.pdf

Melnikov, A. (2020). „Rewolucja uważności” i instytucjonalizacja refl eksyjności w praktykach społeczno-kulturowych. Kultura Współczesna, 3(110), 24–34. https://doi.org/10.26112/kw.2020.110.03

OECD (1999). The Future of the Global Economy. Towards a Long Boom. Paris. https://www.oecd.org/futures/35394025.pdf

Ogonowska, A., Walecka-Rynduch, A. (2022). Kompetencje cyfrowe młodych dorosłych: modele ramowe a rzeczywiste profi le kompetencji. Analiza przyczynkowa. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 20, 624–640. https://doi.org/10.24917/20811861.20.39

O Programie Polska Cyfrowa – stan na 31 grudnia 2022 r. (2022). Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. https://www.polskacyfrowa.gov.pl/media/114133/POPC_Stanwdrazania_31122022_01022023.pdf

Polska cyfrowa – kierunki zmian do 2020 (2014). Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Departament Funduszy Strukturalnych. https://www.polskacyfrowa.gov.pl/media/940/Program_Operacyjny_Polska_Cyrowa_na_lata_2014_2020_051214.pdf

Rosa, H. (2020). Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Europejskie Centrum Solidarności.

Rozkrut, D., Rozkrut, M. (2015). Umiejętności cyfrowe jako czynnik rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania US, 42(1), 75–87. https://doi.org/10.18276/sip.2015.42/1-05

Rozkrut, M. (2018). Kompetencje cyfrowe społeczeństwa informacyjnego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania US, 54(3), 347–360. https://doi.org/10.18276/sip.2018.54/3-25

Stawicka, A. (2015). Wykluczenie cyfrowe w Polsce. Kancelaria Senatu, Biuro Analiz i Dokumentacji. Warszawa, 1–20. https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/133/plik/ot-637_internet.pdf

Tarkowski A., Mierzecka, A., Jasiewicz, J., Filiciak, M., Kisilowska, M., Klimczuk, A., Bojanowska,E. (2015). Taksonomia funkcjonalnych kompetencji cyfrowych oraz metodologia pomiaru poziomu funkcjonalnych kompetencji cyfrowych osób z pokolenia 50+. Stowarzyszenie „Miasta w Internecie”, 1–164. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/8309/taksonomia_funkcjonalnych_kompetencji_cyfrowych.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Tomaszewska, A.W. (2013). Dostęp do technologii informacyjno-komunikacyjnych w społeczeństwie informacyjnym. Przykład polskich regionów. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 290, 23–37. https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/10399/02-tomaszewska.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Tomczyk, Ł. (2023). Pomiar kompetencji cyfrowych – dziesięć najczęstszych wyzwań metodologicznych. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 5, 49–58. https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.6037

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się̨ przez całe życie (2006). Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, dn 30.12.2006, L334/13. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006H0962&from=LT




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ks.2023.11.1.41-61
Data publikacji: 2024-10-25 09:55:16
Data złożenia artykułu: 2024-03-09 13:30:18


Statystyki


Widoczność abstraktów - 97
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 26

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Ewa Lecka

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.