Hide
Show all
Email this article ‘Summer with Bent Back, Autumn with Full Sack’ – Lemko Folk Proverbs of the Summer-Autumn Period from the Village of Swiatkowa Wielka
Abstract
The analysis of Lemko folk proverbs from Boleslaw Bawolak’s book Lemko Proverbs and Sayings from Swiatkowa Wielka and the Surrounding Area (2021) provides the basis for the reconstruction of beliefs and convictions about running a household as well as relationships between natural phenomena and their impact on human life in the summer-autumn period, as ingrained in language and culture. The analysed material includes calendar proverbs which, apart from the principles of good husbandry as well as norms and rules of rural life, comprise a number of meteorological forecasts based on long-time observations of natural phenomena. Based on the fact that calendar proverbs constitute a fundamental part of the symbolic culture of nations and communities, the analysis allows to confirm that, as an integral element of non-material culture, the studied paroemias promoted best practices in running a farm, indicated preferred methods of land tillage, and defined time limits for specific activities in the summer-autumn period. In the case of the analysed phrasematic material from the village of Swiatkowa Wielka, the article, besides its linguistic value, also contributes to the studies into the culture of the people forced to leave their native lands in 1945–1947.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Afeltowicz 2012: Aftelowicz, Beata. “Proper Names in Polish Folk Proverbs.” In Mrovecova, Ljuba, ed. Paroemias of the Slavic Nations VI: 14–23. Ostrava University Press, 2012. [In Polish: Aftelowicz, Beata. „Udział nazw własnych w przysłowiach ludowych.” W: Mrověcová, Ljuba, red. Parémie národů slovanských VI: 14–23. Ostrava: Ostravská univerzita v Ostravě, Filozofická fakulta, 2012.]
Bartminski 2006: Bartminski, Jerzy. Linguistic Bases of the Perception of the World. Lublin: UMCS Press, 2006. [In Polish: Bartmiński, Jerzy. Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2006.]
Bawolak 2021: Bawolak, Boleslaw. Lemko Proverbs and Sayings from Swiatkowa Wielka and the Surrounding Area. Siercza: Zyznowski, 2021. [In Polish: Bawolak, Bolesław. Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic / Лемківскы приповідкы і приказкы зо Святковы Великой і околиц. Siercza: Wydawnictwo Żyznowski, 2021.]
Bielak 2014: Bielak, Agata. “The Linguistic-Cultural Portrait of Saint John the Baptist in Polish Folk Tradition.” In Szadura, Joanna, ed. Stories about Cultures I: 97–110. Lublin: Polihymnia, 2014. [In Polish: Bielak, Agata. „Językowo-kulturowy obraz świętego Jana Chrzciciela w polskiej tradycji ludowej.” W: Szadura, Joanna, red. Gawędy o kulturach I: 97–110. Lublin: Polihymnia, 2014.]
Blin-Olbert 1994: Blin-Olbert, Danuta. “Lemko Yearly Rituals.” In Czajkowski, Jerzy, ed. Lemkos in History and Culture of the Carpathians: 313–352. Sanok: Muzeum Budownictwa Ludowego, 1994. [In Polish: Blin-Olbert, Danuta. „Rok obrzędowy u Łemków.” W: Czajkowski, Jerzy, red. Łemkowie w historii i kulturze Karpat: 313–352. Sanok: Muzeum Budownictwa Ludowego, 1994.]
Chomiak 2017: Chomiak, Miroslawa. “Lemko Proverbs about Nature, Weather, Fortune-Telling and Work.” In Lubocha-Kruglik, Jolanta & Oksana Malysa, eds. The World Behind the Text: 73–88. Katowice: Slask. [In Polish: Chomiak, Mirosława. „Łemkowskie przysłowia o przyrodzie, pogodzie, wróżbach i pracy.” W: Lubocha-Kruglik, Jolanta & Oksana Małysa, red. Świat za tekstem: 73–88. Katowice: Śląsk, 2017.]
Hampl 2012: Hampl, Lubomir. Fowl in Czech and Polish Phraseology. Conceptualization – Perception – Reflection. Bielsko-Biala: ATH, 2012. [In Polish: Hampl, Lubomír. Ptactwo we frazeologii czeskiej i polskiej. Konceptualizacja – obraz – odzwierciedlenie. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH, 2012.]
Koper 2000: Koper, Anna. “The Empirical and Mythological Basis for Meteorological Forecasts. The Factor of Time.” Etnolingwistyka, no 12 (2000): 233–250. [In Polish: Koper, Anna. „Empiryczne i mitologiczne podstawy przepowiedni meteorologicznych. Czas w przepowiedniach.” Etnolingwistyka, nr 12 (2000): 233–250.]
NKPP: Krzyzanowski, Julian, ed. New Book of Polish Proverbs and Proverbial Expressions, vol. 1–4. Warsaw: Panstwowy Instytut Wydawniczy, 1969–1978. [In Polish: Krzyżanowski, Julian, red. Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 1–4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969–1978.]
Pancikova 2012: Pancikova, Marta. “Summer in Weather Lores. The Comparison of Polish and Slovak Weather Lores.” In Mrovecova, Ljuba, ed. Paroemias of the Slavic Nations VI, 199–205. Ostrava University Press, 2012. [In Slovakian: Pančíková, Marta. „Leto v poľských a slovenských pranostikách.” W: Mrověcová, Ljuba, red. Parémie národů slovanských VI, 199–205. Ostrava: Ostravská univerzita v Ostravě, Filozofická fakulta, 2012.]
Poplawski 2014: Poplawski, Emil. Phrasemes with Biblical Personal Names in Polish Local Dialects. Krakow: Libron, 2014. [In Polish: Popławski, Emil. Frazemy z biblijnymi nazwami osobowymi w gwarach polskich. Kraków: Libron, 2014.]
Poplawski 2017: Poplawski, Emil. “Farm Year in the Light of Proverbs in Polish Local Dialects (from St. Matthias – 24 February to St. Paul – 29 June).” In Osowski, Blazej & Justyna Kobus, eds. Language in the Region, Region in the Language 2: 289–304. Poznan: Poznanskie Studia Polonistyczne, 2017. [In Polish: Popławski, Emil. „Rok rolniczo-gospodarski w świetle przysłów w gwarach polskich (od św. Macieja – 24 lutego, do św. Pawła – 29 czerwca).” W: Osowski, Błażej & Justyna Kobus, red. Język w regionie, region w języku 2: 289–304. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 2017.]
Poplawski 2020: Poplawski, Emil. “Farm Year in the Light of Proverbs in Polish Local Dialects (from St. Elijah – 2 July to St. Thomas – 21 December).” In Rak, Maciej & Valerij Mokienko, eds. Slavic Dialectal Phraseology II: 225–234. Krakow: Ksiegarnia Akademicka, 2020. [In Polish: Popławski, Emil. „Rok rolniczo-gospodarski w świetle przysłów w gwarach polskich (od św. Eliasza – 20 lipca, do św. Tomasza – 21 grudnia).” W: Rak, Maciej & Valerij Mokienko, red. Słowiańska frazeologia gwarowa II: 225–234. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2020.]
Rak & Sikora 2016: Rak, Maciej & Kazimierz Sikora, eds. Slavic Dialectal Phraseology. Krakow: Ksiegarnia Akademicka, 2016. [In Polish: Rak, Maciej & Kazimierz Sikora, red. Słowiańska frazeologia gwarowa. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2016.]
Rak & Mokienko 2020: Rak, Maciej & Valerij M. Mokienko. Slavic Dialectal Phraseology II. Krakow: Ksiegarnia Akademicka, 2020. [In Polish: Rak, Maciej & Valerij M. Mokienko. Słowiańska frazeologia gwarowa II. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2020.]
Reinfuss 1990: Reinfuss, Roman. In the Footsteps of Lemkos. Warsaw: Kraj, 1990. [In Polish: Reinfuss, Roman. Śladami Łemków. Warszawa: Wydawnictwo PTTK “Kraj”, 1990.]
Reinfuss 1998: Reinfuss, Roman. Lemkos as an Ethnographic Group. Sanok: Muzeum Budownictwa Ludowego, 1998. [In Polish: Reinfuss, Roman. Łemkowie jako grupa etnograficzna. Sanok: Muzeum Budownictwa Ludowego, 1998.]
Sikora 2016: Sikora, Kazimierz. „»Komu Pan Bóg Rozum Odbiera?« – a Couple of Comments on Pragmatics of Proverbs.” In Rak, Maciej & Sikora, Kazimierz, eds. Slavic Dialectal Phraseology: 43–52. Krakow: Ksiegarnia Akademicka, 2016. [In Polish: Sikora, Kazimierz. „»Komu Pan Bóg rozum odbiera?« – czyli kilka uwag na temat pragmatyki przysłów.” W: Rak, Maciej & Sikora, Kazimierz, red. Słowiańska frazeologia gwarowa: 43–52. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2016.]
Skorupska-Raczynska 2013: Skorupska-Raczynska, Elzbieta. “God Helps Those Who Observe His Holy Days... Polish Religious Festivals In Old And Modern Polish Phraseology And Paremiology.” Bialostockie Archiwum Jezykowe, no 13 (2013): 295–314. [In Polish: Skorupska-Raczyńska, Elżbieta. „Kto świętuje święta Boże, temu Pan Bóg dopomoże... Święta polskie we frazeologii i paremiologii dawnej i współczesnej.” Białostockie Archiwum Językowe, nr 13 (2013): 295–314.]
Steczko 2015: Steczko, Iwona. „Polish Proverbs with the Name Anna.” Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Linguistica, no X (2015): 178–189. [In Polish: Steczko, Iwona. „Przysłowia i wyrażenia przysłowiowe z imieniem Anna.” Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Linguistica, nr X (2015): 178–189.]
Szpila 2017: Szpila, Grzegorz. “Contemporary Proverbs – Theoretical Investigations Versus Questionnaire Study.” Jezyk polski, no 2 (2017): 5–22. [In Polish: Szpila, Grzegorz. „Współczesne przysłowie – rozważania teoretyczne vs. badanie ankietowe.” Język polski, nr 2 (2017): 5–22.]
Szpila 2020: Szpila, Grzegorz. „Proverbs in Polish Flowklore.” Polonica, no XL (2020): 37–58. [In Polish: Szpila, Grzegorz. „Przysłowia w polskim flowklorze.” Polonica, nr XL (2020): 37–58.]
Tolstaya 2001: Tolstaya, Svetlana M. “Anthroponyms in Folk Calendar Terminology.” South Ural State University Bulletin, no 20 (2001): 54–59. [In Russian: Толстая, Светлана М. „Антропонимы в народной календарной терминологии.” Известия Уральского государственного университета, no 20 (2001): 54–59.]
Walczak-Mikolajczakowa 2020: Walczak-Mikolajczakowa, Mariola. „Agrarian Calendar in the Mirror of Bulgarian Phraseology and Paremia (on the Slavic Background).” In Kovacheva, Adriana & Borowiak, Patryk, eds. Bulgarian Studies – Traditions and Future: 61–68. Poznan: Polish Academy of Sciences, 2020. [In Polish: Walczak-Mikołajczakowa, Mariola. „Kalendarz agrarny w zwierciadle bułgarskiej frazeologii i paremii (na tle słowiańskim).” W: Kovacheva, Adriana & Borowiak, Patryk, red. Bułgarystyka – tradycje i przyszłość: 61–68. Poznań: Polska Akademia Nauk, 2020.]
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/zcm.2022.11.88-109
Date of publication: 2022-12-05 23:18:50
Date of submission: 2022-12-05 18:59:53
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2022 Tomasz Kwoka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.