Лик Славуја Разбојника у руским биљинама

Darya Voyvodich

Streszczenie w języku polskim


Obraz Słowika-Rozbójnika w rosyjskich bylinach

W artykule poddano analizie obraz Słowika-Rozbójnika w rosyjskich pieśniach epickich (bylinach), z uwzględnieniem: 1) imienia i określenia dodatkowego postaci, 2) wyglądu postaci, 3) jego rodziny, 4) sposobów pojawiania się postaci w pieśniach, 5) zdolności fizycznych i broni, 6) płci postaci (gramatycznej i naturalnej), 7) miejsca pobytu postaci, 8) obrażeń zadawanych przez postać, 9) jej walki, 10) cech osobistych postaci, 11) podobnych postaci w innych pieśniach. Przeprowadzona analiza wskazuje na stosowaną w folklorze tendencję do zamiany mitologicznych opowieści w bylinach w relacje historyczne. Widomym przykładem występowania tej tendencji jest moment, w którym były mitologiczny obrońca granicy pomiędzy dwoma światami staje się wrogiem państwowym, blokującym drogi do Kijowa. Pomimo konieczności uwzględnienia w bylinach elementów historycznych i realistycznych, proces jest niedokończony. Dzięki temu dzisiejszy czytelnik jest w stanie dostrzec niektóre elementy prawdziwych wydarzeń historycznych.


Słowa kluczowe


Słowik-Rozbójnik, Sołowiej, byliny, język rosyjski, mitologia, poemat epicki

Pełny tekst:

PDF (Serbian)

Bibliografia


Afanasyev 2007: Afanasyev, Alexander Nikolayevich. Mythology of Ancient Russia. Moscow: Eksmo, 2007. [In Russian: Афанасьев, Александр Николаевич. Мифология Древней Руси. Москва: Эксмо, 2007.]

Dan.: Likhachov, Dmitry Sergeyevich. Old Russian Poems Collected by Kirsha Danilov. Moscow – Leningrad: AN SSSR, 1958. [In Russian: Лихачев, Дмитрий Сергеевич. Древние российские стихотворения, собранные Киршею Даниловым. Москва – Ленинград: АН СССР, 1958.]

Efimovich 1890–1907: Efimovich, Ivan Andreevskiy & Konstantin Konstantinovich Arsenyev & Fedor Fomich Petrushevskiy. The Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary. Petersburg: AO F. A. Brockhaus – I. A. Efron, 1890–1907. http://dic.academic.ru/contents.nsf/brokgauz_efron/. [In Russian: Ефимович, Иван Андреевский & Константин Константинович Арсеньев & Федор Фомич Петрушевский. Энциклопедический словарь Брокгауз и Ефрона. – Петербург: АО „Ф. А. Брокгауз – И. А. Ефрон“, 1890–1907. http://dic.academic.ru/contents.nsf/brokgauz_efron/]

Grig.: Grigoryev, Alexander Dmitrievich. Arkhangelsk Bylinas and Historical Poems. Vol. 1. Moscow: Typography of the University, Strastny Boulevard, 1904. [In Russian: Григорьев, Александр Дмитриевич. Архангельские былины и исторические песни. Т. I. Москва: Университетская типография, Страстный бульвар, 1904.]

Gоr.: Gorelov, Alexander Alexandrovich. Pechora Bylinas. Vol. 1. Saint Petersburg: Nauka; Moscow: Klassika, 2011. [In Russian: Горелов, Александр Александрович. Былины Печоры. Т. I. Санкт-Петербург: Наука; Москва: Классика, 2011.]

Hilf.: Hilferding, Alexander Fedorovich. Onega Bylinas. In 3 vols. Saint Petersburg: Typography of the Imperial Academy of Sciences, 1873. [In Russian: Гильфердинг, Александр Фёдорович. Онежские былины. Т. I–III. Санкт-Петербург: Типография Императорской Академии Наук, 1873.]

Ivanov & Toporov 1965: Ivanov, Vyacheslav Vsevolodovich & Vladimir Nikolayevich Toporov. The Proto-Slav Religious Systems as Semiotic Models of the Universe. Moscow: Nauka, 1965. [In Russian: Иванов, Вячеслав Всеволодович & Владимир Николаевич Топоров. Славянские языковые моделирующие системы. Москва: Наука, 1965.]

Ivanov & Toporov 1973: Ivanov, Vyacheslav Vsevolodovich & Vladimir Nikolayevich Toporov. “About a Problem of Authentic Late Secondary Sources in Regards to Mythology Research. (Data about Veles in North Russian Tradition and Issues about Criticism of Written Texts).” In Lotman, Yuriy Mihaylovich, ed. Proceedings about Semiotic Systems, no 6. Tartu: University of Tartu Press, 1973, 46–82. [In Russian: Иванов, Вячеслав Всеволодович & Владимир Николаевич Топоров. “К проблеме достоверности поздних вторичных источников в связи с исследованиями в области мифологии. (Данные о Велесе в традициях Северной Руси и вопросы критики письменных текстов).” В: Лотман, Юрий Михайлович, ред. Труды по знаковым системам, no 6. Тарту: Издательство Тартуского университета, 1973, 46–82.]

Ivanov & Toporov 1974: Ivanov, Vyacheslav Vsevolodovich & Vladimir Nikolayevich Toporov. Studies in Ancient Slavic Culture. Moscow: Nauka, 1974. [In Russian: Иванов, Вячеслав Всеволодович & Владимир Николаевич Топоров. Исследования в области славянских древностей. Москва: Наука, 1974.]

Kapica 2003: Kapica, Fedor Sergeyevich. Slavic Traditional Beliefs, Celebrations and Rituals. Moscow: Flinta: Nauka, 2003. [In Russian: Капица, Фёдор Сергеевич. Славянские традиционные верования, праздники и ритуалы. Москва: Флинта: Наука, 2003.]

Karadzic 2006: Karadzic, Vuk Stefanovich. Serbian Folk Poems (1846): 3rd book. Belgrade: Institute for Textbooks and Teaching Resources, 2006. [In Serbian: Караџић, Вук Стефановић. Српске народне пјесме (1846): књига трећа. Београд: Завод за уџбенике и наставна средства, 2006.]

Kir.: Kireevsky, Pyotr Vasilievich. Poems Collected by P. V. Kireevsky. In 3 vol. Moscow: Society of Lovers of Russian Literature, 1860. [In Russian: Киреевский, Пeтр Васильевич. Песни, собранные П. В. Киреевским. Вып. I–III. Москва: Общество любителей российской словесности, 1860.]

Kleyn 2004: Kleyn, Lev Samuilovich. The Resurrection of Perun: the Reconstruction of East Slavic Paganism. Saint Petersburg: Evraziya, 2004. [In Russian: Клейн, Лев Самуилович. Воскрешение Перуна. К реконструкции восточнославянского язычества. Санкт-Петербург: Евразия, 2004.]

Mark.: Markov, Aleksey Vladimirovich. Belomorsk Bylinas. Moscow: Provider of His Majesty’s Palace Partnership of Printing by A. A. Levenson, 1901. [In Russian: Марков, Алексей Владимирович. Беломорские былины. Москва: Поставщик Двора Его Величества Т-во Скоропечатни А. А. Левенсон, 1901.]

Miller 1892: Miller, Vsevolod Fyodorovich. Excursus on the Folk Russian Epic. Moscow: Typography I. Kushnereva, 1892. [In Russian: Миллер, Всеeволод Фeдорович. Экскурсы в область русскаго народнаго эпоса. Москва: Типография товарищества И. Н. Кушнерев и К°, 1892.]

NT 2003: The New Testament. Holly Bible: The New Testament of Our Lord and Savior Jesus Christ. Belgrade: Publishing Fund of the Archbishopric of Belgrade-Karlovac, 2003. [in Serbian: Нови завјет. Свето писмо: Нови завјет Господа нашег Исуса Христа. Београд: Издавачки фонд Архиепископије београдско-карловачке, 2003.]

Propp 1958: Propp, Vladimir Yakovlevich. The Russian Heroic Epic. Moscow: Gosudarstvennoe Izdatelstvo Khudozhestvennaoy Literatury, 1958. [In Russian: Пропп, Владимир Яковлевич. Русский героический эпос. Москва: Государственное издательство художественной литературы, 1958.]

Putilov 1971: Putilov, Nikolay Ivanovich. Russian and South Slavic Heroic Epic. Moscow: Nauka, 1971. [In Russian: Путилов, Борис Николаевич. Русский и южнославянский героический эпос. Москва: Наука, 1971.]

Putilov 2008: Putilov, Nikolay Ivanovich. Ancient Russia in Personae. Saint Petersburg: Azbuka-klassika, 2008. [In Russian: Путилов, Борис Николаевич. Древняя Русь в лицах. Санкт-Петербург: Азбука-классика, 2008.]

Radenkovich 2011: Radenkovich, Lubinko. “About Loud / Stentorian Voice in the Bylinas. (Some Slavic-Romanian Parallels).” In Ivanova, Tatyana Grigoyevna, ed. Classical Folklore Today: Conference Materials Dedicated to the 90th Anniversary of the Birth of Boris Nikolaevich Putilov. Saint Petersburg: Dmitry Bulanin, 2011, 76–84. [In Russian: Раденкович, Любинко. “О громком / зычном голосе в былинах. (Некоторые славяно-румынские параллели).” В: Иванова, Татьяна Григорьевна, ред. Классический фольклор сегодня: Материалы конференции, посвещенной 90-летию со дня рождения Бориса Николаевича Путилова. Санкт-Петербург: Дмитрий Буланин, 2011, 76–84.]

Ryb., vol. I: Gruzinskiy, Aleksey Evgenevich. Poems Collected by P. N. Rybnikov. Vol. 1. Moscow: Sotrudnik shkol, 1909. [In Russian: Грузинский, Алексей Евгеньевич. Песни, собранные П. Н. Рыбниковым. Т. I. Москва: Сотрудник школ, 1909.]

Ryb., vol. II: Gruzinskiy, Aleksey Evgenevich. Poems Collected by P. N. Rybnikov. Vol. 2. Moscow: Sotrudnik shkol, 1910. [In Russian: Грузинский, Алексей Евгеньевич. Песни, собранные П. Н. Рыбниковым. Т. II. Москва: Сотрудник школ, 1910.]

Tokarev 1997: Tokarev, Sergey Aleksandrovich. Myths of Nations of the World. In 2 vols. Moscow: Bolshaya Rossiyskaya Enciklopedia, 1997. [In Russian: Токарев, Сергеeй Алексaндрович. Мифы народов мира: энциклопедия. В двух томах. Москва: Большая Российская энциклопедия, 1997.]

Voyvodich 2007: Voyvodich, Darya Doychilovna. “Russian and Serbian Linguistic Pictures of the World through the Prism of Quantitative Relations in the Paroimyas.” In Szypielewicz, Ludmila & Iosif Sternin, eds. Communicative Behavior, no 28: Communicative Behavior of Slavic Nations (Russians, Ukrainians, Belarusians, Poles, Serbs). Warsaw: Institute of Russian Studies of the University of Warsaw, 2007, 167–184. [In Russian: Войводич, Дарья Дойчиловна. “Русская и сербская языковые картины мира через призму количественных отношений в паремиях.” В: Szypielewicz, Ludmila & Iosif Sternin, red. Коммуникативное поведение, no 28: Коммуникативное поведение славянских народов (русские, украинцы, белорусы, поляки, сербы). Warszawa: Instytut Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, 167–184].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/zcm.2018.7.101-124
Data publikacji: 2018-12-17 13:02:47
Data złożenia artykułu: 2018-12-14 13:53:37


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1058
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (Serbian) - 392

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Darya Voyvodich

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.