Prawo do mediacji w perspektywie ewolucji praw człowieka
Streszczenie w języku polskim
Mediacja spośród tzw. form alternatywnego rozwiązywania sporów stała się powszechnie stosowaną formą zmierzająca do zakończenia sporu. Biorąc pod uwagę jej pozycję względem procesu sądowego w porządkach prawnych kultury prawa stanowionego (mającą komplementarny/uzupełniający charakter) – może być uznana za element wymiaru sprawiedliwości. W tym kontekście zasadna jest dyskusja o prawie do mediacji w kontekście ewolucji praw człowieka jako kolejnym uprawnieniu jednostki, którego realizacja następuje w procesie stosowania prawa. Tłem rozważań niniejszego artykułu jest polski porządek prawny, w którym status prawa do mediacji znajduje swoje odzwierciedlenie zarówno w pozycji mediacji względem procesu sądowego, jak i regulacji prawnej mediacji, inicjatywach i działaniach prawodawcy nakierowanych m.in.: na popularyzację tejże formy ADR czy profesjonalizację zawodu mediatora.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Broński W., Efektywność mediacji w postępowaniu administracyjnym, „Studia Prawnicze KUL” 2019, nr 3(79).
Korybski A., Alternatywne rozwiązywanie sporów w USA, Lublin 1993.
Leszczyński L., [w:] Wstęp do prawoznawstwa, red. A. Korybski, L. Leszczyński, Lublin 2021.
Lewicka-Zelent A., Profilaktyczny i resocjalizacyjny wymiar mediacji w sprawach nieletnich, „Niepełnosprawność.
Dyskursy pedagogiki specjalnej” 2017, nr 28.
Liżewski B., Operacjonalizacja ochrony praw człowieka w porządku Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (studium teoretycznoprawne), Lublin 2015.
Mania K., Implementacja europejskiego pakietu legislacyjnego w sprawie ADR i ODR w sporach konsumenckich do polskiego porządku prawnego, „Rocznik Administracji Publicznej” 2016, nr 2.
Mądrzak H., Prawo do sądu jako gwarancja ochrony praw człowieka, [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.
Mediacja w państwach UE, https://e-justice.europa.eu/64/PL/mediation_in_eu_countries?GERMANY& init=true [dostęp: 19.09.2023].
Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2005.
Myślińska M., Mediator w polskim porządku prawnym, Warszawa 2018.
Pilipiec S., Teoretycznoprawne aspekty zasady prawa do sądu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G” 2000, t. XLVII.
Podgórecki A., Socjologiczna teoria prawa, Warszawa 1998.
Przylepa-Lewak A., Myślińska M., Zasady wpisu na listę stałych mediatorów w Polsce – w kontekście dyskusji nad profesjonalizacja zawodu, „Krytyka prawa. Niezależne studia nad prawem” 2022, nr 14.
Przylepa-Lewak A., Współczesne wyzwania mediacji medycznej, „Krytyka prawa. Niezależne studia nad prawem” 2023, nr 3.
Skrodzka M, Zemke-Górecka A, Instytucja mediacji w polskim porządku prawnym – jej rozwój i przyszłość w sporach z zakresu prawa cywilnego, „Palestra” 2019, nr 11–12.
Tabernacka M, Negocjacje i mediacje w sferze publicznej, Warszawa 2009.
Wójcik D., Mediacja w polskim prawie karnym i prawie nieletnich, „Mediator” 2005, nr 2(33).
Zienkiewicz A., Studium mediacji. Od teorii ku praktyce, Warszawa 2007.
Żołądź J., Bariery rozwoju mediacji w sferze administracji publicznej w Polsce, „ADR. Arbitraż i mediacja” 2012, nr 2(18).
Akty normatywne
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.Urz. UE z 2018 nr 136, poz. 3).
Konstytucja RP z 1997 r. (Dz.U. 1997 r. Nr 78, poz. 483).
Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. 61, poz. 284 ze zm.).
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 37 ze zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 37 ze zm.).
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. 2022 r. poz. 2509 ze zm.).
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 959 ze zm.).
Ustawa z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawy o ochronie baz danych oraz ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (Dz.U. z 2024 r. poz. 1254).
Orzecznictwo
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 marca 1996 roku, sygn. akt K 11/95 (OTK 1996, nr 2 poz. 9).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/adr.2023.2.75-86
Data publikacji: 2025-03-07 10:42:16
Data złożenia artykułu: 2025-03-06 13:14:38
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Marzena Myślińska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.