Topos sprawcy i ofiary w utworze Christy Wolf Wzorce dzieciństwa i Tadeusza Borowskiego Muzyka w Herzenburgu. Wokół rozliczeń z II wojną światową w literaturze niemieckiej i polskiej

Аннотация

Celem niniejszego artykułu jest próba komparatystycznego przedstawienia rozliczeń z II wojną światową w literaturze niemieckiej i polskiej. Autorka wybrała w tym celu dwa teksty: Wzorce dzieciństwa Christy Wolf i Muzyka w Herzenburgu Tadeusza Borowskiego. W badaniach wykorzystano typologiczny model komparatystyki literackiej. W opracowaniu został nakreślony problem asymetrii doświadczeń związanych z wydarzeniami II wojny światowej, które obecne są w świadomości zarówno Polaków, jak i Niemców. Szeroko został również omówiony status ofiary i sprawcy, który zmieniał się na przestrzeni lat. Następnie autorka dokonała analizy utworów literackich. Przedstawiając problematykę tekstów, skupiono się na ukazaniu toposu ofiar i sprawców w tych dziełach. O ważności powieści Christy Wolf i opowiadania Tadeusza Borowskiego decyduje fakt, że podejmowały tematykę wojenną w niesprzyjających warunkach politycznych. Uwzględniono również, w jaki sposób omawiane utwory wpisują się w szerszy nurt dotyczący dyskursu pamięci o II wojnie światowej oraz rozliczenia z nią. Refleksje mogą być bodźcem do kolejnych ciekawych rozważań na temat innowacyjności w podejściu zarówno polskich, jak i niemieckich pisarzy próbujących na nowo zmierzyć się z trudną historią czasów wojennych.