Ustawowa regulacja ustroju jednostki samorządu terytorialnego w świetle zasad pomocniczości i decentralizacji władzy publicznej
Streszczenie w języku polskim
W obecnym stanie prawnym w Polsce regulacja ustroju jednostek samorządu terytorialnego podzielona jest między akty prawne o różnej hierarchicznej randze. Podstawy ustroju samorządu terytorialnego określone są w Konstytucji RP oraz w wiążącym prawie międzynarodowym, w szczególności w Europejskiej Karcie Samorządu Lokalnego. Normy dotyczące ustroju jednostek samorządu terytorialnego znajdują się także w ustawach i w aktach prawa miejscowego. W ostatnich latach obserwuje się tendencję do rozbudowy ustawowej regulacji ustroju samorządu terytorialnego, zawężając tym samym swobodę decyzyjną wspólnot lokalnych i regionalnych. Jest to przejaw swoistej centralizacji. Autor opracowania dąży do odpowiedzi na pytanie o granice regulacji ustawowej ustroju jednostek samorządu terytorialnego. Podstawę do tego stanowi analiza ustawodawstwa, orzecznictwa oraz wypowiedzi przedstawicieli doktryny i nauki prawa. Przeprowadzona analiza pozwoliła ustalić, że przepisy Konstytucji RP ograniczają swobodę ustawodawcy zarówno w zakresie minimalnego standardu, jakiemu musi odpowiadać regulacja ustroju jednostek samorządu terytorialnego, jak i sposobu tej regulacji.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Adamiak B., Statut gminy, „Samorząd Terytorialny” 1993, nr 7–8.
Chmielnicki P., W sprawie pojęcia „materia statutowa”, „Samorząd Terytorialny” 2003, nr 12.
Chochowski K., Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego w kontekście instytucji nadzoru nad samorządem terytorialnym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2011, nr 5.
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020.
Dobkowski J., Pojęcia i konstrukcje prawa samorządu terytorialnego ograniczające wszechwładzę państwa, „Samorząd Terytorialny” 2020, nr 7–8.
Główny Urząd Statystyczny, Podział administracyjny Polski, https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/jednostki-terytorialne/podzial-administracyjny-polski (dostęp: 18.08.2022).
Grant Thornton, Barometr prawa, https://barometrprawa.pl (dostęp: 11.08.2022).
Hasło: Ustrój, [w:] Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/szukaj/ustrój.html (dostęp: 11.08.2022).
Hennig K., Samorząd do wymiany, 3.10.2014, https://klubjagiellonski.pl/2014/10/03/hennig-samorzad-do-wymiany (dostęp: 11.08.2022).
Izdebski H., Prawo do samorządu – prawo obywateli i prawo mieszkańców, „Samorząd Terytorialny” 2018, nr 10.
Kańduła S., Ograniczenia samodzielności wydatkowej samorządu gminnego w Polsce, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu” 2001, nr 899.
Kieres L., Decentralizacja w ujęciu Konstytucji RP. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, „Samorząd Terytorialny” 2020, nr 3.
Kisiel W., Komentarz do art. 3, [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2013.
Kisiel W., Wprowadzenie, [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2010.
Kmieciak Z., Stahl M., Akty nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny” 2001, nr 1–2.
Kornberger-Sokołowska E., Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego w aktualnym systemie prawnym w Polsce, „Studia Iuridica” 2001, vol. 39.
Mroczkowski P., Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców w samorządzie gminnym, [w:] Samorządy jako formy demokracji uczestniczącej, red. M. Chrzanowski, J. Sobczak, Lublin 2017.
Mroczkowski P., W sprawie pojęcia „materia statutowa” – blisko 20 lat później, „Samorząd Terytorialny” 2022, nr 9.
Piątek W., Skoczylas A., Komentarz do art. 15, [w:] Konstytucja RP. Komentarz, t. 1: Art. 1–86, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2016.
Piątek W., Skoczylas A., Komentarz do art. 16, [w:] Konstytucja RP. Komentarz, t. 1: Art. 1–86, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2016.
Podkowik J., Charakter i skutki prawne wyroków stwierdzających niekonstytucyjność pominięcia prawodawczego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2017, nr 2(71).
Polinceusz M., Ograniczenie samodzielności samorządu terytorialnego w stanach nadzwyczajnych – wybrane problemy, „Humanities and Social Sciences” 2013, vol. 20(4), DOI: https://doi.org/10.7862/rz.2013.hss.50.
Pytlak M., Samodzielność finansowa gmin w Polsce – podstawy prawne i ograniczenia, „Gospodarka i Finanse” 2017.
Ślemp B., O (nie)wykonaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego mechanizmu wyrównania poziomego dochodów jednostek samorządu terytorialnego – analiza konstytucyjna, „Finanse Komunalne” 2019, nr 4.
Tuleja P., Komentarz do art. 34, [w:] P. Czarny, M. Florczak-Wątor, B. Naleziński, P. Radziewicz, P. Tuleja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2021.
Wąsowska A., Czy faktycznie mamy do czynienia z nowymi uprawnieniami kontrolnymi radnych samorządowych?, „Przegląd Prawa Administracyjnego” 2020, vol. 3, DOI: https://doi.org/10.17951/ppa.2020.3.201-219.
Zachariasz I., Prawo do samorządu terytorialnego – prawo wspólnot samorządowych, „Samorząd Terytorialny” 2018, nr 10.
Zubik M., Pomocniczość. Zasada ustrojowa sprawiedliwej struktury społecznej oraz granica oczekiwań realizacji polityk państwa w rozstrzygnięciach Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Minikomentarz dla makroprofesora. Księga jubileuszowa Profesora Leszka Garlickiego, red. M. Zubik, Warszawa 2017.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ppa.2021.4.63-80
Data publikacji: 2022-11-14 11:26:21
Data złożenia artykułu: 2022-08-12 23:14:12
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.