Czy dwukadencyjność organów wykonawczych samorządu gminnego stanowi ograniczenie zasady samorządności, swobody wyborów oraz biernego prawa wyborczego?

Grzegorz Gajewski

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzona przed rozpoczęciem kadencji samorządu 2018–2024 nowelizacja Kodeksu wyborczego, która wyłączyła możliwość ubiegania się osób pełniących funkcje organów wykonawczych w gminach o wybór na trzecią kadencję w danej gminie, pociągnęła za sobą ożywioną dyskusję zarówno w przedmiocie celowości jej wprowadzenia, jak i zgodności nowej regulacji z Konstytucją RP. Szerokie grono przede wszystkim konstytucjonalistów i samorządowców podnosi, że dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast odbiera części obywateli zagwarantowane Konstytucją bierne prawo wyborcze. Wątpliwości budzi również zgodność nowych przepisów z innymi naczelnymi zasadami ustroju państwa, a także z regulacjami wynikającymi z najważniejszych dokumentów międzynarodowych. W artykule, opierając się na koniecznej w tym wypadku analizie przepisów prawa przy zastosowaniu metody funkcjonalnej wspartej metodą dogmatyczną i historyczną, podjęto próbę odpowiedzi na pytania zarówno o zgodność przepisów regulujących dwukadencyjność wójtów z Konstytucją, jak i o celowość takiej regulacji z uwagi na założenia reformy administracyjnej przeprowadzonej w 1990 r. W wyniku przeprowadzonej analizy autor postuluje wprowadzenie zmian legislacyjnych mających na celu uniezależnienie samorządu od woli politycznej centralnych organów władzy ustawodawczej, a także kontynuowanie budowy społeczeństwa obywatelskiego.

Słowa kluczowe


konstytucja; samorządność; wybory; bierne prawo wyborcze; samorząd gminny; wójt; organy gminy; władza wykonawcza w gminie

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adamczyk U., Dwukadencyjność. Samorządowcy oczekują zmian, „Pismo Samorządu Terytorialnego Wspólnota” 2024, nr 24.

Andrzejuk R., Naród i mniejszości narodowe jako podmioty prawa międzynarodowego, „Roczniki Nauk Prawnych” 2001, vol. 11(1).

Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2000.

Bujny J., Ziemski K., Kilka uwag na temat zasadności ograniczenia kadencyjności wójtów (burmistrzów, prezydentów), „Samorząd Terytorialny” 2015, nr 12.

Długosz T., Kompetencja w publicznym prawie gospodarczym, Warszawa 2021.

Flis J., Zmiany systemu wyborczego 2018. Analiza propozycji zawartych w projekcie poselskim z 10 listopada 2017 roku, Warszawa 2017.

Garlicki L., Zubik M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, LEX/el. 2016.

Granat M., W sprawie możliwości ograniczenia podmiotowych praw wyborczych przez ustawodawcę, „Zeszyty Prawnicze Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu” 2004, nr 3.

Hart H., Pojęcie prawa, Warszawa 2020.

Izdebski H., Konstytucyjna dopuszczalność ograniczenia liczby kadencji wójtów, burmistrzów, prezydentów miast ze skutkiem od najbliższych wyborów w odniesieniu do osób obecnie piastujących mandat, Warszawa 2017.

Kirchhof P. (red.), Parlament Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa 2005.

Pankowski K., Co się zmieniło w mojej miejscowości? Efekty pracy ustępujących władz samorządowych, „Komunikat z Badań CBOS” 2002.

Piasecki A., Menadżer i polityk. Wójt, burmistrz, prezydent miasta, Kraków 2006.

Pilczyński J., Mandat tylko dla godnych, „Rzeczpospolita”, 13.09.2004.

Piotrowski R., Parlament bez przestępców, „Rzeczpospolita”, 14.09.2004.

Pyrzyńska A., Rozważania wokół prawnej dopuszczalności ograniczenia liczby kadencji organów wykonawczych gmin, „Studia Prawnoustrojowe” 2014, nr 66.

Sohn L., The New International Law: Protection of Rights and Individuals Rather than States, “American University Law Review” 1982, vol. 32(1).

Springer B., Jarosz A., Dwukadencyjność organów wykonawczych w gminach – ograniczenie praw obywatelskich czy ograniczenie zjawisk patologicznych?, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022, nr 3.

Suska M., Zasada kadencyjności organów jednostek samorządu terytorialnego, „Studia Politologiczne” 2021, vol. 59.

Teklak P., Obowiązywanie, wykładnia oraz realizacja przepisów Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego w polskim porządku prawnym, [w:] Województwo – region – regionalizacja 15 lat po reformie terytorialnej i administracyjnej, red. J. Korczak, Wrocław 2013.

Tuleja P. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, LEX/el. 2023.

Walencik I., Demokracja aż do przesady, „Rzeczpospolita”, 4.06.2004.

Wielki Słownik Języka Polskiego, Kompetencja ustawowa, https://wsjp.pl/haslo/podglad/6956/kompetencja/4324343/ustawowa (dostęp: 12.01.2025).

Wielki Słownik Języka Polskiego, Kompetencja zawodowa, https://wsjp.pl/haslo/podglad/6956/kompetencja/4324342/zawodowa (dostęp: 12.01.2025).

Winczorek P., Lepiej zaufać ograniczeniom konstytucyjnym niż partiom, „Rzeczpospolita”, 17.09.2004.

Winczorek P., Wyborca powinien wiedzieć, „Rzeczpospolita”, 8.06.2004.

Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 2001.

Wrzalik M., Ograniczenie możliwości kandydowania na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) po piastowaniu urzędu przez dwie kadencje, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne” 2018, vol. 58.

Ziembiński Z., O aparaturze pojęciowej dotyczącej sytuacji prawnych, „Państwo i Prawo” 1985, z. 3.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ppa.2025.9.41-64
Data publikacji: 2025-06-04 21:47:31
Data złożenia artykułu: 2025-01-31 20:02:06


Statystyki


Widoczność abstraktów - 96
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 61

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.