Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Imperatyw sprawności postępowania administracyjnego vs stabilność gwarancji procesowych stron. Wybrane zagadnienia na tle praktyki stosowania zasad ogólnych
Streszczenie w języku polskim
W artykule przeprowadzono analizę fundamentalnego dylematu współczesnego postępowania administracyjnego, w którym dążenie do zwiększenia sprawności działania organów administracji publicznej styka się z obowiązkiem zachowania stabilności gwarancji procesowych stron. Badanie koncentruje się na praktyce stosowania wybranych zasad ogólnych Kodeksu postępowania administracyjnego w kontekście postępującej elektronizacji administracji publicznej. Autorzy przyjęli prakseologiczne rozumienie sprawności, odróżniając je od węższego pojęcia efektywności, co znajduje uzasadnienie w konstytucyjnym ujęciu działania instytucji publicznych. Szczególną uwagę poświęcono analizie relacji między zasadą szybkości i prostoty postępowania a innymi zasadami ogólnymi, takimi jak zasada prawdy obiektywnej, czynnego udziału strony oraz współdziałania organów. Krytycznej ocenie poddano wprowadzenie art. 14 § 1b k.p.a. dotyczącego automatyzacji załatwiania spraw, wskazując na ryzyko nadinterpretacji przepisu w kierunku pełnej automatyzacji decyzji administracyjnych. Przeprowadzona analiza wykazała, że zachowanie równowagi między sprawnością a bezpieczeństwem proceduralnym wymaga wypracowania nowej homeostazy, która uwzględnia nie tylko dyrektywę szybkości, ale także stabilność gwarancji procesowych w środowisku cyfrowego bezpieczeństwa proceduralnego oraz koherencję pomiędzy pozostałymi zasadami postępowania administracyjnego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
LITERATURE
Adamiak A., Borkowski J., Metodyka pracy sędziego w sprawach administracyjnych, Warszawa 2009.
Borkowski J., Podstawowe zasady postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego, [in:] B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2015.
Borkowski J., Postępowanie zwykłe. Przedmiot postępowania zwykłego, [in:] System Prawa Administracyjnego, vol. 9: Prawo procesowe administracyjne, eds. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2011.
Flaga-Gieruszyńska K., Szybkość, sprawność i efektywność postępowania cywilnego – zagadnienia podstawowe, “Zeszyty Naukowe KUL” 2017, vol. 60(3), DOI: https://doi.org/10.31743/zn.2017.60.3.5-20.
Geburczyk F., Automatyzacja załatwiania spraw w administracji samorządowej a gwarancje procesowe jednostek. Uwagi de lege ferenda w kontekście ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), “Samorząd Terytorialny” 2021, no. 5.
Gontarz I., Automatyczny akt administracyjny – postulaty de lege ferenda w zakresie ogólnych ram prawnych, [in:] Skuteczność w prawie administracyjnym, ed. C. Martysz, Warszawa 2022.
Hrynicki W.M., Reasons for Failing to Handle Administrative Cases on Time, “Ius Novum” 2023, vol. 17(1), DOI: https://doi.org/10.2478/in-2023-0005.
Izdebski K., Algorytmy w procesie podejmowania decyzji urzędowych, “IT w Administracji” 2019, no. 9.
Kędziora R., Legal and Procedural Determinants of Efficient Acting of the Public Administration Authority in an Administrative Matter, “Teka Komisji Prawniczej PAN. Oddział w Lublinie” 2019, vol. 12(1), DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2019.12.1-7.
Kędziora R., Przeciwdziałanie bezczynności organu administracji publicznej w postępowaniu administracyjnym, “Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 2018, vol. 13(5), DOI: https://doi.org/10.32084/bsawp.5086.
Kieżun W., Sprawne zarządzanie organizacją, Warszawa 1997.
Kieżun W., Tadeusz Kotarbiński – twórca idei dobrej pracy, [in:] Krytyczna teoria organizacji. Elementy filozofii i praktyki zarządzania, eds. W. Gasparski, W. Kieżun, Warszawa 2020.
Kisała M., Zasada efektywności w realizacji zadań publicznych przez jednostki samorządu terytorialnego, “Roczniki Nauk Prawnych” 2015, vol. 25(1), DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2015.25.1-8.
Klat-Wertelecka L., Bezczynność organu administracji publicznej w postępowaniu administracyjnym w dobie europeizacji prawa, [in:] Europeizacja polskiego prawa administracyjnego, eds. Z. Janku, Z. Leoński, M. Szewczyk, M. Waligórski, K. Wojtczak, Wrocław 2005.
Kmieciak Z., Wegner J., [in:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, eds. Z. Kmieciak, J. Wegner, M. Wojtuń, LEX/el. 2023.
Łaszczyca G., Realność terminu załatwienia sprawy w ogólnym postępowaniu administracyjnym, “Studia Prawnoustrojowe UWM” 2021, no. 54, DOI: https://doi.org/10.31648/sp.6683.
Olejniczak-Szałowska E., Zasada sprawności działań administracji (zasada efektywności), [in:] Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, ed. M. Stahl, Warszawa 2009.
Rollnik-Sadowska E., Efektywność instytucji publicznych – przykład powiatowych urzędów pracy w Polsce. Pojęcie, determinanty, metodyka pomiaru, Białystok 2019.
Sibiga G., Stosowanie technik informatycznych w postępowaniu administracyjnym ogólnym, Warszawa 2019.
Sibiga G., Zasada wykorzystania pism generowanych automatycznie do załatwienia indywidualnej sprawy administracyjnej (art. 14 § 1b k.p.a). Podstawa prawna czy zasada kierunkowa dla automatycznego podejmowania decyzji?, “Monitor Prawniczy” 2023, no. 6 (suppl.).
Szyjewska-Bagińska J., Prawne aspekty automatyzacji przyznawania i wypłaty świadczeń przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, “Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2022, no. 4, DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2022.4.5.
Wilbrandt-Gotowicz M., Dylematy automatycznego podejmowania decyzji w postępowaniu administracyjnym – uwagi na tle art. 14 § 1b Kodeksu postępowania administracyjnego, “Studia Prawnicze KUL” 2023, no. 3, DOI: https://doi.org/10.31743/sp.14504.
Wróbel A., [in:] M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX/el. 2025.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2012.
ONLINE SOURCES
Polish Sejm, 9th term, Draft Act on the Electronic Delivery of Documents and Amendments to Certain Other Acts, no. UD462, https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/D1349ADC36052E93C125850C003768C9/%24File/239.pdf (access: 7.9.2025).
Polish Sejm, 9th term, Justification for the Government’s Draft Bill on Electronic Delivery, document no. 239, https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=239 (access: 7.9.2025)
Sprawny, https://sjp.pwn.pl/slowniki/sprawny.html (access: 1.8.2025).
Sprawność, https://mfiles.pl/pl/index.php/Sprawność (access: 1.8.2025).
LEGAL ACTS
Act of 14 June 1960 – Administrative Procedure Code (consolidated text, Journal of Laws 2024, item 572, as amended).
Act of 17 February 2005 on the computerisation of the activities of entities performing public tasks (consolidated text, Journal of Laws 2024, item 1557, as amended).
Act of 7 April 2017 amending the Administrative Procedure Code and certain other acts (Journal of Laws 2017, item 935).
Act of 18 November 2020 on electronic delivery (Journal of Laws 2020, item 2320).
Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 (Journal of Laws 1997, no. 78, item 483, as amended).
CASE LAW
Judgment of the Constitutional Tribunal of 11 August 2016, K 39/16, OTK-A 2016, item 71.
Judgment of the Supreme Administrative Court of 17 March 1986, III SA 1160/85, ONSA 1986, no. 1, item 19.
Judgment of the Supreme Administrative Court in Katowice of 7 May 1998, I SA/Ka 1215/96, LEX no. 35938.
Judgment of the Supreme Administrative Court in Warsaw of 16 February 1999, III SA 2322/98, LEX no. 38142.
Judgment of the Supreme Administrative Court of 27 February 2018, II OSK 3116/17, LEX no. 2483486.
Judgment of the Supreme Administrative Court of 19 March 2019, I OSK 1459/17, LEX no. 2696675.
Judgment of the Supreme Administrative Court of 23 August 2019, I OSK 1471/18, LEX no. 2752000.
Judgment of the Supreme Administrative Court of 10 November 2021, III FSK 4168/21, LEX no. 3294685.
Judgment of the Supreme Administrative Court of 6 March 2024, I OSK 2544/20, LEX no. 3705474.
Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Opole of 4 April 2024, I SA/Op 169/24, LEX no. 3714183.
Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Warsaw of 14 October 2016, IV SAB/Wa 229/16, LEX no. 2256286.
Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Warsaw of 28 November 2019, VII SAB/Wa 180/19, LEX no. 2761251.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2025.34.2.357-373
Data publikacji: 2025-10-05 20:05:20
Data złożenia artykułu: 2025-09-13 01:07:28
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Arkadiusz Bereza, Marzena Świstak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.