Znaczenie zasady równouprawnienia stron w procesie cywilnym

Joanna Bodio, Wojciech Jan Graliński

Streszczenie w języku polskim


Autorzy dokonują klasyfikacji zasad postępowania cywilnego oraz umiejscowienia ich w systemie zasad prawa. Analizują relację między zasadą a normą prawną. Przegląd różnych sposobów definiowania zasad procesowych skłania ich do refleksji, że wielu przedstawicieli doktryny traktuje zasady procesowe jako idee, myśli przewodnie, co może oznaczać, że mają one bardziej optymalizacyjny, a nie bezpośrednio normatywy charakter. Nie stoi to jednak na przeszkodzie analizowaniu rozwiązań ustawowych, na podstawie których przyjmuje się istnienie danej zasady procesowej, a w doktrynie postępowania cywilnego rozróżnia się opisowe i dyrektywalne ujęcie zasad procesowych. Można spotkać pogląd, że idee stają się zasadami procesowymi tylko wtedy, gdy znajdują odpowiedni wyraz w przepisach prawa. Autorzy, analizując zasadę równouprawnienia stron, zgadzają się ze stwierdzeniem, że zajmuje ona wysoką pozycję w hierarchii zasad procesowych, gdyż wywodzi się z normy konstytucyjnej oraz spełnia szczególną rolę w systemie zasad procesu cywilnego jako aksjomat obowiązywania wszystkich innych zasad i instytucji tego procesu. Wynika to z tego, że zasada równouprawnienia ma dla procedury cywilnej znaczenie zasady – dyrektywy interpretacyjnej, która służy właściwej wykładni norm z przepisów proceduralnych.


Słowa kluczowe


postępowanie cywilne; zasady procesowe; równouprawnienie stron

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Berutowicz W., O pojęciu naczelnych zasad postępowania cywilnego, „Studia Cywilistyczne” 1975, t. XXV–XXVI.

Berutowicz W., Postępowanie cywilne, Warszawa 1984.

Błaszczak Ł., [w:] E. Marszałkowska-Krześ (red.), Ł. Błaszczak, I. Gil, E. Rudkowska-Ząbczyk, Postępowanie cywilne, Warszawa 2013.

Bodio P., Strona słabsza, [w:] Wielka encyklopedia prawa, red. E. Smoktunowicz, C. Kosikowski, M. Sawczuk, Warszawa – Białystok 2000.

Broniewicz W., Postępowanie cywilne, Warszawa 1998.

Dalka S., Podstawy postępowania cywilnego, Sopot 2005.

Dolecki H., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2013.

Ereciński T., Weitz K., Efektywność ochrony prawnej udzielanej przez sądy w Polsce, „Przegląd Sądowy” 2005, nr 10.

Ereciński T., Weitz K., Prawda i równość stron w postępowaniu cywilnym a orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a Kodeks postępowania cywilnego. Materiały Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Postępowania Cywilnego. Serock k. Warszawy, 24–26 września 2009 r., red. T. Ereciński, K. Weitz, Warszawa 2010.

Falski J., Ewolucja wykładni zasady równości w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2000, z. 1.

Flaga-Gieruszyńska K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2001.

Góra-Błaszczykowska A., Status majątkowy strony a realizacja zasady równości stron w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2007, nr 1.

Góra-Błaszczykowska A., Zasada równości stron w aspekcie zmiany przepisów art. 5 i 212 k.p.c. i wynikających z nich obowiązków sądu w postępowaniu cywilnym (uwagi na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego), „Przegląd Sądowy” 2005, nr 10.

Góra-Błaszczykowska A., Zasada równości stron w procesie cywilnym, Warszawa 2008.

Habscheid W.J., Die Europäisierung des Zivilprozeβrechts, [w:] Unity of Civil Procedural Law and Its National Divergencies, ed. M. Sawczuk, Lublin 1994.

Habscheid W.J., Verfahren in Zivilsachen und aktuelle Fragen zum rechtlichen Gehör, [w:] Z zagadnień prawa cywilnego, Białystok 1991.

Harla A.G., Udzielanie przez sąd stronom i uczestnikom postępowania cywilnego wskazówek w świetle art. 5 k.p.c. (uwagi de lege lata i de lege ferenda), „Przegląd Sądowy” 2003, nr 10.

Jakubecki A., Naczelne zasady postępowania cywilnego w świetle nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, [w:] Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd katedr i zakładów postępowania cywilnego w Zakopanem (7–9.10.2005), Kraków 2006.

Jankowski J., Nowelizacje KPC wprowadzone w 2005 r., Warszawa 2005.

Jodłowski J., [w:] J. Jodłowski, Z. Resich. J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, Postępowanie cywilne, Warszawa 1996.

Jodłowski J., [w:] Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego, red. J. Jodłowski, Wrocław 1974.

Knoppek K., Zmierzch zasady prawdy obiektywnej w procesie cywilnym, „Palestra” 2005, nr 1–2.

Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretyczno-prawne, Poznań 2012.

Korzan K., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1997.

Krajewski J., Piasecki K., Kodeks postępowania cywilnego. Tekst, orzecznictwo, piśmiennictwo, Warszawa 1977.

Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Warszawa 2012.

Łętowska E., Ochrona „słabszych” uczestników obrotu jako problem legislacyjny, „Annales UMCS. Sectio G” 1982, Vol. XXIX.

Małajny R., Reguła równości wobec prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2003.

Manowska M., Zasada prawdy materialnej w świetle nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, „Prawo Spółek” 1999, nr 12.

Maroń G., Zasady prawa. Pojmowanie i typologie a rola w wykładni prawa i orzecznictwie konstytucyjnym, Poznań 2011.

Mądrzak H., [w:] H. Mądrzak (red.), E. Marszałkowska-Krześ, Postępowanie cywilne, Warszawa 2003.

Mądrzak H., O pojmowaniu naczelnych zasad postępowania cywilnego, [w:] Proces i prawo (Księga pamiątkowa ku czci Jerzego Jodłowskiego), Warszawa 1989.

Osajda K., Znaczenie zasad prawa dla wykładni prawa (na przykładzie prawa cywilnego), [w:] Teoria i praktyka wykładni prawa. Materiały konferencji naukowej Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego odbytej w dniu 27 lutego 2004 roku, red. P. Winczorek, Warszawa 2005.

Osowy P., Aktywność informacyjna sądu a ustawowe granice pomocy stronie – rozważania na tle art. 5 k.p.c., „Rejent” 2003, nr 7–8.

Osowy P., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2001.

Piasecki K., Postępowanie sporne rozpoznawcze, Warszawa 2004.

Pogonowski P., Wpływ wejścia w życie Konstytucji RP z 1997 r. na sądowe postępowanie cywilne, [w:] Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego, Kraków 2006.

Resich Z., Istota procesu cywilnego, Warszawa 1985.

Sadurski W., Równość wobec prawa, „Państwo i Prawo” 1978, z. 8–9.

Sawczuk M., Konstytucyjne idee prawa sądowego cywilnego, „Problemy Egzekucji” 2000, nr 7.

Sawczuk M., Naruszenie prawa do wysłuchania podstawą skargi konstytucyjnej, „Annales UMCS. Sectio G” 1997, Vol. XLIV.

Sawczuk M., Niezawisłość sędziowska a granice pomocy stronie, [w:] Studia z procesu cywilnego, red. K. Korzan, Katowice 1986.

Sawczuk M., Problem aktywności stron („vigilantibus iura scripta sunt”) w postępowaniu cywilnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1974, z. 1.

Sawczuk M., Zasady procesu cywilnego, [w:] Wielka encyklopedia prawa, red. C. Kosikowski, E. Smoktunowicz, M. Sawczuk, Warszawa – Białystok 2000.

Siedlecki W., [w:] W. Siedlecki, Z. Świeboda, Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2004.

Siedlecki W., Ochrona praw jednostki w procesie cywilnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1978, z. 81.

Siedlecki W., Zasady naczelne postępowania cywilnego w świetle przepisów nowego kodeksu postępowania cywilnego, „Studia Cywilistyczne” 1966, t. VII.

Tkacz S., O zintegrowanej koncepcji zasad prawa w polskim prawoznawstwie (Od dogmatyki do teorii), Toruń 2014.

Waśkowski E., System procesu cywilnego, Wilno 1932.

Weitz K., Związanie sądu granicami żądania w procesie cywilnym, [w:] Aurea praxis aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, red. J. Gudowski, K. Weitz, t. 1, Warszawa 2011.

Wengerek E., Zasada równości stron w procesie cywilnym, „Państwo i Prawo” 1955, z. 11.

Wieruszewski R., Zasada równości i niedyskryminacji w świetle orzecznictwa Komitetu Praw Człowieka (wybrane aspekty), „Państwo i Prawo” 2000, z. 4.

Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1972.

Wróblewski J., Wstęp do prawoznawstwa, Łódź 1984.

Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Warszawa 1959.

Wyrok TK z dnia 28 lipca 2004 r., P 2/04, OTK-A 2004, nr 7, poz. 72.

Wyrok TK z dnia 20 grudnia 2007 r., P 39/06, OTK-A 2007, nr 11, poz. 161.

Zieliński A., Postępowanie cywilne. Kompendium, Warszawa 2012.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2016.25.1.251
Data publikacji: 2016-04-11 22:04:35
Data złożenia artykułu: 2015-07-08 07:55:31


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1053
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2016 Wojciech Jan Graliński, Joanna Bodio

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.