Czy uproszczony system zatrudniania cudzoziemców w Polsce należycie chroni prawa cudzoziemców?

Piotr Sadowski

Streszczenie w języku polskim


Niepracownicze stosunki zatrudnienia cywilnoprawnego są nadużywane podczas zatrudniania obywateli polskich i cudzoziemców. W przeciwieństwie do Polaków obywatele państw pozaunijnych eksponowani są na trudności językowe (prawo nie określa standardu tłumaczenia ich umów), a wniosek o zezwolenie na pobyt w ramach polskiego krótkoterminowego uproszczonego systemu zatrudnienia cudzoziemców (oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) nie zawiera informacji o różnicach między umowami cywilnymi i umowami o pracę. Opierając się na wynikach syntetycznej analizy teoretyczno-koncepcyjnej, autor stwierdza, że polskie prawo naraża cudzoziemców na podwyższone ryzyko dyskryminacji. Celem artykułu jest wykazanie, że różnica między długotrwałymi postępowaniami sądowymi i krótką ważnością zezwoleń na pobyt, a także powiązanie ważności wizy z zatrudnieniem u konkretnego pracodawcy pozbawiają cudzoziemców możliwości skutecznego osobistego udziału w postępowaniu sądowym w sprawach pracowniczych. Dotychczas w analizach dotyczących prac sezonowych wykonywanych przez cudzoziemców nie skupiano się na badaniu charakteru umów zawieranych z cudzoziemcami. Nowatorskim celem badania jest ustalenie, czy prawo polskie zniechęca pracodawców do nadużywania umów cywilnoprawnych zawieranych z cudzoziemcami czy też jest zgodne z Zaleceniem Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 198, a także czy spełnia konstytucyjny standard dotyczący jasności prawa. Nowatorstwo poruszonej w artykule problematyki podkreśla fakt, że choć oświadczenia są najpopularniejszym mechanizmem zatrudniania cudzoziemców w Polsce i w Unii Europejskiej, to w dotychczasowych badaniach nie koncentrowano się na prawach człowieka beneficjentów tego systemu.


Słowa kluczowe


oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; wiza; umowa o pracę; umowy cywilne; prawo polskie

Pełny tekst:

PDF (English) PDF

Bibliografia


LITERATURE

Brońska-Matula U., Umowa o dzieło jako podstawa zatrudnienia, “Polityka Społeczna” 2011, no. 10.

Chmieliński M., Rupniewski M., In Search for a Model of Neutrality, “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(5), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.5.123-138.

Demendecki T., Kilka uwag o zwolnieniu z opłaty od skargi na przewlekłość postępowania skarżącego w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2006 r. (III SPZP 2/06), “Studia Iuridica Lublinensia” 2019, vol. 28(4), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2019.28.4.155-163.

Eurostat, Residence permits for non-EU citizens, “Eurostat News Release” 2019, no. 164.

Florczak I., Zatrudnianie cudzoziemców z krajów trzecich z perspektywy prawa krajowego i realiów rynku pracy – panorama zjawiska, “Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2019, no. 2, DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.2.1.

Gersdorf M., Nowe trendy gospodarcze a reguła domniemania zawarcia umowy o pracę, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2019, vol. 88, DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6069.88.04.

International Labour Organization, Report of the Director-General: Decent Work, Geneva 1999.

International Labour Organization, Food and Agriculture Organization of the United Nations, International Union of Food and Allied Workers’ Associations, Agricultural Workers and Their Contribution to Sustainable Agriculture and Rural Development, Geneva 2007.

Internationale Arbeitsorganisation, Non-standard Employment around the World: Understanding Challenges, Shaping Prospects, Geneva 2016.

Klaus W., Karanie za pomoc – jak rządy zniechęcają organizacje społeczne wspierające migrantów i ich aktywistów do działania, “Trzeci Sektor” 2018, vol. 4.

Kodeks karny. Komentarz, ed. R. Stefański, Warszawa 2019.

Kordela M., Wewnętrzna i zewnętrzna aksjologia prawna, “Studia Iuridica Lublinensia” 2020, vol. 29(5), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2020.29.3.29-38.

Kotulovski K., Laleta S., The Abuse and Exploitation of Foreign Seasonal Workers: Did the Coronavirus Emergency Worsen Already Precarious Working Conditions in the Agricultural Sector, “EU and Comparative Law Issues and Challenges Series (ECLIC)” 2021, vol. 5, DOI: https://doi.org/10.25234/eclic/18310.

Ludera-Ruszel A., Umowy prawa cywilnego jako podstawa zatrudnienia – wybrane zagadnienia, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2019, vol. 88, DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6069.88.03.

Muszalski W., Art. 22 KP, [in:] Kodeks pracy. Komentarz, ed. G. Goździewicz, Warszawa 2019.

Piątkowski J., Umowa o pracę na czas określony w kodeksie pracy – nowa jakość czy powolny zmierzch tożsamości?, “Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2016, vol. 23.

Rycak A., Charakterystyka stosunku pracy, [in:] Prawo pracy, ed. J. Stelina, Warszawa 2016.

Sadowski P., Prawne, polityczne i społeczne konsekwencje rozdźwięku między uzusem a definicjami zawartymi w tekstach prawnych dotyczących imigracji, “Ius Novum” 2016, no. 4.

Sadowski P., Wspólny Europejski System Azylowy – historia, stan obecny i perspektywy rozwoju, Toruń 2019.

Śledzińska-Simon A., Wolność pracy, [in:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, ed. M. Jabłoński, Wrocław 2014.

Świątkowski A., Komentarz do art. 25, [in:] Kodeks pracy. Komentarz, Legalis 2018.

Wagner B., Stosunek pracy i jego treść, [in:] Prawo pracy RP w obliczu przemian, eds. M. Matey-Tyrowicz, T. Zieliński, Warszawa 2006.

Walczak K., Art. 296–305, [in:] Kodeks pracy. Komentarz, eds. W. Muszalski, K. Walczak, Legalis 2021.

Wieczorek M., Some Aspects of Labour Law’s Protective Function at the Time of COVID-19, “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(1), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.1.339-355.

Zieliński T., Problemy części ogólnej prawa pracy, [in:] Prawo pracy RP w obliczu przemian, eds. M. Matey-Tyrowicz, T. Zieliński, Warszawa 2006.

Żołyński J., Prawo pracy – prawo prywatne czy prawo publiczne. Rozważania na tle charakteru umowy o pracę, “Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2016, no. 23.

ONLINE SOURCES

Eurostat, Residence permits – statistics on first permits issued during the year, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Residence_permits_-_statistics_on_first_permits_issued_during_the_year&oldid=541659#First_residence_permits_.E2.80.94_an_overview (access: 11.1.2022).

Gruza Ł., Rewolucja w zwolnieniach z pracy, 5.8.2019, https://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/1424810,zmiany-w-zwolnieniach-z-pracy-i-przywrocenia-do-pracy.html (access: 11.1.2022).

International Labour Organization, ILO Live: Ask the experts – Is the gig economy the future of work?, 7.6.2018, https://www.youtube.com/watch?v=n4A_Y77Ebqs (access: 11.1.2022).

International Labour Organization, R198 – Employment Relationship Recommendation, 2006 (No. 198): Recommendation concerning the employment relationship, adopted in Geneva, 15.6.2006, https://www.ilo.org/legacy/english/inwork/cb-policy-guide/employmentrelationshiprecommendationno198.pdf (access: 11.1.2022).

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Krajowy Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na rok 2019, 6.6.2019, https://www.gov.pl/attachment/233d0d65-50eb-46a3-ac74-9a789cb7c5d5 (access: 11.1.2022).

Rzecznik Praw Obywatelskich, Trzy lata postępowania o zgodę na pracę w Polsce na trzy lata. Interwencja RPO, 1.3.2021, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/trzy-lata-zgoda-na-prace-w-polsce-cudzoziemiec-interwencja-rpo (access: 11.1.2022).

Rzecznik Praw Obywatelskich, Zastępowanie umów o pracę umowami cywilnoprawnymi – argumenty prawne RPO, 2017, https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Zast%C4%99powanie%20um%C3%B3w%20o%20prac%C4%99%20umowami%20cywilnoprawnymi%20-%20argumenty%20prawne%20RPO.pdf (access: 11.1.2022).

United Nations, Universal Declaration of Human Rights, https://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights (access: 11.1.2022).

LEGAL ACTS

Act of 23 April 1964 – Civil Code (consolidated text, Journal of Laws 2019, item 1145).

Act of 26 June 1974 – Labor Code (consolidated text, Journal of Laws 2019, item 1040).

Act of 7 November 1999 on the Polish language (consolidated text, Journal of Laws 2019, item 1480).

Act of 20 April 2004 on employment promotion and labor market institutions (consolidated text, Journal of Laws 2019, item 986).

Act of 14 July 2006 on the entry into the territory of the Republic of Poland, stay and departure from this territory of citizens of European Union Member States and their family members (consolidated text, Journal of Laws 2021, item 1697).

Act of 12 December 2013 on foreigners (consolidated text, Journal of Laws 2018, item 2094).

Charter of Fundamental Rights of the European Union (OJ C 115, 9.12.2008).

Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 (Journal of Laws 1997, no. 78, item 483, as amended).

Convention of Human Rights and Fundamental Freedoms of 4 November 1950 (Journal of Laws 1993, no. 61, item 284).

Directive 2014/36/EU of the European Parliament and of the Council of 26 February 2014 on the conditions of entry and stay of third-country nationals for the purpose of employment as seasonal workers (OJ L 94/375, 28.3.2014).

European Social Charter of 18 October 1961 (Journal of Laws 1999, no. 8, item 67, as amended).

International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights opened for signature in New York on 19 December 1966 (Journal of Laws 1977, no. 38, item 169).

Regulation of the Minister of Family, Labor and Social Policy of 30 August 2006 regarding performing work by foreigners without a need to obtain a work permit (Journal of Laws 2006, no. 156, item 1116).

Regulation of the Minister of Family, Labor and Social Policy of 27 June 2007 amending the regulation regarding performing work by foreigners without a need to obtain a work permit (Journal of Laws 2007, no. 120, item 824).

Regulation of the Minister of Family, Labor and Social Policy of 2 February 2009 amending the regulation regarding performing work by foreigners without a need to obtain a work permit (Journal of Laws 2009, no. 21, item 114).

Regulation of the Minister of Family, Labor and Social Policy of 7 December 2017 regarding the issue of work permits for a foreigner and the entry of a statement on entrusting work to a foreigner to the register of declarations (Journal of Laws 2017, item 2345).

Treaty of Lisbon amending the Treaty on European Union and the Treaty establishing the European Community, signed at Lisbon, 13 December 2007 (OJ C 306/1, 17.12.2007).

CASE LAW

Inter-American Court of Human Rights, Advisory Opinion OC-18/03 of 17 September 2003, requested by the United Mexican State, Juridical Condition and Rights of Undocumented Migrants.

Judgment of the Constitutional Tribunal of 19 June 2012, P 41/10, OTK-A ZU 2012, no. 6, item 65.

Judgment of the ECtHR of 10 March 2009 in Bykov v. Russia, Application no. 4378/02.

Judgment of the ECtHR of 19 June 2001 in Kreuz v. Poland, Application no. 282249/95.

Judgment of the Supreme Administrative Court of 31 October 1966, Rw 904/66, OSNKW 1967, no. 1, item 6.

Judgment of the Supreme Administrative Court of 4 April 2017, I OSK 1558/15, Legalis.

Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Poznań of 24 July 2019, II SAB/Po 32/19, Legalis 2204630.

Resolution of the Supreme Court of 16 April 1998, III ZP 52/97, OSNAPiUS 1998, no. 19, item 558.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2022.31.1.149-168
Data publikacji: 2022-03-29 11:56:26
Data złożenia artykułu: 2020-04-20 19:12:09


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1354
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0 PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Piotr Sadowski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.