Zasada uczciwości kupieckiej jako zasada prawa handlowego

Katarzyna Irmina Kopaczyńska-Pieczniak

Streszczenie w języku polskim


Prawo handlowe (prywatne prawo gospodarcze) stanowi, zgodnie z zasadą jedności, dziedzinę będącą częścią gałęzi prawa cywilnego. W związku z powyższym w obrębie prawa handlowego znajdują zastosowanie zarówno zasady gałęziowe prawa cywilnego, jak i zasady dziedziny prawa handlowego, które stanowią rozwinięcie, ewentualnie są modyfikacjami zasad gałęziowych. Zasady prawa handlowego są uznawane za wyrażające podstawowe dla tej dziedziny wartości, cele i funkcje. Ich katalog powinien zawierać następujące zasady: wolności gospodarczej, szybkości obrotu, pewności i bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, równości przedsiębiorców, profesjonalizmu, ponoszenia ryzyka gospodarczego, poszanowania praw konsumentów, uczciwości kupieckiej. Zasada uczciwości kupieckiej oznacza obowiązek respektowania dobrych obyczajów w obrocie gospodarczym. Zakres tej zasady jest szeroki, wyznaczony przez klauzulę generalną, a tym samym jej zakres treściowy kształtują wartości pozasystemowe. W każdym przypadku istotą pojęcia "dobre obyczaje" jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. Uczciwość przedsiębiorcy (uczciwość kupiecką) należy odnieść do całokształtu jego działalności, w stosunkach zewnętrznych oraz wewnętrznych. Zasada uczciwości kupieckiej może być traktowana jako szczególne rozwinięcie zasady słuszności na gruncie prawa handlowego ze względu na specyfikę stosunków prawnych, do których się odnosi. Pozostaje ona w związku z pozostałymi zasadami prawa handlowego. Jej naruszenie wywołuje przede wszystkim sankcje cywilnoprawne.


Słowa kluczowe


zasady prawa handlowego; uczciwość; zasada uczciwości kupieckiej; dobre obyczaje

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Banaszczyk Z., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, t. 1, Warszawa 2008.

Bieniek G., [w:] Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, red. G. Bieniek, t. 1, Warszawa 2005.

Biskup R., Dobre obyczaje w działalności gospodarczej, „Annales: Etyka w Życiu Gospodarczym” 2007, nr 1.

Czachórski W., [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 1: Prawo zobowiązań – część ogólna, red. W. Czachórski, Wrocław 1981.

Dąbrowa J., Wina jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej, Wrocław 1968.

Doliwa A., [w:] Prawo gospodarcze prywatne, red. T. Mróz, M. Stec, Warszawa 2005.

Dubis W., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa 2008.

Gadek B., Generalna klauzula odpowiedzialności za czyn nieuczciwej konkurencji (art. 3 u.z.n.k.), Kraków 2003.

Gilbert-Studnicki T., Zasady i reguły prawne, „Państwo i Prawo” 1988, z. 3.

Granecki P., Culpa in contrahendo, „Przegląd Prawa Handlowego” 2001, nr 9.

Grzybowski S., [w:] System prawa cywilnego, t. 1: Część ogólna, red. S. Grzybowski, Wrocław 1985.

Janiszewska B., Klauzula generalna dobrych obyczajów w znowelizowanych przepisach kodeksu cywilnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2003, nr 10.

Katner W.J., Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Warszawa 2011.

Katner W.J., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz, Warszawa 2003.

Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2012.

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego działająca przy Ministrze Sprawiedliwości, Księga pierwsza Kodeksu cywilnego. Projekt z uzasadnieniem, Warszawa, październik 2008.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U., nr 78, poz. 483 z poźn. zm.).

Kopaczyńska-Pieczniak K., Czyn nieuczciwej konkurencji a nieuczciwa praktyka rynkowa, „Monitor Prawa Handlowego” 2012, nr 3.

Kosikowski C., Nowe regulacje prawne w zakresie swobody działalności gospodarczej, „Państwo i Prawo” 2004, z. 10.

Kosikowski C., Wolność gospodarcza w prawie polskim, Warszawa 1995.

Kruczalak K., Prawo handlowe. Zarys wykładu, Warszawa 1994.

Leszczyński L., Stosowanie generalnych klauzul odsyłających, Kraków 2001.

Leszczyński L., Maroń G., Pojęcie i treść zasad prawa oraz generalnych klauzul odsyłających. Uwagi porównawcze, „Annales UMCS. Sectio G” 2013, t. LX, z. 1.

Longchamps de Berier R., Polskie prawo cywilne. Zobowiązania, Poznań 1999.

Namitkiewicz J., Próba charakterystyki i określenie prawa handlowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 1925, nr 2 (przedr.: „Przegląd Prawa Handlowego”1992, nr 1).

Namitkiewicz J., Zarys prawa handlowego, Warszawa 1934.

Namitkiewicz J., Zasady prawa handlowego, Warszawa 1928.

Okolski J., Wajda D., [w:] Prawo handlowe, red. J. Okolski, Warszawa 2008.

Olejniczak A., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3: Zobowiązania. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2010.

Pilich M., Zasady współżycia społecznego, dobre obyczaje czy dobra wiara? Dylematy nowelizacji klauzul generalnych prawa cywilnego w perspektywie europejskiej, „Studia Prawnicze” 2006, z. 4.

Poźniak-Niedzielska M., Kilka uwag o zachowaniu dobrych obyczajów w działalności gospodarczej, [w:] Iustitia civitatis fundamentum. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Wiesława Chrzanowskiego, red. H. Cioch, A. Dębiński, J. Chaciński, Lublin 2003.

Promińska U., W sprawie relacji pomiędzy art. 3 a art. 16 ust. 1 pkt 1 u.z.n.k., [w:] Reklama. Aspekty prawne, red. M. Namysłowska, Warszawa 2012.

Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 1993.

Radwański Z., Zarys części ogólnej prawa cywilnego, Warszawa 1979.

Radwański Z., Zieliński M., Uwagi de lege ferenda o klauzulach generalnych w prawie cywilnym, „Przegląd Legislacyjny” 2001, nr 2.

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. – Kodeks handlowy (Dz.U., nr 57, poz. 502 z późn. zm.).

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. – Kodeks zobowiązań (Dz.U., nr 82, poz. 598).

Safjan M., [w:] System prawa prywatnego, red. M. Safjan, t. 1, Warszawa 2012.

Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 3, Warszawa 1985.

Sośniak M., Bezprawność zachowania jako przesłanka odpowiedzialności za czyny niedozwolone, Kraków 1959.

Stefanicki R., Dobre obyczaje w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002, nr 5.

Stelmachowski A., Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1969.

Stelmachowski A., Zarys teorii prawa cywilnego, Warszawa 1998.

Szpunar A., Czyny niedozwolone w kodeksie cywilnym, „Studia Cywilistyczne” 1970, t. XV.

Szwaja J., [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, Warszawa 2006.

Ustawa z dnia 2 sierpnia 1926 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U., nr 96, poz. 559 z poźn. zm.).

Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r., nr 153, poz. 1503 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 672 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U., nr 50, poz. 331 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U., nr 171, poz. 1206 z późn. zm.).

Włodyka S., [w:] System prawa handlowego, t. 1: Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.

Włodyka S., [w:] System prawa handlowego, t. 5: Prawo umów handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2006.

Włodyka S., Prawo gospodarcze. Zarys systemu, Warszawa 1982.

Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2001.

Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1974.

Wróblewski J., Stosunki między systemami norm, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1971, t. IV.

Wyrok SA w Gdańsku z dnia 6 listopada 1996 r., I ACr 839/96, PG 1997, nr 6, s. 38, OSA 1997, nr 10, poz. 57.

Wyrok SN z dnia 2 grudnia 2003 r., III CK 430/03, Lexix.pl nr 365013.

Wyrok SN z dnia 16 października 2008 r., III CSK 100/08, OSN 2009, nr A, poz. 30.

Wyrok SOKiK z dnia 23 lutego 2006 r., XVII Ama 118/04, Dz. Urz. UOKiK 2006, nr 2, poz. 31.

Wyrok TK z dnia 10 kwietnia 2001 r., U 7/00, OTK 2001, nr 3, poz. 56.

Wyrok TK z dnia 29 kwietnia 2003 r., SK 24/02, OTK-A 2003, nr 4, poz. 33.

Wyrok z dnia 2 czerwca 2004 r., IV CK 400/03, Lexis.pl nr 367044.

Wyrok z dnia 20 lipca 2005 r., II CK 794/04, Lexis.pl nr 382488.

Wyrok z dnia 27 lutego 2009 r., II CSK 512/08, Lexis.pl nr 2073245.

Wyrok z dnia 10 lutego 2010 r., V CSK 287/09, Lexis.pl nr 3027445.

Wyrok z dnia 6 października 2011 r., V CSK 414/10, Lexis.pl nr 3997325.

Wyrok z dnia 10 maja 2012 r., IV CSK 579/11, Lexis.pl nr 4940529.

Wyrok SN z dnia 19 października 2012 r., V CSK 501/11, BSN IC 2013, nr 2 (z glosą Ł. Andrzejczaka, „Przegląd Sądowy” 2014, nr 4).

Zdyb M., Prawo działalności gospodarczej. Komentarz, Kraków 2000.

Zoll F., [w:] A. Kraus, F. Zoll, Polska ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z objaśnieniami, Poznań 1929.

Żuławska C., [w:] System prawa handlowego, t. 1: Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.

Żuławska C., Zasady prawa gospodarczego prywatnego, Warszawa 1995.

Żurawik A., Klauzula generalna „dobrych obyczajów” – ujęcie teoretyczne, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009, nr 1.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2016.25.1.161
Data publikacji: 2016-04-11 22:04:32
Data złożenia artykułu: 2015-07-13 18:13:27


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1207
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2016 Katarzyna Irmina Kopaczyńska-Pieczniak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.