Hide
Show all
Email this article On the Possibility of Acquisitive Prescription by the State of Real Properties Unlawfully Seized under the Provisions of the 1944 Agrarian Reform Decree
Abstract
The subject of this paper are those factual states that occurred on the basis of the agrarian reform decree and concerned the unlawful seizure by the State of palace-park complexes. It was only after the collapse of real socialism in 1989 that the owners or their legal successors obtained an annulment of the decision to seize the property. However, this was, and is, only the beginning of the struggle, as the State Treasury or its legal successors are claiming before the common courts the acquisitive prescription of the property being the subject to the recovery claim. The divergence of at least 20 years in jurisprudence as to the date of commencement of the period required for acquisitive prescription (1980–1991) is an undesirable phenomenon, requiring the adoption of a coherent approach of the courts. Consequently, the authors of this text represent the view that the period of validity of both the Agrarian Reform Decree and the subsequent legal acts, with particular emphasis on the period of validity of the Decree of 1945 (Journal of Laws no. 28, item 321) and then Article 9 (16) of the Act of 1958 excluded the course of the acquisitive prescription in favour of the State Treasury of the agricultural and forestry properties unlawfully seized by the State. This period lasted until 31 December 1991, i.e. until the final date when Article 9 (16) was in force.
Keywords
References
LITERATURE
Bereza A., Sąd Najwyższy w latach 1945–1962. Organizacja i działalność, Warszawa 2012.
Błażejczyk M., Sądowa kontrola decyzji administracyjnych w sprawach rolnictwa, “Nowe Rolnictwo” 1980, no. 20.
Breyer S., Sprzedaż i przejmowanie nieruchomości rolnych przez państwo, “Nowe Prawo” 1958, no. 9.
Budzinowski R., Przymusowe przejmowanie nieruchomości rolnych, Warszawa–Poznań 1985.
Fiedorczyk P., Polski Październik a reforma rolna, “Z Dziejów Prawa” 2019, vol. 12(20), DOI: https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.45.
Hasińska I., Z procesowej problematyki wywłaszczenia na tle dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej z 6 września 1944 r., “Studia Iuridica Lublinensia” 2017, vol. 26(1), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2017.26.1.77.
Korzeniewska-Lasota A., Państwo, właściciele i ich spadkobiercy wobec mienia pozostawionego przez obywateli polskich w województwach wschodnich międzywojennej Rzeczypospolitej. Studium historyczno-prawne, Gdańsk 2018.
Łętowska E., Orzecznictwo sądowe jako instrument reprywatyzacji zdekoncentrowanej, [in:] Reprywatyzacja w orzecznictwie sądów, ed. M. Plilich, Warszawa 2016.
Machnikowska A., Prawo własności w Polsce w latach 1944–1981. Studium historycznoprawne, Gdańsk 2010.
Majorowicz J., Przebudowa ustroju rolnego Polski Ludowej w orzecznictwie Sądu Najwyższego, [in:] Sesja dwudziestolecia Sądu Najwyższego w Polsce Ludowej w dniach 8–10 grudnia 1966 r. Materiały, Warszawa 1967.
Majorowicz J., Poczobutt-Odlanicki A., Roszczenia rewindykacyjne i odszkodowawcze w związku z utratą własności nieruchomości jako przedmiot działalności Rzecznika Praw Obywatelskich, “Biuletyn RPO. Materiały” 1992, no. 14.
Mazur M., Uwagi ogólne o sytuacji prawnej po Wyzwoleniu, [in:] Sesja dwudziestolecia Sądu Najwyższego w Polsce Ludowej w dniach 8–10 grudnia 1966 r. Materiały, Warszawa 1967.
Prutis S., Reformy agrarne w Polsce po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, “Studia Iuridica Agraria” 2018, vol. 15, DOI: https://doi.org/10.15290/sia.2017.15.14.
Sprawozdanie Naczelnego Sądu Administracyjnego za okres od 1 IX do 31 XII 1980 r., Warszawa 1981.
Stawarska-Rippel A., O instrumentalnym wykorzystywaniu prawa – ustrój polityczny i gospodarczy w orzecznictwie Sądu Najwyższego pierwszych lat Polski Ludowej, [in:] Prawo i czas. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin Profesora Adama Lityńskiego, eds. M. Borski, D. Fleszer, A. Pokora, A. Rogacka-Łukasik, Sosnowiec 2020.
Stawarska-Rippel A., O ludowym prawie karnym w kontekście przeprowadzenia i zabezpieczenia skutków tak zwanej reformy rolnej z pierwszych lat Polski Ludowej, “Z Dziejów Prawa” 2019, vol. 12(20), DOI: https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.41.
Stawarska-Rippel A., Prawo sądowe Polski Ludowej a prawo Drugiej Rzeczypospolitej 1944–1950, Katowice 2006.
Stokowski M.P., Odpowiedzialność Skarbu Państwa za przejęcie nieruchomości rolnych na mocy dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej na przykładzie majątku Lubowicz Wielki, “Miscellanea Historico-Iuridica” 2020, vol. 19(2), DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2020.19.02.19.
Tarnowski A., Ostatni mazur. Opowieść o wojnie, namiętności i stracie, Warszawa 2008.
Tracz G., Sytuacja prawna byłych właścicieli nieruchomości ziemskich w III Rzeczypospolitej, “Forum Prawnicze” 2016, no. 4.
ARCHIVES
Archive of Modern Records in Warsaw, Ministry of Agriculture and Agricultural Reforms, ref. no. 446.
Archive of Modern Records in Warsaw, Ministry of Justice, ref. no. 618.
Letter of attorney Ryszard Grzesiuła to Jan Olszewski of 27 December 1991, Archive of the Ministry of Agriculture and Rural Development, ref. no. 968/2, p. 17.
Letter from the Director of the Department of Land Management and Agricultural Equipment of the Ministry of Agriculture and Food of 15 October 1990 to Olga Czartoryska, Archive of the Ministry of Agriculture and Rural Development, ref. no. 215/1, p. 81.
Letter from the General Conservator of Antiquities of 14 August 1990 to J. Grzesik, Director of the Department of Land Management and Agricultural Equipment in the Ministry of Agriculture and Food, Archive of the Ministry of Agriculture and Rural Development, ref. no. 215/1, p. 75.
OTHERS
Wniosek RPO do TK z dnia 12 października 1990 r. o podjęcie uchwały zawierającej powszechnie obowiązującą wykładnię art. 16 (art. 9 dawnej numeracji) ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (tekst jedn. Dz. U. z 1989 r. Nr 58, poz. 348), „Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich” 1990, no. 2–3, item 68b.
LEGAL ACTS
Act of 12 March 1958 on the sale of state-owned agricultural property and on the regulation of certain matters relating to the implementation of agrarian reform and agricultural settlement (Journal of Laws 1958, no. 17, item 71, as amended).
Act of 26 March 1982 on the protection of agricultural and forest land (Journal of Laws 1982, no. 11, item 79).
Act of 20 June 1985 – Law on the system of common courts (Journal of Laws 1985, no. 31, item 137).
Regulation of the President of the Republic of Poland of 6 February 1928 – Law on the organization of common law courts (Journal of Laws 1964, no. 6, item 40, as amended).
CASE LAW
Decision of the Constitutional Tribunal of 28 November 2001, OTK 2001, no. 8, item 266.
Decision of the District Court in Bialystok of 16 June 2017, II Ca 321/17, LEX no. 2330694.
Decision of the District Court in Bialystok of 27 April 2018, II Ca 57/18, LEX no. 2505911.
Decision of the District Court in Lublin of 14 December 2016, II Ca 733/16, LEX no. 2196517.
Decision of the District Court in Sieradz of 3 April 2019, Ca 71/19, LEX no. 26665744.
Decision of the District Court in Kalisz of 9 September 2020, I NS 1169/19, non-published.
Decision of the Supreme Court of 22 December 1966, III CR 309/66, OSNCP 1967, no. 6, item 114.
Decision of the Supreme Court of 29 April 2010, IV CSK 474/09, LEX no. 602730.
Decision of the Supreme Court of 9October 2015, IV CSK 473/13, LEX no. 19225691.
Decision of the Supreme Court of 18 May 2017, III CSK 221/17, LEX no. 2348534.
Decision of the Supreme Court of 18 April 2018, IV CSK 55/18, non-published.
Decision of the Supreme Court of 31 September 2018, I CSK 302/18, non-published.
Decision of the Supreme Court of 4 January 2019, IV CSK 265/18, non-published.
Decision of the Supreme Court of 17 July 2020, III CSK 9/18, non-published.
Decision of the Supreme Court of 1 October 2020, III CSK 62/20, non-published.
Judgement of the Supreme Administrative Court in Wrocław of 15 November 1988, SA/Wr 525/88, CBOSA.
Judgement of the Supreme Court of 29 September 1959, 1 CR 689/59, OSN of the Civil Chamber and Criminal Chamber 1960, no. 4, item 108.
Resolution of the panel of 7 judges of the Supreme Court of 13 October 1951, C 427/51, OSN 1953, no. 1, item 1.
Resolution of the panel of 7 judges of the Supreme Court of 15 April 2015, III CZP 82/14, LEX no. 1677788.
Resolution of the Constitutional Tribunal of 20 February 1991, W. 5/90, OTK 1991, item 18.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2021.30.4.143-165
Date of publication: 2021-10-13 00:45:29
Date of submission: 2021-04-18 23:35:05
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2021 Piotr Fiedorczyk, Anna Stawarska-Rippel
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.