Uwagi w kwestii przerwy biegu terminu przedawnienia karalności przestępstw (kwestie wybrane)

Streszczenie w języku polskim

Przedmiotem rozważań są regulacje dotyczące przerwy biegu terminu przedawnienia karalności przestępstw zawarte w ustawie z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, w projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw z dnia 16 września 2021 r. i w ustawie z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 14 lipca 2020 r. (Kp 1/19) orzekł, że ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw niezgodna jest w całości z art. 7 w zw. z art. 112 i art. 119 ust. 1 Konstytucji RP. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego przyczyną wadliwości owej ustawy było niezachowanie przez Sejm przewidzianego w Konstytucji trybu uchwalenia tej ustawy. Zgodnie z proponowaną regulacją jeżeli w toku wszczętego postępowania karnego powzięto uzasadnione podejrzenie popełnienia innego przestępstwa, to karalność tego nowo ujawnionego przestępstwa miała ulegać przedłużeniu w sposób określony w art. 102 § 1 Kodeksu karnego. Okolicznością, która powodowałaby wydłużenie (przerwę) przedawnienia karalności nowo ujawnionego przestępstwa, miałoby być uzasadnione podejrzenie popełnienia tego przestępstwa. W tym wypadku karalność tego przestępstwa ulegałaby przedłużeniu z dniem, w którym podjęto pierwszą czynność dowodową zmierzającą do ustalenia, czy przestępstwo to zostało popełnione. Autor krytycznie ocenił tę propozycję i wskazał argumenty kwestionujące zasadność tej nowelizacji Kodeksu karnego. Przeprowadzone rozważania pozwoliły na sformułowanie wniosku, że proponowana nowelizacja art. 102 Kodeksu karnego nie daje gwarancji dokładnego ustalenia czasu, w którym miałaby wystąpić okoliczność uzasadniająca wydłużenie przedawnienia karalności przestępstwa. Termin przedawnienia powinien być wyznaczony w taki sposób, który pozwala na precyzyjne ustalenie upływu tego terminu, decyduje on bowiem o ustaniu karalności przestępstwa, a tym samym dotyczy dopuszczalności albo niedopuszczalności procesu karnego. Ponadto nowelizacja ta nie daje gwarancji stwierdzenia zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa. Uzasadnia to zatem stwierdzenie, że regulacja ta nie spełnia funkcji gwarancyjnej (ochronnej) związanej z przedawnieniem jako przesłanką procesu karnego. Z tych względów rozwiązanie zawarte w projektowanym art. 102 § 2 Kodeksu karnego należy uznać za wysoce dyskusyjne.