Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Samodzielność decyzyjna małoletniego w kwestiach zdrowotnych. Uwagi de lege ferenda w związku z projektem ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (druk sejmowy nr 1432)
Streszczenie w języku polskim
W artykule analizą objęto zakres samodzielności decyzyjnej małoletniego w ramach procedur medycznych. Jako że dziecko będące pacjentem nie ma faktycznych i formalnych możliwości samodzielnego podejmowania decyzji i wyrażania zgody, system prawny wykształcił instrumenty ochrony zdrowotnego interesu małoletniego, a realizacja zdrowotnego dobrostanu powierzona została rodzicom (przedstawicielom ustawowym). Przepisy obowiązującego prawa zakładają istnienie granic wiekowych dla podejmowania decyzji w ramach sytuacji zdrowotnej pacjenta. Fakt ten spotyka się z krytyką. Przedstawiane są propozycje zmian i obniżenia wieku samodzielności decyzyjnej małoletniego. Autorka analizie poddała założenia projektu zmian ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz podjęła problem samodzielności małoletniego w procedurach ginekologicznych, dermatologicznych i urologicznych. Rozważania prowadzone są w ramach zarówno polskiego prawa medycznego, jak i prawa rodzinnego, a autorka zarzuca twórcom projektu brak znajomości rozwiązań systemowych oraz zgłasza postulaty de lege ferenda.
Słowa kluczowe
Bibliografia
LITERATURE
Andrzejewski M., Application of the Clause of the Good of the Child: Reflections Inspired by the Decision of the Supreme Court on the Creation of Foster Families, “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(5), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.5.29-51.
Bartnik A., Cichowska A., Psychospołeczne następstwa wczesnej inicjacji seksualnej, “Przegląd Seksuologiczny” 2015, no. 11.
Bączyk-Rozwadowska K., Prawo pacjenta do informacji według przepisów polskiego prawa medycznego, “Studia Iuridica Toruniensia” 2011, vol. 9, DOI: https://doi.org/10.12775/SIT.2011.013.
Boratyńska M., Wolny wybór. Gwarancje i granice prawa pacjenta do samodecydowania, Warszawa 2012.
Borysiak W., Komentarz do art. 72, [in:] Konstytucja. Komentarz, eds. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Czarkowski M., Różyńska J., Świadoma zgoda na udział w eksperymencie medycznym. Poradnik dla badacza, Warszawa 2008.
Dukiet-Nagórska T., Świadoma zgoda pacjenta w ustawodawstwie polskim, “Prawo i Medycyna” 2000, no. 6–7.
Gajda J., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Komentarz, ed. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Gajda J., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Akty stanu cywilnego. Komentarz, Warszawa 2002.
Ginekolog dla dziecka potrzebny. Rozmowa z prof. Agnieszką Drosdzol-Cop, “Polityka” 2021, no. 19.
Gutowski M., Komentarz do art. 14, [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. M. Gutowski, vol. 1, Warszawa 2016.
Haberko J., Dopuszczalność wydania z apteki środków antykoncepcyjnych małoletnim. Postulaty de lege ferenda, “Forum Prawnicze” 2016, no. 3.
Haberko J., Prawnomedyczne relacje rodzice – dziecko – państwo, [in:] Dziecko – rodzice – państwo w kontekście świadczeń zdrowotnych, edukacyjnych i przemocy domowej, ed. M. Łączkowska-Porawska, Warszawa 2020.
Haberko J., Sytuacja prawna dziecka jako pacjenta, “Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2020, no. 19(1).
Haberko J., Tajemnica lekarska a poszanowanie prawa do samostanowienia i prywatności małoletniego pacjenta, “Białostockie Studia Prawnicze” 2020, no. 2.
Haberko J., Trudny wybór pacjenta. Recenzja książki Marii Boratyńskiej „Wolny wybór. Gwarancje i granice prawa pacjenta do samodecydowania”, “Forum Prawnicze” 2013, no. 2.
Ignatowicz J., Komentarz do art. 95, [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. K. Pietrzykowski, Warszawa 2012.
Imacka J., Bulsa M., Ryzykowne zachowania seksualne młodzieży jako czynnik zwiększający ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, “Hygeia Public Health” 2012, vol. 47(3).
Janiszewska B., Komentarz do art. 9, [in:] Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, ed. L. Bosek, Warszawa 2020.
Jankowiak B., Gulczyńska A., Wczesna inicjacja seksualna młodzieży – przyczyny i konsekwencje, “Kultura – Społeczeństwo – Edukacja” 2014, no. 1.
Kłączyńska N., Komentarz do art. 200, [in:] Kodeks karny. Część szczegółowa. Komentarz, ed. J.W. Giezek, LEX/el. 2014.
Kołodziej A., Stopień autonomii woli pacjenta na tle ustawy o zawodzie lekarza i ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, “Prawo i Medycyna” 2002, no. 11.
Krajewski R., Funkcjonowanie świadomej zgody w relacjach lekarz–pacjent, [in:] Realizacja zasady informed consent w kontekście relacji lekarz–pacjent. Wyzwania i bariery rozwojowe w Polsce, ed. S. Torciuk, Warszawa 2012.
Liszewska A., Zgoda pacjenta na zabieg leczniczy, “Państwo i Prawo” 1997, no. 1.
Ludwikowska K, Szenborn L., Karlikowska-Skwarnik M., Choroby przenoszone drogą płciową u nastolatków, “Forum Położnictwa i Ginekologii” 2017, no. 33.
Łakomy K., Minor Victim Representation in Cases of Crimes Committed by Family Members in Polish Law, “Studia Iuridica Lublinensia” 2020, vol. 29(5), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2020.29.5.181-196.
Łuków P., Granice zgody. Autonomia zasad i dobro pacjenta, Warszawa 2005.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, LEX/el. 2010.
Michałek-Janiczek A., Autonomia małoletniego w zakresie leczenia, “Państwo i Prawo” 2009, no. 10.
Mozgawa M., Komentarz do art. 200, [in:] Kodeks karny. Komentarz, ed. M. Mozgawa, LEX/el. 2014.
Mularski K., Recenzja: M. Boratyńska „Wolny wybór. Gwarancje i granice prawa pacjenta do samodecydowania”, ss. 733, “Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2013, no. 3.
Nieckula M., Jabłońska P.I., Duda A.A., Fecko-Gałowicz K., Inicjacja seksualna wśród młodzieży szkół ponadgimnazjalnych, “Pielęgniarstwo Polskie” 2019, no. 2.
Niemczyk S., Łazarska A., Medyczno-prawne rozważania o konkretyzacji przedmiotu zgody pacjenta, “Prawo i Medycyna” 2008, no. 32.
Nowacka M., Filozoficzne podstawy zasady autonomii pacjenta, “Problemy Higieny i Epidemiologii” 2008, no. 3.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2019.
Safjan M., Prawo i medycyna. Ochrona praw jednostki a dylematy współczesnej medycyny, Warszawa 1998.
Słyk J., Zezwolenie (zgoda) sądu opiekuńczego na udzielenie świadczenia zdrowotnego małoletniemu pacjentowi (art. 32 i 34 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty), “Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne” 2016, no. 25.
Sokołowski T., Władza rodzicielska nad dorastającym dzieckiem, Poznań 1987.
Sroka T., Kodeks karny. Wybór orzecznictwa, LEX/el. 2014.
Strzebinczyk J., Prawo rodzinne, Warszawa 2010.
Świderska M., Zgoda pacjenta na zabieg medyczny, Toruń 2007.
Tenenbaum M., Zakres autonomii osób fizycznych w możliwości dysponowania komórkami, tkankami i narządami dla celów transplantologicznych za życia oraz na wypadek śmierci, [in:] Prace z prawa cywilnego dla uczczenia pamięci Profesora Jana Kosika, ed. P. Machnikowski, Wrocław 2009.
Wojcieszak A., On Respect for Human Dignity on the Example of Polish Guarantees of Its Protection and the Judicature of the Supreme Court of the United States of America, “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(5), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.5.701-721.
Zajdel J., Zajdel R., Dzieci i ryby głosu nie mają – prawa małoletniego w procesie leczenia, “Standardy Medyczne. Pediatria” 2009, vol. 6.
ONLINE SOURCES
Dane statystyczne Policji, Przemoc w rodzinie – dane od 2012 roku, https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/przemoc-w-rodzinie/201373,Przemoc-w-rodzinie-dane-od-2012-roku.html (access: 15.5.2021).
Matzke M., Coraz więcej młodzieży choruje na raka. Naukowcy bezradni, 15.3.2017, https://www.dw.com/pl/coraz-wi%C4%99cej-m%C5%82odzie%C5%BCy-choruje-na-raka-naukowcy-bezradni/a-37944674 (access: 1.10.2021).
Opinie Biura Analiz Sejmowych, Opinia prawna i merytoryczna dotycząca poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (druk nr 1432), https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/opinieBAS.xsp?nr=1432 (access: 10.2.2022).
Sochacki-Wójcicka N., Nastolatka u ginekologa – jak powinna wyglądać wizyta?, 14.2.2019, https://mamaginekolog.pl/czy-nastolatka-moze-isc-sama-do-ginekologa (access: 1.12.2021).
Stanowisko nr 86/21/P-VIII Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza, 8.6.2021, https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?documentId=29D3A671BD7C8784C125872C002CF2D1 (access: 10.2.2022).
Stanowisko Rządu wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (druk nr 1432), 30.9.2021, https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?documentId=FB2B88852A46FCADC1258760003F0BC2 (access: 1.10.2021).
UNICEF, Odbycie inicjacji seksualnej przez młodzież, https://dzieciwpolsce.pl/statystyka/101/odbycie-inicjacji-seksualnej-przez-mlodziez/wykresy/glowny/2014 (access: 1.10.2021).
UNICEF, Seksualne wykorzystanie małoletniego, https://dzieciwpolsce.pl/statystyka/115/seksualne-wykorzystanie-maloletniego/wykresy/glowny (access: 1.10.2021).
Uwagi Sądu Najwyższego do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, 21.7.2021, https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?documentId=6FFDCD51966AD381C125872600336209 (access: 1.10.2021).
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (druk nr 1432), https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=1432 (access: 4.9.2022).
Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Zdrowia w sprawie zasad dostępu osób niepełnoletnich, w wieku powyżej 15. roku życia, do świadczeń ginekologicznych i urologicznych, 29.07.2016, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/wystapienie-do-ministra-zdrowia-w-sprawie-zasad-dostepu-mlodziezy-do-swiadczen-ginekologicznych-i-urologicznych (access: 1.10.2021).
LEGAL ACTS
Act of 25 February 1964 – Family and Guardianship Code (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 1359).
Act of 23 April 1964 – Civil Code (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 1740, as amended).
Act of 26 June 1974 – Labor Code (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 1320, as amended).
Act of 7 January 1993 on family planning, protection of the human fetus and conditions for the admissibility of termination of pregnancy (Journal of Laws 1993, no. 17, item 78, as amended).
Act of 5 December 1996 on doctors and dentists professions (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 514, as amended).
Act of 6 June 1997 – Penal Code (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 1444, as amended).
Act of 1 July 2005 on the collection, storage and transplantation of cells, tissues and organs (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 2134).
Act of 6 November 2008 on patient rights and Patient Rights Ombudsman (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 849).
Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 (Journal of Laws 1997, no. 78, item 483, as amended).
CASE LAW
Judgment of the Court of Appeal in Katowice of 14 March 2014, II AKa 27/14.
Judgment of the Court of Appeal in Kraków of 27 February 2014, II AKa 3/14, KZS 2014, no. 4, item 45.
Judgement of the Court of Appeal in Wrocław of 9 October 2012, II AKa 276/12, KZS 2014, no. 4, item 55.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2022.31.3.123-142
Data publikacji: 2022-09-28 19:31:20
Data złożenia artykułu: 2021-12-29 09:23:46
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Joanna Haberko
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.