Dowody elektroniczne w postępowaniu cywilnym na tle prawnoporównawczym

Mariusz Nowak

Streszczenie w języku polskim


Nieustanny rozwój technologiczny zmienia wszystkie aspekty życia człowieka. Rewolucja cyfrowa doprowadziła do powstania wielu nowych możliwości pozyskiwania i przedstawiania dowodów, bezpowrotnie zmieniając postępowanie dowodowe. Na skutek zwiększającej się informatyzacji proces cywilny uległ usprawnieniu – poprawiła się jego szybkość i jakość. Rola nowoczesnych technologii przejawia się m.in. w możliwości przeprowadzenia postępowania dowodowego przy wykorzystaniu urządzeń przenoszących obrazy i dźwięki lub w możliwości wykorzystywania w sądzie danych i informacji zapisanych w formie elektronicznej. Konsekwencją jest występowanie dowodów elektronicznych. Problematyka dowodu elektronicznego została poruszona w literaturze prawa karnego i kryminalistyki. Nie doczekała się jednak zbyt wielu opracowań z zakresu postępowania cywilnego, mimo że omawiane dowody są mocno zakorzenione w sprawach cywilnych i od dawna wykorzystywane są w postępowaniu dowodowym. Poczynienie rozważań w zakresie tytułowego zagadnienia wymagało sformułowania jego definicji dla potrzeb postępowania cywilnego. Autor wskazał miejsce dowodów elektronicznych w systemie prawa i doszedł do wniosku, że warto byłoby rozważyć wyodrębnienie ich jako samodzielnego środka dowodowego z uwagi na istotne różnice między nimi a innymi rodzajami dowodów oraz ich skomplikowany charakter. Poczynione rozważania wskazują, że dopuszczalność elektronicznego materiału dowodowego należy badać w sposób zindywidualizowany, a brak szczegółowych regulacji może stwarzać liczne problemy praktyczne.


Słowa kluczowe


dowody elektroniczne; postępowanie cywilne; informatyzacja; proces cywilny; postępowanie dowodowe

Pełny tekst:

PDF (English) PDF

Bibliografia


LITERATURE

Adamski A., Prawo karne komputerowe, Warszawa 2000.

Baturo W. (ed.), Encyklopedia popularna PWN, Warszawa 2017.

Casey E., Standardization of Forming and Expressing Preliminary Evaluative Opinions on Digital Evidence, “Forensic Science International: Digital Investigation” 2020, vol. 32, DOI: https://doi.org/10.1016/j.fsidi.2019.200888.

Chvankin С.А., Audio and Video Recordings as a Type of Electronic Evidence in Civil Proceedings, “Theory and Practice of Jurisprudence” 2020, vol. 2(18), DOI: https://doi.org/10.21564/2225-6555.2020.18.218694.

Čėsna R., Aspects of Using Electronic Evidence in Civil Proceedings, “Jurisprudencija” 2007, no. 10.

Drogoziuk K., Golubeva N., Web-Page Screenshots as Evidence in Civil Procedure of Ukraine, “Masaryk University Journal of Law & Technology” 2019, vol. 13(1), DOI: https://doi.org/10.5817/MUJLT2019-1-5.

Flaga-Gieruszyńska K., Inne środki dowodowe, [in:] System Postępowania Cywilnego, vol. 2: Dowody w postępowaniu cywilnym, ed. Ł. Błaszczak, Warszawa 2021.

Kaczmarek-Templin B., Pojęcie dokumentu a pojęcie dokumentu elektronicznego, [in:] Dowód z dokumentu elektronicznego w procesie cywilnym, Legalis 2012.

Kirsanova N., Gogoleva V., Zyabkina T., Semenova K., The Use of Digital Technologies in the Administration of Justice in the Field of Environmental Crime, “E3S Web of Conferences” 2021, vol. 258, DOI: https://doi.org/10.1051/e3sconf/202125805035.

Lach A., Dowody elektroniczne w procesie karnym, Toruń 2004.

Mason S., Seng D., Electronic Evidence, London 2017, DOI: https://doi.org/10.14296/517.9781911507079.

Misztal-Konecka J., Billingi i nagrania rozmów jako dowody w postępowaniu cywilnym, [in:] Ewolucja prawa polskiego pod wpływem technologii informatycznych. Elektroniczne aspekty wymiaru sprawiedliwości, eds. J. Misztal-Konecka, G. Tylec, Lublin 2012.

Sannicandro L.A., Digital Evidence in Civil and Criminal Tax Cases, “Journal of Tax Practice & Procedure” 2019, vol. 21(5).

Shtefan А., Electronic Evidence Characteristics and Features of Use, “Theory and Practice of Intellectual Property” 2019, no. 6, DOI: https://doi.org/10.33731/62019.188333.

Stefanowicz B., Społeczne funkcje informacji, “Studia Informatica” 2009, no. 24.

Szachnitowski M., Dowód elektroniczny w postępowaniu karnym, [in:] Katalog dowodów w postępowaniu karnym, eds. P. Czarnecki, M. Czerwińska, Legalis 2014.

Tsekhan D.M., Tsyfrovi dokazy: poniattia, osoblyvosti ta mistse u systemi dokazu vannia, „Naukovyi Visnyk Mizhnarodnoho Humanitarnoho Universytetu” 2013, vol. 5.

Zedler F., Dowód z dokumentu elektronicznego w postępowaniu cywilnym, [in:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, eds. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, Warszawa 2017.

ONLINE SOURCES

ChanRobles Virtual Law Library, Rules on Electronic Evidence, 2001, https://www.chanrobles.com/rulesonelectronicevidence.htm#.YFWpd51KhPY (access: 27.4.2024).

Council of Europe, Electronic Evidence in Civil and Administrative Proceedings: Guidelines Adopted by the Committee of Ministers of the Council of Europe on 30 January 2019 and Explanatory Memorandum, https://rm.coe.int/guidelines-on-electronic-evidence-and-explanatory-memorandum/1680968ab5 (access: 27.4.2024).

European Commission for the Efficiency of Justice (CEPEJ), European Ethical Charter on the Use of Artificial Intelligence in Judicial Systems and Their Environment, 2018, https://rm.coe.int/ethical-charter-en-for-publication-4-december-2018/16808f699c (access: 27.4.2024).

Federal Bureau of Investigation (FBI), https://archives.fbi.gov/archives/about-us/lab/forensic-science-communications/fsc/april2000/swgde.htm (access: 27.4.2024).

Informacja, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/informacja;3914686.html (access: 27.4.2024).

Informacja, https://sjp.pwn.pl/sjp/informacja;2466189.html (access: 27.4.2024).

Kłodawski M., Pojęcie informacji w naukach teoretycznoprawnych, 2012, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/316/Maciej_Klodawski_-_Pojecie_informacji_w_naukach_teoretycznoprawnych.pdf (access: 27.4.2024).

Lach A., Dowody cyfrowe w postępowaniu karnym, wybrane zagadnienia praktyczne i teoretyczne, 2004, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/24720/PDF/Dowody_cyfrowe_w_postepowan.pdf (access: 27.4.2024).

Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli. Uzyskiwanie i przetwarzanie przez uprawnione podmioty danych z bilingów, informacji o lokalizacji oraz innych danych, o których mowa w art. 180 c i d ustawy Prawo telekomunikacyjne, 2013, https://www.nik.gov.pl/plik/id,5421,vp,7038.pdf (access: 27.4.2024).

Podpis elektroniczny (prawo), https://pl.wikipedia.org/wiki/Podpis_elektroniczny_(prawo) (access: 27.4.2024).

Scientific Working Groups on Digital Evidence and Imaging Technology, Best Practices for Digital Evidence Laboratory Programs Glossary: Version 2.7, 2011, https://www.crime-scene-investigator.net/swgde_swgit_glossary_v2-4.pdf (access: 27.4.2024).

Stefanowicz B., Informacja, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/4341/Rep'InformacjaCalosc'2014.docx?sequence=1&isAllowed=y (access: 27.4.2024).

U.S. Department of Justice, Electronic Crime Scene Investigation: A Guide for First Responders, 2001, https://www.ojp.gov/pdffiles1/nij/187736.pdf (access: 27.4.2024).

U.S. Department of Justice, Electronic Crime Scene Investigation: A Guide for First Responders, 2008, https://www.ojp.gov/pdffiles1/nij/219941.pdf (access: 27.4.2024).

U.S. Department of Justice, Forensic Examination of Digital Evidence: A Guide for Law Enforcement, 2004, https://www.ojp.gov/pdffiles1/nij/199408.pdf (access: 27.4.2024).

LEGAL ACTS

Act of 23 April 1964 – Civil Code (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 2320).

Act of 17 November 1964 – Civil Procedure Code (consolidated text, Journal of Laws 2021, item 1177).

Act of 15 September 2000 – Commercial Companies Code (consolidated text, Journal of Laws 2024, item 18).

Act of 19 August 2011 on payment services (consolidated text, Journal of Laws 2024, item 30).

Act of 5 September 2016 on trust services and electronic identification (Journal of Laws 2024, item 422).

Act of 30 August 2019 amending the Commercial Companies Code and certain other acts (consolidated text, Journal of Laws 2021, item 1090).

Regulation (EU) No. 910/2014 of the European Parliament and of the Council of 23 July 2014 on electronic identification and trust services for electronic transactions in the internal market and repealing Directive 1999/93/EC (OJ L 257/73, 28.8.2014).

CASE LAW

Resolution of the Supreme Court of 6 August 2020, III CZP 78/19, Legalis no. 2422748.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2024.33.2.223-237
Data publikacji: 2024-06-27 10:20:44
Data złożenia artykułu: 2022-01-06 22:15:39


Statystyki


Widoczność abstraktów - 516
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0 PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Mariusz Nowak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.