Instytucja świadka koronnego w świetle dyrektywy zakazu zamiany ról procesowych i wybranych zakazów dowodowych polskiej procedury karnej

Karol Bajda

Streszczenie w języku polskim


Instytucja świadka koronnego w Polsce została wprowadzona do porządku prawnego w 1997 r. Jej celem było skuteczne przeciwdziałanie przestępczości zorganizowanej, która w tym okresie przeżywała swój rozkwit. Będąc od samego początku bardzo kontrowersyjną, przy licznych głosach krytyki i aprobaty jednocześnie, z biegiem lat ugruntowała swoją pozycję i od 25 lat nieprzerwanie przyczynia się do przełamywania zmowy milczenia sprawców przestępstw o największym ciężarze gatunkowym. Przedmiotem artykułu jest analiza instytucji świadka koronnego w kontekście elementu procesowej roli sprawcy i wybranych zakazów dowodowych polskiej procedury karnej. Autor konfrontuje tytułową instytucję z zakazem zamiany ról procesowych, zakazem wyłączenia swobody wypowiedzi osoby przesłuchiwanej i zakazem związanym z uzyskaniem oświadczenia dowodowego, które nie może stanowić dowodu. Rolą omawianych zakazów jest kształtowanie zgodnych z prawdą ustaleń faktycznych w procesie karnym i gwarancja jego uczciwości. Procedura przyznawania statusu świadka koronnego, będącego swego rodzaju kompromisem między rzetelnością procesu a celem instytucji, niesie ryzyko nadużyć w omawianej sferze. Zagrożenie dotyczy naruszenia zasady prawdy materialnej i ochrony pozycji procesowej oskarżonego, który nie uzyskał statusu świadka koronnego.


Słowa kluczowe


świadek koronny; zakaz zamiany ról procesowych; zakaz dowodowy; proces karny; oskarżony

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


LITERATURE

Baj A., Zakazy dowodowe dotyczące świadka koronnego, “Prokuratura i Prawo” 2007, no. 1.

Bajda K., Criminological and Forensic Aspects of Selected Areas of Organized Crime in Poland, “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(4), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.

Bajda K., The Institution of Crown Witness in the Light of Selected Rules of the Polish Criminal Procedure, “Roczniki Nauk Społecznych” 2022, vol. 14(1), DOI: https://doi.org/10.18290/rns22501.6.

Biernat T., On the Lawmaking Policy, Discretion and Importance of the Rule of Law Standards, “Studia Iuridica Lublinensia” 2020, vol. 29(3), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2020.29.3.

Błoński M., Zmiana ról procesowych a możliwość wykorzystania protokołów wyjaśnień oskarżonego i zeznań świadka, “Palestra” 2018, no. 5.

Gabriel-Węglowski M., Ustawa o świadku koronnym. Komentarz. Zarys instytucji w Europie, Warszawa 2011.

Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 1998.

Jasiński W., Kumulacja ról oskarżonego i pokrzywdzonego w polskim procesie karnym, “Państwo i Prawo” 2008, no. 1.

Jasiński W., Skorupka J. (eds.), Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia w procesie karnym, Warszawa 2017.

Kala D., Problematyka swobody wypowiedzi osoby przesłuchiwanej w procesie karnym. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, “Palestra” 1994, no. 7–8.

Koper R., Problem dopuszczalności stosowania podstępu wobec świadka w procesie karnym, “Prokuratura i Prawo” 2018, no. 7–8.

Kowalewska-Borys K., Świadek koronny w ujęciu dogmatycznym, Kraków 2004.

Kurzępa B., Świadek koronny. Geneza instytucji. Komentarz do ustawy, Toruń 2005.

Ocieczek G., Świadek koronny. Ocena wiarygodności, Warszawa 2016.

Olszewski R., Kumulacja procesowych ról uczestników polskiego postępowania karnego, Łódź 2013.

Pikulski A., Adamczyk M., Aspekty wykrywcze świadka koronnego, [in:] Doctrina multiplex veritas una. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Mariuszowi Kulickiemu, twórcy Katedry Kryminalistyki, z okazji 35-lecia powołania Katedry na Wydziale Prawa i Administracji UMK, eds. A. Bulsiewicz, A. Marek, V. Kwiatkowska-Darul, Toruń 2004.

Rusinek M., Z problematyki zakazów dowodowych w postępowaniu karnym, Warszawa 2019.

Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2005.

Waltoś S., Swoboda wypowiedzi osoby przesłuchiwanej w procesie karnym, “Państwo i Prawo” 1975, no. 10.

Warchoł M., Ciężar dowodu w procesie karnym. Studium prawnoporównawcze, Warszawa 2017.

Wassermann W., Zakaz kumulacji ról pokrzywdzonego i oskarżonego w postępowaniu karnym, “Prokuratura i Prawo” 2014, no. 1.

Ważny A. (ed.), Ustawa o świadku koronnym. Komentarz, LEX/el. 2013.

Wojtaszyn K., Kacperczyk A., Świadek koronny. 15 lat doświadczeń, “Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2011, vol. 5(3).

Zarzycka D., Analiza instytucji świadka koronnego w Polsce, “Kortowski Przegląd Prawniczy” 2021, no. 3.

LEGAL ACTS

Act of 6 June 1997 – Criminal Procedure Code (consolidated text, Journal of Laws 2021, item 534, as amended).

Act of 25 June 1997 on the crown witness (Journal of Laws 1997, no. 114, item 738; consolidated text, Journal of Laws 2016, item 1197).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2023.32.2.91-101
Data publikacji: 2023-06-27 10:36:41
Data złożenia artykułu: 2022-05-20 22:09:12


Statystyki


Widoczność abstraktów - 918
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Karol Bajda

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.