Prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę w świetle art. 67 ust. 1 Konstytucji RP
Streszczenie w języku polskim
Przedmiotem opracowania jest ustalenie treści prawa do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę w świetle art. 67 ust. 1 Konstytucji RP oraz określenie zakresu i formy zabezpieczenia społecznego z tego tytułu. Autor przedstawia i uzasadnia koncepcję ochrony socjalnej na wypadek powstania niezdolności do pracy z powodu choroby opartą na założeniu, że przysługuje ona wprawdzie w związku z prowadzoną aktywnością zawodową, ale nie zawsze musi się wiązać z utratą zarobków. Natomiast co do zakresu zabezpieczenia społecznego przyjęto, że może on obejmować (w aspekcie podmiotowym) nie tylko osoby podlegające ubezpieczeniom społecznym (powszechnym i rolników), lecz także służby mundurowe oraz sędziów i prokuratorów, jak również (w aspekcie przedmiotowym) świadczenia ze stosunku pracy (służbowego), tj. pracownicze wynagrodzenie chorobowe oraz wynagrodzenia (uposażenia) za czas niezdolności do pracy wskutek choroby przysługujące żołnierzom zawodowym, policjantom, sędziom czy prokuratorom. Ta ostatnia kwestia wiąże się ze sformułowaniem tezy, że realizacja prawa do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę nie odbywa się wyłącznie w formie ubezpieczeniowej, gdyż – ze względu na otwartą treść normy ujętej w art. 67 ust. 1 Konstytucji RP – dopuszczalne jest również stosowanie innych metod ochrony prawnej, w tym polegającej na finansowaniu świadczeń z tego obszaru ze środków własnych podmiotów zatrudniających. Rozważania zostały poprzedzone uwagami na temat pojęcia prawa do zabezpieczenia społecznego, w szczególności w odniesieniu do charakteru prawnego art. 67 Konstytucji RP oraz istoty tego prawa.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
LITERATURE
Antonów K., Kilka uwag na temat związku prawa pracy z prawem ubezpieczeń społecznych, [in:] Między ideowością a pragmatyzmem – tworzenie, wykładnia i stosowanie prawa. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Gersdorf, eds. K. Rączka et al., Warszawa 2022.
Antonów K., Solidarność w prawie zabezpieczenia społecznego (ubezpieczeniach społecznych i zdrowotnym), [in:] Państwo solidarne, ed. A. Łabno, vol. 3, Warszawa 2018.
Antonów K., Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych. Pojęcie oraz właściwości postępowań przedsądowych i ochrony cywilnosądowej, Warszawa 2011.
Babińska-Górecka R., [in:] Wielka encyklopedia prawa. Prawo socjalne, ed. H. Szurgacz, vol. 12, Warszawa 2017.
Babińska-Górecka R., Skutki prawne orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w dziedzinie ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2014.
Bińczycka-Majewska T., Konstrukcja zabezpieczenia ryzyka starości w nowym systemie prawnym, [in:] Konstrukcje prawa emerytalnego, ed. T. Bińczycka-Majewska, Kraków 2004.
Brzozowski W., [in:] W. Brzozowski, A. Krzywoń, M. Wiącek, Prawa człowieka, Warszawa 2021.
Duraj T., [in:] System Prawa Pracy, vol. 4: Indywidualne prawo pracy. Pozaumowne stosunki pracy, ed. Z. Góral, Warszawa 2017.
Dzienisiuk D., Prawo pracy a prawo ubezpieczeń społecznych, Warszawa 2016.
Dzienisiuk D., Przedmiot ochrony zapewnianej przez zasiłek chorobowy, [in:] Między ideowością a pragmatyzmem – tworzenie, wykładnia i stosowanie prawa. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Gersdorf, eds. K. Rączka et al., Warszawa 2022.
Florczak-Wątor M., [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, ed. P. Tuleja, LEX/el. 2021.
Gonera K., Status pracowniczy sędziego. Czy sędzia jest pracownikiem?, [in:] Pozycja ustrojowa sędziego, ed. R. Piotrowski, Warszawa 2015.
Jarosz-Żukowska S., Garlicki L., [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, eds. L. Garlicki, M. Zubik, vol. 2, LEX/el. 2016.
Jaśkiewicz W., Jackowiak C., Piotrowski W., Prawo pracy w zarysie, Warszawa 1985.
Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2018.
Jończyk J., Prawo zabezpieczenia społecznego, Kraków 2006.
Kaczyński L., Pojęcie zabezpieczenia społecznego i kryterium rozróżnienia jego technik, “Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1986, no. 5–6.
Kolasiński K., Prawo pracy i zabezpieczenia społecznego, Toruń 1999.
Krzywoń A., [in:] W. Brzozowski, A. Krzywoń, M. Wiącek, Prawa człowieka, Warszawa 2021.
Kuczyński T., [in:] System Prawa Pracy, vol. 7: Zatrudnienie niepracownicze, ed. K.W. Baran, Warszawa 2015.
Lach D.E., Zasada równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, Warszawa 2011.
Lewandowicz-Machnikowska M., Regulacja prawna socjalnego wsparcia dla osób o niskich dochodach, Wrocław 2013.
Mędrala M., Społeczny charakter świadczeń w polskim prawie pracy, Warszawa 2020.
Muszalski W., Ubezpieczenie społeczne, Warszawa 2004.
Osiatyński W., Prawa człowieka i ich granice, Kraków 2011.
Piotrowski J., Zabezpieczenie społeczne. Problematyka i metody, Warszawa 1966.
Roszewska K., Ryzyko niezdolności do pracy, Warszawa 2018.
Sobczyk A., Prawo pracy w świetle Konstytucji RP. Wybrane problemy i instytucje prawa pracy a konstytucyjne prawa i wolności człowieka, vol. 2, Warszawa 2013.
Stopka K., O realizacji zabezpieczenia społecznego w przepisach Kodeksu pracy, “Przegląd Prawa i Administracji” 2020, vol. 120(2), DOI: https://doi.org/10.19195/0137-1134.120.97.
Stopka K., Świadczenia odszkodowania socjalnego w prawie polskim, Warszawa 2018.
Ślebzak K., [in:] Konstytucja RP. Komentarz, vol. 1: Art. 1–86, eds. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Ślebzak K., Prawo do zabezpieczenia społecznego w Konstytucji RP. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2015.
Świątkowski A.M., Karta Praw Społecznych Rady Europy, Warszawa 2006.
Uścińska G., Prawo zabezpieczenia społecznego, Warszawa 2021.
Zieleniecki M., Prawo do zabezpieczenia społecznego, “Gdańskie Studia Prawnicze” 2005, vol. 13.
LEGAL ACTS
Act of 26 June 1974 – Labor Code (consolidated text, Journal of Laws 2023, item 1465).
Act of 6 April 1990 on the Police (consolidated text, Journal of Laws 2023, item 171, as amended).
Act of 20 December 1990 on social insurance for farmers (consolidated text, Journal of Laws 2023, item 208, as amended).
Act of 13 October 1998 on social insurance system (consolidated text, Journal of Laws 2023, item 1230, as amended).
Act of 25 June 1999 on cash benefits under social insurance in the case of sickness and maternity (consolidated text, Journal of Laws 2022, item 1732, as amended).
Act of 27 July 2001 – Law on common courts organization (consolidated text, Journal of Laws 2023, item 217, as amended).
Act of 28 January 2016 – Law on the Public Prosecutor’s Office (consolidated text, Journal of Laws 2023, item 1360, as amended).
Act of 11 March 2022 on homeland defense (consolidated text, Journal of Laws 2022, item 2305, as amended).
Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 (Journal of Laws 1997, no. 78, item 483, as amended).
European Code of Social Security of 1964.
European Code of Social Security (revised) of 1990.
European Social Charter, Turin, 18 October 1961 (Journal of Laws 1999, no. 8, item 67, as amended).
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, adopted and opened for signature, ratification and accession by General Assembly Resolution 2200A (XXI) of 16 December 1966 (Journal of Laws 1977, no. 38, item 169).
Medical Care and Sickness Benefits Convention of International Labour Organization, 1969 (No. 130).
Regulation of the Minister of Agriculture and Rural Development of 20 December 2021 on determining the amount of lump-sum compensation in respect to accident at agricultural work or agricultural occupational disease and sickness allowance (Journal of Laws 2021, item 2396).
Social Security (Minimum Standards) Convention of International Labour Organization, 1952 (No. 102) (Journal of Laws 2005, no. 93, item 775).
Universal Declaration of Human Rights of 10 December 1948.
CASE LAW
Judgment of the Constitutional Tribunal of 8 May 2000, SK 22/99, OTK 2000, no. 4, item 107.
Judgment of the Constitutional Tribunal of 19 December 2012, K 9/12, OTK-A 2012, no. 11, item 136.
Judgment of the Constitutional Tribunal of 25 February 2014, SK 18/13, OTK-A 2014, no. 2, item 15.
Judgment of the Supreme Court of 24 June 2015, I UK 371/14, LEX no. 1771087.
Judgment of the Supreme Court of 20 October 2016, I UK 197/16, LEX no. 2151408.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2023.32.5.11-29
Data publikacji: 2023-12-31 14:29:12
Data złożenia artykułu: 2022-11-14 14:47:09
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Kamil Antonów
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.