Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Puszcza Białowieska – konflikt rządu polskiego z Komisją Europejską
Streszczenie w języku polskim
W artykule opisano podłoże, genezę, przebieg i wynik sporu między Polską a Komisją Europejską, który toczył się w latach 2016–2018 o gospodarkę leśną prowadzoną w Puszczy Białowieskiej. Spór toczył się na dwóch powiązanych ze sobą płaszczyznach: przyrodniczej i prawnej. Główną osią sporu była różnica poglądów na to, jakie działania mogą przynieść skutek w walce z gradacją kornika drukarza, która w 2015 r. nastąpiła z wyjątkową intensywnością w Puszczy Białowieskiej, a także jakie działania byłyby najkorzystniejsze w kontekście zachowania rzadkich gatunków ptaków i owadów współtworzących faunę Puszczy. W artykule obszernie zaprezentowano argumenty podnoszone przez obie strony w postępowaniu przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które uruchomione zostało skargą wniesioną przez Komisję Europejską. Jako komentarz do tych argumentów przedstawiono poglądy wyrażane w nauce odnośnie do pożądanych sposobów reagowania na okresowe gradacje kornika drukarza, celowości i skuteczności kwestionowanych przez Komisję Europejską działań gospodarczych oraz wpływu owych działań na stan podlegających ochronie siedlisk przyrodniczych, owadów i ptaków. Prawny wymiar sporu sprowadzał się do kwestii, jakie działania w zaistniałej sytuacji są dozwolone, nakazane bądź zakazane w świetle prawa polskiego i unijnego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
LITERATURE
Angermeier P.L., The Natural Imperative for Biological Conservation, “Conservation Biology” 2000, vol. 14.
Baier P., Defence Reactions of Norway Spruce (Picea Abies Karst.) to Controlled Attacks of Ips typographus (L.) (Col., Scolytidae) in Relation to Tree Parameters, “Journal of Applied Entomology” 1996, vol. 120(1–5), DOI: https://doi.org/10.1111/j.1439-0418.1996.tb01656.x.
Bobiec A., What Is the Use of the Research Carried Out on the Permanent Plots in the Białowieża National Park?, “Forest Research Papers” 2016, vol. 77.
Bobiec A., Bobiec M., Wpływ masowego zamierania świerka w drzewostanach Białowieskiego Parku Narodowego na odnowienie naturalne dębu, “Sylwan” 2012, no. 156.
Bobiec A., Jaszcz E., Wojtunik K., Oak (Quercus Robur L.) Regeneration as a Response to Natural Dynamics of Stands in European Hemiboreal Zone, “European Journal of Forest Research” 2011, vol. 130(5), DOI: https://doi.org/10.1007/s10342-010-0471-3.
Bobiec A. et al., Dlaczego martwe świerki są potrzebne w Puszczy Białowieskiej?, “Las Polski” 2016, no. 7.
Brzeziecki B., Pommerening A., Miścicki S., Drozdowski S., Żybura H., A Common Lack of Demographic Equilibrium among Tree Species in Bialowieża National Park (NE Poland): Evidence from Long-Term Plots, “Journal of Vegetation Science” 2016, vol. 27(3), DOI: https://doi.org/10.1111/jvs.12369.
Brzeziecki B. et al., Problem masowego zamierania drzewostanów świerkowych w Leśnym Kompleksie Promocyjnym „Puszcza Białowieska”, “Sylwan” 2018, no. 162.
Cho K.S. et al., Terpenes from Forests and Human Health, “Toxicological Research” 2017, vol. 33, DOI: https://doi.org/10.5487/TR.2017.33.2.097.
Chylarecki P., Selva N., Ancient Forest: Spare It from Clearance, “Nature” 2016, vol. 530, DOI: https://doi.org/10.1038/530419b.
Clark J., Cole D.H., Environmental Protection in Transition: Economic, Legal and Socio-Political Perspectives on Poland, London 2017.
Grodzki W., Mass Outbreaks of the Spruce Bark Beetle Ips typographus in the Context of the Controversies around the Białowieża Primeval Forest, “Forest Research Papers” 2016, vol. 77.
Grzywaczewski G., Kitowski I., Poland’s Conflicting Environmental Laws, “Science” 2019, vol. 365(6449), DOI: https://doi.org/10.1126/science.aax5830.
Grzywaczewski G., Kitowski I., The Ecosystems of Large Unregulated Rivers of Central Europe Are under Pressure, “Oryx” 2019, vol. 53(4), DOI: https://doi.org/10.1017/S0030605319000644.
Gutowski J.M., Krzysztofiak L., Directions and Intensity of Migration of the Spruce Bark Beetle and Accompanying Species at the Border between Strict Reserves and Managed Forests in North-Eastern Poland, “Ecological Questions” 2005, vol. 6.
Hilszczański J., Jaworski T., Ochrona bioróżnorodności Puszczy Białowieskiej w kontekście dynamiki naturalnych i sztucznych zaburzeń, “Sylwan” 2018, no. 162, DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2018137.
Jasiński P., Pro-Ecological Privatisation? Ownership Changes and Natural Environment in Poland, 1989–1994, “Communist Economies and Economic Transformation” 1996, vol. 8(3), DOI: http://doi.org/10.1080/14631379608427861.
Jędrzejewska B., Jędrzejewski, W., Predation in Vertebrate Communities: The Bialowieża Primeval Forest as a Case Study, “Ecological Studies” 1998, vol. 135.
Kasumović L., Lindelöw Å., Hrašovec B., Overwintering Strategy of Ips typographus L. (Coleoptera, Curculionidae, Scolytinae) in Croatian Spruce Forests on Lowest Elevation, “Šumarski List” 2019, vol. 143(1–2), DOI: https://doi.org/10.31298/sl.143.1-2.2.
Kuboń M. et al., Searching for Solutions to the Conflict Over Europe’s Oldest Forest, “Conservation Biology” 2019, vol. 33(2), DOI: https://doi.org/10.1111/cobi.13229.
Lawrence A., Forestry in Transition: Imperial Legacy and Negotiated Expertise in Romania and Poland, “Forest Policy and Economics” 2009, vol. 11(5–6), DOI: https://doi.org/10.1016/j.forpol.2009.02.003.
Lazdinis M., Pivoriūnas A., Lazdinis I., Cooperation in Private Forestry of Post-Soviet System: Forest Owners’ Cooperatives in Lithuania, “Small-Scale Forest Economics, Management and Policy” 2005, vol. 4(4), DOI: https://doi.org/10.1007/s11842-005-0023-8.
Mastalska-Cetera B., Krajewski P., Obszary Natura 2000 jako uwarunkowanie planowania rozwoju regionalnego, “Studia KPZK” 2015, no. 161.
Michalak P., Ancient Forest: Keep the Logging Ban, “Nature” 2016, vol. 530, DOI: https://doi.org/10.1038/530419c.
Michalski J., Starzyk J.R., Kolk A., Grodzki W., Zagrożenie świerka przez kornika drukarza Ips typographus L. w drzewostanach leśnego kompleksu promocyjnego „Puszcza Białowieska” w latach 2000–2002, “Leśne Prace Badawcze” 2004, no. 3.
Namura-Ochalska A., Natura 2000 w lasach – ochrona różnorodności biologicznej, “Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej” 2010, vol. 12(2).
Niedziałkowski K. et al., Effective Mitigation of Conservation Conflicts and Participatory Governance: Reflections on Kuboń et al., “Conservation Biology” 2019, vol. 33(4), DOI: https://doi.org/10.1111/cobi.13332.
Nowak D.J., Hirabayashi S., Bodine A., Greenfield E., Tree and Forest Effects on Air Quality and Human Health in the United States, “Environmental Pollution” 2014, vol. 193, DOI: https://doi.org/10.1016/j.envpol.2014.05.028.
Olecka A. et al., Poland’s National Inventory Report, Warszawa 2018.
Park B.J., Tsunetsugu Y., Kasetani T., Kagawa T., Miyazaki Y., The Physiological Effects of Shinrin-Yoku (Taking in the Forest Atmosphere or Forest Bathing): Evidence from Field Experiments in 24 Forests across Japan, “Environmental Health and Preventive Medicine” 2010, vol. 15, DOI: https://doi.org/10.1007/s12199-009-0086-9.
Pawlaczyk P., Martwe drzewa w ochronie żywej przyrody, [in:] Stan ekosystemów leśnych Puszczy Białowieskiej. Ogólnopolska Konferencja Naukowa Ministerstwa Środowiska i Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, eds. M. Ksepko et al., Warszawa 2016.
Pawłowski L., Dudzińska M.R., Environmental Problems of Poland during Economic and Political Transformation, “Ecological Engineering” 1994, vol. 3(3), DOI: https://doi.org/10.1016/0925-8574(94)90050-7.
Seidl R. et al., Small Beetle, Large-Scale Drivers: How Regional and Landscape Factors Affect Outbreaks of the European Spruce Bark Beetle, “Journal of Applied Ecology” 2016, vol. 53, DOI: https://doi.org/10.1111/1365-2664.12540.
Sierota Z., Grodzki W., Szczepkowski A., Abiotic and Biotic Disturbances Affecting Forest Health in Poland Over the Past 30 Years: Impacts of Climate and Forest Management, “Forests” 2019, vol. 10, DOI: https://doi.org/10.3390/f10010075.
Song C., Ikei H., Miyazaki Y., Physiological Effects of Nature Therapy: A Review of the Research in Japan, “International Journal of Environmental Research and Public Health” 2016, vol. 13(8), DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph13080781.
Szulecka J., Szulecki K., Between Domestic Politics and Ecological Crises: (De)legitimization of Polish Environmentalism, “Environmental Politics” 2022, vol. 31(7), DOI: https://doi.org/10.1080/09644016.2019.1674541.
Teder M. et al., Structural Changes of State Forest Management Organisations in Estonia, Latvia, Lithuania, Serbia and Slovakia Since 1990, “Baltic Forestry” 2015, vol. 21(2).
Tsunetsugu Y. et al., Physiological Effects of Shinrin-Yoku (Taking in the Atmosphere of the Forest) in an Old-Growth Broadleaf Forest in Yamagata Prefecture, Japan, “Journal of Physiological Anthropology” 2007, vol. 26(2), DOI: https://doi.org/10.2114/jpa2.26.135.
Wermelinger B., Ecology and Management of the Spruce Bark Beetle Ips typographus – a Review of Recent Research, “Forest Ecology and Management” 2004, vol. 202(1–3), DOI: https://doi.org/10.1016/j.foreco.2004.07.018.
Wesołowski T., Primeval Conditions – What Can We Learn from Them?, “Ibis” 2007, vol. 149(2), DOI: https://doi.org/10.1111/j.1474-919X.2007.00721.x.
Wesołowski T., The Breeding Ecology and Behaviour of Wrens Troglodytes troglodytes under Primaeval and Secondary Conditions, “Ibis” 1983, vol. 125(4), DOI: https://doi.org/10.1111/j.1474-919X.1983.tb03144.x.
Wesołowski T. et al., Spór o przyszłość Puszczy Białowieskiej: mity i fakty. Głos w dyskusji, “Chrońmy Przyrodę Ojczystą” 2016, no. 2.
Zastocki D., Lachowicz H., Sadowski J., Moskalik T., Nietupska M., Pozyskanie drewna w nadleśnictwach Puszczy Białowieskiej w latach 2008–2015, “Sylwan” 2018, no. 162.
Zeppenfeld T. et al., Response of Mountain Picea Abies Forests to Stand-Replacing Bark Beetle Outbreaks: Neighbourhood Effects Lead to Self-Replacement, “Journal of Applied Ecology” 2015, vol. 52(5), DOI: https://doi.org/10.1111/1365-2664.12504.
Zielińska A., Rozwój społeczno-gospodarczy na obszarach chronionych, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania” 2014, no. 3.
ONLINE SOURCES
Dziennik Gazeta Prawna, UNESCO: Wycinka w Puszczy Białowieskiej jest dla niej zagrożeniem, 9.4.2019, https://serwisy.gazetaprawna.pl/ekologia/artykuly/1407314,raport-unesco-wycinka-zagraza-puszczy-bialowieskiej.html (access: 31.4.2023).
Greenpeace, Rok od wyroku Trybunału Sprawiedliwości ws. Puszczy Białowieskiej. Co się (nie) wydarzyło, 16.4.2019, https://www.greenpeace.org/poland/aktualnosci/1251/rok-od-wyroku-trybunalu-sprawiedliwosci-ws-puszczy-bialowieskiej-co-sie-nie-wydarzylo (access: 31.4.2023).
Jurszo R., Jan Szyszko: „Autorytet Polski został naruszony w skali światowej”. Owszem, przez Szyszkę, 22.8.2018, https://oko.press/jan-szyszko-autorytet-polski-zostal-naruszony-w-skali-swiatowej-owszem-przez-szyszke (access: 31.4.2023).
Ministerstwo Klimatu i Środowiska, MŚ o opinii rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości UE ws. Puszczy Białowieskiej, 20.2.2018, https://www.gov.pl/web/klimat/ms-o-opinii-rzecznika-generalnego-trybunalu-sprawiedliwosci-ue-ws-puszczy-bialowieskiej (access: 31.4.2023).
Opinion of Advocate General Yves Bot delivered on 20 February 2018 in case C-441/17, European Commission v. Republic of Poland, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:62017CC0441&from=EN (access: 31.4.2023).
Radio Maryja, Zakończyło się 52. seminarium naukowe na temat globalnych zagrożeń, 28.8.2019, https://www.radiomaryja.pl/multimedia/zakonczylo-sie-52-seminarium-naukowe-na-temat-globalnych-zagrozen (access: 31.4.2023).
Sieradzka M., Minister Szyszko: Niemcy też wycinali Puszczę Białowieską, 31.5.2017, https://www.dw.com/pl/minister-szyszko-niemcy-też-wycinali-puszczę-białowieską/a-39060265 (access: 31.4.2023).
Telewizja Republika, Prof. Jan Szyszko – o celowej dezinformacji Komisji Europejskiej ws. Puszczy, 21.11.2017, https://www.youtube.com/watch?v=BcoRQyRp3m4 (access: 31.4.2023).
Wójcik S., Ostatni wywiad z prof. Janem Szyszko, 9.10.2019, https://www.youtube.com/watch?v=FpI0GOKKHV4 (access: 31.4.2023).
LEGAL ACTS
Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora (OJ L 206/7, 22.7.1992).
Council Directive 2013/17/EU of 13 May 2013 adapting certain directives in the field of environment, by reason of the accession of the Republic of Croatia (OJ L 158/193, 10.6.2013).
Decision No. 51 of the Director General of the State Forests of 17 February of 2017 concerning the removal of trees infested by spruce bark beetles and the logging of trees constituting a threat to public safety and posing a fire risk in all age classes of forest stands in the Białowieża, Browsk, Hajnówka Forest Districts (State Forests Information Bulletin 2017, no. 6).
Directive 2009/147/EC of the European Parliament and of the Council of 30 November 2009 on the conservation of wild birds (OJ L 20/7, 26.1.2010).
CASE LAW
Judgment of the CJEU (Grand Chamber) of 17 April 2018, case C 441/17, European Commission v. Republic of Poland, ECLI:EU:C:2018:255.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2023.32.5.217-238
Data publikacji: 2023-12-31 14:29:32
Data złożenia artykułu: 2023-04-11 14:14:07
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Zbigniew R. Kmiecik, Marzena Furtak-Niczyporuk, Grzegorz Grzywaczewski, Ignacy Kitowski
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.