Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Wpływ dyrektywy 2016/343 na ochronę domniemania niewinności w Polsce
Streszczenie w języku polskim
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/343 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym jest jednym z kluczowych instrumentów prawnych przyjętych przez Unię Europejską w celu wzmocnienia praw podejrzanych w postępowaniu karnym. Termin jej transpozycji został wyznaczony na dzień 1 kwietnia 2018 r. W polskim porządku prawnym nie wprowadzono jednak żadnych zmian zmierzających wprost do transpozycji dyrektywy 2016/343. Jedynym działaniem podjętym przez ustawodawcę było dodanie w 2019 r. przypisu do Kodeksu postępowania karnego, wskazującego, że implementuje on unormowania dyrektywy 2016/343. Implementacja ta może być jednak kwestionowana. Dlatego celem niniejszego artykułu jest analiza, czy polskie prawo jest zgodne z dyrektywą 2016/343, a także jak transpozycja unijnego standardu dotyczącego domniemania niewinności funkcjonuje w praktyce. Z jednej strony omówiono wadliwości polskich regulacji prawnych i praktyki prawnej, z drugiej zaś uwagę skupiono również na innym, bardziej zaskakującym wpływie dyrektywy 2016/343 na rodzimy porządek normatywny, jakim jest nadinterpretacja niektórych jej przepisów zarówno w praktyce sądowej, jak i w doktrynie. Analizę kończą propozycje zmian, które należałoby przyjąć w celu pełnego wdrożenia unijnego standardu dotyczącego domniemania niewinności jako jednego z fundamentów współczesnego prawa karnego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
LITERATURE
Gontarski W., Ciężar dowodu i in dubio pro reo w prawie Unii Europejskiej, “Studia Prawnoustrojowe” 2018, no. 42.
Jasiński W., Admissibility of Evidence Obtained by Torture and Inhuman or Degrading Treatment: Does the European Court of Human Rights Offer a Coherent and Convincing Approach?, “European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice” 2021, vol. 29(2), DOI: https://doi.org/10.1163/15718174-bja10022.
Kluza J., Dyrektywa Unii Europejskiej w sprawie domniemania niewinności a regulacje kodeksu postępowania karnego, [in:] Doświadczenie, dyskurs, akademia, ed. A. Ścibior, Kraków 2020.
Kosonoga J., [in:] Kodeks postępowania karnego, vol. 1: Komentarz do art. 1–166, eds. R.A. Stefański, S. Zabłocki, Warszawa 2017.
Kremens K., Jasiński W., The Prosecution Service in the Polish Legal System, “Diritto Pubblico Comparato ed Europeo” 2024, vol. 62(1), DOI: http://dx.doi.org/10.57660/dpceonline.2024.2083.
Kremens K., Jasiński W., Czerwińska D., Czerniak D., There and Back Again: A Struggle with Transposition of EU Directives, [in:] Effective Protection of the Rights of the Accused in the EU Directives: A Computable Approach to Criminal Procedure Law, eds. G. Contissa, G. Lasagni, M. Caianiello, G. Sartor, Leiden 2022.
Matusiak-Frącczak M., Ochrona wymiaru sprawiedliwości a prawo do obrony (art. 233 § 1a k.k. w świetle standardu EKPC), “Państwo i Prawo” 2023, no. 10.
Pivaty A., Beazley A., Daly Y.M., Beckers L., Vocht D. de, Vrugt P. ter, Opening Pandora’s Box: The Right to Silence in Police Interrogations and the Directive 2016/343/EU, “New Journal of European Criminal Law” 2021, vol. 12(3), DOI: https://doi.org/10.1177/20322844211028304.
Wiliński P., Proces karny w świetle Konstytucji, Warszawa 2011.
REPORTS
Report from the Commission to the European Parliament and the Council on the implementation of Directive (EU) 2016/343 of the European Parliament and of the Council of 9 March 2016 on the strengthening of certain aspects of the presumption of innocence and of the right to be present at the trial in criminal proceedings, COM/2021/144 final.
ONLINE SOURCES
Lex Super Omnia, Projekt nowej ustawy o ustroju prokuratury, 26.12.2023, https://lexso.org.pl/2023/12/projekt-ustawy (access: 9.9.2024).
Ministerstwo Sprawiedliwości, Opinie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/opinie-komisji-kodyfikacyjnej-prawa-karnego (access: 9.9.2024).
Rzecznik Praw Obywatelskich, Dyrektywa „niewinnościowa” nadal niewprowadzona do polskiego prawa. Rzecznik pyta Ministra Sprawiedliwości, II.510.619.2018, 10.8.2018, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/dyrektywa-niewinnosciowa-nadal-nie-wprowadzona-do-polskiego-prawa (access: 9.9.2024).
LEGAL ACTS
Act of 28 January 2016 – Law on Public Prosecution Service (Journal of Laws 2016, item 177, as amended).
Act of 19 July 2019 amending the Criminal Procedure Code and certain other acts (Journal of Laws 2019, item 1694).
Directive 2010/64/EU of the European Parliament and of the Council of 20 October 2010 on the right to interpretation and translation in criminal proceedings (OJ L 280/1, 26.10.2010).
Directive 2012/13/EU of the European Parliament and of the Council of 22 May 2012 on the right to information in criminal proceedings (OJ L 142/1, 1.6.2012).
Directive 2013/48/EU of the European Parliament and of the Council of 22 October 2013 on the right of access to a lawyer in criminal proceedings and in European arrest warrant proceedings, and on the right to have a third party informed upon deprivation of liberty and to communicate with third persons and with consular authorities while deprived of liberty (OJ L 294/1, 6.11.2013).
Directive (EU) 2016/343 of the European Parliament and of the Council of 9 March 2016 on the strengthening of certain aspects of the presumption of innocence and of the right to be present at the trial in criminal proceedings (OJ L 65/1, 11.3.2016).
Directive (EU) 2016/800 of the European Parliament and of the Council of 11 May 2016 on procedural safeguards for children who are suspects or accused persons in criminal proceedings (OJ L 132/1, 21.5.2016).
Directive (EU) 2016/1919 of the European Parliament and of the Council of 26 October 2016 on legal aid for suspects and accused persons in criminal proceedings and for requested persons in European arrest warrant proceedings (OJ L 297/1, 4.11.2016).
CASE LAW
Judgment of the Court of Appeal in Wroclaw of 15 May 2019, II AKa 131/19, LEX no. 2704602.
Judgment of the Court of Appeal in Katowice of 30 October 2019, II AKa 483/19, LEX no. 2977534.
Judgment of the Court of Appeal in Wroclaw of 13 July 2022, II AKa 492/21, LEX no. 3455548.
Judgment of the ECtHR of 6 February 2007, Garycki v. Poland, application no. 14348/02.
Judgment of the ECtHR of 14 June 2011, Garlicki v Poland, application no. 36921/07.
Judgment of the ECtHR of 20 July 2017, Chojnacki v. Poland, application no. 62076/11.
Judgment of the ECtHR of 11 January 2018, Małek v. Poland, application no. 9919/11.
Judgment of the Supreme Court of 4 January 2023, I KK 463/22, LEX no. 3454403.
Resolution of the Supreme Court of 9 November 2021, I KZP 5/21, OSNK 2022, no. 1, item 1.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2024.33.5.87-102
Data publikacji: 2024-12-31 10:51:44
Data złożenia artykułu: 2024-03-19 19:06:03
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Wojciech Jasiński
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.