Ustalenie wartości nieruchomości obciążonej hipoteką w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków – uwagi de lege lata

Streszczenie w języku polskim

Problem ustalenia wartości nieruchomości obciążonej hipoteką w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków niejednokrotnie był przedmiotem analizy przedstawicieli nauki prawa cywilnego. Na przestrzeni lat w orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowały się dwa przeciwstawne poglądy w zakresie sposobu ustalania wartości nieruchomości obciążonej hipoteką. Jako pierwszy wykształcił się i utrwalił pogląd, zgodnie z którym przyjmuje się, że obciążenia nieruchomości, w tym również hipoteki zabezpieczające kredyty udzielone małżonkom w czasie trwania wspólności majątkowej, powodują zmniejszenie wartości nieruchomości. Sąd, ustalając wartość tego składnika majątku wspólnego, uwzględnia więc kwotę niespłaconego (do daty wydania orzeczenia o podziale majątku) przez małżonków długu, a przyznając nieruchomość jednemu z nich, pomniejsza odpowiednio dopłatę lub spłatę na rzecz drugiego Zgodnie z drugim poglądem, obecnie dominującym, ustalając wartość wchodzącej w skład majątku wspólnego małżonków nieruchomości obciążonej hipoteką zabezpieczającą udzielony małżonkom kredyt, sąd uwzględnia jedynie jej wartość rynkową, z pominięciem tego obciążenia. Wydaje się jednak, że każda z prezentowanych metod ustalania wartości nieruchomości obciążonej hipoteką w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków może nieść za sobą ryzyko pokrzywdzenia jednego z małżonków. Pomimo bogatego orzecznictwa i licznych wypowiedzi przedstawicieli nauki na gruncie obowiązujących przepisów, problem ten jest ciągle aktualny i wymaga rozważenia wprowadzenia zmian legislacyjnych w tym zakresie.