Ujednolicone kryteria rozróżniania umów spedycji i przewozu w kontekście odpowiedzialności prawnej

Streszczenie w języku polskim

Prawo transportowe cechuje się metodologiczną ambiwalencją. Obejmuje bowiem różnorodne instytucje i stosunki prawne pozostające ze sobą w ścisłym powiązaniu. W demokratycznych państwach zachodnich nie istnieje jednolity akt prawny, który kompleksowo regulowałby całość relacji transportowych. Z tego względu w doktrynie mówi się o „fragmentarycznym” charakterze tej gałęzi prawa, która reguluje stosunki objęte odmiennymi reżimami prawnymi, aczkolwiek powiązanymi i zbliżonymi co do istoty. Prawo transportowe funkcjonuje na kilku poziomach. Pierwszym z nich jest poziom krajowy. Podstawowe umowy stanowiące fundament prawa transportowego uregulowane są w kodeksach cywilnych i handlowych. Następny poziom stanowią regulacje ponadkrajowe, w szczególności prawo Unii Europejskiej. Artykuł poświęcony jest z jednej strony analizie uogólnionych kryteriów kwalifikujących umowy spedycji i przewozu na podstawie Jednolitego Aktu FIATA, a z drugiej badaniu modeli regulacyjnych prawa gruzińskiego i niemieckiego pod kątem ich zgodności oraz harmonizacji z jednolitymi standardami. Zbadanie wspomnianych kryteriów na poziomie ponadkrajowym ma istotne znaczenie praktyczne dla rozróżnienia funkcji i obowiązków przewoźnika oraz spedytora, a także dla określenia właściwych reżimów odpowiedzialności prawnej. W opracowaniu omówiono również międzynarodowe inicjatywy zmierzające do unifikacji odpowiedzialności spedytorów oraz wskazano na potrzebę poszerzenia autonomii kontraktowej na poziomie ujednoliconym w kontekście deregulacji odpowiedzialności spedytora.