Recepcja idei „umowy społecznej” Jeana-Jacquesa Rousseau w polskiej myśli prawnej w okresie międzywojennym

Maciej Marszał

Streszczenie w języku polskim


Teoria Jeana-Jacquesa Rousseau w okresie międzywojennym stanowiła powód wielu przemyśleń na temat, czym jest państwo i jaka rolę odgrywa w życiu społecznym. W II Rzeczypospolitej przedstawiciele polskiej myśli prawno-politycznej wypracowali szereg koncepcji politycznych, społecznych i gospodarczych. Do grona licznych architektów polskiego ładu konstytucyjnego należy zaliczyć przede wszystkim prawników, którzy w wielu komentarzach wyrażali swój pogląd na funkcjonowanie młodej polskiej republiki. Polska myśl prawna okresu międzywojennego miała doskonałych twórców, których koncepcje z pewnością dorównywały pomysłom prawników zachodnioeuropejskich. Niejednokrotnie polscy profesorowie prawa w dyskusji nad kształtem ustrojowym niepodległej Rzeczypospolitej powoływali się na teorię francuskiego krytyka oświecenia i przedstawiciela radykalizmu mieszczańskiego Jeana-Jacquesa Rousseau. Do głównych przedstawicieli polskiej myśli prawnej, którzy recypowali ideę „umowy społecznej” Rousseau, należy zaliczyć twórcę koncepcji „cezaryzmu demokratycznego”, profesora i rektora Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu Antoniego Peretiatkowicza, którego rozważania stanowiły oryginalny wkład do myśli prawnej II Rzeczypospolitej. Jego koncepcje ustrojowe, oparte na recepcji teorii Rousseau, a zwłaszcza idea „cezaryzmu demokratycznego”, wywarły duży wpływ na kształtowanie się polskich wyobrażeń na temat państw totalitarnych i autorytarnych.


Słowa kluczowe


umowa społeczna; ustrój; konstytucja; suwerenność; totalitaryzm; autorytaryzm

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Akademia żałobna dla uczczenia pamięci Antoniego Peretiatkowicza, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1958, nr 1.

„Biuletyn Archiwum PAN” 1971, nr 14.

Opałek K., A. Peretiatkowicz, [w:] Filozofia w Polsce. Słownik pisarzy, Wrocław 1971.

Peretiatkowicz A., Cezaryzm demokratyczny a konstytucja polska, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1929, nr 4.

Peretiatkowicz A., Filozofia społeczna J.J. Rousseau’a, Warszawa 1921.

Peretiatkowicz A., Idea umowy społecznej w rozwoju historycznym, Poznań 1920.

Peretiatkowicz A., Państwo współczesne, wyd. 7, Lwów – Warszawa 1935.

Peretiatkowicz A., Państwo współczesne, wyd. 9, Poznań 1938.

Peretiatkowicz A, Reforma konstytucji polskiej, Poznań 1929.

Peretiatkowicz A., Wojna i idea pokoju, Poznań 1920.

Płoszewski A., Prof. Antoni Peretiatkowicz, „Wyboje” 1957, nr 3.

Pol K., Antoni Peretiatkowicz, „Gazeta Sądowa” 1996, nr 14.

Pol K., Poczet prawników polskich, Warszawa 2000.

Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa – Poznań 1981.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2016.25.3.643
Data publikacji: 2017-01-30 09:59:25
Data złożenia artykułu: 2016-01-12 21:21:33


Statystyki


Widoczność abstraktów - 905
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Maciej Marszał

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.