Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Koncepcja totalitaryzmu w ujęciu Aleksandra Hertza
Streszczenie w języku polskim
Polska myśl prawnicza i polityczna w okresie przed II wojną światową aktywnie zajmowała się wyjaśnieniem fenomenu totalitaryzmu. W tamtym czasie można dostrzec nawet fascynację niektórymi aspektami włoskiego faszyzmu. Artykuł rekonstruuje podstawowe, krytyczne wobec totalitaryzmu, poglądy socjologa Aleksandra Hertza. Główne prace tego autora powstały przed II wojną światową. Jest to seria artykułów. Najważniejsze zostały wydane w postaci książki pt. Szkice o totalitaryzmie (1994). Faszyzm Hertz wywodzi z ruchów kombatanckich. Wskazuje, że totalitaryzm jest reżimem, którego zadaniem jest zniszczenie liberalnej demokracji. Autor bada totalitaryzm na podstawie włoskiego faszyzmu, niemieckiego nazizmu i stalinizmu. Hertz głównie zajmuje się wyjaśnieniem roli monopartii w systemie totalitarnym. Uważa ją za jądro każdego z totalitaryzmów. Jest to przede wszystkim monopartia zmilitaryzowana. Partia stanowi strukturę hierarchiczną. Kolejną cechą totalitaryzmu jest najwyższa i niekwestionowana pozycja wodza, zarówno w partii, jak i w państwie. Charyzmatyczny wódz sprawuje swą niepodzielną władzę w oparciu o zróżnicowaną elitę partyjną i pozostałych, szeregowych członków partii. Ponoszą oni przed nim pełną odpowiedzialność za swoje działania tak w partii, jak i poza nią. Program i działanie partii totalitarnej mają rewolucyjny charakter i dotyczą zmian we wszystkich obszarach życia społecznego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Arystoteles, Polityka, Warszawa 2008.
Bankowicz M., Totalitaryzm, [w:] Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków 2004.
Dubel L., Ze stanowiska katolickiego: Ks. Józefa Kobylińskiego koncepcja totalizmu państwowego, [w:] Polskie interpretacje totalitaryzmu i autorytaryzmu, red. M. Maciejewski, M. Marszał, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 2011, t. 33.
Dubel L., Kostrubiec J., Ławnikowicz G., Markwart Z., Elementy nauki o państwie i polityce, Warszawa 2011.
Eisenstadt S.N., The Political Systems of Empires, London 1969.
Hertz A., Szkice o totalitaryźmie, Warszawa 1994.
Jan z Salisbury, Policraticus, Lublin 2008.
Kamenka E., Totalitaryzm, [w:] Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej, red. R.E. Goodin, F. Pettit, Warszawa 1998.
Kieczekian S.F., Nauka Arystotelesa o państwie i prawie, Warszawa 1955.
Kornat M., Teoria „rewolucji antyliberalnej”, [w:] Polskie interpretacje totalitaryzmu i autorytaryzmu, red. M. Maciejewski, M. Marszał, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 2011, t. 33.
Lamentowicz W., Wstęp, [w:] A. Hertz, Szkice o totalitaryzmie, Warszawa 1994.
Łuszczyńska M., Ubi ratio, ibi ius. Doktryna prawna świętego Tomasza z Akwinu, Lublin 2013.
Maciejewski, Najwcześniejsze polskie interpretacje nazizmu (1922–1924), [w:] Polskie interpretacje totalitaryzmu i autorytaryzmu, red. M. Maciejewski, M. Marszał, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 2011, t. 33.
Marszał M., Amica Italia. Polscy prawnicy wobec włoskiego faszyzmu 1922–1939. Wybór pism, Kraków 2004.
Marszał M., Włoski faszyzm w interpretacjach polskich socjalistów (1922–1939), [w:] Polskie interpretacje totalitaryzmu i autorytaryzmu, red. M. Maciejewski, M. Marszał, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 2011, t. 33.
Marszał M., Włoski faszyzm w polskiej myśli politycznej i prawnej 1922–1939, Wrocław 2007.
Meier C., Powstanie polityczności u Greków, Warszawa 2012.
Orwell G., Rok 1984, cz. 2–3, Warszawa 1988.
Platon, Państwo, t. 2, Warszawa 1994.
Polskie interpretacje totalitaryzmu i autorytaryzmu, red. M. Maciejewski, M. Marszał, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 2011, t. 33.
Popper K.R., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 1: Platon, Warszawa 1993.
Prélot M., Państwo faszystowskie, Warszawa – Kraków 1939.
Ryszka F., Państwo stanu wyjątkowego, Wrocław 1985.
Seidler G.L., Z zagadnień filozofii prawa, t. 1: Prawo i idee, Lublin 1984.
Starzewski M., Elita i wódz w projekcie ustroju Trzeciej Rzeszy, [w:] Demokracja i totalizm. Wybór pism, Kraków [b.d.w.].
Szlachta B., Monarchia prawa. Szkice z historii angielskiej myśli politycznej do końca epoki Plantagenetów, Kraków 2001.
Tokarczyk R., Wprowadzenie do wydania czwartego, [w:] Klasycy praw natury, Lublin 2009.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2016.25.3.231
Data publikacji: 2017-01-30 09:59:02
Data złożenia artykułu: 2016-02-08 12:19:28
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2017 Lech Dubel
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.