Proces stosowania prawa a mediacyjny proces decyzyjny

Streszczenie w języku polskim

Przedmiotem rozważań niniejszego artykułu jest próba wykazania odrębności procesu decyzyjnego mediacji w stosunku do procesu decyzyjnego stosowania prawa, w kontekście kryteriów różnicujących typy stosowania prawa. Porównanie to prowadzi do wniosku, iż analizowane procesy decyzyjne poza wspólnym celem (jakim jest niwelowanie konfliktów społecznych), posiadają elementy podobne (takie jak: sytuacja sporu, zainicjowanie procesu), zróżnicowane (takie jak: pozycja podmiotu decyzyjnego, zasady i reguły proceduralne, źródło rekonstrukcji normatywnej podstawy decyzji) oraz elementy „przenikające się” (takie jak: faza formułowania treści decyzji w mediacjach karnych oraz nieletnich, faza kontrolna procesu decyzyjnego, faza wykonawcza). Źródeł wskazanych odmienności należy upatrywać w zróżnicowaniu scharakteryzowanych pokrótce sposobów opanowywania sporu, w ramach których „funkcjonują” procesy decyzyjne, tj.: rozstrzyganie (oraz wpisany w jego ramy typ sądowy, administracyjny i kierowniczy) oraz rozwiązywanie – proces decyzyjny mediacji. Rozstrzyganie sporów wpisane w transmisyjny model komunikacji, cechujący się narzucaniem argumentów nadawcy komunikatu w celu wywołania wpływu na zachowanie odbiorcy, warunkuje konfrontacyjne nastawienie stron sporu (kontradyktoryjność procesu sądowego), rozwiązywanie zaś − z charakterystycznym dla siebie konwergencyjnym modelem komunikacji − zakłada równorzędność pozycji stron oraz wzajemne uznawanie argumentów każdej z nich (zasada akceptowalności, dobrowolności, autonomii konfliktu stron w mediacji).