Social Relevance of Mediation in Light of Selected Council of Europe Documents
Abstract
The “paradox of mediation” noticed in Polish legal theory is the phenomenon of a significant discrepancy between the considerable potential scope of application of ADR methods and their little real significance for the practice of dispute resolution. This type of situation is related to the implementation model of mediation development in the Polish legal system. In search of answers to the best ways to break the impasse, this article presents an analysis of selected recommendations, resolutions and guidelines of the Council of Europe on the axiological and practical advantages in favor of supporting the development of mediation in national legal systems. ADR methods are, first of all, an opportunity to solve many problems in the functioning of administrative and judicial institutions (overloaded with a large number of proceedings, negative public image, lack of trust, limitations of the adjudication mode). In turn, for the parties to disputes, mediation is an opportunity to reduce the time and tangible and intangible costs of pursuing claims and protecting their rights. The analysis presented here can serve primarily as a basis for building effective argumentative strategies aimed at particular communities in order to encourage them to use amicable methods.
Keywords
References
Broński W., Europejskie regulacje dotyczące mediacji w sprawach cywilnych i gospodarczych, „Roczniki Nauk Prawnych” 2011, t. 21, nr 1.
Chludziński B., Między sądem a dialogiem: alternatywne rozwiązywanie sporów administracyjnych w świetle standardów Rady Europy, „Forum Prawnicze” 2025, t. 85, nr 1.
Gmurzyńska E., Mediacja w sprawach cywilnych w amerykańskim systemie prawnym – zastosowanie w Europie i w Polsce, Warszawa 2007.
Hacia-Groticka M., Czarnecki P., Opinie ekspertów na temat barier instytucjonalnych oraz promocji mediacji w środowiskach prawniczych, [w:] Mediacja. Teoria, normy, praktyka, red.
K. Płeszka, J. Czapska, M. Araszkiewicz, M. Pękala, Warszawa 2017.
Jakubiak-Mirończuk A., Alternatywne a sądowe rozstrzyganie sporów sądowych, Warszawa 2008.
Jakubiak-Mirończuk A., Negocjacje dla prawników. Prawo cywilne, Warszawa 2010.
Jakubiak-Mirończuk A., Uwarunkowania prawne i funkcjonalne paradoksu mediacji sądowej, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2023, t. 16, nr 2.
Kalisz A., Zienkiewicz A., Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu, Warszawa 2014.
Kaźmierczak J., Kaźmierczak M., Mediacja rodzinna w Polsce. Praktyczny poradnik, Warszawa 2015.
Korybski A., Ruch tzw. alternatywnego rozwiązywania sporów i jego znaczenie dla amerykańskiej jurysprudencji, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio G” 1991, t. 38, nr 11.
Korybski A., Alternatywne rozwiązywanie sporów w USA. Studium teoretycznoprawne, Lublin 1993.
Korybski A., Słowo wstępne, [w:] Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu, red. A. Kalisz, A. Zienkiewicz, Warszawa 2014.
Korybski A., Myślińska M., Słuszność postępowania mediacyjnego (w świetle teorii dyskursu), „Studia Iuridica Lublinensia” 2011, t. 15.
Łukasiewicz J., Aksjologiczne i prakseologiczne przesłanki kształtowania polubownego rozstrzygania sporów i mediacji, [w:] Sądy polubowne i mediacja, red. J. Olszewski, Warszawa 2008.
Morek R., ADR – w sprawach gospodarczych, Warszawa 2004.
Pękala M., Założenia badań empirycznych zrealizowanych w ramach projektu pt. „Mediacja i inne alternatywne metody rozwiązywania sporów w polskim systemie prawnym – teoria i praktyka”, [w:] Mediacja. Teoria, normy, praktyka, red. K. Płeszka, J. Czapska, M. Araszkiewicz, M. Pękala, Warszawa 2017.
Pękala M., Czynniki kształtujące społeczne postawy wobec mediacji – analiza opinii ekspertów, [w:] Mediacja. Teoria, normy, praktyka, red. K. Płeszka, J. Czapska, M. Araszkiewicz, M. Pękala, Warszawa 2017.
Pękala M., Narzędzia rozwoju mediacji cywilnej w świetle dokumentów Europejskiej Komisji na Rzecz Skutecznego Wymiaru Sprawiedliwości, „Forum Prawnicze” 2023, t. 76, nr 2.
Płatek M., Dlaczego w Kazachstanie nie rosną banany – czyli o medacji w Polsce, [w:] Mediacja, red. L. Mazowiecka, Warszawa 2009.
“Rebooting” The Mediation Directive: Assessing the Limited Impact of Its Implementation and Proposing measures to Increase the Number of Mediation in the EU, Directorate-General for International Policies, Policy Department Citizens’ and Constitutional Affairs, Study 2014, PE493.042, https://www.cammediacje.pl/assets/files/opracowanie_komisji_europejskiej_2014.pdf [dostęp: 13.08.2025].
Rekomendacja Nr R (98) 1 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich na temat mediacji rodzinnej oraz Memorandum Wyjaśniające z 21 stycznia 1998 r., https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/miedzynarodowe–i–polskie–standardy–dotyczace–mediacji [dostęp: 13.08.2025].
Rekomendacja Nr R (99) 19 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich o mediacji w sprawach karnych z 15 września 1999 r., https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/miedzynarodowe–i–polskie–standardy–dotyczace–mediacji [dostęp: 13.08.2025].
Rekomendacja Nr R (2001)9 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie alternatywnych w stosunku do drogi sądowej metod rozwiązywania sporów pomiędzy organami administracji a podmiotami prywatnymi z 5 września 2001 r., https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805e2b59 [dostęp: 13.08.2025].
Rekomendacja Rec (2002)10 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie mediacji w sprawach cywilnych z 18 września 2002 r., https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/miedzynarodowe–i–polskie–standardy–dotyczace–mediacji [dostęp: 13.08.2025].
Rekomendacja Rec (2006)8 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie pomocy ofiarom przestępstw z 14 czerwca 2006 r., https://search.coe.int/cm?i=09000016805afa5c [dostęp: 13.08.2025].
Rekomendacja Rec (2015)5 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie zapobiegania i rozwiązywania sporów dotyczących miejsca pobytu dzieci z 11 lutego 2015 r., https://search.coe.int/cm?i=09000016805c44a6 [dostęp: 13.08.2025].
Rekomendacja Rec (2018)8 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich dotycząca sprawiedliwości naprawczej w sprawach karnych z 3 października 2018 r., https://search.coe.int/cm?i=09000016808e35f3 [dostęp: 13.08.2025].
Rekomendacja Rec (2025)4 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie ochrony praw i najlepszych interesów dziecka w postępowaniu w sprawie separacji rodziców z 28 maja 2025 r., https://search.coe.int/cm/eng?i=0900001680b60132 [dostęp: 13.08.2025].
Rezolucja Nr 1 „Wymierzanie sprawiedliwości w XXI wieku” Konferencji Ministrów Sprawiedliwości Rady Europy, Londyn, 8–9 czerwca 2000 r., https://www.coe.int/en/web/human–rights–rule–of–law/mju23–2000–london [dostęp: 13.08.2025].
Wojtanowicz K., Pękala M., Wstęp, [w:] Oblicza mediacji. Wybrane zagadnienia, red. K. Wojtanowicz, M. Pękala, Kraków 2021.
Wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom z 17 listopada 2010 r. wraz z Memorandum Wyjaśniającym, https://www.coe.int/en/web/cdcj/recommendations-resolutions-guidelines [dostęp: 13.08.2025].
Wytyczne Europejskiej Komisji na Rzecz Skutecznego Wymiaru Sprawiedliwości CEPEJ(2007)14 dla lepszej implementacji obecnych zaleceń dotyczących mediacji w sprawach rodzinnych i cywilnych z 7 grudnia 2007 r., https://rm.coe.int/16807475b6 [dostęp: 13.08.2025].
Zienkiewicz A., Główne obawy stron co do rozwiązywania sporów poprzez mediację, [w:] Mediacje w prawie, red. J. Czapska, M. Szeląg-Dylewski, Kraków 2014.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/adr.2025.1.101-116
Date of publication: 2025-12-15 11:34:14
Date of submission: 2025-08-19 13:18:57
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2025 Mateusz Pękala
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.