Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Z galerii ziemian lubelskich. Kazimierz Piaszczyński ze Snopkowa – hodowca koni, trzody chlewnej i owiec karakułów. Zarys działalności hodowlanej w latach 1895–1914
Streszczenie w języku polskim
Artykuł stanowi próbę przedstawienia działalności hodowlanej Kazimierza Piaszczyńskiego, współwłaściciela majątku Snopków pod Lublinem. W dziedzinie wychowu zarodowego koni i trzody chlewnej był on kontynuatorem prac prowadzonych przez teścia Antoniego Bobrowskiego, który zmarł w 1895 roku, a sam zajął się z czasem hodowlą owiec karakułów. Na przełomie stuleci Snopków słynął ze znakomitej stadniny kareciano-zaprzęgowej i wierzchowej, uznaniem cieszyły się również tamtejsze konie remontowe. W Królestwie Polskim i Rosji mocną pozycję utrzymała także chlewnia, której rozgłos ugruntował wychów rasowych świń angielskich. Piaszczyński, podobnie jak teść, cieszył się wśród współczesnych opinią znakomitego specjalisty, czego dowodem były liczne nagrody zdobywane na wystawach hodowlanych oraz utrzymujący się na wyrównanym poziomie popyt na tamtejsze zwierzęta. Wyraźnie zarysowaną cezurę postawił przed Snopkowem rok 1914 – wybuch I wojny światowej zamknął okres największych sukcesów Piaszczyńskiego, a kolejne lata przyniosły niepowetowane straty w stadninie i chlewni. Biorąc powyższe pod uwagę, sądzę, że warto przypomnieć szerszemu gronu Czytelników postać i dokonania człowieka, który na trwałe zapisał się w historii rodzimej hodowli żywego inwentarza.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Archiwum Sądu Rejonowego w Lublinie, Wydział Ksiąg Wieczystych, Dobra Snopków, t. 1, sygn. A4327A.
Archiwum Sądu Rejonowego w Lublinie, Wydział Ksiąg Wieczystych, Dokumenty do Dóbr Snopków (bez sygnatury).
ZBIORY PRYWATNE
Odpis aktu urodzenia Kazimierza Piaszczyńskiego ze zbiorów Michała Raczkowskiego.
ŹRÓDŁA DRUKOWANE
Byszewski A., Gospodarstwo rolne i hodowla w Snopkowie, cz. 1, „Gazeta Rolnicza” 1902, nr 42.
Byszewski A., Gospodarstwo rolne i hodowla w Snopkowie, cz. 2, „Gazeta Rolnicza” 1902, nr 45.
Byszewski A., Gospodarstwo rolne i hodowla w Snopkowie, cz. 3, „Gazeta Rolnicza” 1902, nr 47.
Dobrski M., Rolnictwo w guberni lubelskiej, „Pamiętnik Lubelski. Kalendarz Ilustrowany” 1904.
Doliński W., Przekażmy przeszłość dla przyszłości, Coldra House 1992.
Dzierzbicki S., Stowarzyszenia rolnicze w Królestwie Polskim, „Ekonomista” 1902, vol. 4, z. 3.
Dzierzbicki S., Stowarzyszenia rolnicze w Królestwie Polskim, „Ekonomista” 1909, vol. 1, z. 4.
Gospodarstwo w Snopkowie, „Gazeta Lubelska” 1899, nr 126.
Inwentarz zarodowy K. Piaszczyńskiego w Snopkowie, st. poczt. Lublin (anons reklamowy), [w:] Druga Wystawa Rolniczo-Przemysłowa w Lublinie. Wspomnienia i notatki zebrali Jul. Rad… i W.K., Lublin 1901.
[J.S.W.], Łęczna we wrześniu. (Z Towarzystwa Wyścigów Konnych), „Jeździec i Myśliwy” 1896, nr 18.
[J.S.W.], Sprawozdanie z Towarzystwa Wyścigów Konnych w Łęcznie, „Jeździec i Myśliwy” 1897, nr 18.
Katalog Wystawy Rolniczo-Przemysłowej w Lublinie, Warszawa 1901.
Lista odznaczeń przyznanych na wystawie Rolniczo-Przemysłowej w Lublinie w roku 1901, „Gazeta Rolnicza” 1901, nr 39 (dodatek).
Michalski A., Kilka słów o działalności Towarzystwa Wyścigów Konnych i Delegacji Chowu Koni, „Gazeta Rolnicza” 1908, nr 1.
Michalski A., Wystawa Inwentarza w Lublinie, „Gazeta Rolnicza” 1913, nr 19.
Mroziński W., Konie, [w:] Księga Pamiątkowa Wystaw Lubelskich, Warszawa 1902.
Nagrody na wystawie koni w Warszawie, „Jeździec i Myśliwy” 1901, nr 11.
Nagrody przyznane na Wystawie Lubelskiej w Dziale Koni, „Jeździec i Myśliwy” 1901, nr 11.
Nagrody przyznane na wystawie lubelskiej za konie, „Gazeta Rolnicza” 1912, nr 26.
Nitkowski A., Wystawa Lubelska, „Gazeta Rolnicza” 1901, nr 29.
Pietkiewicz Z., Zrzeszenia rolnicze, [w:] Księga Jubileuszowa „Rolnika i Hodowcy”. XXV-lecie polskiego rolnictwa 1883–1907, red. H. Kotłubaj, Warszawa 1908.
Prace Sekcji Rolnej w 1898 roku, Warszawa 1899.
Prace Sekcji Rolnej w roku 1901, Warszawa 1902.
Program wyścigów konnych w Lublinie w 1903 r., „Jeździec i Myśliwy” 1903, nr 11.
Projekt Sprawozdania z Działalności Lubelskiego Towarzystwa Rolniczego za 1914 rok, [b.m.d.w.].
Przanowski L., Rzut oka na stan hodowli koni w Lubelskiem, „Gazeta Rolnicza” 1901, nr 25.
Rocznik Centralnego Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim za rok 1912, Warszawa 1913.
Rocznik Centralnego Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim za lata 1914–1918, Warszawa 1920.
Snopków. Własność Piaszczyńskiego, [w:] Księga Pamiątkowa Wystaw Lubelskich, cz. 2: Opisy gospodarstw, Warszawa 1902.
Sprawozdanie Centralnego Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim za rok 1908, Warszawa 1908.
Sprawozdanie Centralnego Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim za rok 1909, Warszawa 1910.
Sprawozdanie Centralnego Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim za rok 1910, Warszawa 1911.
Sprawozdanie Lubelskiego Stowarzyszenia Rolniczego za czas od 1 lipca 1902 roku do 1 lipca 1903 roku, Lublin 1903.
Sprawozdanie Lubelskiego Stowarzyszenia Rolniczego za czas od 1 lipca 1904 roku do 1 lipca 1905 roku, Lublin 1905.
Sprawozdanie z działalności Lubelskiego Towarzystwa Rolniczego za czas od 1 lipca 1905 roku do 1 lipca 1906 roku, [b.m.d.w.].
Sprawozdanie z działalności Lubelskiego Towarzystwa Rolniczego za czas od 1 lipca 1907 roku do 1 grudnia 1908 roku, Lublin 1909.
Sprawozdanie Lubelskiego Towarzystwa Rolniczego za 1911 rok, [b.m.d.w.].
Sprawozdanie z wyścigów konnych na torze lubelskim, „Jeździec i Myśliwy” 1900, nr 14.
Stan hodowli trzody chlewnej, „Gazeta Rolnicza” 1901, nr 25.
Trzoda chlewna, [w:] Księga Pamiątkowa Wystaw Lubelskich, Warszawa 1902.
Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 13, Warszawa 1916.
Ustawa Lubelskiego Towarzystwa Rolniczego, Lublin 1905.
Wiadomości miejscowe, „Gazeta Lubelska” 1901, nr 125.
Wiadomości miejscowe, „Gazeta Lubelska” 1902, nr 200.
Wiercieński H., Opis statystyczny guberni lubelskiej, Warszawa 1901.
Wotowski S., Aleksander hr. Nierod, „Jeździec i Myśliwy” 1903, nr 11.
Wotowski S., Hodowla koni, [w:] Księga Jubileuszowa „Rolnika i Hodowcy”. XXV-lecie polskiego rolnictwa (1883–1907), red. H. Kotłubaj, Warszawa 1908.
Wotowski S., Ś.p. August hr. Potocki, „Jeździec i Myśliwy” 1905, nr 10.
Wotowski S., Wystawa koni w Lublinie, „Gazeta Rolnicza” 1912, nr 28.
Wotowski S., Wystawa koni w Warszawie w 1901 r., „Jeździec i Myśliwy” 1901, nr 11.
Wotowski S., Zakup ogierów przez Delegację Lubelską, „Jeździec i Myśliwy” 1903, nr 17.
Wotowski S., Ze Snopkowa, „Jeździec i Myśliwy” 1904, nr 23.
Wykaz nagród wygranych przez konie i stajnie na Torze Mokotowskim w sezonie wiosennym 1896, „Jeździec i Myśliwy” 1896, nr 11.
Z Łęczyńskiego Towarzystwa Wyścigów Konnych, „Jeździec i Myśliwy” 1900, nr 14.
Z Towarzystw i Instytucji Rolniczych, „Gazeta Rolnicza” 1903, nr 49.
Z wystawy koni w Warszawie, „Głos Lubelski” 1913, nr 14.
LITERATURA
Babicz M., Bajda Z., Historia hodowli świń ras wielkiej białej polskiej i polskiej białej zwisłouchej na Lubelszczyźnie, „infoPolsus. Ogólnopolski Biuletyn Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej” 2013, nr 16.
Babicz M., Hałabis M., Bajda Z., Szyndler-Nędza M., Żak G., Retrospekcja i stan obecny hodowli świń ras: wielkiej białej polskiej i polskiej białej zwisłouchej na Lubelszczyźnie, „Wiadomości Zootechniczne” 2017, z. 4.
Bogusz M., Jarmarki łęczyńskie na łamach „Gazety Lubelskiej” w ostatnim ćwierćwieczu XIX stulecia, „Merkuriusz Łęczyński” 2015, nr 28.
Głazik M., Ostatni Pan na Bychawie. Antoni Budny (1861–1943), Bychawa 2013.
Głazik M., Zarodowa chlewnia rasy wielkiej białej angielskiej Antoniego Budnego w Bychawie, [w:] Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie V, red. H. Łaszkiewicz, Lublin 2012.
Grabski W., Stojanowski J., Warężak J., Rolnictwo Polski 1914–1920, Warszawa 1936.
Jakubowska M., Piaszczyński Kazimierz, [w:] Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, red. T. Epsztein et al., cz. 4, Warszawa 1998.
Jakubowska M., Piaszczyński Wacław, [w:] Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, red. T. Epsztein et al., cz. 4, Warszawa 1998.
Janicki S. (red.), Stosunki rolnicze Królestwa Kongresowego. Zbiór wiadomości o stanie i warunkach rozwoju rolnictwa na ziemiach Królestwa Polskiego w dobie przedwojennej, Warszawa 1918.
Kieniewicz S., Potocki August, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 27, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1983.
Kierek A., Rozwój kapitalizmu w rolnictwie regionu lubelskiego w latach 1864–1913, Lublin 1964.
Koprukowniak A., W okresie kształtowania się kapitalizmu (1864–1918), [w:] Dzieje Lubelszczyzny, red. T. Mencel, t. 1, Warszawa 1974.
Kostrzewska E., Ziemianki Królestwa Polskiego a gospodarka. Koncepcje i empiria (przełom wieków XIX i XX), „Studia Maritima” 2015, vol. 28. DOI: 10.18276/sm.2015.28-12
Krasińska I., Maj S., Wystawy rolniczo-przemysłowe w guberni radomskiej w latach 1885–1913. W 90. rocznicę wystawy staszowskiej, Kielce 2002.
Leśniewska J.E., Dobra Kijany i ich właściciele w latach 1853–1908, [w:] Studia nad ziemiaństwem w XIX i XX wieku, red. Z. Gołębiowska, A. Koprukowniak, A. Przegaliński, Lublin 2014.
Leśniewska J.E., Ludwik Grabowski – miłośnik koni i zasłużony ich hodowca, „Merkuriusz Łęczyński” 1990, nr 5.
Leśniewska J.E., Łęczyńskie Towarzystwo Wyścigów Konnych, [w:] Łęczna. Studia z dziejów miasta, red. E. Horoch, Łęczna 1989.
Leśniewska J.E., Stado pełnej krwi i stajnia wyścigowa Stanisława Sonnenberga w Kijanach (1893–1905), „Studia Łęczyńskie” 2009, vol. 1.
Leśniewska J.E., Sukcesy sportowe łęczyńskiej stajni wyścigowej Henryka Blocha, „Merkuriusz Łęczyński” 1989, nr 4.
Leśniewska J.E., Właściciele dóbr Łęczna w latach 1800–1944, Lublin 2004.
Leśniewska J.E., Wyścigi konne i powstanie Lubelskiego Towarzystwa Wyścigów Konnych, [w:] Życie artystyczne Lublina 1901–2001, red. L. Lameński, Lublin 2001.
Łukasiewicz J., Krach na giełdzie. Zarys historii kryzysów ekonomicznych, Warszawa 1967.
Mencel T., Jarmarki łęczyńskie w XVII–XIX w., [w:] Łęczna. Studia z dziejów miasta, red. E. Horoch, Łęczna 1989.
Organizacje ziemiańskie na ziemiach polskich, [w:] Ziemiaństwo i większa własność rolna (stan posiadania, praca społeczna i gospodarcza, produkcja i obciążenia), Warszawa 1929.
Piaszczyński K., Dobra „Snopków” pod Lublinem. Hodowla koni, bydła, trzody chlewnej i owiec karakułów, Lublin 1925.
Pruski W., Dzieje państwowej stadniny w Janowie Podlaskim 1817–1939, Poznań 1948.
Pruski W., Dzieje wyścigów i hodowli koni pełnej krwi w Polsce, Warszawa 1970.
Pruski W., Hodowla zwierząt gospodarskich w Królestwie Polskim w latach 1815–1918, t. 1, Warszawa 1967.
Pruski W., Hodowla zwierząt gospodarskich w Królestwie Polskim w latach 1815–1918, t. 2, Warszawa 1968.
Pruski W., Hodowla zwierząt gospodarskich w Królestwie Polskim w latach 1815–1918, t. 3, Warszawa 1969.
Przegaliński A., Dwór ziemiański na Lubelszczyźnie w epoce przemian gospodarczych i społecznych (Dzieje dóbr Snopków w XIX i w I połowie XX wieku), Lublin 2016.
Przegaliński A., Garść refleksji na marginesie referatu Przemysława Matusika, [w:] Wielka zmiana. Historia wobec wyzwań…, t. 2: Od starożytności po wiek XIX, red. J. Pomorski, M. Mazur, Warszawa–Lublin 2021.
Przegaliński A., Społeczna działalność ziemiaństwa lubelskiego w latach 1864–1914, Lublin 2009.
Przegaliński A., Z dziejów wystaw rolniczych. Trzecia Wystawa Rolnicza (1860) i Wystawa Rolniczo-Przemysłowa (1901) w Lublinie, Lublin 2012.
Przegaliński A., Z galerii ziemian lubelskich. Antoni Bobrowski ze Snopkowa – zasłużony hodowca koni i trzody chlewnej, „Annales UMCS. Sectio F” 2022, vol. 77. DOI: 10.17951/f.2022.77.185-204
Rajca-Pisz I., Stadnina Koni Krasne. 150 lat tradycji hodowli koni pełnej krwi, Krasne 2007.
Rusiński W., Zarys historii gospodarczej powszechnej. Czasy nowożytne i najnowsze (1500–1939), Warszawa 1970.
Socha J., Działalność Sekcji Rolnej w dziedzinie hodowli koni 1890–1907, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1993, vol. 49.
Socha J., Słownik biograficzny działaczy Centralnego Towarzystwa Rolniczego (1907–1929), Łódź 2003.
Stolpe K., Koń pełnej krwi angielskiej w Polsce, Warszawa 1924.
Surzycki S., Rozwój wiedzy rolniczej w Polsce, Kraków 1928.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2023.78.105-125
Data publikacji: 2023-12-22 10:44:23
Data złożenia artykułu: 2023-05-09 09:37:18
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Andrzej Przegaliński
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.