Masquer
Afficher tout
Envoyer cet article par courriel 
Jak brzmi upływ czasu? Reymontowska koncepcja związku czasu z dźwiękiem
Résumé
Artykuł stanowi omówienie zagadnienia związku czasu z dźwiękiem w prozie Władysława Stanisława Reymonta. Przy użyciu narzędzi metodologicznych sound studies – przede wszystkim terminu audiosfera – przeprowadzono w nim analizę fragmentów powieści Chłopi, Wampir i Ziemia obiecana oraz przykładów z wybranych nowel. Na tej podstawie wykazano, że podczas prezentowania terenów naturalnych i wiejskich pisarz konstruuje upływ czasu za pomocą opisów zjawisk dźwiękowych. W wypadku terenów przekształconych przez cywilizację Reymont kreuje zaś wrażenie „zastygłego” czasu dzięki opisom ciszy i monotonnych dźwięków.
Mots-clés
Texte intégral :
PDF (Język Polski)Références
Berman, Marshall. (2002). „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Kraków: Universitas.
Bernat, Sebastian. (2009). Perspektywy ekologii dźwiękowej w Polsce. Problemy Ekologii Krajobrazu, 25, s. 175–182.
Budrecka, Aleksandra. (1968). Zagadnienie natury i cywilizacji w twórczości Reymonta. Prace Polonistyczne / Studies in Polish Literature, 24, s. 43–61.
Gołaszewska, Maria. (1997). Estetyka pięciu zmysłów. Warszawa–Kraków: PWN.
Kapelański, Maksymilian. (2005). Narodziny i rozwój ekologii akustycznej pod banderą szkoły pejzażu dźwiękowego. Muzyka, 50(2), s. 107–119.
Książyk, Łukasz. (2017). „Ziemia obiecana” jako schopenhauerowska powieść o nudzie. W: Mateusz Bourkane, Radosław Okulicz-Kozaryn, Agnieszka Sell, Marek Wedemann (red.), „Wskrzesić choćby chwilę”. Władysława Reymonta zmagania z myślą i formą (s. 137–150.) Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kurkiewicz, Marek. (2017). Czy „groza tajemnicy przemawiała [tylko] milczeniem”? Zarys mapy audytywnej „Wampira” Władysława Stanisława Reymonta. Ruch Literacki, 58(6), s. 569–589. DOI: 10.1515/ruch-2017-0062.
Losiak, Robert. (2007). Miejskie pejzaże dźwiękowe. Z projektu badań nad audiosferą w doświadczeniu odbiorczym. W: Agnieszka Janiak, Wanda Krzemińska, Anna Wojtasik-Tokarz (red.), Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań (s. 237–246). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
Losiak, Robert. (2017). Wokół idei ekologii akustycznej. Koncepcje i praktyki. Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 17, s. 115–126.
Maciejewska, Irena. (1984). Wielkie miasto w prozie okresu Młodej Polski a problemy naturalizmu. W: Edmund Jankowski, Janina Kulczycka-Saloni (red.), Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu. Seria III (s. 197–222). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Matuszek–Stec, Gabriela. (2017). „Nieczyste sprawy”. O „Wampirze” Reymonta. W: Mateusz Bourkane, Radosław Okulicz-Kozaryn, Agnieszka Sell, Marek Wedemann (red.), „Wskrzesić choćby chwilę”. Władysława Reymonta zmagania z myślą i formą (s. 225–236). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Misiak, Tomasz. (2009). Estetyczne konteksty audiosfery. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WSNHiD.
Paczoska, Ewa. (2010). Stolica nowoczesności. Londyn w literaturze angielskiej i polskiej początków XX wieku (z rzutem oka na następne stulecie). W: Adam Tyszka (red.), Obrazy stolic europejskich w piśmiennictwie polskim (s. 31–42). Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
Piaskowski, Łukasz. (2020). Audiosfera jako kategoria literaturoznawcza. Próba przybliżenia zagadnienia. Zagadnienia Rodzajów Literackich, 64(4), s. 133–150. DOI: https://doi.org/10.26485/ZRL/2020/63.4/9.
Popiel, Magdalena. (2004). Wstęp. W: Władysław Stanisław Reymont, Ziemia obiecana (s. V–CVI). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Reymont, Władysław Stanisław. (1950a). Cień. W: Władysław Stanisław Reymont, Pisma, t. V: Nowele, t. I, Adam Bar (oprac.). Warszawa: Gebethner i Wolff.
Reymont, Władysław Stanisław. (1950b). Spotkanie. W: Władysław Stanisław Reymont, Pisma, t. V: Nowele. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Reymont, Władysław Stanisław. (1950c). Szczęśliwi. W: Władysław Stanisław Reymont, Pisma, t. V: Nowele. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Reymont, Władysław Stanisław. (1950d). Zabiłem!. W: Władysław Stanisław Reymont, Pisma, t. XIV: Nowele. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Reymont Władysław Stanisław. (1952) Jaśkowe ambicje. W: Władysław Stanisław Reymont, Pisma, t. XII: Nowele, t. III, Adam Bar (oprac.). Warszawa: Gebethner i Wolff.
Reymont, Władysław Stanisław. (1957a). Dwie wiosny. W: Władysław Stanisław Reymont, Dzieła wybrane, t. II: Nowele. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Reymont, Władysław Stanisław. (1957b). Fermenty. W: Władysław Stanisław Reymont, Dzieła wybrane. T. V. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Reymont, Władysław Stanisław. (1957c). Lili. W: Władysław Stanisław Reymont, Dzieła wybrane, t. II: Nowele. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Reymont, Władysław Stanisław. (1975). Wampir. W: Władysław Stanisław Reymont, Pisma, t. VIII. Warszawa: PIW.
Reymont, Władysław Stanisław. (1991a). Chłopi. Tom I: 1. Jesień, 2. Zima. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Reymont, Władysław Stanisław. (1991b). Chłopi. Tom II: 3. Wiosna, 4. Lato. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Reymont, Władysław Stanisław. (2014). Ziemia obiecana. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Rybicka, Ewa. (2003). Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków: Universitas.
Rzeuska, Maria. (1950). „Chłopi” Reymonta. Warszawa: TNW.
Schafer, Raymond Murray. (1994). The Soundscape. Our Sonic Environment and the Tuning of the World. Rochester: Destiny Books.
Szadura, Joanna. (2017). Czas jako kategoria kulturowa w polszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Tatarowski, Lesław. (2002). Człowiek – kultura – sacrum. O „Chłopach” Reymonta. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Trześniowski, Dariusz. (2002). „Wampir” Reymonta: upiorne sny zmęczonej Europy. W: Władysława Książek-Bryłowa (red.), Inny Reymont (s. 111–122). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Wojciechowski, Paweł. (2004). Młodopolski jarmark wampiryzmu. W: Maria Olszewska, Grzegorz Bąbiak (red.), Czytanie modernizmu (s. 89–106), Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Polonistyki UW.
Wyka, Kazimierz. (1979). Reymont, czyli ucieczka od życia. Warszawa: PIW.
Zaleski, Marek. (1999). Nuda powtórzeń?. W: Przemysław Czapliński, Piotr Śliwiński (red.), Nuda w kulturze (s. 50–66). Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Ziejka, Franciszek. (1991). Wstęp. W: Władysław Stanisław Reymont. Chłopi. Tom I: 1. Jesień, 2. Zima (s. V–CXXVIII). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2022.40.1.57-71
Date of publication: 2022-09-29 11:55:58
Date of submission: 2022-05-10 20:37:47
Statistiques
Indicateurs
Renvois
- Il n'y a présentement aucun renvoi.
Droit d'auteur (c) 2022, Magdalena Krzyżanowska
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.