W pułapce wspomnień i pamięci. "Dom kobiet" Zofii Nałkowskiej

Maria Jolanta Olszewska

Résumé


Dramat Zofii Nałkowskiej Dom kobiet (1930) jest dziełem niejednoznacznym, wielowątkowym i złożonym. Dom kobiet można czytać na różne sposoby, a więc jako dramat obyczajowy, moralny, psychologiczny, a nawet refleksyjno-filozoficzny. Jest świadectwem zmagań pisarki nie tylko z patriarchalnym systemem i próbą rozliczenia się ze stosunkami damsko-męskimi, zawartymi w formule „złej miłości”, ale również jest utworem o przeszłości, która staje się pułapką dla bohaterek dramatu. Najważniejsze jednak w tym dramacie rozważania dotyczą względności relacji międzyludzkich. Druga osoba pozostanie na zawsze tajemnicą. Ostatecznie dramat Nałkowskiej prezentuje się jako rzecz o niemożliwości poznania prawdy o drugiej osobie, jak i świecie. Jego wymowa jest głęboko pesymistyczna. W ten sposób Dom kobiet zyskuje wymiar filozoficzny.


Mots-clés


kobieta; mężczyzna; śmierć; zdrada; pamięć; relatywizm; poznanie; eksperyment; Zofia Nałkowska

Texte intégral :

PDF (Język Polski)

Références


Boy-Żeleński, Tadeusz. (1965). Premiera w Teatrze Polskim. W: Tadeusz Boy-Żeleński, Pisma. T. 23 (s. 237-–244). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Dąbrowska, Maria. (1964). „Dom kobiet” Zofii Nałkowskiej. W: Maria Dąbrowska, Pisma rozproszone. T. 2 (s. 525–534). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Erll, Astrid. (2020). Kultura pamięci. Wprowadzenie. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Frąckowiak-Wiegandtowa, Ewa. (1975). Sztuka powieściopisarka Zofii Nałkowskiej (lata 1935–1954). Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Ibsen, Henryk. (1899). Rosmersholm. W: Henryk Ibsen, Wybór dramatów (s. 367-–432). Warszawa: S. Lewental.

Irzykowski, Karol. (1930). Sprawozdanie teatralne. Teatr Polski, „Dom kobiet”. Robotnik, 84, s. 2.

Kowalska, Urszula. (1961). O dramatach Zofii Nałkowskiej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, 16, s. 190–211.

Krasiński, Edward. (1974). Wokół premiery „Domu kobiet”. Listy z archiwum Arnolda Szyfmana. Pamiętnik Teatralny, 3–4, s. 342–354.

Kraskowska, Ewa. (1996). Niebezpieczne związki. Jeszcze raz o prozie Zofii Nałkowskiej. Teksty Drugie, 4(40), s. 71–91.

Kuncewiczowa, Maria. (1930). Dom kobiet – dom nawiedzony. Pamiętnik Warszawski, 2, s. 98–100.

Leopold, Wanda. (1958). O dramatach Nałkowskiej. Dialog, 8, s. 118–126.

Majcherek, Janusz. (1989–1990). Przypisy do „Domu kobiet”. W: Zofia Nałkowska, Dom kobiet (s. 6–7). Warszawa: Wydawnictwo Teatru Polskiego w Warszawie.

Maruszewski, Tomasz. (2005). Pamięć autobiograficzna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Matuszek, Gabriela. (2001). Dramaty naturalistyczne. Kraków: Universitas.

Matuszek, Gabriela. (2009). Upiorne zniewolenie – odkryte i ukryte w dramatach Ibsena. Napis, XV, s. 243–251.

Nałkowska, Zofia. (1957). Widzenie bliskie i dalekie. Warszawa: Czytelnik.

Nałkowska, Zofia. (1974). O teatrze. Z „Dzienników” 1899–1954. Pamiętnik Teatralny, 3–4, s. 318–324.

Nałkowska, Zofia. (1976). Narcyza. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Nałkowska, Zofia. (1980). Dzienniki. III. 1918– 1929. Warszawa: Czytelnik.

Nałkowska, Zofia. (1988). Dzienniki. IV. 1930–1939. Część 1. Warszawa: Czytelnik.

Nałkowska, Zofia. (1990). Utwory dramatyczne. Dom kobiet. Dzień jego powrotu. Renata Słuczańska. Warszawa: Czytelnik.

Nałkowska, Zofia. (2010). Kobiety. Warszawa: Prószyński i S-ka.

Nowaczyński, Adolf. (1930). Zmowa kobiet w domu poganek. ABC, 99, s. 8.

Nycz, Ryszard. (2001). Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków: Universitas.

Pekaniec, Anna. (2014). Literatura dokumentu osobistego kobiet: ewolucja teorii, zmiany praktyk lekturowych. Autobiografia. Literatura. Kultura. Media, 1(2), s. 13–28.

Podhorska-Okołów, Stefania. (1931). Przed premierą. (Wywiad z Zofią Nałkowska). Bluszcz, 11, s. 3.

Poulet, Georges. (1977). Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Rawiński, Marek. (1993). Dramaturgia polska 1918–1939. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Ricoeur, Paul. (2006). Pamięć, historia, zapomnienie. Kraków: Universitas.

Rogatko, Bogdan. (1980). Zofia Nałkowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Słonimski, Antoni. (1966). Dwie premiery. „Dom kobiet”. W: Antoni Słonimski, Gwałt na Melpomenie (s. 169–171). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Wójcik, Włodzimierz. (1973). Zofia Nałkowska. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Zaleski, Marek. (1996) Formy pamięci. O przedstawianiu przeszłości w polskiej literaturze współczesnej. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Pobrano z: https://encyklopediateatru.pl/artykuly/10417/prapremiera-domu-kobiet-nalkowskiej (dostęp: 10.11.2022).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2022.40.2.81-94
Date of publication: 2022-12-28 12:58:38
Date of submission: 2022-11-16 16:55:09


Statistiques


Visibilité des résumés - 607
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 418

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2022, Maria Jolanta Olszewska

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.