Postapokaliptyczna wizja człowieka w trylogii Dmitra Głuchowskiego: "Metro 2033", "Metro 2034", "Metro 2035"

Résumé

W artykule przedstawiam różnorodne wyobrażenia człowieka w literackiej trylogii rosyjskiego pisarza Dmitrija Głuchowskiego, przedstawione w Metrze 2033, Metrze 2034 i Metrze 2035. Pisarz ukazał losy ludzi żyjących w korytarzach moskiewskiego metra po wojnie nuklearnej. Epicka forma, jaką Głuchowski nadał swojej wizji postapokaliptycznego świata, sprawia, iż postacie z jego powieści reprezentują bogate spektrum możliwych postaw człowieka wobec realiów alternatywnego świata „po końcu”. Artem, Hunter, Sasza czy Homer to postacie wykreowane na antybohaterów, jednakże mogą stać się również bohaterami nowego świata, o ile potrafią przetrwać i pokonać antropocentryczny sposób postrzegania świata. Głuchowski stworzył alternatywną wizję rzeczywistości zbudowaną na archetypicznych motywach walki dobra ze złem, piękna z brzydotą, przypominającą opowieści mitologiczne przedstawiające jak funkcjonuje nowy, postapokaliptyczny świat. Reguły nowej rzeczywistości różnią się od tych, do których przyzwyczajony jest czytelnik. Pisarz wprowadza wiele kulturowych odniesień do historii mitologicznych (Prometeusz, Syzyf, Marduk, Hiob), narracji literackich (Odyseja, Wehikuł czasu H. G. Wellsa, Nowy wspaniały świat A. Huxleya, czy Rok 1984 G. Orwella). Kwestia zmienionego rozumienia człowieczeństwa i relacje transgatunkowe są tematami, które w mojej opinii wprowadzają czytelnika w zagadnienia określane w nauce jako nowa humanistyka, skupione wokół kwestii poruszanych w debacie wokół posthumanizmu i postsekularyzmu, a także problemów, jakimi zajmuje się ekologia. Wyobrażenie człowieczeństwa w trylogii Głuchowskiego jest ukryte w mrocznych, tajemniczych i nieznanych korytarzach moskiewskiego metra oraz ludzkiej wyobraźni.