Eliza Orzeszkowa – Entuzjastka portretowania fizjonomicznego (część II)

Ewa Skorupa

Résumé


Artykuł jest kontynuacją rozpoczętej w poprzednim numerze „Annales” analizy powieści Elizy Orzeszkowej Na prowincji. Jej uzupełnieniem są portrety fizjonomiczne postaci drugoplanowych, które przez narratora zostały scharakteryzowane z równą starannością, co bohaterowie pierwszoplanowi. W tekście interpretowane są ponadto: ekspresja spojrzenia, zmysł dotyku oraz fizjologiczne reakcje ciała (rumieniec, nagła bladość), które służą dookreśleniu natury ludzkiej.


Mots-clés


Johann Caspar Lavater, dotyk, spojrzenie, ekspresja, portret, fizjonomika, rumieniec, fizjologia, Karol Darwin

Texte intégral :

PDF (Język Polski)

Références


Barczyński, Janusz. (1976). Narracja i tendencja. O powieściach tendencyjnych Elizy Orzeszkowej, Wrocław: Zakład Narodowy „Ossolińskich”.

Courtine, Jean Jacques, Haroche, Claudine. (2007). Historia twarzy. Wyrażanie i ukrywanie emocji od XVI do początku XIX wieku, tł. T. Swoboda, Gdańsk: "Słowo/Obraz Terytoria".

Darwin, Karol. (1873). Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt, tł. Konrad Dobrski, Warszawa: Józef Sikorski.

Dee, Jonathan. (2007). Czytanie z twarzy, tł. Klara Kopcińska, Warszawa: Bauer-Weltbild Media.

Delacour, Jean Baptiste [pseud.]. (2000). Charaktery. Jak poznać człowieka od pierwszego spojrzenia?, tł. Aldona Zaniewska, Krzysztof Ostrowski, Warszawa: „Świat Książki.

Goffman, Erving. (2006). Rytuał interakcyjny, tł. Alina Szulżycka (Biblioteka Socjologiczna), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Herder, Johann Gottfried. (2002). Dziennik mojej podróży z roku 1769, tł. M. Kurkowska, oprac. i posłowiem opatrzył Tadeusz Namowicz, Olsztyn: Borussia.

Marzec, Grzegorz. (2013). Dotyk w pozytywizmie, pobrano z [http://sensualnosc.ibl.waw.pl/pl/articles/dotyk-w-pozytywizmie-756] (dostęp: 28. 07. 2015).

Mizińska, Jadwiga. (2010). Homo tangens – człowiek dotykający i dotykany, „Colloquia Communia”. Homo tangens: ciało i dotyk, pod red. Andrzeja Kapusty i Jadwigi Mizińskiej, z. 1–2 (88–89), s. 82–85.

Orzeszkowa, Eliza. (1913). W klatce (Eliza Orzeszkowa, Pisma. Wydanie zbiorowe zupełne ze wstępem Aurelego Drogoszewskiego, t. XII). Warszawa [i in.]: nakład Gebethnera i Wolffa.

Orzeszkowa, Eliza. (1951). Na prowincji, Warszawa: Książka i Wiedza, 1951 (Eliza Orzeszkowa, Pisma Zebrane pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. 3).

Pastuszka, Józef. (1962). Charakter człowieka. Struktura – typologia – diagnostyka psychologiczna, wyd. 2, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Skorupa, Ewa. (2013). Twarze – emocje – charaktery. Literacka przygoda z wiedzą o wyglądzie człowieka, Kraków: WUJ.

Skorupa, Ewa. (2016). Eliza Orzeszkowa – entuzjastka portretowania fizjonomicznego (część I), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Lublin – Polonia. Vol. XXXIV, Sectio FF, 1, s. 41–54.

Skorupa, Ewa. (2016a). Orzeszkowa o powieści i o powieściach Orzeszkowej. Na marginesie krytyki literackiej, W: ….. , Lublin 2016, s. ???

Sławek, Tadeusz. (2009). Cienie i rzeczy. Rozważania o dotyku, W: W przestrzeni dotyku. Praca zbiorowa (red.) Jacek Kurek i Krzysztof Maliszewski, Chorzów: Miejski Dom Kultury „Batory”. (Medium Mundi, V).

Sobieraj, Tomasz. (2012). Orzeszkowa (wczesna twórczość) – patrzenie na makrokosmos ludzki. Pobrano z: [http://sensualnosc.bn.org.pl/pl/articles/orzeszkowa-wczesna-tworczosc-patrzenie-na-makrokosmos-ludzki-714 (dostęp: 21.11. 2016).

Struzik, Elżbieta. (2009). Fenomen dotyku w tradycji filozofii i współczesnej refleksji humanistycznej, W: W przestrzeni dotyku. Praca zbiorowa (red.) Jacek Kurek i Krzysztof Maliszewski, (s. 71–73). Chorzów: Miejski Dom Kultury „Batory”. (Medium Mundi, V)

Szrajer, Genowefa, Wdowiak, Stefan Karol (2010). Tajniki osobowości wpisane w twarze i dłonie, Białystok: Studio Astropsychologii.

Ysabeau, A[lexandre] [Victor Frédéric]. (1883). Lavater, Carus, Gall. Zasady fizjognomiki i frenologii. Wykład popularny o poznawaniu charakterów z rysów twarzy i kształtu głowy, z fr. tłum. i uzup. Władysław Noskowski, dzieło ozdobione 174 drzeworytami, wyd. 2, Warszawa; nakładem księgarni Ferdynanda Hösicka.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2017.35.1.45
Date of publication: 2018-02-23 11:12:23
Date of submission: 2016-12-05 17:13:37


Statistiques


Visibilité des résumés - 1494
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 921

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2018, Ewa Skorupa

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.