Stereotyp świętej Kingi w polskiej tradycji ludowej

Agata Bielak

Streszczenie w języku polskim


Na podstawie przeprowadzonej rekonstrukcji stereotypu świętej Kingi autorka stwierdza, że nosiciele polskiej kultury ludowej przypisują świętej Kindze sprowadzenie złóż soli do Polski, co zostało utrwalone w licznych legendach. Bazą materiałową artykułu są różnogatunkowe teksty ludowe, takie jak legendy, opowieści wierzeniowe, zapisy wierzeń, zaś do analizy wykorzystano metodę definicji kognitywnej. W wielu przekazach legendowych została przedstawiona również ucieczka świętej Kingi przed Tatarami lub Szwedami, podczas której mają miejsce niezwykłe wydarzenia. W Krakowskiem święta Kinga jest czczona jako patronka górników. Zgodnie z przekazami ludowymi święta Kinga miała także uzdrawiać chorych, walczyć z demonami oraz powodować wzrost plenności roślin uprawnych.


Słowa kluczowe


święta Kinga; święty patron; stereotyp; definicja kognitywna; polska tradycja ludowa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Baranowski, Bohdan. (1971). Kultura ludowa XVII i XVIII w. na ziemiach Polski Środkowej. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.

Baranowski, Władysław. (1970). Z badań nad ludową recepcją „żywotów świętych”. Żywoty świętych z najbliższego otoczenia Chrystusa w folklorze południowej części woj. łódzkiego. Lud, 54, s. 87−114.

Bartmiński, Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska, Stanisława (red.). (1996–2021). Słownik stereotypów i symboli ludowych, 1−2. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Fros, Henryk, Sowa, Franciszek. (1995). Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny. Kraków: Wydawnictwo WAM – Księża Jezuici.

Grzenia, Jan. (2002). Słownik imion. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hajduk-Nijakowska, Janina (wybór, wstęp i komentarze). (1983). Nie wszystko bajka. Polskie ludowe podania historyczne. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Jazowski, Andrzej. (1967). Opowieści ludu spiskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kąś, Józef. (2019a). Ilustrowany leksykon gwary i kultury podhalańskiej, 10. Nowy Sącz: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu.

Kąś, Józef. (2019b). Ilustrowany leksykon gwary i kultury podhalańskiej, 11. Nowy Sącz: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu.

Kolberg, Oskar. (1962). Dzieła wszystkie. T. 5. Krakowskie. Cz. 1. Wrocław−Poznań: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Kolberg, Oskar. (1967). Dzieła wszystkie. T. 48. Tarnowskie–Rzeszowskie. Wrocław−Poznań: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Polskie Wydawnictwo Muzyczne.

Kolberg, Oskar. (1968). Dzieła wszystkie. T. 45. Góry i Podgórze. Cz. 2. Wrocław−Poznań: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Polskie Wydawnictwo Muzyczne.

Krzyżanowski, Julian (red.). (1970). Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kukla, Jan. (1930). Podanie o św. Kindze. Orli Lot, 11, s. 26.

Lippmann, Walter. (1922). Public Opinion. New York: Harcourt, Brace and Company.

Matusiak, Szymon. (1908). Rozmaitości. Lud, 14, s. 398−399.

Mátyás, Karol. (1889). Podania o Tatrach. Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej wydawany staraniem Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności, 13, s. 35−37.

Misiurek, Jerzy. (2000). Święta Kinga. W: Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułowski (red.), Encyklopedia katolicka, 8 (kol. 1450−1451). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Niewęgłowski, Wiesław. (2005). Leksykon świętych. Warszawa: Rosikon Press.

Paprzyca, H. (1902). Poglądy religijne przodków naszych. Z kronik i dyplomatów przed wiekiem XVI. Wisła, 16, s. 219−235, 507−533.

Pisarek, Walery. (1975). Wyobrażenia o polskich stereotypach regionalnych. Zeszyty Prasoznawcze, 1, s. 73−78.

Pisarkowa, Krystyna. (1976). Konotacja semantyczna nazw narodowości. Zeszyty Prasoznawcze, 1, s. 5−26.

Putnam, Hilary. (1975). Mind, Language and Reality. Philosophical Papers, 2. Cambridge: Cambridge University Press.

Udziela, Seweryn. (1895). Opowiadania ludowe ze Starego Sącza. Wisła, 9, s. 100−103.

Udziela, Seweryn. (1896). Cholera w pojęciach ludu ziemi sądeckiej. Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne wydawane staraniem Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie, 1, s. 1−4.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2021.39.2.165-175
Data publikacji: 2021-12-27 11:14:30
Data złożenia artykułu: 2021-06-30 21:43:12


Statystyki


Widoczność abstraktów - 933
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 642

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Agata Bielak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.