Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Kiedy czas przestaje istnieć. O "Na rynku" Marii Konopnickiej w perspektywie nie tylko temporalnej
Streszczenie w języku polskim
Artykuł poświęcono krótkiej short story Marii Konopnickiej Na rynku. Jest to utwór dotąd raczej pomijany w interpretacjach, co może dziwić, gdyż Konopnicka należała do wybitnych nowelistów, a jej utwory to arcydzieła nowelistyki europejskiej XIX/XX wieku. W analizowanej prozie pokazuje ona w reportażowym skrócie realia życia w XIX wieku w Polsce, a jednocześnie podejmuje dialog z balladą Adama Mickiewicza Romantyczność. Artystka wysoko ceniła prace literackie i osobę Mickiewicza. Analizowała jego twórczość w krytyce literackiej. Interpretowany tekst dowodzi nowoczesności Konopnickiej, która tragedię obłąkanej kobiety widzi w perspektywie egzystencjalnej oraz stosuje w jej opisie kategorie ważne dla antropocenu.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Ajschylos. (1989). Agamemnon. W: Ajschylos, Sofokles, Eurypides, Antologia tragedii greckiej (s. 5–120).Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bachórz, Józef. (2008). O potrzebie scalania polskiego wieku XIX. Wiek XIX, 1, s. 7–18.
Baszanowski, Jan. (1997). Z dziejów handlu polskiego w XVI–XVIII w. Handel wołami. Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bobrowska, Barbara. (1997). Konopnicka na szlakach romantyków. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bobrowska, Barbara. (2002). „Wilno i Werki” – czyli Konopnickiej wędrówka po ziemi i niebie. W: Tadeusz Budrewicz, Michał Zięba (red.), Miejsca Konopnickiej. Przeżycia – pejzaż – pamięć (s. 101–111). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Brodski, Josif. (1996). Ekloga czwarta (zimowa). W: Josif Brodski, Poezje wybrane (s. 202–203). Kraków: Wydawnictwo Znak, Kraków 1996.
Brodzka, Alina. (1958). O nowelach Marii Konopnickiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Brodzka, Alina. (1961). Maria Konopnicka. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Chmielowski, Piotr. (1888). Maria Konopnicka, „Cztery nowele”. Ateneum, 1, s. 172–174.
Gurbiel, Andrzej. (1987). Konopnicka o Mickiewiczu. W: Stanisław Burkot (red.), Maria Konopnicka w siedemdziesięciopięciolecie zgonu (s. 117–128). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Heaney, Seamus. (1996). Mycenae Lookout. W: Seamus Heaney, The Spirit Level (s. 29). London: Farber and Farber.
Ihnatowicz, Ewa. (2004). Portrety znajomych Marii Konopnickiej. W: Tadeusz Budrewicz i Zbigniew Fałtynowicz (red.), Ludzie – rzeczy – obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej (s. 49–57). Suwałki: Muzeum w Suwałkach.
Jarowiecki, Jerzy. (1987). Maria Konopnicka i jej pisma krytycznoliterackie. W: Stanisław Burkot (red.), Maria Konopnicka – w siedemdziesięciopięciolecie zgonu (s. 95–116), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Kłosińska, Krystyna. (1989). Powieści o „wieku nerwowym”. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Konopnicka, Maria. (1899). Mickiewicz, jego życie i duch. Warszawa: Bronisław Natanson; Petersburg: Kazimierz Grendyszyński.
Konopnicka, Maria. (1911a). List do Antoniego Wodzińskiego. Kurier Warszawski, 1, s. 4.
Konopnicka, Maria. (1911b). O Mickiewiczowskiej „Odzie do młodości”. W: Maria Konopnicka, O Beniowskim (s. 45–78). Warszawa: Wydawnictwo Księgarni Stanisława Sadowskiego.
Konopnicka, Maria. (1915). Tu się droga załamała. W: Jan Czubek (red.), Maria Konopnicka. Poezje. T. 6. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa.
Konopnicka, Maria. (1974). Na rynku. W: Maria Konopnicka, Pisma zebrane. Nowele, opowiadania, szkice, obrazki (s. 238–243). Warszawa: Czytelnik.
Konopnicka, Maria. (1976). Za kratą. W: Maria Konopnicka, Pisma zebrane. Nowele, opowiadania, szkice, obrazki (s. 58–101). Warszawa: Czytelnik.
Konopnicka, Maria. (2015). Szpital żydowski w Warszawie. Wiek XIX, 8, s. 549–569.
Koszutski, Wacław. (1885). Pomiary i znamiona charakterystyczne najwięcej znanych ras i odmian bydła nizinnego i górskiego według Lehnerta. Warszawa: Redakcja „Hodowcy”.
Lubicki, Leszek. Orka na obrazie. Wiejskie fascynacje gigantów polskiego malarstwa. Pobrano z: https://historia.dorzeczy.pl/79886/orka-na-obrazach-wybitnych-polskich-malarzy.html (dostęp: 20.05.2022).
Linkner, Tadeusz, Eremus, Katarzyna, Kamola, Elwira (red.). (2016). Daję przecież cyrograf na duszę. Mroczne sprawki w literaturze XIX i XX wieku. Sopot: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Macfarlane, Robert. (2020). Podziemia. W głąb czasu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Magnone, Lena. (2011). Konopnicka. Lustra i symptomy. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz/terytoria.
Mickiewicz, Adam. (1986). Romantyczność. W: Adam Mickiewicz, Wybór poezyj (s. 99–103). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Minois, Georges. (1996). Historia piekła. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Ngai, Sianne. (2005). Ugly Feelings. Cambridge: Harvard University Press.
Obsulewicz, Beata Katarzyna. (2019). Maria Konopnicka i niedole społeczne. O reportażach w „Świcie”. W: Dorota Samborska-Kukuć, Małgorzata Domagalska (red.), Dylematy epoki postyczniowej. Księga ofiarowana Profesorowi Bogdanowi Mazanowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (s. 303–314). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Osiński, Dawid Maria. (2015). Poetka patrzy na szpital. O chorowaniu i żydowskości w warszawskim tekście Marii Konopnickiej. Wiek XIX, 8, s. 525–547.
Pieścikowski, Edward (red.). (1989). Arcydzieła nowelistyki pozytywizmu. Szczecin: Glob.
Polkowska, Laura (2020). Językowy obraz piekła w polszczyźnie. W: Brygida Pawłowska-Jądrzyk (red.), Ogień – siła żywiołu, moc symbolu, potęga wyobraźni (s. 201–218). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Prus, Bolesław. (1961). Kroniki. T. 11. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Prus, Bolesław. (1963). Kroniki. T. 13. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Romankówna, Maria. (1972). Maria Konopnicka jako krytyk i recenzent. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Sennett, Richard. (1996). Ciało i kamień w cywilizacji Zachodu. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut.
Sobieraj, Tomasz. (2008). Kulturowy model dziewiętnastowieczności. Wiek XIX, 1, s. 19–38.
Stachura, Renata. (2004). Tretiak i Konopnicka o romantykach polskich. W: Aneta Mazur (red.), Wokół twórczości drugiego pokolenia pozytywistów polskich (s. 147–157). Opole: Wydawnictwo UO.
Sztachelska, Jolanta. (1997). „Reporteryje” i reportaże. Dokumentarne tradycje polskiej prozy w 2 poł. XIX i na pocz. XX wieku: (Prus-Konopnicka-Dygasiński-Reymont). Białystok: Wydawnictwo Filii Uniwersytetu Warszawskiego.
Świętochowski, Aleksander. (1965). Woły. W: Aleksander Świętochowski, Nowele i opowiadania. Wybór (s. 192–196). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Tomkowski, Jan. (1986). Neurotyczni bohaterowie powieści Prusa. Pamiętnik Literacki, 2, s. 27–63.
Waal de, Frans. (2019). Wiek empatii. Jak natura uczy nas życzliwości. Kraków: Copernicus Center Press.
Wilkoński, Aleksander. (1882). Woły robocze. Obrazki z życia poczciwców. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Zajkowska, Joanna. (2004). „Zaduszki” Wojciecha Pruszkowskiego i „Z tamtego świata” Marii Konopnickiej. Związki tekstu i obrazu. W: Tadeusz Budrewicz, Zbigniew Fałtynowicz (red.), Ludzie – rzeczy – obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej (s. 223–237). Suwałki: Muzeum w Suwałkach.
Zawialska, Maria. (1978). „Świt” Marii Konopnickiej. Zarys monograficzny tygodnika dla kobiet. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2022.40.2.49-61
Data publikacji: 2022-12-28 12:58:34
Data złożenia artykułu: 2022-10-21 14:08:03
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Beata Obsulewicz-Niewińska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.