Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
W jaki sposób początkujący tłumacze korzystają z zasobów zewnętrznych i wewnętrznych podczas tłumaczenia na język obcy i rodzimy?
Streszczenie w języku polskim
W rozwiązywaniu problemów tłumaczeniowych tłumacze wykorzystują zasoby zewnętrzne i wewnętrzne, co jest powiązane z poziomem rozwoju ich kompetencji tłumaczeniowej oraz informacyjnej. Niniejsze ilościowe i jakościowe studium wielu przypadków bada typy zasobów użytych przez studentów o wyższym i niższym poziomie umiejętności językowych w przekładzie pisemnym przed rozpoczęciem kształcenia w zakresie translatoryki i po 7,5 miesiącach jego trwania. W artykule oceniono zakres i skuteczność korzystania z zasobów zewnętrznych i wewnętrznych w rozwiązywaniu problemów w tłumaczeniu na język obcy i rodzimy, a także zilustrowano ich zróżnicowane użycie w przykładowych procesach tłumaczeniowych. Analiza danych dotyczących procesu i produktu tłumaczeniowego dla 315 ścieżek rozwiązywania problemów pokazała m.in. konieczność użycia zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych zasobów w celu wykonania tłumaczenia wysokiej jakości, częstsze wykorzystywanie zasobów wewnętrznych w tłumaczeniu na język rodzimy, większą skuteczność rozwiązywania problemów tłumaczeniowych w oparciu o zasoby zewnętrzne oraz złożoność interakcji między zasobami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Sformułowano wnioski dotyczące doskonalenia kształcenia tłumaczy w zakresie korzystania z obu typów zasobów, ze szczególnym uwzględnieniem dydaktyki zorientowanej na proces.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Alves, Fábio, Tania Liparini Campos. (2009). Translation technology in time: Investigating the impact of translation memory systems and time pressure on types of internal and external support. In: Susanne Göpferich, Arnt Lykke Jakobsen, Inger M. Mees (Eds.), Behind the mind: Methods, Models and Results in Translation Process Research (pp. 191–218). Copenhagen: Samfundslitteratur.
Barbosa, Heloisa G., Aurora M.S. Neiva. (2003). Using think-aloud protocols to investigate the translation process of foreign language learners and experienced translators. In: Fábio Alves (Ed.), Triangulating Translation: Perspectives in Process Oriented Research (pp. 137–155). Amsterdam: John Benjamins.
Chodkiewicz, Marta. (2020). Understanding the Development of Translation Competence. Berlin: Peter Lang. DOI: https://doi.org/10.3726/b17378.
Englund Dimitrova, Birgitta. (2005). Expertise and Explicitation in the Translation Process. Amsterdam: John Benjamins. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.64.
Enríquez Raído, Vanessa. (2014). Translation and Web Searching. New York and London: Routledge.
Göpferich, Susanne. (2010). The translation of instructive texts from a cognitive perspective: Novices and professionals compared. In: Susanne Göpferich, Arnt Lykke Jakobsen, Inger M. Mees (Eds.), New Approaches in Translation Process Research (pp. 5–55). Copenhagen: Samfundslitteratur.
Göpferich, Susanne. (2011). From multidisciplinarity to transdisciplinarity: The investigation of competence development as a case in point. Electronic Proceedings of the KäTu Symposium on Translation and Interpreting Studies Vol. 5 (pp. 1–24). Retrieved from https://www.sktl.fi/@Bin/85366/Gopferich_MikaEL2011.pdf
Gough, Joanna. (2019). Developing translation-oriented research competence: What can we learn from professional translators? The Interpreter and Translator Trainer, 13(3), pp. 342–359. DOI: https://doi.org/10.1080/1750399X.2019.1656404.
Gough, Joanna. (2024). Individual variations in information behaviour of professional translators: Towards a classification of translation-oriented research styles. Translation Studies, 17(2), pp. 394–415. DOI: https://doi.org/10.1080/14781700.2023.2231933.
Hurtado Albir, Amparo. (Ed.). (2017). Researching Translation Competence by PACTE Group. Amsterdam: John Benjamins. DOI: https://doi.org/https://doi.org/10.1075/btl.127.
ITI. (2014). Exam guide. Retrieved from http://www.iti.org.uk/attachments/article/357/Exam Guide 2014.pdf
Jääskeläinen, Riitta. (1993). Investigating translation strategies. In: Sonja Tirkkonen-Condit, John Laffling (Eds.), Recent Trends in Empirical Translation Research (pp. 99–120). Joensuu: University of Joensuu.
Koby, Geoffrey S., Champe, Gertrud G. (2013). Welcome to the real world: Professional-level translator certification. Translation & Interpreting, 5(1), pp. 156–173. DOI: http://dx.doi.org/10.12807/ti.105201.2013.a09.
Kussmaul, Paul. (1995). Training the Translator. Amsterdam: John Benjamins. DOI: https://doi.org/10.1075/btl.10
Kussmaul, Paul, Sonja Tirkkonen-Condit. (1995). Think-aloud protocol analysis in translation studies. TTR: Traduction, Terminologie, Rédaction, 8(1), pp. 177–199.
Kuznik, Anna. (2017). Use of instrumental resources. In: Amparo Hurtado Albir (Ed.), Researching Translation Competence by PACTE Group (pp. 219–242). Amsterdam: John Benjamins.
Kuznik, Anna, Christian Olalla-Soler. (2018). Results of PACTE group’s experimental research on translation competence acquisition. The acquisition of the instrumental sub-competence. Across Languages and Cultures, 19(1), pp. 19–51. DOI: https://doi.org/10.1556/084.2018.19.1.2.
Lörscher, Wolfgang. (1991). Translation Performance, Translation Process, and Translation Strategies: A Psycholinguistic Investigation. Tübingen: Gunter Narr.
Lu, Sha, Wang Xiangling, Ma Shuya. (2022). Investigating the relationship between online information seeking and translation performance among translation students: The mediating role of translation self-efficacy. Frontiers in Psychology, 13. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.944265.
Massey, Gary, Maureen Ehrensberger-Dow. (2011). Investigating information literacy: A growing priority in translation studies. Across Languages and Cultures, 12(2), pp. 193–211. DOI: https://doi.org/10.1556/Acr.12.2011.2.4.
Massey, Gary, Maureen Ehrensberger-Dow. (2014). Looking beyond text: The usefulness of translation process data. In: Jan Engberg, Carmen Heine, Dagmar Knorr (Eds.), Methods in Writing Process Research (pp. 81–98). Bern: Peter Lang. DOI: https://doi.org/10.3726/978-3-653-02367-1/15.
Nord, Christiane. (1997). Translating as a Purposeful Activity. Functionalist Approaches Explained. Manchester: St. Jerome Publishing.
Olalla-Soler, Christian. (2018). Using electronic information resources to solve cultural translation problems. Journal of Documentation, 74(6), pp. 1293–1317. DOI: https://doi.org/10.1108/JD-02-2018-0033.
Onishi, Nanami, Masaru Yamada. (2020). Why translator competence in information searching matters: An empirical investigation into differences in searching behavior between professionals and novice translators. Invitation to Interpreting and Translation Studies, 22, pp. 1–23.
PACTE. (2003). Building a translation competence model. In: Fábio Alves (Ed.), Triangulating Translation: Perspectives in Process Oriented Research (pp. 43–66). Amsterdam: John Benjamins.
PACTE. (2009). Results of the validation of the PACTE translation competence model: Acceptability and decision making. Across Languages and Cultures, 10(2), pp. 207–230. DOI: https://doi.org/10.1556/Acr.10.2009.2.3.
PACTE. (2017). Decision-making. In: Amparo Hurtado Albir (Ed.), Researching Translation Competence by PACTE Group (pp. 191–210). Amsterdam: John Benjamins.
PACTE. (2020). Translation competence acquisition. Design and results of the PACTE group’s experimental research. The Interpreter and Translator Trainer, 14(2), pp. 95–233. DOI: https://doi.org/10.1080/1750399X.2020.1732601.
Paradowska, Urszula. (2021). Benefits and challenges of an intra-university authentic collaborative translation project. New Voices in Translation Studies, 24(1), pp. 23–45. DOI: https://doi.org/10.14456/nvts.2021.3.
Pavlović, Nataša. (2007). Directionality in collaborative translation processes. A study of novice translators (Unpublished doctoral dissertation). Universitat Rovira i Virgili, Tarragona.
Prassl, Friedrike. (2010). Translators’ decision-making processes in research and knowledge integration. In: Susanne Göpferich, Fábio Alves, Inger M. Mees (Eds.), New Approaches in Translation Process Research (pp. 57–81). Copenhagen: Samfundslitteratur.
Reiss, Katharina. (2000). Type, kind and individuality of text: Decision making in translation. In: Lawrence Venuti (Ed.), The translation Studies Reader (pp. 160–171). London: Routledge.
Sittirak, Nantana, Sirirat Na Ranong. (2023). Investigating novice translators’ instrumental competence in translating from and into a foreign language. LEARN Journal: Language Education and Acquisition Research Network, 16(2), pp. 273–290.
Sycz-Opoń, Joanna. (2019). Information-seeking behaviour of translation students at the University of Silesia during legal translation – an empirical investigation. The Interpreter and Translator Trainer, 13(2), pp. 1–25. DOI: https://doi.org/doi.org/10.1080/1750399X.2019.1565076.
Sycz-Opoń, Joanna. (2021). Trainee translators’ research styles: A taxonomy based on an observation study at the University of Silesia, Poland. Translation & Interpreting, 13(2), pp. 136–163. DOI: https://doi.org/10.12807/ti.113202.2021.a08.
Whyatt, Bogusława, Tomasz Kościuczuk. (2013). Translation into a non-native language: The double life of the native-speakership axiom. MTM. Translation Journal, 5, pp. 60–79.
Whyatt, Bogusława, Olga Witczak, Ewa Tomczak. (2021). Information behaviour in bidirectional translators: Focus on online resources. The Interpreter and Translator Trainer, 15(2), pp. 154–171. DOI: https://doi.org/10.1080/1750399X.2020.1856023.
Zheng, Binghan. (2014). The role of consultation sources revisited: An empirical study of English-Chinese translation. Perspectives: Studies in Translation Theory and Practice, 22(1), pp. 113–135. DOI: https://doi.org/10.1080/0907676X.2012.746380.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2024.42.2.211-229
Data publikacji: 2024-12-30 10:38:20
Data złożenia artykułu: 2024-04-06 11:31:08
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Marta Chodkiewicz-Nalepa
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.