Powieść o deindustrializacji i degradacji społecznej we Francji według Nicolasa Mathieu / Le roman de la désindustrialisation et du déclassement français par Nicolas Mathieu

Streszczenie w języku polskim

Abstrakt. Celem niniejszego artykułu jest analiza socjologicznych aspektów przemian, jakie zaszły w świecie pracy i przemyśle we Francji na przełomie XXI wieku, w oparciu o społeczną lekturę powieści Nicolasa Mathieu Aux animaux la guerre (2014), która doczekała się również adaptacji filmowej, oraz Leurs enfants après eux (2018). Poetyka Mathieu wyróżnia się na tle współczesnej francuskiej prozy narracyjnej, wpisując się w tradycję Émila Zoli, a bliżej naszych czasów – Annie Ernaux, poprzez wyraźne dążenie do odtworzenia i zrozumienia świata pracy w jego głębokim kryzysie, będącym skutkiem deindustrializacji, globalizacji, relokacji oraz ideologicznych i programowych przemian francuskiej (a szerzej: zachodniej) lewicy. Autor, często w kontrze do dominującego dyskursu, który marginalizuje, dewaluuje, a nawet obdarza pogardą tematykę pracy, stawia ją w centrum uwagi. Wydobywa tym samym na światło dzienne szereg aporii społeczno-politycznych współczesności, zwłaszcza francuskiej, kreśląc zarazem portret socjologiczny grup społecznych dotkniętych przemianami – portret często przemilczany lub wyparty ze sfery publicznej świadomości.

Résumé. Il s’agira dans cette communication de nous attarder sur la description d’aspects sociologiques relatifs aux mutations subies au tournant du XXIe siècle par le monde du travail et par l’industrie en France à partir d’une lecture sociale et laborale des romans de Nicolas Mathieu Aux animaux la guerre (2014), entre-temps adapté au cinéma, et Leurs Enfants après eux (2018). En effet, la poétique mathieusienne se signale, dans le cadre de la fiction narrative française contemporaine, dans la foulée d’un Zola, ou plus proche de nous, d’une Annie Ernaux, mais aussi de toute la tradition du roman prolétarien, par le souci de renouer avec la caractérisation du monde du travail dans sa crise profonde engendrée par la désindustrialisation, la mondialisation, la délocalisation et les mutations idéologiques et programmatiques de la gauche française, et occidentale en général. Nous verrons comment cet auteur, souvent à contrecourant de la doxa dominante, qui dévalorise, marginalise, voire méprise cette thématique, la rend au grand jour, mettant par là à nu toutes les apories sociopolitiques de notre temps, et de la France en particulier, en en brossant le portrait sociologique oublié ou tu.