Bohater „Fachowca” Wacława Berenta wobec wyzwań nowoczesności

Magdalena Krzyżanowska

Streszczenie w języku polskim


Artykuł stanowi interpretację powieści Wacława Berenta pt. Fachowiec jako zapisu doświadczenia nowoczesności. Skupienie uwagi na przedstawionym w pierwszoosobowej narracji sposobie przeżywania głównego bohatera umożliwiło określenie, w jaki sposób ustosunkowywał się on do zmian zachodzących w otaczającej go rzeczywistości materialnej, społecznej i kulturowej. Analiza ta pozwoliła pokazać, że jego subiektywne postrzeganie upływu czasu oraz przestrzeni miejskiej i fabrycznej wiązało się z odczuciem pustki, wykorzenienia, przytłoczenia i nudy, które miały negatywny skutek dla konstrukcji tożsamości protagonisty.


Słowa kluczowe


modernizm; doświadczenie nowoczesności; miasto; fabryka; nuda; mechanizacja; modernism; experience of modernity; city; factory; boredom; mechanization

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bałus W., Mundus melancholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki, Kraków 1996.

Berman M., „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności, przeł. M. Szuster, Kraków 2006.

Bolecki W., Historia i biografia. „Opowieści biograficzne” Wacława Berenta, Wrocław 1978.

Gloger M., Pozytywizm: między nowoczesnością a modernizmem, „Pamiętnik Literacki” 2001, z. 1.

Giddens A., Nowoczesność i tożsamość, przeł. A. Szulżycka, Warszawa 2007.

Głowiński M., Powieść młodopolska. Studium z poetyki historycznej, Wrocław 1969.

Grzelak A., Stawanie się kim się nie jest. „Fachowiec” Wacława Berenta jako powieść o konsekwencjach braku fachowości w kulturze i w życiu jednostki, „Literacje” 2013, nr 4.

Knysz-Rudzka D., Doświadczenie pozytywistyczne w twórczości Wacława Berenta, [w:] Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, seria 1, pod red. E. Jankowskiego i J. Kulczyckiej-Saloni, Wrocław 1980.

Maciąg W., Idee epoki w twórczości Wacława Berenta, [w:] Z problemów literatury polskiej XX wieku. Młoda Polska, t. 1, pod red. J. Kwiatkowskiego i Z. Żabickiego, Warszawa 1965.

Nycz R., O nowoczesności jako o doświadczeniu. Uwagi wstępne, [w:] Nowoczesność jako doświadczenie, pod red. R. Nycza i A. Zeidler-Janiszewskiej, Kraków 2006.

Nycz R., Wyrażanie niewyrażalnego w literaturze nowoczesnej (wybrane zagadnienia), [w:] Literatura wobec niewyrażalnego, pod red. W. Boleckiego i E. Kuźmy, Warszawa 1998.

Paczoska E., Dojrzewanie, dojrzałość, niedojrzałość: od Bolesława Prusa do Olgi Tokarczuk, Warszawa 2004.

Paczoska E., Latarnia czarnoksięska, czyli dziewiętnastowieczność i nowoczesność, „Wiek XIX” 2008.

Popiel M., Metamorfozy piekła. O retoryce antycywilizacyjnej w powieści młodopolskiej, [w:] Stulecie Młodej Polski. Studia, pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1995.

Popiel M., Od topografii do przestrzeni mitycznej: analiza przestrzeni w „Ziemi obiecanej” Reymonta, „Pamiętnik Literacki” 1979, z. 4.

Rusek I., Poznaj samego siebie. O „Fachowcu” Wacława Berenta, Warszawa 2014.

Rybicka E., Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków 2003.

Sheppard R., Problematyka modernizmu europejskiego, przeł. P. Wawrzyszko, [w:] Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze, pod red. R. Nycza, Kraków 2004.

Simmel G., Mentalność mieszkańców wielkich miast, [w:] idem, Socjologia, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1975.

Swoboda T., To jeszcze nie koniec? Doświadczanie czasu w powieści o dekadentach, Gdańsk 2008.

Tyniecki J., Inteligent bez głupców. O adresie krytycznym „Fachowca” Berenta, [w:] Przełom antypozytywistyczny w polskiej świadomości kulturowej końca XIX wieku, pod red. T. Bujnickiego i J. Maciejewskiego, Wrocław 1986.

Zaleski M., Nuda powtórzeń?, [w:] Nuda w kulturze, pod red. P. Czaplińskiego i P. Śliwińskiego, Poznań 1999

Zaczyński M., O „Fachowcu” Wacława Berenta. Przyczynek do dziejów naturalizmu w Polsce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie” 1980, z. 39.

Zawistowski B., „Tu już nic więcej spalić się nie może”. Krajobraz Warszawy w „Fachowcu” Wacława Berenta, [w:] Miasto słów. Studia z historii literatury i kultury drugiej połowy XIX wieku, pod red. E. Paczoskiej, Białystok 1990.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2016.34.1.55
Data publikacji: 2016-12-13 11:15:35
Data złożenia artykułu: 2016-05-10 23:32:36


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1291
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1140

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2016 Magdalena Krzyżanowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.