Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Problematyka badania compositów w językoznawstwie słowiańskim: aspekt historyczny
Streszczenie w języku polskim
Jednym z celów artykułu jest próba przeglądu informacji historycznych o compositach w słowiańskiej literaturze językoznawczej. Przedstawiono w nim również poglądy na temat specyfiki złożeń w zagranicznej literaturze slawistycznej. W opracowaniu skupiono się na analizie tego typu konstrukcji jako jednym z najbardziej produktywnych sposobów tworzenia słów w językach słowiańskich w aspekcie diachronicznym. Najważniejszymi metodami badawczymi zastosowanymi w niniejszej analizie są: metoda opisu lingwistycznego połączonego z obserwacją i systematyzacją faktów i zjawisk językowych oraz metody statystyczna, porównawcza i złożona. Na podstawie przeprowadzonego badania sformułowano następujące wnioski: 1. Łączenie słów jest jedną z najstarszych metod w słowotwórstwie, znaną od początków rozwoju rosyjskiego języka literackiego.2. Metody i techniki łączenia słów ulegają zmianom: stare modele są ulepszane i udoskonalane, natomiast przestarzałe zanikają, ustępując miejsca nowym. 3. Wśród nowych formacji funkcjonujących we współczesnych językach słowiańskich composita stanowią znaczącą warstwę słownictwa o wyraźnych wzorcach strukturalnych i semantycznych. 4. Spośród różnych metod stosowanych w słowotwórstwie języków słowiańskich szczególne miejsce zajmuje łączenie słów. 5. Badaniem compositów zajmowali się językoznawcy różnych krajów i epok, od starożytnych gramatyków indyjskich po zachodnioeuropejskich i rosyjskich. 6. Łączenie słów stanowi olbrzymi potencjał rozwoju języka narodowego, daje możliwość tworzenia nowych wyrazów, jest środkiem kreacji artystycznej i literackiej, jak również przyczynia się do wzbogacania słownictwa terminologicznego. 7. Tematyka łączenia słów i powstawania compositów stanowi obecnie wieloaspektowy i wielopłaszczyznowy obiekt badań. Zainteresowanie nią wynika z dawności, żywotności oraz rozpowszechnienia tej metody słowotwórczej, a także z jej rosnącej aktywności.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (Русский)Bibliografia
Antonenko, O. (2009). Mowy ta kultury u nowij Jewropi: Kontakty isamobutnist. W: O. Antonenko, O. Palamarchuk, Slovotvir u doslidzhennyakh cheskykh linhvistiv (s. 41–49). Kyyiv: Vydavnychyy dim Dmytra Buraho. [Антоненко, О. (2009). Мови та культури у новій Європі: Контакти і самобутність. B: О. Антоненко, О. Паламарчук, Словотвір у дослідженнях чеських лінгвістів (c. 41–49). Київ: Видавничий дім Дмитра Бураго.]
Arakyn, V. (2005). Sravnitel'naya tipologiya angliyskogo i russkogo yazykov. Mockva: Fizmatlit. [Аракин, В. (2005). Сравнительная типология английского и русского языков. Mocквa: Физматлит.]
Azarova, L. (1999). Vzglyadyna prirodu slozhnogo slova v zarubezhnoy lingvistike. Russkaya filologiya, 1–2, s. 42–44. [Азарова, Л. (1999). Взгляды на природу сложного слова в зарубежной лингвистике. Русская филология, 1–2, c. 42–44.]
Azarova, L. (2003a). Printsipy garmonicheskogo postroyeniya slozhnykh slov vkontseptsii «zolotoy» proportsii. Russkaya filologiya, 3–4 (24), s. 26–28. [Азарова, Л. (2003). Принципы гармонического построения сложных слов в концепции «золотой» пропорции. Русская филология, 3–4 (24), c. 26–28.]
Azarova, L. (2003b). Slovoskladannya y osnovoskladannya v movniy terminosystemi. Naukovyy visnyk Volyns’Koho derzhavnoho universytetu im. Lesi Ukrayinky, 12, s. 234–238. [Азарова, Л. (2003). Словоскладання й основоскладання в мовній терміносистемі. Науковий вісник Волинського державного університету ім. Лесі Українки, 12, c. 234–238.]
Azarova, L. (2003c). Studiyi kompozytiv u rosiys’komu movoznavstvi. Naukovi zapysky Vinnyts’koho derzhavnoho pedahohichnoho universytetu im. M. Kotsyubyns’koho. Seriya filolohiya, 5, s. 3–6. [Азарова, Л. (2003). Студії композитів у російському мовознавстві. Наукові записки Вінницького державного педагогічного університету ім. М. Коцюбинського. Серія філологія, 5, c. 3–6.]
Azarova, L. (2005). Analiz harmoniynoyi pobudovy bahatokomponentnykh skladnykh sliv na strukturnomu y fonetychnomu rivnyakh. Mova. Naukovo-teoretichniy chasopis z movoznavstva, 10, s. 157–160. [Азарова, Л. (2005). Аналіз гармонійної побудови багатокомпонентних складних слів на структурному й фонетичному рівнях. Мова. Науковотеоретичний часопис з мовознавства, 10, c. 157–160.]
Azarova, L. (2016a). Harmoniyna pobudova bahatokomponentnykh skladnykh sliv na fonetychnomu rivni. Naukovi zapysky Natsional’noho universytetu «Ostroz’ka akademiya». Seriya Filolohichna, 63, s. 3–7. [Азарова, Л. (2016a). Гармонійна побудова багатокомпонентних складних слів на фонетичному рівні. Наукові записки Національного університету «Острозька академія». Серія Філологічна, 63, c. 3–7.]
Azarova, L. (2016b). Zakonomirnosti strukturnoyi orhanizatsiyi bahatokomponentnykh skladnykh slivu kontseptsiyi «zolotoyi» proportsiyi. Problemy humanitarnykh nauk: zbirnyk naukovykhprats’ Drohobyts’koho pedahohichnoho universytetu imeni Ivana Franka, 38, s. 225–235. [Азарова, Л. (2016b). Закономірності структурної організації багатокомпонентних складних слів у концепції «золотої» пропорції. Проблеми гуманітарних наук: збірник наукових праць Дрогобицького педагогічного університету імені Івана Франка, 38, c. 225–235.]
Azarova, L., Radomska, L. (2009). Vyvchennya imennykiv-yukstapozytiv v ukrayins’komu movoznavstvi. Naukovi pratsi Kam'yanets’-Podil’s’koho natsional’noho universytetu im. Ivana Ohiyenka: Filolohichni nauky, 20, s. 16–19. [Азарова, Л., Радомська, Л. (2009). Вивчення іменників-юкстапозитів в українському мовознавстві. Наукові праці Кам'янець-Подільського національного університету ім.Івана Огієнка: Філологічні науки, 20, c. 16–19.]
Azarova, L., Radomska, L. (2011). Status imennykiv-yukstapozytiv v suchasniy rusystytsi. Naukovyy chasopys NPU imeni M.P. Drahomanova. Seriya 10: Problemy hramatyky i leksykolohiyi ukrayins’koyi movy, 8, s. 14–18. [Азарова, Л., Радомська, Л. (2011). Статус іменників-юкстапозитів в сучасній русистиці. Науковий часопис НПУ імені М.П. Драгоманова. Серія 10: Проблеми граматики і лексикології української мови, 8, c. 14–18.]
Belynskyi, V. (1953). Polnoye sobraniye sochineniy. V 12 t. T. VI. Moskva: Yzdatelstvo AN SSSR. [Белинский, В. (1953). Полное собрание сочинений. В. 12 t. Т. 6. Mocквa: Изд-во АН СССР.]
Вlicharski, М. (1977). Złożenia imienne w języku rosyjskim i polskim: studium konfrontatywne. Warszawa: PWN.
Bohorodytskyi, V. (1935). Obshchiy kurs russkoy grammatiki. Mockva: Nauka. [Богородицкий, В. (1935). Общий курс русской грамматики. Mocквa: Наука.]
Bozděchová, I . (1994). Tvoření slovskládáním. Praha: Institut sociálních vztahů.
Bozděchová, I . (2002). Hesla ke skládání (kompozici). W: P. Karlík, M. Nekula, J. Pleskalová (ed.), Encyklopedický slovník češtiny. Praha: Nakladatelství Lidové noviny.
Buslaev, F. (1959). Istoricheskaya grammatika russkogo yazyka. Mockva: Uchpedgiz. [Буслаев, Ф. (1959). Историческая грамматика русского языка. Mocквa: Учпедгиз.]
Daneš, F. (1967). Tvoření slovv češtině 2. Odvozování, podstatných jmen. Praha: Academia.
Davydov, I. (1852). Opyt obshchesravnitel'noy grammatiki russkogo yazyka, izdannyy Vtorym otdeleniyem Imperatorskoy Akademii nauk. Sankt-Peterburg: Tipografiya Akademii nauk.
[Давыдов, И. (1852). Опыт общесравнительной грамматики русского языка, изданный Вторым отделением Императорской Академии наук. Санкт-Петербург: Типография Академии наук.]
Dobrovský, J. (1940). Podrobná mluvnice jazyka českého v redakcích z roku 1809 a 1819. Praha: Melantrich.
Dobrovský, J. (1809). Ausführliches Lehrgebäude der böhmischen Sprache. Praha: Heerl.
Dobrovský, J. (1821). Deutsch-böhmisches Wörterbuch. B. 2. Praha: Herrl'schen Buchhandlung.
Dokulil, M., Kuchař, J. (1962). Vztah jazyka a myšleni ve struktuře pojmenovani. Problémy marxistické jazykovědy, s. 235–247.
Dokulil, M. (1979). Teoria derywacji. Przeł. A. Bluszcz, J. Stachowski. Wrocław: Ossolineum.
Doroszewski, W . (1962). Studia і szkice językoznawcze. Warszawa: PWN.
Filippova, L. (2009). Sovremennyy russkiy yazyk: Morfemika. Slovoobrazovaniye. Mockva: Flinta. [Филиппова, Л. (2009). Современный русский язык: Морфемика. Словообразование. Mocквa: Флинта.]
Fortunatov, F. (1956). Izbrannyye trudy. V 2 t. Mockva: Uchpedgiz. [Фортунатов, Ф. (1956). Избранные труды. В 2 т. Mocквa: Учпедгиз.]
Gebauer, J. (1901). Mluvnice česká pro školy střední a ústavy učitelské. Praha: Unie.
Grech, N. (1827). Prakticheskaya russkaya grammatika. Sankt-Peterburg: tip. N. Grecha. [Греч, Н. (1827). Практическая русская грамматика. Санкт-Петербург: тип. Н. Греча].
Grech, N. (1845). Kratkaya russkaya grammatika. Sankt-Peterburg: tip. N. Grecha [Греч, Н. (1845). Краткая русская грамматика. Санкт-Петербург: тип. Н. Греча.]
Grzegorczykwa, R., Puzynina, J. (1979). Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne rodzime. Warszawa: PWN.
Grzegorczykwa, R., Laskowski, R., Wróbel, H. (1984). Gramatyka nowoczesnego języka polskiego. Morfologia. Warszawa: PWN.
Helcl, M. (1957). Podstata kompozice a její podíl na rozhojňování slovní zásoby jazyka českého. Praha: Nakladatelství ČSAV.
Hryhorev, V. (1955). Nekotoryye voprosy teorii slovoslozheniya (na materiale slozhnykh sushchestvitel'nykh s glagol'nym vtorym komponentom v sovremennom russkom yazyke), avtoref. dis. kand. filol. nauk. Mockva. [Григорьев, В. (1955). Некоторые вопросы теории словосложения (на материале сложных существительных с глагольным вторым компонентом в современном русском языке), автореф. дис. канд. филол. наук. Mocквa.]
Hurchіanі, M. (2009). Kompozity v russkom yazyke noveyshego perioda: avtoref. dis. kand. filol.nauk. Kazan'. [Гурчиани, М. (2009). Композиты в русском языке новейшего периода: автореф. дис. канд. филол. наук. Казань.]
Iartseva, V. (1998). Yazykoznaniye. Bol'shaya Rossiyskaya entsiklopediya. Moskva: Bol’shaya Rossiyskaya ntsiklopediya. [Ярцева, В. (1998). Языкознание. Большая Российская энциклопедия. Москва: Большая Российская энциклопедия.]
Koriakovtseva, E. (2009). Movy ta kul’tury u noviy Yevropi: Kontakty i samobutnist’. Kyyiv: Vydavnychyy dim Dmytra Buraho. [Коряковцева, Е . (2009). Мови та культури у новій Європі: Контакти і самобутність. Київ: Видавничий дім Дмитра Бураго.]
Koriakovtseva, E. (2010). Innovatsii vslovoobrazovanii russkikh, pol'skikh i cheshskikh nomina abstracta. W: Е. Petrukhina (red.), Novyye yavleniya v slavyanskomslovoobrazovanii: sistema i funktsionirovaniye: doklady XI Mezhdunarodnoy nauchnoy konferentsii Komissii po slavyanskomu slovoobrazovaniyu pri Mezhdunarodnom komitete slavistov (s. 270–286). Mockva: Izdatel'stvo Moskovskogo universiteta. [Коряковцева, Е. (2010). Инновации в словообразовании русских, польских и чешских nomina abstracta. B: Е. Петрухинa (ред.), Новые явления в славянском словообразовании: система и функционирование: доклады ХI Международной научной конференции Комиссии по славянскому словообразованию при Международном комитете славистов (c. 270–286). Mocквa: Издательство Московского университета.]
Kubriakova, E. (1981). Tipy yazykovykh znacheniy. Semantika proizvodnogo slova. Mockva: Nauka. [Кубрякова, Е. (1981). Типы языковых значений. Семантика производного слова. Mocквa: Наука.]
Leichyk, V. (2009). Terminovedeniye. Predmet, metody, struktura. Mockva: I zd-vo LKI . [Лейчик, В. (2009). Терминоведение. Предмет, методы, структура. Mocквa: Изд-во ЛКИ.]
Lomonosov, M. (1952). Poln. sobr. soch.: BIOT. Lomonosov, M. (1952). Mockva: I zd-vo AN SSSR. [Ломоносов, М. (1952). Полн.собр.соч.: БIОТ. Mocквa: Изд-во АН СССР.]
Los, I. (1901). Slozhnyye slova v pol'skom yazyke. Sankt-Peterburg: Issledovaniya I.L. Losya. [Лось, И. (1901). Сложные слова в польском языке. Санкт-Петербург: Исследования И.Л. Лося.]
Мaryniakowa, I . (1993). Gramatyka konfrontatywna rosyjsko-polska. Morfologia ze słowotwórstwem. Warszawa: SOW.
Miklosich, F. (1875). Vergleichende Grammatik der slawischen Sprache. Bd. 2. – Stammbildungs - lehre. T. 1. Wien: Wilhelm Braumüller.
Neliubyn, L. (2012). Sravnitel'naya tipologiya angliyskogo i russkogo yazykov: uchebnik. Mockva: Flinta. [Нелюбин, Л. (2012). Сравнительная типологияанглийского и русского языков: учебник. Mocквa: Флинта.]
Nemyrovskyi, M. (1995). Narodnyye istoki slovoslozheniyav slavyanskikh yazykakh. Voprosy slavyanskogo yazykoznaniya. Trudy L'vovskogo un-ta, s. 38–40. [Немировский, M. (1995).
Народные истоки словосложения в славянских языках. Вопросы славянского языкознания. Труды Львовского ун-та, 1, c. 38–40.]
Nosacheva, M. (2015). Izucheniye kompozitarnogo slovoobrazovaniya v russkom i nemetskom yazykoznanii. Bulletin of Medical Internet Conferences, 5, p. 26–29. [Носачева, М. (2015). Изучение композитарного словообразования в русском и немецком языкознании. Bulletin of Medical Internet Conferences, 5, p. 26–29.]
Pavskyi, H. (1850). Filologicheskiye nablyudeniya nad sostavom russkogo yazyka. Sankt-Peterburg: Tip. Imp. AN. [Павский, Г. (1850). Филологические наблюдения над составом русского языка. Санкт-Петербург: Тип. Имп. АН.]
Pertsova, N. (2000). Nekotoryye problemysemantiki slovoslozheniya. B: A. Narin'yana (red.), Trudy mezhdunarodnogo seminara Dialog’2000 po komp'yuternoy lingvistike i yeye prilozheniyam v dvukh tomakh. Tom 1. Teoreticheskiye problemy (s. 246–247). Mockva: Nauka. [Перцова, Н. (2000). Некоторые проблемы семантики словосложения. B: А. Нариньянa (ред.), Труды международного семинара Диалог’2000 по компьютерной лингвистике и ее приложениям в двух томах. Том 1. Теоретические проблемы (c. 246–247). Mocквa: Наука.]
Potebnia, A. (1985). Iz zapisok po russkoy grammatike. Mockva: Prosveshcheniye [Потебня, А. (1985). Из записок по русской грамматике. Mocквa: Просвещение.]
Riashentsev, K. (1976). Slozhnyye slova v sovremennom russkom yazyke: avtoref. dis. d-ra filol. nauk. Ordzhonikidze. [Ряшенцев, К. (1976). Сложные слова в современном русском языке: автореф. дис. д-ра филол. наук. Орджоникидзе.]
Russkaya grammatika. (1980). T. I. Mockva: Nauka. [Русская грамматика. (1980). T. I. Mocквa: Наука.]
Shahalova, E. (2003). Tipy semanticheskikhotnosheniy mezhdu komponentami v opredelitel'nykh kompozitakh. V: Trudy mezhdunarodnoy konferentsii Dialog 2003. URL: www.dialog-21.ru/Archive/2003/ Shagalov.htm 2003 (data prochteniya: 23.04.2018). ([Шагалова, Е. (2003). Типы семантических отношений между компонентами в определительных композитах. B: Труды международной конференции Диалог 2003. URL: www.dialog-21.ru /Archive/2003/Shagalov.htm 2003 (дата прочтения: 23.04.2018).]
Šlosar, D. (1999). Česká kompozita diachronně. Brno: MU.
Šmilauer, V. (1971). Novočeské tvořenislov. Praha: SPN.
Sreznevskyi, Y. (1873). Zamechaniya ob obrazovanii slov iz vyrazheniy. Sankt-Peterburg: Tipografiya Imperatorskoy AN. [Срезневский, И. (1873). Замечания об образовании слов из выражений. Санкт-Петербург: Типография Императорской АН.]
Styshov, A. (1999). Osobennosti razvitiya leksicheskogo sostava ukrainskogo yazyka kontsa XX v. Yazykoznaniye, 1, s. 7–21. [Стишов, А. (1999). Особенности развития лексического состава украинского языка конца ХХ в. Языкознание, 1, c. 7–21.]
Trávniček, F . (1951). Mluvnicespisovné češtiny. Praha: Slovanské nakladatelství.
Vasilevskaya, E. (1962). Slovoslozheniye v russkom yazyke. Mockva: U chpedgiz. [Василевская, Е. (1962). Словосложение в русском языке. Mocквa: Учпедгиз.]
Yagic, V. (1898). Die slavischen Composita in ikrem Sprachoeschiehtlichen Anftretten. Archiv für slavische Philologie, XX, s. 519–555.
Zemskaia, E. (2011). Sovremennyy russkiy yazik. Slovoobrazovaniye. Mockva: Flinta. [Земская, Е. (2011). Современный русский язик. Словообразование. Mocквa: Флинта.]
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2018.36.2.183-201
Data publikacji: 2019-01-18 08:01:22
Data złożenia artykułu: 2018-10-30 11:50:54
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Larysa Azarova
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.