Wyślij tekst przez e-mail 
Niedoceniona wartość? Analityczne oraz interpretacyjno-ocenne znaczenie demokracji w badaniach nad stosunkami międzynarodowymi, prawem międzynarodowym i porządkiem międzynarodowym
Streszczenie w języku polskim
W artykule podjęto kwestię demokracji jako kryterium w naukowych analizach i interpretacjach stosunków międzynarodowych, prawa międzynarodowego i porządku międzynarodowego. Artykuł dostarcza odpowiedzi na wiele istotnych pytań natury teoretycznej, m.in.: 1) czy z fenomenu społeczno-politycznego, jakim jest demokracja, można uczynić autonomiczne kryterium (bądź element zespołu kryteriów) analizy i interpretacji innych zjawisk (tu: zjawisk międzynarodowych)?; 2) demokracja jako kryterium analizy, interpretacji i oceny czego?; 3) jak należałoby określić formalny status kryterium demokracji w badaniach nad fenomenami międzynarodowymi?; 4) czy i co demokracja wnosi do rozumienia zjawisk międzynarodowych?; 5) czy demokracja jako kryterium analizy i interpretacji jest „skazana” na funkcjonowanie wyłącznie w obrębie szeroko pojmowanego nurtu teorii normatywnych, a jeśli tak, to czy umniejsza to jej znaczenie w kontekście natury tytułowych zjawisk międzynarodowych?
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Burchill, R. (red.). 2006. Democracy and International Law, Routledge, London.
Cała-Wacinkiewicz, E., Menkes, J. (red.). 2018. Wspólne wartości prawa międzynarodowego, europejskiego i krajowego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Chmara, E. 2007. Recepcja wartości w środowisku międzynarodowym jako determinanta przeobrażeń świadomości społecznej w wymiarze globalnym, „Świat Idei i Polityki”, t. 7.
Chung, D. 2019. Democracies and International Relations, „Open Journal of Social Sciences”, vol. 7 (7).
Coglianese, C. 2000. Globalization and the Design of International Institutions, [w:] Governance in a Globalizing World, J. S. Nye, Jr., J. D. Donohue (red.), Brookings Institution Press, Washington D.C.
Dembiński, H. 1949. Moralne podstawy ustroju społeczności międzynarodowej, „Roczniki Nauk Społecznych”, t. 1.
Deutsch, K. W. 1968. The Analysis of International Relations, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs.
Drygiel, M. 2010. Aspekt etyczny w stosunkach międzynarodowych, „Doctrina. Studia Społeczno-Polityczne”, nr 7.
Etchenique, N. C. 2023. Democracy and the Liberal World Order Amid the Rise of Authoritarianism, Report – Belfer Center for Science and International Affairs: https://www.belfercenter.org/publication/democracy-and-liberal-world-order-amid-rise-authoritarianism-0 (dostęp: 05.08.2024).
Foret, F., Calligaro, O. 2018. European Values. Challenges and Opportunities for EU Governance, Routledge, New York. DOI: https://doi.org/10.4324/9781351037426.
Friedman, G., Starr, H. 1997. Agency, Structure and International Politics: From Ontology to Empirical Inquiry, Routledge, London–New York.
Frodeman, R., Thompson Klein, J., Pacheco, R.C.S. 2019. The Oxford Handbook of Interdisciplinary Research, Oxford University Press, Oxford.
Jackson, R. 2003. The Global Covenant: Human Conduct in a World of States, Oxford University Press, Oxford. DOI: https://doi.org/10.1093/0199262012.001.0001.
Jaskiernia, J. 2010. Rada Europy jako „organizacja wartości”, „Studia Politologiczne”, vol. 17.
Kaplan, M. A. 2005. System and Process in International Politics, ECPR Press, Colchester.
Keohane, R. O. 2002. Power and Governance in a Partially Globalized World, Routledge, London–New York. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203218174.
Keohane, R. O. 2020. International Institutions and State Power, Routledge, New York. DOI: https://doi.org/10.4324/9780429032967.
Kukułka, J. 1983. Formy i treści zjawisk ideologicznych w stosunkach międzynarodowych, [w:] Stosunki międzynarodowe. Problemy badań i teorii, A. Bodnar, W. J. Szczepański (red.), PWN, Warszawa.
Kukułka, J. 2006. Procesy internacjonalizacji i współzależności w stosunkach międzynarodowych, [w:] Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Kuźniak, B., Ingelevič-Citak, M. 2017. Aksjologia Organizacji Narodów Zjednoczonych a wyzwania współczesności – mocny punkt odniesienia czy potrzeba przewartościowania? Perspektywa polska, [w:] System Narodów Zjednoczonych z polskiej perspektywy, E. Cała-Wacinkiewicz, J. Menkes, J. Nowakowska-Małusecka, A. Przyborowska-Klimczak, W. Sz. Staszewski (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Kuźniak, B., Obacz, P. 2019. Wartości Unii Europejskiej adresowane pro foro interno, [w:] W jakiej Unii Europejskiej Polska – jaka Polska w Unii Europejskiej. Instytucjonalizacja współpracy międzynarodowej, E. Cała-Wacinkiewicz, J. Menkes, J. Nowakowska-Małusecka, W. Sz. Staszewski (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Kuźniak, B., Obacz, P. 2020. Instrumentalizacja prawa międzynarodowego na przykładzie Polski jako strony konwencji stambulskiej, Wydawnictwo Libron, Kraków.
Kuźniar, R. 2019. Porządek międzynarodowy. Perspektywa ontologiczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Kuźniar, R. 2006. Stosunki międzynarodowe – istota, uwarunkowania, badanie, [w:] Stosunki międzynarodowe.
Geneza, struktura, dynamika, E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Łoś-Nowak, T. 2010. Instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych, [w:] Encyklopedia Politologii. Tom V: Stosunki międzynarodowe, T. Łoś-Nowak, A. Florczak (red.), Wolters Kluwer, Warszawa.
McAnulla, S. 2006. Struktura a podmiotowość, [w:] Teorie i metody w naukach politycznych, D. Marsh, G. Stoker (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Marsh, D., Furlong, P. 2006. Skóra, a nie sweter: ontologia i epistemologia w politologii, [w:] Teorie i metody w naukach politycznych, D. Marsh, G. Stoker (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Maull, H. W. 2005. Containing Entropy, Rebuilding the State: Challenges to International Order in the Age of Globalization, [w:] Challenges of Globalization. New Trends in International Politics and Society, M. Lerch (red.), Routledge, New York.
Obacz, P. 2023a. Entropia polityczna w przestrzeni międzynarodowej a czynniki powstrzymujące zwiększanie
politycznego nieładu i postępowanie dezintegracji. Zarys problemu, „Studia Politologiczne”, vol. 70 (4). DOI: https://doi.org/10.33896/SPolit.2023.70.10.
Obacz, P. 2023b. Wartości Unii Europejskiej i ich miejsce w polityce kreowania porządku międzynarodowego opartego na wartościach i zasadach, [w:] Wspólnoty wartości. Dziedzictwo i tożsamość,
F. Czech, L. Korporowicz, P. Plichta (red.), Księgarnia Akademicka, Kraków. DOI: https://doi.org/10.12797/9788381380904.09.
Obacz, P., Chwiej, E., Kasperkowiak, M., Kłodowski, J., Korzonek, H., Kuźniak, B., Zeman, I. 2024a.
Theorizingising the Values and Rules-Based International Order: Challenges and Opportunities for a Common Political–IR-International Legal Theory, „Politeja”, vol. 88 (3).
Obacz, P., Chwiej, E., Gladysh, M., Kasperkowiak, M., Kłodowski, J., Korzonek, H., Kuźniak, B., Malyga, V., Repetskyy, V., Zeman, I. 2024b. Areas of Political–IR–IL Research on the Values And Rules-Based International Order, and the Opportunities for Theorising the Phenomenon, „Politeja”, vol. 88(3)
Orbik, Z. 2005. Problematyka aksjologiczna w Karcie Narodów Zjednoczonych, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 3.
Pearson, L. B. 1955. Democracy in World Politics, Princeton University Press, Princeton.
Popiuk-Rysińska, I. 2006. Instytucje międzynarodowe, [w:] Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Potter, P. B. 1962. Democracy and International Relations, „World Affairs”, vol. 125 (2).
Scholte, J. A. 2019. Democracy, [w:] The Oxford Handbook of Global Studies, M. Juergensmeyer, S. Sassen, M. R. Steger, V. Faessel (red.), Oxford University Press, Oxford. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190630577.013.17.
Sluga, G. 2013. Internationalism in the Age of Nationalism, University of Pennsylvania Press, Philadelphia. DOI: https://doi.org/10.9783/9780812207781.
Smith, H. (red.). 2000. Democracy and International Relations: Critical Theories/Problematic Practices, Palgrave McMillan, London.
Snyder, J. 2003, “Is” and “Ought”. Evaluating Empirical Aspects of Normative Research, [w:] Progress in International Relations Theory: Appraising the Field, C. Elman, M. Fendius Elman (red.), Cambridge University Press, Cambridge. DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/5627.003.0013.
Sørensen, G. 2011. A Liberal World Order in Crisis: Choosing Between Imposition and Restraint, Cornell University Press, Ithaca. DOI: https://doi.org/10.7591/9780801463297.
Sozański, J. 2012. Ogólne zasady prawa a wartości Unii Europejskiej (po traktacie lizbońskim) – studium prawnoporównawcze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Stadtmüller, E., Fijałkowski, Ł. (red.). 2015. Normy, wartości i instytucje we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Tom 1 i 2, Wydawnictwo Rambler, Warszawa.
Symonides, J. (red.). 2006. Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Szpak, A. 2010. Prawo międzynarodowe, moralność międzynarodowa, normy polityczne i prakseologia międzynarodowa – wzajemne relacje, „Athenaeum”, vol. 26.
Wheatley, S. 2008. Democracy in International Law: A European Perspective, „International & Comparative Law Quarterly”, vol. 51(2). DOI: https://doi.org/10.1093/iclq/51.2.225.
Wheatley, S. 2010. The Democratic Legitimacy of International Law, Hart, Oxford.
Wheatley, S. 2011. A Democratic Rule of International Law, „The European Journal of International Law”, vol. 22(2). DOI: https://doi.org/10.1093/ejil/chr022.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2024.31.2.7-19
Data publikacji: 2024-12-28 19:30:09
Data złożenia artykułu: 2024-08-05 13:47:02
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Piotr Obacz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.