Kryzys lewicy w państwach Grupy Wyszehradzkiej

Streszczenie w języku polskim

W wyniku wyborów parlamentarnych, które odbyły się w R epublice Czeskiej w dniach 20–21 października 2017 r., dwie partie lewicowe – Czeska Partia Socjaldemokratyczna (ČSSD) oraz Komunistyczna Partia Czech i M oraw (KSČM) – uzyskały najgorsze wyniki w historii swojej rywalizacji parlamentarnej od czasu „aksamitnego rozwodu” [Výsledky voleb a referend: 2018]. Fakt ten wpisuje się w prawidłowość występującą w ostatnich latach również w Polsce, na Węgrzech i częściowo na Słowacji – słabszych wyników w wyborach parlamentarnych ugrupowań lewicowych. Niniejszy artykuł stanowi próbę wykazania politycznej siły najważniejszych ugrupowań lewicowych w tych państwach. Stanowić to będzie swoiste tło, które pomoże określić skalę wspomnianego kryzysu. Inaczej bowiem powinniśmy rozpatrywać partie izolowane od tych, które miały istotny wpływ na politykę państwa przez sprawowanie rządów. Pomocne będą w tym przypadku indeksy partycypacji i odpowiedzialności rządowej, zaproponowane przez Giuseppe Ieraciego. Druga część niniejszego artykułu to próba określenia przyczyn wspomnianego kryzysu. Wiadome jest, że determinantów takiego stanu rzeczy jest wiele, tym bardziej konieczne wydaje się ich usystematyzowanie oraz próba wskazania podobieństw w tym zakresie w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Pozwoli to określić, czy istnieją wspólne cechy kryzysu lewicy w V4, co z kolei może się stać zalążkiem dyskusji o problemach lewicy w Europie Środkowej i Wschodniej, prowadząc do rozważań na temat współczesnych wyzwań partii lewicowych. Wprawdzie krajowe sceny polityczne, a także zachodzące w ich obrębach procesy w Czechach, Polsce oraz na Słowacji i Węgrzech różnią się wyraźnie od mechanizmów i rozstrzygnięć w państwach Europy Zachodniej, mimo to nie można analizować podjętego przez autorów tematu w oderwaniu od kryzysu lewicy zachodnioeuropejskiej, a także coraz silniejszej dyskusji oraz krytycznych głosów wobec demokracji liberalnej, która zdaniem niektórych przywódców europejskich państw, np. Viktora Orbana, przynosi klęskę na polu rozwiązywania najważniejszych problemów współczesnego państwa [Nowak 2018: 45].