Zabezpieczenia rzeczowe kredytu na mieniu ruchomym w II Rzeczypospolitej ze szczególnym uwzględnieniem poglądów Profesora Jana Gwiazdomorskiego
Streszczenie w języku polskim
W artykule przedstawiono prawne sposoby zabezpieczenia wierzytelności na mieniu ruchomym w II Rzeczypospolitej na tle poglądów Profesora Jana Gwiazdomorskiego. Wskazano na genezę potrzeby rozwoju prawnych sposobów zabezpieczenia na mieniu ruchomym, by zwiększyć zdolność kredytową przedsiębiorców i umożliwić im korzystanie z obciążonych aktywów. Omówiono pojęcie i katalog takich praw zabezpieczających jak: przewłaszczenie na zabezpieczenie, zastrzeżenie własności, prawa zastawnicze. Ponadto przeanalizowano przesłanki i dopuszczalność ich ustanawiania w świetle uregulowań praw dzielnicowych. Analizie poddano także wprowadzenie nowoczesnych zastawów rejestrowych, nieposesoryjnych: na drewnie, produktach rolniczych, pojazdach mechanicznych i maszynach. Wskazano też na wpływ myśli Profesora Gwiazdomorskiego na projekty kodyfikacyjne prawa rzeczowego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
LITERATURE
Allerhand M., Kodeks handlowy. Księga druga. Czynności handlowe. Komentarz, Lwów 1935 (reprint Bielsko-Biała 1991).
Ciągwa J., Recepcja prawa węgierskiego na Spiszu i Orawie po roku 1920, “Studia Historyczne” 1996, no. 39.
Ciągwa J., Stan prawny na Spiszu i Orawie w latach międzywojennych, “Studia Iuridica Silesiana” 1986, no. 11.
Fenichel Z., Rejestrowy zastaw rolniczy, “Przegląd Notarialny” 1936, no. 10.
Goldsztein S., Zastaw według polskiego prawa handlowego, “Przegląd Prawa Handlowego” 1934, no. 5–6.
Gołaczyński J., Zastaw na rzeczach ruchomych, Warszawa 2002.
Górnicki L., Koncepcja praw zastawniczych a instytucja kredytu realnego w projektach kodyfikacyjnych w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce, “Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo” 2005, no. 294.
Górnicki L., Prawa rzeczowe w II RP, [in:] Synteza prawa polskiego 1918–1939, eds. T. Guz, J. Głuchowski, M.R. Pałubska, Warszawa 2013.
Gwiazdomorski J., Nowoczesne sposoby zabezpieczenia kredytu – własność jako prawo zabezpieczające. Wykład wygłoszony dn. 14 października 1931 r. w cyklu powszechnych wykładów Wyższego Studium Handlowego w Krakowie pod tytułem „Wskazania dotyczące poprawy współczesnej sytuacji gospodarczej”. Wykład 2, Kraków 1932.
Hromadka W., Sicherungsübereignung und Publizität, “Juristische Schulung. Zeitschrift für Studium und Ausbildung” 1980, no. 2.
Longchamps de Bérier R., Prawo rzeczowe, Lublin 1934.
Mojak J., Pelak D., Sieklucki J.A., Widło J., Umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego, Lublin 1998.
Mojak J., Widło J., Sądowy zastaw rejestrowy w systemie praw rzeczowych, “Rejent” 1999, no. 4.
Peretz A., O zastawie rejestrowym na towarze, “Przegląd Prawa Handlowego” 1927, no. 4.
Stawecki T., [in:] T. Stawecki, M. Tomaszewski, F. Zedler, Ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, Warszawa 1997.
Stworzewicz J., Instytucja rejestrowych praw zastawu w ustawodawstwie polskim, “Przegląd Notarialny” 1932, no. 2.
Weber J., Przedsiębiorstwo jako narzędzie kredytu, “Przegląd Prawa Handlowego” 1934, no. 6.
Widło J., Prawo prywatne międzynarodowe i międzydzielnicowe, [in:] Synteza prawa polskiego 1918–1939, eds. T. Guz, J. Głuchowski, M.R. Pałubska, Warszawa 2013.
Widło J., Zastaw rejestrowy na prawach, Warszawa 2008.
Zoll F., Prawo cywilne. Prawa zastawnicze. Według źródeł prawa obowiązującego w Małopolsce i na Ziemi Cieszyńskiej, with the contribution of S. Kosiński, T. Sołtysik, Kraków 1937.
Zoll F., Prawo cywilne opracowane głównie na podstawie przepisów obowiązujących w Małopolsce, vol. 1: Część ogólna, in cooperation with J. Gwiazdomorski, L. Oberlender, T. Sołtysik, Poznań 1931.
Zoll F., Prawo cywilne w zarysie. Prawo rzeczowe, with the contribution of A. Szpunar, vol. 2, no. 1, Kraków 1947.
Zoll F., Prawo cywilne w zarysie. Prawo rzeczowe. Prawa zastawnicze, with the contribution of A. Szpunar, vol. 2, no. 2, Kraków 1947.
LEGAL ACTS
Act of 14 March 1932 on the registered pledge on timber (Journal of Laws 1932, no. 31, item 317).
Act of 28 April 1938 on registered real rights in motor vehicles (Journal of Laws 1938, no. 36, item 302).
Act of 15 June 1939 on the registered pledge on machinery and equipment (Journal of Laws 1939, no. 60, item 394).
Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch (ABGB) – Austrian Civil Code of 1811, together with the Land Register Act of 25 July 1871, RGB 1871, no. 95.
Bürgerliches Gesetzbuch (BGB) – German Civil Code of 1896, together with the Reich Act on Land Registers of 24 March 1897, RGBL I, no. 15, p. 139.
Decree of 24 October 1946 amending the Act of 15 June 1939 on registered pledges on machinery and equipment (Journal of Laws 1946, no. 64, item 349).
Code civil des Français – Napoleonic Civil Code of 1804.
Regulation of the President of the Republic of Poland of 22 March 1928 on the agricultural registered pledge (Journal of Laws 1928, no. 38, item 360).
Regulation of the Minister of Justice of 1 July 1934 on the procedure for public auctions (Journal of Laws 1934, no. 59, item 510).
Regulation of the Ministers of: the Treasury, Justice, and Agriculture and Agrarian Reform of 23 August 1939 on the agricultural registered pledge and pledge marks (Journal of Laws 1939, no. 81, item 528).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2025.34.3.113-126
Data publikacji: 2025-12-15 13:26:24
Data złożenia artykułu: 2025-09-09 17:30:06
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Jacek Widło

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.