Zasada prawdy materialnej po nowelizacji k.p.k. na tle innych zasad prawa karnego procesowego

Streszczenie w języku polskim

Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego (wrzesień 2013 r.) spowodowała, że model postępowania dowodowego w sprawach karnych uległ istotnej zmianie, polegającej przede wszystkim na wzmocnieniu kontradyktoryjności procesu karnego. Nie zmieniła się natomiast treść przepisu art. 2 § 2 k.p.k. wyrażającego zasadę prawdę materialnej, co sugeruje, że zasada ta będzie realizowana w takim zakresie jak dotychczas. W rzeczywistości jednak zasada prawdy materialnej doznaje – w związku z nowelizacją k.p.k. – licznych ograniczeń. Efektem wprowadzonych zmian jest bowiem osłabienie gwarancji tej zasady przez np. uchylenie dotąd spoczywającego na sądzie obowiązku przeprowadzania dowodów z urzędu i przyznanie sądowi prawa do inicjatywy dowodowej tylko w szczególnych wypadkach. Twórcy i zwolennicy nowelizacji optymistycznie zakładają, że bierna postawa sądu w zakresie inicjatywy dowodowej wyzwoli aktywność stron postępowania (zwłaszcza oskarżyciela publicznego) i umożliwi w ten sposób dotarcie do prawdy. Nie wydaje się, aby to przewidywanie potwierdziło się w praktyce.